Podnosilac predstavke Dušan Janković državljanin Bosne i Hercegovine, rođen 1946. godine i živi u Banja Luci. Nakon proglašenja nezavisnosti u martu 1992. godine od strane tadašnje Republike Bosne i Hercegovine buknuo je rat. Pre rata u Bosni i Hercegovini koji je trajao od 1992-1995. godine podnosilac i njegova žena živeli su u kući njegove žene i okolini Visokog što sada pripada Federaciji Bosne i Hercegovine E.M. i M.M. su živeli u Banja Luci što je sada Republika Srpska.

Podnosilac predstavke i njegova žena su 1993. godine zaključili ugovor sa E.M. i M.M. menjajući kuću njegove žene i čitavu imovinu u okolini Visokog za kuću i imovinu u Banja Luci koja pripada E.M.i M.M. Podnosilac predstavke i njegova žena su upisani kao zajednički vlasnici kuće i imovine u Banja Luci. Međutim, desilo se da E.M. i M.M.nisu upisali njihovo vlasništvo nad kućom i imovinom u okolini Visokog. E.M. i M.M. su 1999. godine pokrenuli postupak pred Prvostepenim sudom u Banja Luci tražeći da se ugovor o zameni proglasi nevažećim.

Čini se da je E.M. uložio žalbu Komisiji za imovinske zahteve raseljenih lica i izbeglica a koja je uspostavljena na osnovu Sporazuma o izbeglicama i raseljenim licima. CRPC je 1999. godine ustanovila da je E.M. preratni vlasnik kuće u Banja Luci i automatski poništila svaki prenos vlasništva nakon 1. aprila 1992. godine. E.M. je dobio nalog o izvršenju odluke CRPC-a 2002. godine od Ministarstva za izbeglice i raseljinim licima Republike Srpske. Podnosilac i njegova žena su dobili rešenje sa nalogom da napuste kućù u roku od 90 dana sa pravom na alternativni smeštaj. Njima je rečeno da žalba protiv ovog rešenja neće odložiti njegovo izvršenje ali da se mogu žaliti Prvostepenom sudu u Banja Luci.

Ministarstvo za izbegla i raseljena lica Republike Srpske je izdalo drugo rešenje koje zamenjuje ono od 22. avgusta 2002. godine. U skladu sa novim rešenjem, podnosilac predstavke i njegova žena trebali su da napuste kuću u roku od 15 dana bez prava na alternativni smeštaj pošto je kuća u okolini Visokog bila slobodna. Podnosilac predstavke i njegova žena su se žalili Prvostepenom sudu u Banja Luci protiv rešenja od 31. oktobra 2002. godine i tražili obustavu izvršenja postupka. CRPC je odbila zahtev za ponovno razmatranje svoje odluke od 9 decembra 1999. godine koju su dostavili podnosilac i njegova žena zato što nisu dokazali da E.M. nije bio pređašnji vlasnik kuće u Banja Luci. Što se tiče dostavljanja ugovora u zameni imovine CRPC ih je uputio na nadležni sud.

Dana 5. decembra 2002. godine podnosilac se zbog iseljenja iz kuće žalio Domu za ljudska prava koji je uspostavljen na osnovu Sporazuma o ljudskim pravima. Dana 11. decembra 2002. godine podnositeljeva žena se preselila u njenu kuću u okolini Visokog. Čini se da podnosilac predstavke njje otišao sa ženom.

Dana 4. marta 2003. godine podnosilac se žalio protiv sudske odluke Okružnom sudu u Banja Luci navodeći da na E.M. i M.M. nije vršen u okolini Visokog nakon zaključivanja ugovora gde je navodno i ubijena. Žalba je još u postupku. Dana 13. novembra 2003. godine podnositelj je dostavio Okružnom sudu u Banja Luci zahtev za izricanje privremenih mera tražeći da mu bude dopušteno da se vrati u kuću u Banja Luci dok se reši njegova žalba na sudsku odluku od 4. marta 2003. godine. Nije primio nikakav odgovor u vezi sa tim.

Dana 1. decembra 2003. godine podnositelj je povukao svoju žalbu pred Domom za ljudska prava. Zbog toga je Komisija za ljudska prava pri Ustavnim sudom Bosne i Hercegovine odlučila 4. maja 2004. godine da skine žalbu sa liste predmeta. Podnositelj se žali u vezi sa izbacivanjem iz kuće u Banja Luci 5. decembra 2002. godine, a da prethodno nije utvrđeno njegovo vlasništvo. Takođe se žalio da za zemljište ispred te kuće nije izvršena ekspropijacija. Nije se pozvao na neki određen član Konvencije. Tužba je dostavljena Vladi po članu 8. Konvencije i članu 1. Protokola broj 1. uz Konvenciju. Nadležne vlasti Republike Srpske su 31. decembra 2002. godine naložile podnositelju i njegovoj ženi da isprazne kuću u Banja Luci u skladu sa odlukom bivše Komisije za imovinske zahteve izbeglica i raseljenih lica do 9. decembra 1999. godine.

Podnositelj je 5. decembra 2002. godine iseljen zajedno sa suprugom. Podnositelj je pokrenuo pitanje sobzirom da u vreme iseljenja, sudski postupak o njegovom pravu nije još rešen. Vlada je navela da podnosilac žalbe nije iscrpeo sve domaće pravne lekove kao što se traži u članu 35. stav 1. Konvencije. Podnosilac se sa ovim nije složio. U predmetnom slučaju, podnositelj se žalio protiv naloga za iseljenje od 31. oktobra 2002. godine Ministarstvu za izbeglice i raseljena lica Republike Srpske.

Sobzirom da pravni lek nije mogao suspendovati deložaciju, to nije bio efikasan domaći pravni lek za navodno kršenje u smislu člana 35. stav 1. Konvencije. Podnosilac je podneo prijavu Doma za ljudska prava, ali je to uradio tek nakon iseljenja. Naknadno je povukao svoju prijavu. Sud navodi da je bivši Dom za ljudska prava bio domaći organ. Dom je mogao da pruži pravni lek za navodno kršenje: da se podnosilac ranije obratio i da nije povukao svoju prijavu, iseljavanje je mogao biti suspendovano. Podnosilac nije ponudio nikakvo opravdanje što je propustio da pravilno iskoristi taj pravni lek, a Sud ne vidi nikakve posebne okolnosti koje bi ga oslobodile obaveze da to uradi. U skladu na pravni status bivše Komisije za imovinske zahteve izbeglica i raseljinih lica iz 1999. godine ova žalba jr neprihvatljiva na temelju neiscrpljavanja pravnih lekova u skladu sa članom 35. stavovi 1. i 4. Konvencije. Nadležne vlasti Republike Srpske odlučile su da ne nastave sa eksproprijacijom zemljišta gore opisanog, za koje sudski postupak o valjanosti prava vladništva podnosioca žalbe nije bio okončan.

Podnosilac žalbe se žalio na ovu odluku, tražeći da se postupak eksproprijacije završi nezavisno od sudskog postupka. Sud primećuje da se podnosilac žalio da je država preduzimala korake u vezi da imovinom pre nego što je određen njegov interes u vezi sa istim: u datom kontekstu iznosi opsežnu žalbu. Sud smatra da odluka nadležnih vlasti da se sačeka ishod postupka za utvrđivanje vlasništva pre nego što nastavi postupak ekspoprijacije ne pokreće nijedno pitanje u skladu sa Konvencijom.
U skladu sa tim, ova žalba je očigledno bez osnova, zato se odbija u skladu sa članom 35. stavovi 3. i 4. Konvencije. Iz ovih razloga, Sud jednoglasno odlučuje da obustavi primenu člana 29. stav 3. Konvencije i proglašava predstavku neprihvatljivom.

Preuzmite presudu u pdf formatu

EVROPSKI SUD ZA LJUDSKA PRAVA

ČETVRTI ODJEL

KONAČNA ODLUKA O PRIHVATLJIVOSTI

Aplikacija br. 5172/03

Dušan Janković protiv Bosne i Hercegovine

Evropski sud za ljudska prava (Četvrti Odjel), na zasjedanju vijeća 16. maja 2006.godine i u sastavu:
Sir Nicolas Bratza, Predsjednik
J. Casadevall,
G. Bonello,
K. Traja
S. Pavlovschi,
L. Garlicki,
L, Mijović, sudije
I G. M.O’Boyle, Registrar Odjela
Uzevši u obzir da je gore pomenuta aplikacija uložena 7. januara 2003. godine,
Uzevši u obzir odluku da se primjeni Član 29, stav 3. Konvencije i zajedno ispita prihvatljivost i meritum slučaja,
Uzevši u obzir zapažanja koja je dostavila tužena vlada kao i zapažanja koja je aplikant dostavio u svom odgovoru,
Nakon vijećanja odlučio je sljedeće:

ČINJENICE

Aplikant, Dušan Janković, državljanin Bosne i Hercegovine, rođen 1946. godine i živi u Banjoj Luci. Njega je pred Sudom zastupao Z. Malešević advokat iz Banja Luke. Tuženu Vladu su zastupale gospođa Z. Ibrahimović, agent i gospođa M.Mijić, zamjenik agenta.

A. Okolnosti slučaja

1.Relevantna pozadina aplikantovog slučaja

Nakon proglašenja nezavisnosti u martu 1992. godine od strane tadašnje Republike Bosne i Hercegovine (zakonski prethodnik današnje Bosne i Hercegovine) buknuo je rat. Karakteristike tog rata bile su etnički konflikt i diskriminacija, veliki broj raseljenih osoba, uništavanje i useljavanje u njihove domove drugih lica. Dana 14. decembra 1995. godine tri glavne strane učesnice u ratu (tadašnja Republika Bosna i Hercegovina, Republika Hrvatska i tadašnja Federativna Republika Jugoslavija) potpisale su mirovni sporazum – Opšti okvirni sporazum za mir u Bosni i Hercegovini koji je potpisan 1995. godine. (u daljem tekstu „Dejtonski Sporazum“). Dejtonski Sporazum je postavio odredbe koje se tiču povratka izbjeglica i raseljenih lica njihovim domovima kao i obnavljanje njihove imovine.

2. Relevantne činjenice koje se tiču aplikantovog predmeta

Činjenice koje se tiču predmeta aplikanta i koje su dostavile stranke mogu se sumirati ovako:

(a) Protjerivanje iz kuće u Banjoj Luci

Prije rata u Bosni i Hercegovini koji je trajao od 1992-95. godine aplikant i njegova žena živjeli su u kući njegove žene u okolini Visokog što sada pripada Federaciji Bosne i Hercegovine (jedan od entiteta Bosne i Hercegovine). E.M. i M.M. su živjeli u Banjoj Luci što je sada Republika Srpska (drugi entitet Bosne i Hercegovine).

Dana, 2. oktobra 1993. godine aplikant i njegova žena su zaključili ugovor sa E.M. i M.M mijenjajući kuću njegove žene i čitavu imovinu u okolini Visokog za kuću i imovinu u Banjoj Luci koja pripada E.M. i M.M (u daljem tekstu „ugovor o zamjeni“). Rezultat toga bio je da su aplikant i njegova žena upisani kao zajednički vlasnici kuće i imovine u Banjoj Luci. Međutim , desilo se da E.M. i M.M nisu upisali njihovo vlasništvo nad kućom i imovinom u okolini Visokog (aplikantova žena je ostala i dalje upisani vlasnik).

Dana, 5. marta 1999. godine E.M. i M.M. su pokrenuli postupak pred Prvostepenim sudom u Banjoj Luci tražeći da se ugovor o zamjeni proglasi nevažećim.

Čini se da je E.M. negdje oko tog datuma takođe uložio žalbu Komisiji za imovinske zahtjeve raseljenih lica i izbjeglica (u daljem tekstu „CRPC“) a koja je uspostavljena na osnovu Sporazuma o izbjeglicama i raseljenim licima (Aneks 7 Dejtonskog Sporazuma iz 1995. godine)

Dana, 9. decembra 1999. godine CRPC je ustanovila da je E.M. prijeratni vlasnik kuće u Banjoj Luci i automatski poništila svaki prenos vlasništva nakon 1. aprila 1992. godine.

Dana, 22. avgusta 2002. godine E.M. je dobio nalog o izvršenju odluke CRPC-a od Ministarstva za izbjegla i raseljena lica Republike Srpske. Aplikant i njegova žena su dobili rješenje sa nalogom da napuste kuću u roku od 90 dana sa pravom na alternativni smještaj. Njima je rečeno da žalba protiv ovog rješenja neće odgoditi njegovo izvršenje ali da se mogu žaliti Prvostepenom sudu u Banjoj Luci (shodno čl. 12a, Zakona o Izvršenju odluka Komisije za imovinske zahtjeve raseljenih lica i izbjeglica iz 1999. godine – u daljem tekstu „Zakon iz 1999. god.“).

Dana, 31. oktobra 2002. godine Ministarstvo za izbjegla i raseljena lica Republike Srpske izdalo je drugo rješenje koje zamjenjuje ono od 22. avgusta 2002. godine. U skladu sa novim rješenjem, aplikant i njegova žena trebali su da napuste kuću u roku od 15 dana bez prava na alternativni smještaj pošto je kuća u okolini Visokog (koja je upisana kao vlasništvo aplikantove žene bez obzira na pobijani ugovor o zamjeni) bila slobodna. Ponovu su savjetovani da žalba protiv rješenja neće odgoditi njegovo izvršenje ali da se oni mogu žaliti Prvostepenom sudu u Banjoj Luci u roku od 30 dana (u skladu sa djelom 12a Zakona iz 1999. god).

Aplikant i njegova žena su se žalili Prvostepenom sudu u Banjoj Luci protiv rješenja od 31. oktobra 2002. godine i tražili obustavu izvršenja postupka. Čini se da do sada nisu primili nikakav odgovor.

Dana, 19. novembra CRPC je odbila zahtjev za ponovnim razmatranjem svoje odluke od 9. decembra 1999. godine koju su dostavili aplikant i njegova žena zato što nisu dokazali da E.M. nije bio prijašnji vlasnik kuće u Banjoj Luci. Što se tiče dostavljanja ugovora o zamjeni imovine CRPC ih je uputio na nadležan sud.

Dana, 5. decembra 2002. godine aplikant i njegova žena su deložirani iz kuće u Banjoj Luci.

Dana, 9. decembra 2002. godine aplikant se zbog deložacije žalio Domu za ljudska prava koji je uspostavljen na osnovu Sporazuma o ljudskim pravima (Aneks 6 Daytonskog Sporazuma iz 1995. godine).

Dana, 11. decembra 2002. godine aplikantova žena se preselila u njenu kuću u okolini Visokog. Čini se da aplikant nije otišao sa ženom.

Dana, 4. marta 2003. godine Prvostepeni sud u Banjoj Luci proglasio je ugovor o zamjeni ništavnim ab initio pošto je bio zaključen pod pritiskom (u kontekstu široke skale raseljavanja i diskriminacije).

Dana, 4. aprila 2003. godine aplikant se žalio protiv sudske odluke Okružnom sudu u Banjoj Luci navodeći da na E.M. i M.M. nije vršen pritisak da zaključe ugovor. On je naveo da je njegova punica ostala u kući njegove žene u okolini Visokog nakon zaključivanja ugovora gdje je navodno i ubijena. Čini se da je žalba još u postupku.

Dana, 13. novembra 2003. godine aplikant je dostavio Okružnom sudu u Banjoj Luci zahtjev za izricanjem privremenih mjera tražeći da mu bude dopušteno da se vrati u kuću u Banjoj Luci dok se ne riješi njegova žalba na sudsku odluku od 4. marta 2003. godine. Čini se da nije primio nikakav odgovor s tim u vezi.

Dana, 1.decembra 2003. godine aplikant je povukao svoju žalbu pred Domom za ljudska prava. Zbog toga je Komisija za ljudska prava pri Ustavnom suda Bosne i Hercegovine (pravni nasljednik Doma za ljudska prava) odlučila 4. maja 2004. da skine žalbu sa liste predmeta.

(a) Eksproprijacija zemljišta u Banjoj Luci

Dana, 28. i 29. maja 2001. relevantne upravne vlasti su izvršile eksproprijaciju parcele ispred kuće u Banjoj Luci, koja je gore pomenuta, u svrhu izgradnje javnog puta.

Dana, 22. januara 2002. godine Okružni sud u Banjoj Luci je poništio odluku od 28. i 29. maja 2001. godine u upravnom sporu, pošto postupak pred Prvostepenim sudom u Banjoj Luci koji se tiče validnosti ugovora o zamjeni još uvijek nije okončan. Sud je takođe našao da osporavana odluka nije ustanovljena na relevantnim činjenicama.

Dana, 25. avgusta 2004. godine Kancelarija Republike Srpske za pružanje pomoći u vezi sa pitanjima imovine sa sjedištem u Banjoj Luci odlučila je da obustavi postupak eksproprijacije zbog postupka koji se tiče validnosti ugovora o zamjeni koji nije okončan.

Dana, 13. septembra 2004. godine Uprava za pitanja imovine Republike Srpske potvrdila je odluku svoje kancelarije iz Banja Luke od 25. avgusta 2004. godine.

Dana, 29. septembra 2004. godine aplikant je pokrenuo upravni postupak pred Vrhovnim sudom Republike Srpske osporavajući zakonitost odluke od 13. septembra 2004. godine. Žalio se zato što zemlja o kojoj je riječ nije bila odmah oduzeta (tj. bez obzira na postupak koji se tiče validnosti ugovora o razmjeni). Čini se da ovi postupci još nisu okončani.

B. Relevantno pravo i praksa

1. Opšti okvirni sporazum za mir u Bosni i Hercegovini iz 1995. godine („Dejtonski Sporazum“)

Tri najvažnije strane u ratu u Bosni i Hercegovini koji je trajao od 1992-95 godine (tadašnja Republika Bosna i Hercegovina, Republika Hrvatska i tadašnja Savezna Republika Jugoslavija) potpisale su Dejtonski Sporazum 14. decembra 1995. godine. Sporazum je stupio na snagu na dan njegovog potpisivanja. Sporazum ima 12 Aneksa, uključujući i Sporazum o ljudskim pravima (Aneks 6) i Sporazum o izbjeglicama i raseljenim licima (Aneks 7).

(a) Sporazum o ljudskim pravima (Aneks 6)

Sporazum o ljudskim pravima potpisala je Bosna i Hercegovina (u to vrijeme Republika Bosna i Hercegovina), Federacija Bosna i Hercegovina i Republika Srpska 14. decembra 1995. godine kada je Sporazum i stupio na snagu. Njegove relevantne odredbe vidjeti u predmetu Jelicic protiv Bosne i Hercegovine (dec.), br. 41183/02, ECHR 2005-..)

Prijašnji Dom za ljudska prava uspostavljen je u skladu sa ovim Sporazumom. 31. decembra 2003. godine. Dom je zamijenjen Komisijom za ljudska prava pri Ustavnom suda Bosne i Hercegovine koja je imala mandat da odluči o predmetima Doma za ljudska prava koji su bili zaprimljeni do tog trenutka.

Tokom 2003. godine bivši Dom za ljudska prava donio je odluku u predmetu koji se tiče osobe koja je zaključila ugovor o zamjeni kuće sa drugom osobom tokom rata u Bosni i Hercegovini od 1992-95 godine i kojoj je bilo prijećeno da će biti izbačena iz svog doma tokom sudskog postupka koji se odnosi na validnost ugovora o zamjeni ( vidi Samardžić, odluka br. CH/02/9130 od 6. januara 2003. godine). Zbog postupaka koji su bili u toku, prijašnji Dom za ljudska prava primjenio je privremene mjere obustavljajući deložaciju. Ta odlukla obustavlja daljnji postupak deložacije do konačne odluke kompetentnog suda o validnosti ugovora o zamjeni. U nastavku je relevantni dio odluke koji se odnosi na članove 8. i 13. Evropske konvencije o Ljudskim pravima:

„55. Zakon o izvršenju odluka Komisije za imovinske zahtjeve raseljenih lica i izbjeglica u Članu 12a sadrži mehanizme koji omogućava da sud koji vodi spor o validnosti ugovora o zamjeni odluči da li, u određenom predmetu koji je pred njim, opšti cilj brzog vraćanja u predratne domove treba da ima prednost nad pravima utvrđenim po osnovu ugovora o zamjeni ili ne...

56. Čini se da je zakon predvidio da će nadležan sud, kada se od njega zatraži da donese naredbu kojom se privremeno zadržava izvršenje upravnog postupka za vraćanje u posjed, donijeti odluku na temelju spisa koji je pred njim. Sud će ispitati prima facie jačinu argumenata i dokaza koje su dostavile dvije strane, jedna koja brani validnost ugovora o zamjeni i druga koja tvrdi da je ugovor zaključen pod prisilom. U tom smislu sud će tražiti da strana koja brani validnost zamjene da, kao minimum, „pokaže pisani ugovor o zamjeni kao dokaz“. Sud će onda uzeti u obzir da li strana koja traži prekid deložacije može učiniti vjerovatnim da bi joj oduzimanje posjeda doma dok spor oko ugovora ne bude riješen uzrokovalo nenadoknadivu štetu. Dom je mišljenja da se može smatrati da mehanizam koji predviđa zakon omogućava uspostavljanje pravične ravnoteže između dvije strane u sporu.

57. Međutim, u predmetu pred Domom, Prvostepeni sud u Banjoj Luci do danas nije donio odluku o hitnom zahtjevu za donošenje privremenih mjera koji je podnio podnosilac prijave. Kao rezultat, ravnoteža koju je sačinio zakonodavac je srušena, a podnosilac prijave je de facto lišen svih proceduralnih zaštita. Pod ovakvim okolnostima, uplitanje u pravo podnosioca prijave na poštivanje njenog doma nije u skladu sa zahtjevom da ono bude „neophodno u demokratskom društvu zbog zaštite prava drugih“, u ovom slučaju prijeratnog vlasnika M.J.

69. U predmetnom slučaju, iako je podnosilac prijave zatražila od Osnovnog suda u Banjoj Luci donošenje naredbe za privremene mjere da bi spriječila svoju deložaciju do okončanja sudskog postupka o ispitivanju validnosti ugovora o zamjeni, kao što predviđa Član 12a, podnosilac prijave je, zbog šutnje prvostepenog suda, ostavljena bez bilo kakvog drugog pravnog lijeka u traženju prekida svoje deložacije. Osnovni sud u Banjoj Luci ima ovlasti prema članu 12a da naredi prekid, ali je on propustio da odgovori na zahtjev podnosioca prijave za privremenom mjerom. Tužena strana je potvrdila navode podnosioca prijave da je njen predmet samo primjer opšte prakse da se ne odlučuje o zahtjevima za privremenim mjerama u predmetima kao što je njen. Dom smatra da je podnosilac prijave pod ovim uslovima lišena svog prava po članu 13. na efikasan pravni lijek protiv povrede njenog prava na poštovanje njenog doma.“

Na osnovu ove odluke, dopunjen je Zakon o izvršenju odluka Komisije za imovinske zahtjeve raseljenih lica i izbjeglica iz 1999. godine. Relevantna tijela će sada obustaviti ex officio izvršenje odluka Komisije za imovinske zahtjeve raseljenih lica i izbjeglica u slučajevima zamjene kuća za koje se vodi postupak pred sudom o validnosti ugovora o zamjeni (vidjeti u nastavku „Zakon o izvršenju odluka Komisije za imovinske zahtjeve raseljenih lica i izbjeglica iz 1999. godine„).

(b) Sporazum o izbjeglicama i raseljenim licima (Aneks 7)

Bosna i Hercegovina (u to vrijeme Republika Bosna i Hercegovina), Federacija Bosne i Hercegovine i Republika Srpska potpisale su Sporazum o izbjeglicama i raseljenim licima 14. decembra 1995. godine, kada je Sporazum i stupio na snagu. U nastavku su njegove relevantne odredbe:

Član I, stav 1.

„Sve izbjeglice i raseljena lica imaju pravo da se slobodno vrate u svoje domove. Imaće pravo na povrat imovine koja im je oduzeta za vreme neprijateljstva od 1991. godine i da dobiju kompenzaciju za svu imovinu koja im se ne može povratiti. Svaki povratak izbjeglica i raseljenih lica je važan cilj rješavanja konflikata u Bosni i Hercegovini. Strane potvrđuju da će prihvatiti takve osobe koje su napustile svoju teritoriju, uključujući i one kojima je bila odobrena privremena zaštita trećih zemalja.”

Član VII

“Strane ovim osnivaju nezavisnu komisiju za raseljena lica i izbjeglice (komisija)...”

Član IX, stav 1.

“Komisija će biti sastavljena od devet članova. U okviru od 90 dana nakon stupanja ovog sporazuma na snagu, Federacija BiH će imenovati 4 člana, dva na termin od tri godine, a druge na termin od 4 godine. Republika Srpska će imenovati dva člana, jednog na termin od 3 godine, a drugog na 4 godine, predsjednik Evropskog suda za ljudska prava će postaviti ostale članove svakog na period od 5 godina i proglasiće jednog od tih članova za predsjedavajućeg. Članovi komisije mogu biti ponovo imenovani.”

Član XI

“Komisija će primati i odlučivati o svakom potraživanju nepokretne imovine u Bosni i Hercegovini, kada imovina nije bila dobrovoljno prodata ili na drugi način prenesena od 01.04.1992. godine i kada potraživač ne uživa trenutno posjedovanje te imovine. Potraživanja mogu biti za povrat imovine ili pravednu naknadu umjesto povrata.”

Član XII, stav 3.

“U određivanju zakonskog vlasnika imovine, komisija neće priznati za validnu nijednu nelegalnu transakciju imovine, uključujući svaki transfer koji je napravljen pod pritiskom, u zamjenu za dozvolu za izlazak ili dokumente, ili je na drugi način bila u vezi sa etničkim čišćenjem. Svaka osoba kojoj je dodijeljen povrat imovine može prihvatiti odgovarajući ugovorni aranžman prije nego preuzme vlasništvo.”

Član XII, stav 7.

“Odluke komisije biće konačne…”

Poput Doma za ljudska prava, 31. decembra 2003. godine prestala je da postoji i izvorna Komisija za imovinske zahtjeve raseljenih lica i izbjeglica. Ista je kasnije zamijenjena homonimnom Komisijom koju u potpunosti sačinjavaju državljani Bosne i Hercegovine i koju finansira Bosna i Hercegovina.

2. Zakon o izvršenju odluka Komisije za imovinske zahtjeve raseljenih lica i izbjeglica; objavljen u Službenom glasniku Republike Srpske – “SG RS” – br. 31/99 od 12. novembra 1999. godine; izmjene i dopune objavljene u “SG RS” br. 2/00 od 4. februara 2000. godine, 39/00 od 16. novembra 2000. godine, 65/01 od 21. decembra 2001. godine, 13/02 od 18. marta 2002. godine i 39/03 od 3. juna 2003. godine.

Ovaj zakon je donio Visoki predstavnik (institucija ustanovljena Sporazumom o civilnoj implementaciji – Aneks 10. Dejtonskog sporazuma iz 1995. godine – kako bi, ispred međunarodne zajednice, nadgledala implementaciju civilnih aspekata Dejtonskog mirovnog sporazuma). Upravni odbor Savjeta za implementaciju mira (grupa koju sačinjavaju 55 država i međunarodnih organizacija koje sponzorišu i usmjeravaju proces provodjenja mira) imenuje visokog predstavnika. Savjet za bezbjednost Ujedinjenih nacija, koji je odobrio Dejtonski mirovni sporazum i raspored međunarodnih trupa u Bosni i Hercegovini, potom potvrđuje imenovanje, u skladu sa ovlaštenjima iz 7. poglavlja Povelje Ujedinjenih nacija. Upravni odbor takođe daje i politička uputstva visokom predstavniku. Kancelariju visokog predstavnika finansira Savjet za implementaciju mira. Sadašnji visoki predstavnik, g-din Schwarz-Schilling, takođe je i specijalni predstavnik Evropske unije u Bosni i Hercegovini (kao što je to bio i njegov prethodnik, Lord Ashdown).

Ovaj zakon je na snazi od 28. oktobra 1999. godine. Relevantne su njegove sljedeće odredbe:

Član 4., stav 1.

“Pravo na podnošenje zahtjeva za izvršenje odluke Komisije koja se odnosi na nekretninu u svojini građana imaju sljedeća lica:

nosilac prava naveden u odluci Komisije,
nasljednici nosioca prava navedenog u odluci Komisije.“

Član 5., stav 1.

“Pravo na podnošenje zahtjeva za izvršenje odluke Komisije kojom se potvrđuje pravo na privatnu imovinu ne zastarijeva.”

Član 7., stav 1.

Organ uprave nadležan za izvršenje odluka Komisije dužan je u roku od 30 dana od dana podnošenja zahtjeva za izvršenje donijeti zaključak o dozvoli izvršenja.

Član 7., stav 7. (stupio na snagu 11. juna 2003. godine)

“U slučaju kada lice ima pravni interes na predmetnu imovinu ili stan koji je stečen nakon [1. aprila 1992. godine], i kada može prezentovati važeći ugovor o zamjeni ili prenosu prava, nadležni organ uprave će, u skladu sa odredbama Zakona o opštem upravnom postupku iz 2002. godine (“Službeni glasnik Republike Srpske, br. 13/02) kojima se riješavaju prethodna pitanja, prekinuti postupak i uputiti stranke da pokrenu postupak pred nadležnim sudom u cilju odlučivanja o navodima.”

Član 7., stav 8. (stupio na snagu 11. juna 2003. godine)

“Izuzetno, u slučaju kada osoba ima pravni interes na predmetnu imovinu ili stan koji je stečen nakon [1. aprila 1992. godine], i kada je nadležni organ uprave donio zaključak o dozvoli izvršenja prije stupanja na snagu ovog Zakona, a koji još nije izvršen, nadležni organ uprave će po službenoj dužnosti obustaviti postupak izvršenja do donošenja pravosnažne sudske odluke ukoliko zainteresovana strana pruži dokaz o pokretanju postupka pred nadležnim sudom i prezentuje važeći ugovor o zamjeni ili prenosu prava.”

Član 12a (ova odredba bila je na snazi od 29. decembra 2001. godine do 11. juna 2003. godine)

“Nadležni organ uprave upućuje podnosioca žalbe na pokretanje postupka pred nadležnim sudom u roku od 30 dana da bi dokazao da je nosilac prava iz odluke Komisije prenio svoja prava na podnosioca žalbe, na dobrovoljan i zakonit način, nakon [1. aprila 1992. godine].

Nadležni sud može donijeti posebnu naredbu kojom se obustavlja postupak izvršenja pred nadležnim organom uprave do donošenja odluke suda kada apelant može da pokaže dokaz u formi pismenog ugovora o prenosu prava u skladu sa domaćim zakonom i nastanku nenadoknadive štete za izvršenika u slučaju da se postupak izvršenja nastavi."

Član 13., nakon izmjena i dopuna od 11. juna 2003. godine

“Nadležni sud će odlučiti o tome da li je prenos prava na podnosioca žalbe proveden dobrovoljno i u skladu sa zakonom.

Ako je prijenos prava izvršen u periodu između 1. aprila 1992. godine i 14. decembra 1995. godine, a njegovu pravovaljanost osporava tužena strana, teret dokazivanja biće na strani koja tvrdi da je stekla prava na nekretninama koje su predmet prenosa, da dokaže da je prenos izvršen dobrovoljno i u skladu sa zakonom. U slučaju gdje se jedna od prometovanih nepokretnosti nalazi na teritoriji neke od država nastalih od bivše SFRJ, teret dokazivanja je na stranki koja tvrdi da prenos prava na nekretnosti nije izvršen na dobrovoljan način i u skladu sa zakonom, u cilju uspostavljanja stanja prije izvršenog prenosa prava. ...

Sud može dati bilo koji nalog koji je potreban da bi njegova odluka stupila na snagu, uključujući i nalog kojim se poništavaju pravne transakcije, nalog da se izvrši ili briše upis u odgovarajuće javne knjige/registre, kao i nalog da se poništi nalog za prekid izvršnog postupka.

Zainteresovane strane iz žalbenog postupka obavijestiće nadležni upravni organ o sudskoj odluci.

Nadležni organ uprave nastavlja postupak izvršenja prema zahtjevu, ili obustavlja postupak u skladu sa sudskom odlukom.”

ŽALBA

Aplikant se žali u vezi sa deložacijom iz kuće u Banjoj Luci 5. decembra 2002. godine a da prethodno nije utvrđeno njegovo vlasništvo. Takodje se žalio da za zemljište ispred te kuće nije izvršena eksproprijacija. Nije se pozvao na neki odredjeni član Konvencije. Tužba je dostavljena Vladi po članu 8. Konvencije i članu 1. protokola br. 1. uz Konvenciju.

PRAVO

A. Deložacija

Nadležne vlasti Republike Srpske su 31. decembra 2002. godine naložile aplikantu (i njegovoj supruzi) da isprazne kuću u Banjoj Luci u skladu sa odlukom bivše Komisije za imovinske zahtjeve izbjeglica i raseljenih lica od 9. decembra 1999. godine. Aplikant je 5. decemra 2002. godine deložiran (zajedno sa suprugom). Aplikant je pokrenuo pitanje s obzirom da, u vrijeme deložacije, sudski postupak o njegovom pravu nije još bio riješen.

Ova žalba pokreće pitanja prema članu 8. Konvencije i članu 1. Protokola br. 1. uz Konvenciju.

Član 8. glasi:

„1. Svako ima pravo na poštivanje svog privatnog i porodičnog života, doma i prepiske.

2. Javna vlast se ne miješa u vršenje ovog prava, osim ako je takvo miješanje predviđeno zakonom i ako je to neophodna mjera u demokratskom društvu u interesu nacionalne sigurnosti, javne sigurnosti, ekonomske dobrobiti zemlje, spriječavanja nereda ili spriječavanja zločina, zaštite zdravlja i morala ili zaštite prava i sloboda drugih.“

Član 1. Protokola br. 1. glasi:

“Svako fizičko ili pravno lice ima pravo na neometano uživanje svoje imovine. Niko ne može biti lišen svoje imovine, osim u javnom interesu i pod uslovima predviđenim zakonom i općim načelima međunarodnog prava.

Prethodne odredbe, međutim, ni na koji način ne utiču na pravo države da primjenjuje takve zakone koje smatra potrebnim da bi nadzirala korištenje imovine u skladu s opštim interesima ili da bi osigurala naplatu poreza ili drugih doprinosa ili kazni.”

Vlada je navela da podnosilac žalbe nije iscrpio sve domaće pravne lijekove kao što se traži u članu 35., stavu 1. Konvencije. Aplikant se s ovim nije složio.

Sud podsjeća da pravilo iscrpljivanja domaćih pravnih lijekova iz člana 35., stava 1. Konvencije zahtijeva od aplikanta da prvo iskoristi sve pravne lijekove koje pruža domaći pravni sistem, tako da država ne odgovara pred Evropskim sudom za djela prije nego je imala mogućnost da stvari uredi u okviru svog pravnog sistema. Pravilo se zasniva na pretpostavci da domaći sistem pruža efikasan pravni lijek u vezi sa navodnim kršenjem (vidi, izmedju ostalih, i T. protiv Ujedinjenog kraljevstva [GC], br. 24724/94, stavovi 55. i 16. iz decembra 1999. godine). Član 35. stav 1. glasi:

“Sud može uzeti predmet u postupak tek kada se iscrpe svi unutrašnji pravni lijekovi, u skladu sa opštepriznatim načelima međunarodnog prava, i u roku od šest mjeseci od dana kada je donijeta pravosnažna odluka.”

U predmetnom slučaju, aplikant se žalio protiv naloga za deložaciju od 31. oktobra 2002. godine Ministrastvu za izbjeglice i raseljena lica Republike Srpske (nadležni upravni organ). S obzirom da pravni lijek nije mogao suspendovati deložaciju (vidi “Relevantne činjenice slučaja” u gornjem dijelu teksta), to nije bio efikasan domaći pravni lijek za navodno kršenje u smislu člana 35., stava 1. Konvencije.

Aplikant je takodje tražio suspenziju deložacije od Osnovnog suda u Banjoj Luci u skladu sa članom 12a Zakona o izvršenju odluka Komisije za imovinske zahtjeve izbjeglica i raseljenih lica iz 1999. godine. Bivši Dom za ljudska prava smatrao je pravni lijek neefikasnim (vidjeti odluku u slučaju Samardžić koja je citirana u “Relevantni zakoni i praksa” u gornjem dijelu tekstu). Sud ne vidi nikakav razlog da se ne složi sa odlukom tog Doma.

Konačno, aplikant je podnio prijavu Domu za ljudska prava, ali je to uradio tek nakon deložacije. Štaviše, naknadno je povukao svoju prijavu. Sud navodi da je bivši Dom za ljudska prava bio domaći organ (vidjeti odluku u slučaju Jeličić koja je citirana u gornjem dijelu teksta). Dom je takođe mogao pružiti pravni lijek za navodno kršenje: da se aplikant ranije obratio i da nije povukao svoju prijavu, deložacija je mogla biti suspendovana i/ili mu je moglo biti pruženo zadovoljenje (vidi gore citiranu odluku u slučaju Samardžić). Aplikant nije ponudio nikakvo opravdanje što je propustio da pravilno iskoristi taj pravni lijek, a Sud ne vidi nikakve posebne okolnosti koje bi ga oslobodile obaveze da to uradi (vidi Akdivar i ostali protiv Turske, presuda od 16. septembra 1996. godine, Izvještaji o presudama i odlukama 1996-IV, stav 67.).

U skladu s iznesenim, bez obzira na pravni status bivše Komisije za imovinske zahtjeve izbjeglica i raseljenih lica (međunarodni ili domaći) i Zakon o izvršenju odluka Komisije za imovinske zahtjeve izbjeglica i raseljenih lica iz 1999. godine (koji je donio visoki predstavnik), ova žalba je neprihvatljiva na temelju neiscrpljivanja pravnih lijekova u skladu sa članom 35. stavova 1. i 4. Konvencije.

B. Eksproprijacija

Nadležne vlasti Republike Srpske odlučile su da ne nastave sa eksproprijacijom zemljišta gore opisanog, za koje sudski postupak o valjanosti prava vlasništva podnosioca žalbe nije bio okončan. Podnosilac žalbe se žalio na ovu odluku, tražeći da se postupak eksproprijacije završi (uključujući i isplatu eventualne nadoknade) neovisno od sudskog postupka.

Sud primjećuje da se aplikant žalio (vidi “Deložacija” u gornjem tekstu) da je država preduzimala korake u vezi s imovinom prije nego je odredjen njegov interes u vezi s istom: u datom kontekstu, iznosi oprečnu žalbu. Sud smatra da odluka nadležnih vlasti da se sačeka ishod postupka za utvrđivanje vlasništva prije nego što nastavi postupak ekproprijacije ne pokreće nijedno pitanje u skladu sa Konvencijom.

U skladu s tim, ova žalba je očigledno bez osnova. Zato se odbija u skladu sa članom 35., stavovima 3. i 4. Konvencije.

Iz ovih razloga, Sud jednoglasno

Odlučuje da obustavi primjenu člana 29., stava 3. Konvencije i

Proglašava aplikaciju neprihvatljivom.

Michael O’BOYLE Nicolas BRATZA

Registrar Predsjednik

Nema povezane prakse za ovu presudu.

Sažmi komentare

Komentari

Relevantni komentari iz drugih presuda

Član 8 | DIC | Damnjanović protiv Srbije

Presuda je povezana sa presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev 2999/1999 od 4.9.2019. godine, kojom se odbija kao nesosnovana revizija tužilje-protivtužene, izjevljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 119/19 od 04.04.2019. godine.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilјa i tuženi su zaklјučili brak 06.05.2012. godine iz kog braka imaju maloletnog sina. Živeli su u kući u zajednici sa majkom i babom tuženog. Do prestanka bračne zajednice došlo je 04.09.2017. godine, kada je tužilјa napustila bračnu zajednicu. Bračni odnosi su ozbilјno i trajno poremećeni, nema izgleda da se bračna zajednica nastavi. Tužilјa, kada je napustila bračnu zajednicu prijavila je policiji tuženog za nasilјe u porodici. Navela je da je poslednje dve godine u braku bila u svađi sa tuženim, stalno su se raspravlјali, a tuženi je držao za ruke i drmao zbog čega su joj ostajale modrice, kao i da je dete često prisustvovalo ovim svađama. Po napuštanju zajednice otišla je da živi kod svojih roditelјa. Navodi tužilјe u pogledu vršenja nasilјa u porodici nisu ničim bili potkreplјeni. Presudom Osnovnog suda u Jagodini P2 411/17 od 24.12.2018. godine u stavu prvom izreke, brak zaklјučen dana 06.05.2014. je razveden na osnovu člana 41. Porodičnog zakona. U stavu drugom izreke, usvojen je tužbeni zahtev tuženog-protivtužioca pa je zajedničko maloletno dete stranaka sin poveren ocu koji će samostalno vršiti roditelјsko pravo. Obavezana je tužena-protivtužilјa da na ime svog doprinosa u izdržavanju deteta plaća mesečno određeni novčani iznos. Presudom je uređen je način održavanja ličnih odnosa detat sa majkom. Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 119/19 od 04.04.2019. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužilјe-protivtužene i potvrđena presuda Osnovnog suda u Jagodini P2 411/17 od 24.12.2018.

Ceneći navode revizije, Vrhovni kasacioni sud nalazi da su nižestepeni sudovi na potpuno utvrđeno činjenično stanje, pravilno primenili materijalno pravo, a pri čemu su se shodno citiranim propisima prevashodno rukovodili interesima maloletnog deteta, pravilno ocenjujući da je u interesu deteta da za sada ostane u domaćinstvu kod oca, tj. da se vršenje roditelјskog prava nad maloletnim poveri njegovom ocu a da majka ima pravo viđanja sa detetom, budući da je otac ostvario bolju emocionalnu povezanost sa detetom.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Gardel protiv Francuske

Presuda je povezana sa rešenjem Gž 3189/19 od 22.08.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužioca i potvrđuje rešenje Višeg suda u Beogradu P.br. 11293/18 od 11.12.2018. godine u parnici tužioca AA protiv tužene Republike Srbije radi kršenja lјudskih prava jer je tužena svojim dopisom dostavile lične podatke tužioca i njegove porodice Komisiji Federacije BiH.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Jurišić protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Ržg 2/16 od 17.06.2016. godine Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se žalba predlagača izjavlјena protiv rešenja Višeg suda u Somboru posl. br.R4p.2/16 od 26.5.2016. godine se odbacuje kao neblagovremena.

Pobijanim prvostepenim rešenjem odbijen je prigovor predlagača B.Đ. kojim je tražio da se utvrdi da mu je u postupku koji se vodi pred Višim sudom u Somboru pod posl. brojem P.32/2014 povređeno pravo na suđenje u razumnom roku. Protiv ovog rešenja predlagač je izjavio žalbu u kojoj predlaže da Apelacioni sud naloži Višem sudu u Somboru postupanje po tužbi ovde predlagača u nepresuđenom delu kojim je tražena naknada materijalne štete, iz razloga što je predlagač starija i bolesna osoba pa je neophodna posebna hitnost u postupanju.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Kostić protiv Srbije

Odluka Ustavnog suda Republike Srbije\r\nhttps://ustavni.sud.rs/sudska-praksa/baza-sudske-prakse/pregled-dokumenta?PredmetId=16038\r\nkojom se usvaja ustavna žalba D.K. i utvrđuje da su u izvršnom postupku pred osnovnim sudom povređena prava roditelja i pravo na suđenje u razumnom roku

Član 8 | DIC | Milovanović protiv Srbije

Član 8 | DIC | Tomić protiv Srbije

Član P1-1 | DIC | Ališić i drugi protiv Bosne i Hecegovine, Hrvatske, Srbije, Slovenije i Bivše Jugoslovenske Republike Makedonije

U rešenju broj Rž St 818/21 20.04.2021. Privredni apelacioni sud doneo je odluku da usvoji žalbu predlagača AA i preinači rešenje Privrednog suda u Beogradu R4 St 37/2021 od 11.02.2021. godine, kojim je odbijen prigovor predlagača da se utvrdi da je u stečajnom postupku, koji se vodi pred Privrednim sudom u Beogradu pod posl. br. St 118/20 (St 57/10), povređeno pravo na suđenje u razumnom roku.

Stečajni dužnik je podneo dve prijave potraživanja u likvidacionom postupku poslovne jedinice „Beogradske banke“ BB IBU Nicosia, Cyprus, i to prijavu St 818/21 potraživanja po osnovu otkupa jugoslovenskih refinansiranih dugova u nominalnom iznosu od 7.838.286,73 USD i zajedničku prijavu potraživanja sa Univerzitetom Beograd po osnovu deponovanih sredstava japanske institucije Fonda Sasakawa.

Po predstavci broj 60642/08 u predmetu Ališić i drugi doneta je presuda Evropskog suda za lјudska prava kojom je Republici Srbiji naloženo da preduzme sve mere, uklјučujući i zakonske izmene, kako bi štediše bivših republika SFRJ mogle da povrate staru deviznu štednju pod istim uslovima kao i građani Republike Srbije. Privredni apelacioni sud je u svom rešenju naveo ovu presudu Evropskog suda.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | Bojan Ikić | Bibić protiv Hrvatske

U presudi Upravnog suda br. 12 U 16603/19 od 3.3.2020. godine, kojom se tužba uvažava i poništava rešenje Poverenika za informacije od javnog značaja, tužilac se poziva upravo na ovu odluku. Tužilac je osporio zakonitost rešenja tuženog organa i to u delu kojim je odbijen zahtev za naknadu troškova sastava žalbe povodom koje je doneto osporeno rešenje.\r\n\r\nPresuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse na ovde

Član P1-1 | DIC | Blečić protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa presudom Gž 1016/2017 od 04.09.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužilaca i potvrđuje presuda Višeg suda u Beogradu P 132/14 od 04.10.2016. kojom je odbijen tužbeni zahtev tužioca AA kojim je tražio da se obaveže tužena Republika Srbija da mu kao rehabilitaciono obeštećenje isplati određene iznose na ime obavlјenog a neisplaćenog rada u redovno radno vreme, izgublјene zarade – plate za vreme nezaposlenosti po prestanku lišenja slobode, razlike u visini plate pre i posle štetnog događaja i drugih troškova, kao i novčane naknade za duševni bol.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Blečić protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa presudom Gž 2285/19 od 19.09.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbijaju kao neosnovane žalbe tuženih BB1 i BB2 i tužioca i potvrđuje presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu P 5682/17 od 30.11.2018. godine, ukida se odluka o troškovima postupka iz petog stava predmetne presude i odbacuje se kao nedozvolјena žalba tužene BB pomenute presude. Pomenutom presudom dozvolјeno je preinačenje tužbe iz podnesla tužioca, usvojen je tužbeni zahtev tužioca i obavezane tužene BB1 i BB2 da tužiocu predaju u sudržavinu porodičnu stambenu zgradu aa, a kao neosnova odbijen tužbeni zahetv tužioca u delu u kome traži iselјenje tužene BB iz porodične stambene zgrade.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Grudić protiv Srbije

Presuda je povezana sa više presuda Upravnog suda kojima se poništavaju rešenja Republičkog Fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje, i predmeti vraćaju na ponovno odlučivanje.\r\nU predmetu II-2 U. 10340/19, od 29.9.2022. godine, žalba je izjavljena protiv rešenja Fonda PIO, službe Direkcije u Prištini, kojim je odbijen njegov zahtev za uspostavljanje isplate invalidske penzije. U tužbi podnetoj Upravnom sudu 25.06.2019. godine, tužilac osporava zakonitost rešenja tuženog organa, zbog povrede pravila postupka, nepotpuno i netačno utvrđenog činjeničnog stanja, kao i zbog pogrešne primene materijalnog prava. Između ostalog ukazuje na presudu Evropskog suda za lјudska prava – Grudić protiv Srbije, predstavka br. 31925/08 od 17.04.2012. godine, da mu je penzija koju je uredno primao bez ikakvog zakonskog osnova i bez donošenja odluke obustavlјena. Sa ovih i ostalih razloga bliže nevedenim u tužbi predlaže da Sud uvaži tužbu, poništi osporeno rešenje i dozvoli tužiocu uspostavlјanje isplate penzije ili da predmet vrati tuženom organu na ponovno odlučivanje.\r\nPresuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Grudić protiv Srbije

Presuda se navodi u presudi Gž 2695/2019 od 04.04.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kžalba tuženog i potvrđuje presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8696/2016 od 12.03.2018. godine, ispravlјena rešenjem istog suda P 8696/2016 od 04.02.2019. godine, u prvom i drugom stavu izreke, presuda preinačuje u delu trećeg stava izreke tako što se obavezuje tuženi da tužiocu, na ime naknade štete zbog manje isplaćene penzije, isplati za mart mesec 2013. sa zakonskom zateznom kamatom dok se u prostalom delu stava trećeg izreke i stavu četvrtom odbija i potvrđuje navedena presuda.

Neosnovano se žalbom tužioca osporava ocena prigovora zastarelosti s pozivom na praksu Evropskog suda za lјudska prava i zauzeti stav u predmetu istog činjeničnog i pravnog osnova, Grudić protiv Srbije (presuda od 17.04.2012. godine), da zbog povrede neotuđivog prava na imovinu zagarantovanog Evropskom konvencijom o zaštiti lјudskih prava i osnovnih sloboda, podnosioci prestavke imaju pravo na sve iznose neprimlјene penzije od 1999. godine, dakle, bez obzira na zastarelost. Naime pitanje trogodišnjeg roka zastarelosti iz člana 376. ZOO nije postavlјeno u predmetu Grudić, a reč je o zakonskom roku zastarelosti čije postojanje samo po sebi nije nesaglasno sa Konvencijom i Protokolom uz nju, jer je reč o roku koji teži legitimnom cilјu, obezbeđenju pravne sigurnosti, a koji se, u odsustvu dokaza, ne može smatrati proizvolјno primenjivanim od strane sudova, niti da bi ovaj rok mogao biti neproporcionalno kratak prema posebnim okolnostima slučaja nezakonite obustave isplate penzija kao stečenog prava (presuda Evropskog suda za lјudska prava, predmet Zarif Skenderi i drugi protiv Srbije, Predstavka broj 15090/08, presuda od 04. jula 2017. godine, stav 97 i 100)

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Grudić protiv Srbije

Presuda se navodi u presudi Gž 4378/2018 od 04.07. 2018. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužilјe AA u parnici protiv Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje i potvrđuje presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P broj 2370/15 od 07.03.2018. godine u stavu trećem izreke presude, dok se presuda u u stavu drugom i četvrtom izreke ukida i predmet u tom delu vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem tuženog RF PIO Filijala Peć od 27.10.1993. godine, tužilјi je priznato pravo na najniži iznos porodične penzije počev od 01.06.1992. godine. Tužilјi je penzija isplaćivana do 01.07.1999. godine, nakon čega joj tuženi više ne isplaćuje penziju. Nalazom i mišlјenjem sudskog veštaka je utvrđen ukupan iznos neisplaćenih penzija za period od 01. juna 1999. godine do penzije za mart 2017. godine u punom mesečnom iznosu bez umanjenja, jer podataka o eventualno izvršenim isplatama penzije tužilјi u spornom periodu od 01.06.1999. godine zaklјučno sa penzijom za mart 2017. godine u spisu nema. Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je, ceneći istaknuti prigovor zastarelosti potraživanja, pravilno zaklјučio da je zahtev tužilјe za isplatu penzija za period počev od juna 1999. godine zaklјučno sa decembrom 2011. godine zastareo. Ovo stoga što je isplata penzija tužilјi uskraćena protivno odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, pa je tako tuženi naneo štetu za koju odgovara u smislu člana 172 Zakona o obligacionim odnosima. Naknada tako prouzrokovane štete zastareva sukcesivno tako da od dospelosti svakog mesečnog obroka penzije teče subjektivni rok zastarelosti potraživanja propisan odredbom člana 376 Zakona o obligacionim odnosima. Kako je tužba podneta dana 13.02.2015. godine, to su zastarela sva potraživanja neisplaćenih penzija tužilјe zaklјučno sa isplatom penzija za mesec decembar 2011. godine, zbog čega je u ovom delu zahtev tužilјe neosnovan, kako je to pravilno prvostepeni sud našao.

Prilikom odlučivanja prvostepeni sud je imao u vidu i pravno shvatanje izraženo u presudi Evropskog suda za lјudska prava u predmetu Grudić protiv Republike Srbije predstavka broj 3192/08 od 17.04.2012. godine, stav 2 tačka 77 do 83, ali da se navedenom presudom ESLjP kojom se nalaže državi rešenja tzv. “Kosovskih penzija” ne suspenduje primena pravila o zastarelosti potraživanja (rešenje VKS Rev. 862/15 od 24.02.2016. godine sentenca utvrđena na sednici Građanskog odelјenja 31.05.2016. godine).Ovo stoga što je trogodišnji rok zastarelosti pitanje koje nije postavlјeno u predmetu Grudić protiv Srbije, a navedeni rok je predviđen članom 376 ZOO i kao takav zakonit, a teži i legitimnom cilјu obezbeđenja pravne sigurnosti i zaštiti potencijalnih tuženih od zastarelosti potraživanja, koja bi mogla teško da se izvrše.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Grudić protiv Srbije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 5528/2018 od 12.07.2019. godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija tužioca izjavlјena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 2720/18 od 05.09.2018. godine.

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8836/14 od 06.02.2018. godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan prigovor apsolutne nenadležnosti suda. Stavom drugim izreke, dozvolјeno je preinačenje tužbe kao u podnesku od 14.03.2016. godine. Stavom trećim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužioca i obavezan tuženi da mu na ime neisplaćenih penzija, za period od 01.04.2011. godine do 31.01.2016. godine, isplati iznos od 540.765,43 dinara i to pojedinačne mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom počev od dospelosti svakog iznosa pa do isplate, sve bliže navedeno u tom stavu izreke. Stavom četvrtim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi da mu na ime neisplaćenih mesečnih iznosa pripadajuće penzije, za period od 01.04.2011. godine do 31.01.2016. godine, isplati pojedinačne mesečne iznose razlike od iznosa dosuđenih stavom trećim izreke do traženih iznosa, sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog iznosa razlike, pa do isplate, sve bliže navedeno u tom stavu izreke. Stavom petim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi da mu na ime neisplaćenih mesečnih iznosa pripadajuće penzije, za period od 15.07.1998. godine do 31.03.2011. godine, isplati pojedinačne mesečne iznose, sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog iznosa do isplate, sve bliže navedeno u tom stavu izreke. Stavom šestim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu na ime naknade troškova parničnog postupka isplati iznos od 245.164,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti do isplate. Stavom sedmim izreke, odbijen je zahtev tužioca za isplatu zakonske zatezne kamate na dosuđeni iznos troškova postupka počev od dana presuđenja do izvršnosti.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 2720/18 od 05.09.2018. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe parničnih stranaka i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8836/14 od 06.02.2018. godine, u stavovima prvom, trećem, četvrtom i petom izreke. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu šestom i sedmom izreke prvostepene presude. Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Kin-Stib i Majkić protiv Srbije

U presudi broj Pž 8224/16 od 20.06.2018. godine Privredni apelacioni sud doneo je odluku da se nastavlјa postupak u ovoj pravnoj stvari, prekinut rešenjem ovog suda Pž 7254/15 od 03.11.2016. godine, odbija žalba trećetuženog kao neosnovana i potvrđuju rešenja sadržana u stavu I i II izreke presude Privrednog suda u Beogradu 48 P 42/14 od 08.05.2015. godine, koja se preinačava u stavu 3 tako da se odbija zahtev tužioca „KIN STIB" S.p.r.l. 555 AV Caisse d Epagne, Kinshasa, DR Kongo kojim je tražio da se utvrdi da pravo tužioca da za obavlјanje dedelatnosti priređivanja igara na sreću koristi prostorije Hotela „Kontinental“ u Beogradu u roku od pet godina od dana otvaranja igračnice, koje je pravnosnažno utvrđeno Odlukom Spolјnotrgovinske arbitraže pri Privrednoj komori Jugoslavije broj T-9/95 od 10.04.1996. godine, kao imovinsko pravo, postoji i posle zaklјučenja Ugovora o prodaji Hotela „Kontinental" u Beogradu od 29.04.2008. godine, overenog u Prvom opštinskim sudu u Beogradu pod Ov. br. 2221/08 od 29.04.2008. godine, a što su drugotuženi i trećetuženi dužni da priznaju i da trpe.

Presudom Evropskog suda za lјudska prava u Strazburu od 30.03.2010. godine, donete u predmetu ovde tužioca i gospodina AA, kao podnosilaca predstavke, protiv Republike Srbije, utvrđeno da je došlo do povrede čl.1. Protokola broj 1 u vezi sa delimičnim neizvršenjem arbitražne odluke-Odluke Spolјnotrgovinske Arbitraže i Rešenja o izvršenju TS 1914/96 od 07.06.2006. godine, dok je preostali deo predstavke proglašen nedopuštenim.

Presudom Evropskog suda za lјudska u predmetu Preduzeće „KIN STIB" i AA protiv Srbije od 20.04.2010. godine, koja je doneta po predstavci broj 12312/05 i koja je postala pravnosnažna dana 04.10.2011. godine utvrđeno da nije moguće izvršenje arbitražne odluke u delu kojim je obavezan drugotuženi da tužiocu dozvoli da predmetni kazino vrati u posed i da delotvorno obavlјa posao u periodu od 5 godina, odnosno pravo tužioca na uvođenje u posed, kao i na naknadu svih vidova štete, već je pravnosnažno odlučivano u postupku pred Evropskim sudom za lјudska prava i da je u pitanju presuđena stvar, a da je na osnovu člana 36 Zakona o igrama na sreću, tužiocu onemogućeno uvođenje u posed kazina u hotelu Kontinental ističući da tužilac nije dokazao da su ga tuženi drugog i trećeg reda lišili zakonite državine kazina Hotel Kontinental. Drugotuženi je osporio zahtev tužioca ističući prigovor nedostatka pasivne legitimacije, jer nije potpisnik ugovora o prodaji metodom javnog tendera, dok je trećetuženi takođe osporio zahtev tužioca u celini ističući da se nikada nijedna obaveza u bilo kom postupku koji je označen nije ticala trećetuženog i da trećetuženom arbitraža nije nametala nikakve obaveze, niti je trećetuženi univerzalni sukcesor ili pravni sledbenik drugotuženog koji još uvek postoji kao pravno lice, te da trećetuženi nije kupio privredno društvo drugotuženog, već samo njegovu imovinu, za iznos koji je uplaćen u korist drugotuženog. Kod tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je pravilno primenio Zakon o parničnom postupku, kada je dozvolio preinačenje tužbe rešenjem od 27.03.2015. godine.

U presudi se navodi da u odnosu na istaknuti prigovor presuđene stvari, takođe pravilno je prvostepeni sud primenio Zakon o parničnom postupku kada je isti odbio. Ovo stoga što je Odlukom Evropskog suda za lјudska prava u Strazburu od 30.03.2010. godine, u postupku tužioca i gospodina AA protiv Republike Srbije, utvrđeno je da je došlo do povrede prava tužioca i to delimičnim neizvršenjem Odluke Spolјnotrgovinske Arbitraže i Rešenja o izvršenju TS u Beogradu 1914/96 od 07.06.2006. godine. Navedenom Odlukom Evropskog suda nije odlučivano da li pravo tužioca iz navedenog izvršnog postupka postoji i nakon zaklјučenja Ugovora o prodaji između tuženih, kao ni da li je sa drugotuženog kao prodavca na trećetuženog kao kupca, prešla i obaveza da tužilac ostvari svoje imovinsko pravo utvrđeno pravnosnažnom Odlukom Spolјnotrgovinske arbitraže pri Privrednoj komori Jugoslavije broj T9/95 od 10.04.1996. godine, a što predstavlјa predmet spora u ovom postupku. Pravilno prvostepeni sud zaklјučuje da Evropski sud za lјudska prava nije rešavao pravni odnos između ovde tužioca i tuženih, pa stoga istaknuti prigovor presuđene stvari od strane prvotuženog, u smislu odredbi čl. 359. ZPP, nije osnovan.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Kostić protiv Srbije

Presuda se poziva u tužbi koju je tužilac podneo Upravnom sudu, a koja je odbijena presudom Upravnog suda 1U 1821/11 od 20.09.2013. godine. \r\nPredmet se tiče zaključka građevinskog inspektora Opštinske uprave Stari grad.\r\nPresuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse na ovde

Član P1-1 | DIC | Lavrenchov protiv Češke

Presuda je povezana sa rešenjem Rž g 1/2017 od 27. 02. 2017., Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se žalba predlagača odbija kao neosnovana i potvrđuje rešenje Višeg suda u Novom Sadu R4p.21/2016 od 23.02.2016. godine, koje se odnosi na spor čiji je predmet zahtev za iselјenje i zahtev za naknadu štete.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Lavrenchov protiv Češke

Presuda je povezana sa rešenjem R4r-16/16 od 20.07.2016., Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se odbija prigovor predlagača da se utvrdi da mu je povređeno pravo na suđenje u razumnom roku Osnovnog suda u Novom Sadu posl. br. P1.2213/2014 i Apelacionog suda u Novom Sadu posl. br. Gž1.2548/15 i da se naloži sudiji izvestiocu da prouči predmet, iznese isti na sednicu veća, a veću da donese odluku po žalbi predlagača u tom sporu. Inicijalni predmet se odnosi na radni spor vođen pred Osnovnim sudom u Novom Sadu, posl. br. P1 2213/2014

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Lavrenchov protiv Češke

Presuda je povezana sa rešenjem R4g 72/15 od 23.06.2015., Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se utvrđuje da je predlagaču S. B. iz R., povređeno prava na suđenje u razumnom roku, u postupku pred Osnovnim sudom u Rumi 2P.627/14 (ranije oznake P.163/10 Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici Sudska jedinica u Rumi).

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Lelas protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa presudom Rev 530/2019 od 28.02.2019. godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojom se kao neosnovana odbija revizija tužene izjavlјena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2063/18 od 23.05.2018. godine.

Presudom Višeg suda u Vranju P 2845/16 od 15.01.2018. godine, stavom prvim izreke, utvrđeno da je zaklјučkom Vlade Republike Srbije broj 401-161/2008-1 od 17.01.2008. godine povređeno načelo jednakih prava i obaveza, čime je izvršena diskriminacija na osnovu mesta prebivališta tužioca kao ratnog vojnog rezerviste sa teritorije opštine koja nije navedena u označenom zaklјučku Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine. Stavom drugim izreke, utvrđeno je da je tužba tužioca povučena u delu koji se odnosi na potraživanje po osnovu naknade nematerijalne štete. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužiocu na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 45.800,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 2063/18 od 23.05.2018. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena prvostepena presuda u stavovima prvom i trećem izreke.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Lelas protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Gž1 6847/2012 od 03.04.2013. godine, Apelacionog suda u Beogradu, kojim se ukida presuda Osnovnog suda u Smederevu P1.br.664/11 od 02.10.2012. godine, u stavu petom izreke i predmet u tom delu vraća istom sudu na ponovno suđenje.

Presudom Osnovnog suda u Smederevu P1.br.664/11 od 02.10.2012. godine, stavom prvim izreke, obavezan je tuženi da plati tužiocu razliku zarade za april, maj, jun 2008. godine sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom na pojedinačne mesečne iznose kao u stavu prvom izreke, dok je stavom drugim izreke obavezana tužena da tužiocu plati na ime neisplaćenog regresa za 2008. godinu iznos od 10.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.01.2009. godine do isplate, na ime neisplaćenog regresa za 2009. godinu iznos od 10.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.01.2010. godine do isplate. Stavom trećim izreke obavezan je tuženi da plati tužiocu neisplaćenu zaradu za januar, februar, mart i april 2011. godine u iznosima i sa zakonskom zateznom kamatom na pojedinačne mesečne iznose kao u stavu trećem izreke. Stavom četvrtim izreke obavezan je tuženi da plati tužiocu dnevnicu u iznosu od 3.932,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.01.2009. godine do isplate. Stavom petim izreke odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca da se obaveže tuženi da plati tužiocu na ime neisplaćenog regresa za 2006. godinu iznos od 6.000,00 dinara i na ime neisplaćenog regresa za 2007. godinu iznos od 10.000,00 dinara. Stavom šestim izreke obavezan je tuženi da plati tužiocu na ime troškova parničnog postupka iznos od 74.852,00 dinara. Prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev za regres za 2006 i 2007 godinu jer sporazum iz 2009 godine ne govori o regresu, pa je potraživanje zastarelo.

Protiv ove presude, u stavu petom izreke, žalbu je blagovremeno izjavio tužilac zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Imajući u vidu napred utvrđeno činjenično stanje prvostepeni sud je zaklјučio da tužbeni zahtev tužioca neosnovan u delu da se obaveže tuženi da plati tužiocu na ime neisplaćenog regresa za 2006. godinu iznos od 6.000,00 dinara i na ime neisplaćenog regresa za 2007. godinu iznos od 10.000,00 dinara neosnovan, jer je potraživanje tužioca u ovom delu zastarelo i isto nije obuhvaćeno sporazumom od 09.04.2009. godine. Žalba ukazuje da je zastupnik tuženog svojim obećanjem doveo do prolongiranja podnošenja tužbe. Za slučaj da je tužiocu zastupnik saopštio da će mu regres za 2006. i 2007. godinu biti isplaćen, tada bi se on pouzdao u dobroj veri u izjavu zastupnika, pa to ne bi moglo ostati bez uticaja na prekid zastarelosti, odnosno na odricanje od zastarelosti ako je rok istekao (presuda Evropskog suda za lјudska prava Lelas protiv Hrvatske).

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Milosav Ilić protiv Srbije

Ova Odluka Evropskog suda veoma je važna s obzirom na veliki broj predstavki koje se odnose na devizne depozite položene kod Dafiment banke.

Evropski sud za lјudska prava je smatrao u skladu sa ranije donetom presudom Molnar Gabor protiv Srbije, da je predmetno zakonodavstvo (Zakon o izmirenju obaveza po osnovu devizne štednje građana, Sl. list SRJ br. 59/98, 44/99 i 53/01; Zakon o regulisanju javnog duga Savezne Republike Jugoslavije po osnovu devizne štednje građana, Sl. list SRJ br. 36/02 i Zakon o regulisanju javnog duga Savezne Republike Jugoslavije po ugovorima o deviznim depozitima građana oročenim kod Dafiment banke AD, Beograd, u likvidaciji......, Sl. list SRJ br. 36/02) kojim se ograničava mogućnost isplate položenih deviznih sredstava, u skladu sa članom 1. Protokola br. 1. odnosno da je postojao zakonit cilј kome je država težila, te da su preduzete mere bile u skladu sa ekonomskom situacijom, velikim brojem štediša i potrebom da se očuva likvidnost države.

Sud je cenio i činjenicu da je podnosilac predstavke preuzeo i određeni rizik time što je zaklјučio ugovor o štednji koji predviđa očigledno visoke kamate, te da se moglo očekivati da se ceo sistem uruši i onemogući mu da dobije uložena sredstva kao i inicijalno ugovorenu kamatu.

U pogledu Srpsko-moravske banke i nemogućnosti podnosioca predstavke da izvrši pravosnažnu presudu donetu 1994. godine, glavni argument države je bio da je predstavka nedopuštena ratione temporis imajući u vidu da su se sve relevantne činjenice desile mnogo pre stupanja Konvencije na snagu u odnosu na tuženu državu. Iako je Sud u mnogo presuda ranije donetih (npr. Aćimović protiv Hrvatske, Blečić protiv Hrvatske) smatrao potrebnim da razmotri argumentaciju koja se odnosi na vremensku nadležnost Suda, u predmetnom slučaju je zaklјučio da „čak i ako se pretpostavi da su pritužbe podnosioca predstavke dopuštene ratione temporis, Sud smatra da su u svakom slučaju nedopuštene ratione personae“s obzirom da predmetna Srpsko-moravska banka nikada nije bila „ovlašćena banka“ niti su ikada sredstva položena kod nje konvertovana u javni dug.

Član P1-1 | DIC | MLADOST TURIST A.D. protiv Hrvatske

Rešenjem broj PŽ 6086/19 21.11.2019. godine Privredni apelacioni sud ukinuo je rešenje Privrednog suda u Somboru P Br. 169/18 od 03.10.2019.godine i predmet vratio prvostepenom sudu na dalјi postupak i odlučivanje.

Protiv navedenog rešenja, žalbu je blagovremeno izjavio tuženi –protivtužilac zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, ukazujući na stav Vrhovnog suda Srbije iz 2004. godine, prema kome se Aneks G - Sporazuma o sukcesiji treba direktno primeniti, kao sastavni deo pravnog sistema Republike Srbije, a što je potvrđeno i u odluci Privrednog apelacionog suda PŽ Br. 4222/12 od 03.03.2016. godine. Zaklјučenje bilateralnog sporazuma u skladu sa Aneksom G - Sporazuma o sukcesiji nije neophodno. Takođe ni odluka Evropskog suda za lјudska prava, doneta po prestavci Privrednog društva „MLADOST TURIST“ AD, ne može biti razlog za prekid postupka. U smislu žalbenih navoda, predloženo je da se pobijano rešenje ukine i predmet vrati na ponovni postupak.

Prvostepeni sud, polazeći od Zakona o potvrđivanju Sporazuma o pitanjima sukcesiji, člana 2. Priloga - G Sporazuma i člana 4. istog akta, zaklјučuje da ima mesta prekidu obe parnice. Kako takav ili sličan sporazum do sada nije zaklјučen između država sukcesora, odnosno Republike Hrvatske i Republike Srbije, prvostepeni sud dalјe zaklјučuje da bez zaklјučenja dodatnog sporazuma koji bi konkretizovao njegove odredbe je bilo nužno prekinuti postupak, dok države sukcesori ne postupe u skladu sa članom 4. Priloga G - Sporazuma o pitanjima sukcesije. Na takav stav navodi prvostepeni sud da ukazuje i odluka Evropskog suda za lјudska prava od 30.01.2018. godine, doneta po zahtevu br. 73035/14 koji je uputio „MLADOST TURIST“ AD protiv Republike Hrvatske, a u kojoj Evropski sud za lјudska prava podržava stav Republike Hrvatske o nemogućnosti neposredne primene Sporazuma o pitanjima sukcesije, bez zaklјučenja bilateralnog sporazuma ili drugih mera radi implementacije sporazuma, koji bi omogućio primenu člana 2. Aneksa G - Sporazuma o pitanjima sukcesije. Prvostepeni sud se u pobijanoj odluci poziva na odluku Evropskog suda za lјudska prava od 30.01.2018. godine, po predstavci „MLADOST TURIST“ AD protiv Republike Hrvatske, te s tim u vezi treba istaći da je nakon donošenja navedene presude Evropskog suda za lјudska prava, došlo do promene sudske prakse u Republici Srbiji.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | MLADOST TURIST A.D. protiv Hrvatske

Presudom broj PŽ 6322/18 od 12.12.2018. godine Privredni apelacioni sud odbio je kao neosnovane žalbe tužioca i potvrtio presudau Privrednog suda u Beogradu P 6123/16 od 24.09.2018. godine, ispravlјenu rešenjem P 6123/16 od 24.10.2018. godine i dopunskim rešenjem istog suda P 6123/16 od 14.11.2018. godine.

U svojoj presudi Privredni apelacioni sud se poziva na odluku Evropskog suda za lјudska prava "Mladost turist" protiv Hrvatske.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | MLADOST TURIST A.D. protiv Hrvatske

Presudom broj GŽ-1265/20 od 27.05.2021. godine Apelacioni sud u Kragujevcu odbio je kao neosnovanu žalbu tuženog Stečajna masa „ĐĐ“ DD … i potvrdio presudu Osnovnog suda u Čačku 1P.br.1356/18 od 16.12.2019. godine

U svojoj presudi Apelacioni sud u Kragujevcu se poziva na odluku Evropskog suda za lјudska prava "Mladost turist" protiv Hrvatske.

Presuda je dostupna na javnoj stranici Apelacionog suda u Kragujevcu ovde

Član P1-1 | DIC | Nešić protiv Crne Gore

Presuda je povezana sa presudom Gž 2609/18/2018 od 13.12.2018. Apelacionog suda u Beogradu, kojom se kao neosnovana odbija žalba tužene i potvrđuje presuda Osnovnog sua u Lazarevcu P 707/15 od 07.02.2018. godine u stavu prvom, delu stava trećeg koji je izvršeno prebijanje potraživanja i obavezana tužena da tužilјama isplati presudom određeniiznos, u parnici tužilaca AA1 do AA3,protiv tužene Gradske opštine Lazarevac, radi naknade štete.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Tehnogradnja DOO protiv Srbije

Presuda je navedena u presudi Gž 9376/2018 od 13.06.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužioca i potvrđuje presuda Višeg suda u Beogradu P. br. 4261/17 od 25.06.2018. godine.

Presudom Višeg suda u Beogradu P. br. 4261/17 od 25.06.2018. godine stavom prvim izreke odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tužena da mu na ime naknade materijalne štete isplati iznos od 12.089.792,46 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 06.07.2015. godine do isplate.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom u prvostepenom postupku tužilac je dana 31.03.2014. godine, zaklјučio ugovor o pružanju pravne pomoći i zastupanju sa HI "AA", kao vlastodavcem, na osnovu kog ugovora je tužilac kao punomoćnik preuzeo obavezu da pruža advokatske usluge vlastodavcu kroz pravne savete, konsultacije, zastupanja i odbrane pred sudovima i svim drugim organima vlasti, dok je se sa druge strane vlastodavac obavezao da tužiocu za to plaća paušalno mesečnu naknadu u iznosu od 2.000,00 evra neto uz uvećanje za visinu poreza na usluge u dinarskoj protivvrednosti po kursu važećem na dan plaćanja svakog 01-og do 10-og u mesecu za prethodni mesec, kao i da mu isplati iznos dosuđenih i naplaćenih troškova po svakom predmetu u iznosu koji vlastodavac realizuje uz umanjenje za iznos materijalnih troškova koje u toku postupka snosio sam vlastodavac i koji pripadaju vlastodavcu. Ugovor je zaklјučen na neodređeno vreme, sa početkom važenja od 01.04.2004. godine.

Vlastodavac po osnovu navedenog ugovora HI "AA", bilo je društveno preduzeće, a “AA1” d.o.o., bio je kupac 70% društvenog kapitala navedenog preduzeća, na osnovu ugovora o prodaji društvenog kapitala metodom javnog tendera koji je zaklјučen dana 13.01.2004. godine. Agencija za privatizaciju obavestila je preduzeće HI "AA" i “AA1” d.o.o., dopisom od 01.07.2005. godine, da se ugovor o prodaji društvenog kapitala javnim tenderom smatra raskinutim zbog neispunjenja istekom naknadno ostavlјenog roka, zbog čega je Agencija u skladu sa odredbom člana 41a stav 2 Zakona o privatizaciji, donela odluku o prenosu kapitala Preduzeća HI “AA”, Akcijskom fondu.

Tužilac AA, po osnovu ugovora o pružanju pravne pomoći i zastupanju, preduzimao je pružanje advokatskih usluga HI “AA” a.d., zaklјučno sa julom 2006. godine, ali kako mu naknada nije isplaćena, tužilac je pokrenuo parnični postupak koji je ončan donošenjem presude Osnovnog suda u Kruševcu P. br. 884/12 od 13.02.2014. godine, kojim je usvojen njegov zahtev i obavezan tuženi HI “AA” a.d., da tužiocu na ime duga isplati iznos od 4.914.652,80 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.08.2006. godine do isplate, kao i da mu na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 1.064.834,00 dinara. Ova presuda potvrđena je presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž.br. 3567/16 od 13.12.2016. godine.

Žalbeni navod tužioca da je ugovor o prodaji društvenog kapitala od 13.01.2004. godine, raskinut retroaktivnom primenom člana 41a stav 2 Zakona o privatizaciji, je osnovan, ali nije od uticaja na drugačiju odluku suda, s obzirom da je i član 41a Zakona o privatizaciji), koji je važio u vreme zaklјučenja ugovora, predviđao mogućnost raskida ugovora zbog neispunjenja (neplaćanje rate ugovorene cene u ugovorenom roku).

Suprotno žalbenim navodima tužioca, pravilno je prvostepeni sud prilikom donošenja odluke imao u vidu presudu Evropskog suda za lјudska prava u Strazburu od 14.03.2017. godine u predmetu “Tehnogradnja” d.o.o., protiv Srbije (predstavka br. 35081/10 i 68117/13), kada je našao da činjenice koje je sud razmatrao u tom postupku, nisu identične činjenicama iznetim od strane tužioca u ovoj parnici, s obzirom da je u tom postupku sud našao da je došlo do povrede člana 6 stav 1 Konvencije i člana 1 Protokola 1 u vezi sa neizvršavanjem pravnosnažnih odluka domaćih sudova, s obrazloženjem da preduzeće – dužnik nije moglo “istovremeno biti podvrgnuto stečajnom i izvršnom postupku”. Tužilac, prema sopstvenim navodima, nije ni pokretao izvršni postupak, niti je mogao da ga pokrene jer je vodio parnični postupak koji je pravnosnažno okončan donošenjem presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž. br. 3567/16 od 13.12.2016. godine, pa se na njega navedena presuda i stav izražen u njoj ne može primeniti.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Yaylali protiv Srbije

Presuda je povezana sa presudom Gabrić protiv Hrvatske (9702/04) od 05.02.2009. koju je doneo Evropski sud za ljudska prava, u kontekstu jednakog sagledavanja srazmernosti izrečene sankcije.

Član P1-1 | DIC | Zarifa Skenderi protiv Srbije

Odluka se navodi u presudi Gž 2695/2019 od 04.04.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kžalba tuženog i potvrđuje presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8696/2016 od 12.03.2018. godine, ispravlјena rešenjem istog suda P 8696/2016 od 04.02.2019. godine, u prvom i drugom stavu izreke, presuda preinačuje u delu trećeg stava izreke tako što se obavezuje tuženi da tužiocu, na ime naknade štete zbog manje isplaćene penzije, isplati za mart mesec 2013. sa zakonskom zateznom kamatom dok se u prostalom delu stava trećeg izreke i stavu četvrtom odbija i potvrđuje navedena presuda.

Neosnovano se žalbom tužioca osporava ocena prigovora zastarelosti s pozivom na praksu Evropskog suda za lјudska prava i zauzeti stav u predmetu istog činjeničnog i pravnog osnova, Grudić protiv Srbije (presuda od 17.04.2012. godine), da zbog povrede neotuđivog prava na imovinu zagarantovanog Evropskom konvencijom o zaštiti lјudskih prava i osnovnih sloboda, podnosioci prestavke imaju pravo na sve iznose neprimlјene penzije od 1999. godine, dakle, bez obzira na zastarelost. Naime pitanje trogodišnjeg roka zastarelosti iz člana 376. ZOO nije postavlјeno u predmetu Grudić, a reč je o zakonskom roku zastarelosti čije postojanje samo po sebi nije nesaglasno sa Konvencijom i Protokolom uz nju, jer je reč o roku koji teži legitimnom cilјu, obezbeđenju pravne sigurnosti, a koji se, u odsustvu dokaza, ne može smatrati proizvolјno primenjivanim od strane sudova, niti da bi ovaj rok mogao biti neproporcionalno kratak prema posebnim okolnostima slučaja nezakonite obustave isplate penzija kao stečenog prava (presuda Evropskog suda za lјudska prava, predmet Zarif Skenderi i drugi protiv Srbije, Predstavka broj 15090/08, presuda od 04. jula 2017. godine, stav 97 i 100)

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Đokić protiv Bosne i Hercegovine

Presuda je povezana sa presudom Gž 1838/10 od 17.02.2010. Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužilјe i potvrđuje presuda Prvog opštinskog suda u Beogradu P.br.3724/05 od 30.05.2007.godine.

Presudom Prvog opštinskog suda u Beogradu P.br.3724/05 od 30.05.2007.godine, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilјa, Republika Srbije, Ministarstvo odbrane, tražila da se naloži tuženoj B.B. da deo dvorišne zgrade na katastarskoj parceli broj __ KO __, koji se nalazi u dnu dvorišta gledano sa ulice desno do stana koji je od tužilјe otkupio VV, ispražnjen od lica i stvari preda u državinu tužilјi, kao i zahtev tužilјe za naknadu troškova parničnog postupka.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Đokić protiv Bosne i Hercegovine

Presuda je povezana sa presudom Gž 1864/19 od 20.06.2019. Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužilaca i potvrđuje presuda Osnovnog suda u Smederevu P broj 875/18 od 03.10.2018.godine u parnici tužilaca AA do AA2 protiv tuženog BB radi iselјenja.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde