(Čl. 2) Pravo na život
(Čl. 3) Zabrana torture
(Čl. 5) Pravo na slobodu i bezbednost
(Čl. 8) Pravo na poštovanje privatnog i porodičnog života
(Čl. 13) Pravo na delotvorni pravni lek
(Čl. 14) Zabrana diskriminacije
(Čl. 35) Uslovi prihvatljivosti

Tematske ključne reči

VS deskriptori

Zbirke

Sudska praksa
Odluka ESLJP
Veće

Sažetak

Podnositelj predstavke Renad Šeremet, državljanin je Bosne i Hercegovine, rođen 1966. godine i živi u Sarajevu. Nakon proglašenja nezavisnosti 06.03.1992. godine u Bosni i Hercegovini započeo je brutalni rat. Mnogo ljudi je izgubilo život, mnogo ljidi je nestalo i raseljenih je mnogo tokom ovog rata. Za vreme rata koji se vodio u periodu od 1992-1995. godine, sarajevsko naselje Grbavica bilo je pod kontrolom snaga VRS. U prvih nekoliko meseci rata mnogi Bošnjaci i Hrvati su ubijeni, mučeni ili silovani od strane paravojne snage koju je predvodio Veselin Vlahović zvani Batko. Kako izgleda ta paravojna snaga je ubila roditelje podnosioca 09.07.1992. godine. U okviru državnog suda osnovan je 2005. godine Odeljenje za ratne zločine.

Godine 2008. izdata je međunarodna poternica protiv Veselina Vlahovića. On je uhapšen u Španiji i izručen Bosni i Hercegovini 2010. godine. Dana 17.02.2011. godine Tužilaštvo Bosne i Hercegovine protiv njega je podiglo optužnicu za zločine protiv čovečnosti. Nakon što je saslušano više od 100 svedoka, dana 29.03.2013. godine pretresno veće državnog suda, proglasilo ga je krivim za učešće u nizu ubistava, premlaćivanja, silovanja i drugih zločina u naselju Grbavica u Sarajevu 1992. godine u sklopu široko rasprostranjenog i sistematskog napada protiv nesrpskog civilnog stanovništva na tom područiju i osudio ga na 45. godina zatvora.

Dana 13.06.2014. godine žalbeno veće državnog suda je potvrdilo osuđujuću presudu protiv Vlahovića i donelo svoju presudu kojom ga je osudilo na zatvorsku kaznu od 42. godine. Dana 09.11.2011. i 22.11.2013. godine pretresno veće državnog suda proglasio je krivim i dvojcu njegovih saučesnika za učešće u počinjenjih niza ubistava, premlaćivanja, silovanja i drugih zločina u sarajevskom Grbavica 1992. godine u sklopu široko rasprostranjenog i sistematskog napada na tom području osudio ih na kaznu zatvora od 18 (Saša Baričanin) i 11 (ZorannDragićević) godina. Dana 28.03.2012. i 28.02.2014. godine žalbeno veće državnog suda potvrdilo je ove prvostepene presude. Dana 14.10.2002. godine podnositelj je zatražio i dobio rešenja kojima se njegovi roditelji proglašavaju umrlima. Otac podnositelja, Fahrudin Šeremet, identifikovan je pomoću DNK dana 28.12.2005. godine. Njegova majka Zijada Šeremet još uvek nije identifikovana.

Dana 03.11.2004. godine Komisija za ljudska prava je utvrdila da je došlo do povrede članova 3. i 8. Konvencije. Ona je naredila Republici Srpskoj da pruži sve informacije koje ima u svom posedu, a koje se odnose na sudbinu ili mesto gde se nalaze roditelji podnosioca, i da sprovede potpunu i detaljnu istragu sa ciljem utvrđivanja sudbine i mesta gde se nalaze roditelji podnosioca i sprovođenja pravdi onih koji su odgovorni. Ona je podnosiocu dodelila 5000 konvertabilnih maraka na ime nematerijalne štete. Presudom Kantonalnog suda u Sarajevu od 23. marta podnositelju je dodeljena odšteta u vezi sa nestankom i smrću njegovih roditelja u iznosu od 35.000 KM. Republika Srpska je podnela žalbu protiv te presude o kojoj još nije odlučeno.

Podnositelj predstavke je naveo da su Bosne i Hercegovina, Crna Gora i Srbija odgovorne za nestanak njegovih roditelja u julu 1992. godine. On se žalio da Bosna i Hercegovina nije ispunila svoju procesnu obavezu da sprovede istragu o njegovom nestanku, i da su reakcije vlasti na njegovu patnju bile neadekvatne. On se pozvao na članove 2,3,5,8,13 i 14. Konvencije. Pritužbe ba osnovu člana 2. Konvencije u odnosu na Bosnu i Hercegovinu. Vlada tvrdi da Sud nema vremensku nadležnost za rešavanje ove pritužbe jer su roditelji podnosioca nestali u julu 1992. godine dok je Konvencija u Bosni i Hercegovini stupila na snagu u julu 2002. godine. Podnosilac se nije izjašnjavao u vezi sa tim.

Sud ponavlja da odredbe Konvencije ne obavezuju Ugovornu stranu u pogledu bilo kojeg dela ili činjenice do koje je došlo, ili u pogledu bilo koje situacije koja je prestala postojati pre dana stupanja na snagu Konvencije u odnosu na tu Ugovornu stranu: ovo je utvrđeno načelo u praksi Suda u skladu sa opštim pravilima međunarodnog prava. Sobzirom da se podnosiočeva žalba temelji na samom događaju nestanka koji se desio u julu 1992. godine Sud nema vremensku nadležnost. Iz navedenog proizilazi da ova pritužba sa odredbama Konvencije u smislu člana 35. stav 3., kao takva mora odbaciti u skladu sa članom 35. stav 4. Vlada je navela da Sud nema vremensku nadležnost, da predstavka nije blagovremeno podnesena i da podnosilac ne može da tvrdi da ima status žrtve.

Vlada je tvrdila da je ova pritužba očigledno neosnovana. Po njenom misljenju istraga povodom nestanka i smrti roditelja podnosioca bila je u skladu sa svim zahtevima člana 2. Podnosilac se nije složio sa tim. On je posebno kritikovao činjenicu da posmrtni ostaci njegove majke još uvek nisu identifikovani i da još uvek nisu privedeni pravdi svi koji su odgovorni za nestanak i smrt njegovih roditelja. Sud smatra da može ostaviti otvoreno pitanje koje je pokrenula Vlada, o tome ima li Sud vremensku nadležnost da odlučuje o ovoj pritužbi, da li je predstavka podnesena unutar šestomesečnog roka i može li podnosilac još uvek da tvrdi da ima status žrtve.

U pogledu alternativnog argumenta Vlade, Sud podseća da član 2. Konvencije zahteva da vlasti sprovedu službenu istragu povodom uverljive tvrdnje da je osoba bila u njihovoj nadležnosti kasnije nastala u okolnostima opasnim po život. U pogledu efikasnosti Sud napominje da je uprkos početnom kašnjenju, istraga konačno dovela do identifikacije njegovog oca. Imajući u vidu veliki broj žrtava rata u Bosni i Hercegovini, to je samo po sebi veliko postignuće. Nažalost, posmrtni ostaci majke podnositelja još nisu identifikivani, ali ta činjenica samo po sebi nije dovoljna da bi se utvrdila procesna povreda člana 2. Kako je Sud istakao u mnogim prilikama, procesna obaveza iz tog člana ne predstavlja obavezu postizanja rezultata, nego načina vršenja istrage.

Sud dalje napominje da je istraga dovela do identifikacije i kažnjavanja vođe i dvojce članova paravojne grupe koja je 1992. godine terorisala bošnjačko i hrvatski stanivništvo Grbavice. MKSJ je do sada osudio jednog od organizatora progona bošnjaka i hrvata sa tog područija. Što se tiče dospelosti istrage i postajanja dovoljnog uvida javnosti, Sud je već naglasio važnost prava žrtava, i njihovih porodica i naslednika da saznaju istinu o okolnostima događaja u kojoj je došlo do masovne povrede osnovnih prava kao što je pravo na život. Sud naglašava da se procesna obaveza iz člana 2. mora tumačiti na način da ne nameće nemoguć ili nesrazmernj teret vlastima.

U pogledu nedostataka ekspeditivnosti o kojima govori podnositelj i protoku vremena od nestanka njegovih roditelja, Sud će uzeti u obzir samo period nakon 2005. godine kada je domaći pravni sistem osposobljen za rad na predmetima nestalih. Sud napominje da nije bilo značajnijeg perioda neaktivnosti domaćih organa nakon 2005. godine u pogledu zločina počinjenih u Sarajevskom naselju Grbavica. Sud uzimajući u obzir posebne okolnosti koje su vlade u Bosni i Hercegovini do 2005. godine i veliki broj predmeta ratnih zločina pred domaćim sudovima da nije pokazano da je u sprovođenju istrage povređen minimum standarda koji zahteva član 2. Iz navedenog sledi da je ova pritužba očigledno neosnovana i kao takva se mora odbaciti u skladu sa članom 35. stavovi 3(a) i 4. Konvencije.

Pritužbe na osnovu člana 3. Konvencije Vlada smatra da nadležni organi vlasti ulažu napore da pronađu, ekshumiraju i identifikuju posmrtne ostatke svih nastradalih osoba i da privedu pravdi sve odgovorne za teška kršenja međunarodnog humanitarnog prava počinjena za vreme rata koji se vodi u periodu od 1992-1995. Podnosilac je odgovorio da pati od posttraumatskog stresnog poremećaja zbog toga što vlasti pokazale indiferentnost prema njegovoj brizi i bolu. Sud je našao da vlasti nisu prekršile nijednu dužnost u pogledu razumne ekspeditivnosti ili obaveštenja srodnika u skladu sa članom 2. Konvencije. Podnosiocu je isplaćena naknada na ime nematerijalne štete zbog nestanka i smrti njegovih roditelja. Sud smatra da se u okolnostina ovog predmeta reakcije vlasti ne mogu smatrati nehumanim ili ponižavajućim postupanjem.

Ova pritužba je očigledno neosnovana i mora se odbaciti u skladu sa članom 35. stavovi 3(a) i 4. Konvencije. Pritužbe na osnovu članova 5,8,13 i 14. Konvencije. Sud smatra da činjenice koje su predmet pritužbi ne otkrivaju bilo kakve naznake povrede članova 5,8,13 i 14. Konvencije. Iz toga proizilazi da je i ovaj deo predstavki očigledno neosnovan i da se mora odbaciti u skladu sa članom 35. stavovi 3(a) i 4. Konvencije. Što se tiče Crne Gore i Srbije Sud nema vremensku nadležnost sobzirom da je pritužba podnositelja iz jula 1992. godine i Konvencija jd stupila na sbagu u odnosu na Crnu Goru i Srbiju dana 03.03.2004. godine. Prema tome ova pritužba nije kompatabilna sa odredbama Konvencije u smislu člana 35. stav 3 u kao takva se mora odbaciti u skladu sa članom 35. stav 4. Iz navedenih razloga, Sud jednoglasno proglašava predstavku nedopuštenom.

Preuzmite presudu u pdf formatu

ČETVRTI ODJEL

ODLUKA

Aplikacija br. 29620/05

Renad Šeremet protiv Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Srbije

Evropski sud za ljudska prava (Četvrti odjel), zasijedajući dana 8.07.2014. godine kao vijeće u sljedećem sastavu:
Ineta Ziemele, predsjednica,
Päivi Hirvelä,
Dragoljub Popović,
Nona Tsotsoria,
Zdravka Kalaydjieva,
Nebojša Vučinić,
Faris Vehabović, sudije, i Françoise Elens-Passos, registrar odjela, povodom navedene aplikacije koja je podnesena dana 1.08.2005. godine, imajući u vidu izjašnjenja vlade Bosne i Hercegovine, kao i izjašnjenja podnesena kao odgovor na njih od strane aplikanta, nakon vijećanja odlučio je kako slijedi:

ČINJENICE

1. Aplikant, g. Renad Šeremet, državljanin je Bosne i Hercegovine, rođen 1966. godine, i živi u Sarajevu. Pred Sudom ga je zastupao g. D. Alagić, advokat iz Sarajeva.

2. Vladu Bosne i Hercegovine („Vlada“) zastupala je njena zastupnica, gđa M. Mijić. Aplikacija nije dostavljena vladama Crne Gore i Srbije.

A. Okolnosti predmeta

3. Činjenice ovog predmeta mogu se sažeti na sljedeći način.

1. Relevantni kontekst predmeta

4. Nakon proglašenja neovisnosti dana 6.03.1992. godine, u Bosni i Hercegovini je otpočeo brutalan rat. Po svemu sudeći, više od 100.000 ljudi je izgubilo život, a više od 2.000.000 ljudi je raseljeno tokom ovoga rata. Procjenjuje se da je nestalo oko 30.000 ljudi, a oko jedna četvrtina njih se još uvijek vode kao nestali. Sukob je okončan 14.12.1995. godine kada je stupio na snagu Opći okvirni sporazum za mir u Bosni i Hercegovini. Prema ovom sporazumu, Bosna i Hercegovina se sastoji od dva entiteta, Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske.

5. Reagirajući na zločine koji su se tada činili u Bosni i Hercegovini, dana 25.05.1993. godine, Vijeće sigurnosti Ujedinjenih naroda donijelo je Rezoluciju 827. kojom je osnovan Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju („MKSJ“), sa sjedištem u Hagu. Više od 70 osoba već je osuđeno, a postupci se još uvijek vode za 20 optuženih. U periodu od februara 1996. do oktobra 2004. godine, domaća tužiteljstva u Bosni i Hercegovini bila su obavezna podnositi svoje predmete MKSJ-u na pregled; niko nije mogao biti uhapšen zbog sumnje da je počinio ratni zločin ako prethodno Tužiteljstvo MKSJ-a nije dobilo spis predmeta i utvrdilo da on sadrži uvjerljive optužbe (procedura „Pravila puta“). Nadalje, MKSJ je imao primat u odnosu na domaće sudove i mogao je preuzeti istragu i suđenje u bilo kojoj fazi postupka u interesu međunarodne pravde. Kao dio strategije okončanja rada MKSJ-a, početkom 2005. godine osnovan je Odjel za ratne zločine u okviru Suda Bosne i Hercegovine („državni sud“) koji je dobio primat u odnosu na druge sudove u Bosni i Hercegovini u pogledu procesuiranja ratnih zločina (za informacije o tom sudu i njegovoj nadležnosti za predmete ratnih zločina vidi Maktouf i Damjanović protiv Bosne i Hercegovine [GC], br. 2312/08 i 34179/08, tačke 34-40, ESLJP 2013). Državni sud je pravomoćno osudio više od 100 osoba.

6. Nadalje, Međunarodna komisija za nestale osobe („ICMP“) osnovana je 1996. godine na inicijativu predsjednika Sjedinjenih Američkih Država, Clintona. Njeno sjedište je u Sarajevu. Do sada je ICMP pomoću DNK analize identificirala više od 14.000 nestalih osoba u Bosni i Hercegovini, dok su domaći organi identificirali više od 8.000 nestalih osoba tradicionalnim metodama. Godine 2005, Vlada Bosne i Hercegovine i ICMP osnovali su Institut za nestale osobe, također sa sjedištem u Sarajevu (vidi tačku 17. dalje u tekstu) koji je počeo s radom 1.01.2008. godine.

2. Situacija na području sarajevskog naselja Grbavica 1992. godine

7. Za vrijeme rata koji se vodio u periodu 1992-95, sarajevsko naselje Grbavica bilo je pod kontrolom snaga VRS^{^[1]}. U prvih nekoliko mjeseci rata, mnogi Bošnjaci^{^[2]} i Hrvati^{^[3]} su ubijani, nestali, mučeni i/ili silovani od strane paravojne skupine koju je predvodio Veselin Vlahović zvani Batko. Kako izgleda, ta skupina je ubila roditelje aplikanta 9.07.1992. godine.

3. Krivični postupak

(a) Postupci pred MKSJ

8. Dana 2.10.2002. godine, Biljana Plavšić, jedna od vodećih političkih figura Republike Srpske za vrijeme rata, izjasnila se krivom pred MKSJ zbog sudjelovanja u progonu Bošnjaka i Hrvata, među ostalim područjima, i iz sarajevskog naselja Grbavica. Osuđena je na 11 godina zatvora.

9. Suđenja u predmetima protiv Radovana Karadžića, koji je za vrijeme rata bio civilni vođa Republike Srpske, Ratka Mladića, koji je bio vojni vođa tog entiteta, i Vojislava Šešelja, vodeće političke figure u Srbiji 1990tih, također su u toku pred MKSJ. Oni se terete za učešće u udruženom zločinačkom poduhvatu da se trajno uklone Bošnjaci i Hrvati, između ostalog, i sa područja Sarajeva.

(b) Domaći postupci

10. Kako je navedeno u tački 5. u tekstu gore, u okviru državnog suda osnovan je 2005. godine Odjel za ratne zločine. Godine 2008. izdata je međunarodna potjernica protiv Veselina Vlahovića, spomenutog u tački 7. On je uhapšen u Španiji i izručen Bosni i Hercegovini 2010. godine. Dana 17.02.2011. godine Tužiteljstvo Bosne i Hercegovine („državno tužiteljstvo“) protiv njega je podiglo optužnicu za zločine protiv čovječnosti. Nakon što je saslušalo više od 100 svjedočenja, dana 29.03.2013. godine pretresno vijeće državnog suda oglasilo ga je krivim za učešće u počinjenju niza ubistava, premlaćivanja, silovanja i drugih zločina u naselju Grbavica u Sarajevu 1992. godine u sklopu široko rasprostranjenog i sistematskog napada protiv nesrpskog civilnog stanovništva na tom području, i osudilo ga na 45 godina zatvora (najteža kazna u Bosni i Hercegovini). Dana 13.06.2014. godine, žalbeno vijeće državnog suda je potvrdilo osuđujuću presudu protiv Veselina Vlahovića i donijelo svoju presudu kojom ga je osudilo na zatvorsku kaznu od 42 godine.

11. Dana 9.11.2011. i 22.11.2013. godine, pretresno vijeće državnog suda oglasilo je krivima i dvojicu njegovih saučesnika za učešće u počinjenju niza ubistava, premlaćivanja, silovanja i drugih zločina u sarajevskom naselju Grbavica 1992. godine u sklopu široko rasprostranjenog i sistematskog napada protiv nesrpskog civilnog stanovništva na tom području, te ih osudilo na kaznu zatvora od 18 (Saša Baričanin) i 11 godina (Zoran Dragičević, zvani Krompir). Dana 28.03.2012, odnosno 28.02.2014. godine, žalbeno vijeće državnog suda potvrdilo je ove prvostupanjske presude.

4. Proglašenje nestalih osoba umrlim

12. Dana 14.10.2002. godine aplikant je zatražio i dobio rješenja kojima se njegovi roditelji proglašavaju umrlima.

5. Identifikacija posmrtnih ostatatka

13. Otac aplikanta, Fahrudin Šeremet, identificiran je pomoću DNA dana 28.12.2005. godine. Njegova majka, Zijada Šeremet, još uvijek nije identificirana.

6. Postupak pred Komisijom za ljudska prava Bosne i Hercegovine

14. Dana 3.11.2004. godine, Komisija za ljudska prava je utvrdila da je došlo do povrede članova 3. i 8. Konvencije. Ona je naredila Republici Srpskoj da pruži sve informacije koje ima u svome posjedu, a koje se odnose na sudbinu ili mjesto gdje se nalaze roditelji aplikanta, te da provede potpunu, sadržajnu, temeljitu i detaljnu istragu s ciljem utvrđivanja sudbine ili mjesta gdje se nalaze roditelji aplikanta i privođenja pravdi onih koji su odgovorni. Na kraju, ona je aplikantu dosudila 5.000 konvertibilnih maraka (KM)^{^[4]} na ime nematerijalne štete.

7. Građanskopravni postupak za naknadu štete protiv Republike Srpske

15. Presudom Kantonalnog suda u Sarajevu od 23.11.2011. godine aplikantu je dosuđena odšteta u vezi s nestankom i smrću njegovih roditelja u iznosu od 35.000 KM. Republika Srpska je podnijela žalbu protiv te presude o kojoj, kako izgleda, još uvijek nije odlučeno.

B. Relevantno domaće pravo

1. Zakon o nestalim osobama iz 2004. godine

16. Zakon o nestalim osobama je stupio na snagu dana 17.11.2004. godine („Službeni glasnik BiH“, br. 50/04). U skladu s članom 3. toga zakona, porodice imaju pravo da znaju za sudbinu nestalih osoba (odnosno, gdje se one nalaze ako su još žive, ili okolnosti njihove smrti i mjesto ukopa, ako su mrtve), te da dobiju njihove posmrtne ostatke. Prema članu 4. toga zakona, relevantne domaće vlasti su obavezne pružiti svaku takvu informaciju kojom raspolažu.

17. Član 7. toga zakona predviđa uspostavu Instituta za nestale osobe. Godine 2005, ICMP i vlada Bosne i Hercegovine osnovali su Institut sa sjedištem u Sarajevu u skladu s tom odredbom i Sporazumom o preuzimanju uloge suosnivača Instituta za nestale osobe BiH („Službeni glasnik BiH –Međunarodni ugovori“, broj:13/05). Institut je počeo s radom 1.01.2008. godine. Jedan od organa Instituta je Savjetodavni odbor, sastavljen od šest predstavnika porodica nestalih osoba (vidi član 10. navedenog Sporazuma).

18. Prema članu 9. ovog zakona, status nestale osobe prestaje danom identifikacije. Prema tome, ako je nestala osoba proglašena umrlom, ali njeni posmrtni ostaci nisu pronađeni i identificirani, proces traženja se nastavlja.

19. U skladu sa članom 11. zakona, porodice nestalih osoba imaju pravo na mjesečnu financijsku pomoć pod određenim uvjetima, odnosno ako ih je do nestanka izdržavao nestali član porodice, te ako im je još uvijek potrebno izdržavanje (odnosno, ako nisu u plaćenom radnom odnosu i ne primaju socijalnu pomoć koja iznosi više od 25% prosječne plaće isplaćene u Bosni i Hercegovini^{^[5]}). Član 15. zakona u tu svrhu propisuje uspostavu Fonda za nestale osobe. Međutim, kako taj Fond još uvijek nije uspostavljen, do sada nije bilo nikakvih isplata.

20. Porodice nestalih osoba također imaju pravo, između ostalog, na privremeno upravljanje imovinom nestalih osoba, sahranu posmrtnih ostataka o javnom trošku, te prioritet u pogledu pristupa obrazovnim institucijama i zaposlenja za djecu nestalih osoba (član 18. zakona).

22. Član 21. zakona propisuje uspostavu Centralne evidencije u cilju verifikacije podataka o nestalim osobama iz raznih izvora (vladinih agencija, udruženja porodica nestalih osoba, ICMP-a i Međunarodnog komiteta crvenog križa), te stvaranje jedinstvene baze podataka. Iako je Centralna evidencija uspostavljena 3.02.2011. godine, kako izgleda, proces verifikacije još traje. Kada se taj proces završi, svi koji su evidentirani kao nestali bit će proglašeni umrlima (član 27. zakona), ali proces traženja će se i dalje nastaviti (vidi tačku 18. u tekstu gore).

2. Proglašenja nestalih osoba umrlim

22. Unatoč činjenici da je proces verifikacije naveden u tački 21. još uvijek u toku, svako može zatražiti da se donese rješenje o proglašenju nestale osobe umrlom (vidi Zakon o vanparničnom postupku iz 1998. godine, Službene novine Federacije Bosne i Hercegovine br. 2/98, 39/04, 73/05; Zakon o vanparničnom postupku iz 2009. godine, Službeni glasnik Republike Srpske, br. 36/09).

PRITUŽBE

23. Aplikant je naveo da su Bosna i Hercegovina, Crna Gora i Srbija odgovorne za nestanak njegovih roditelja u julu 1992. godine. On se također žalio da Bosna i Hercegovina nije ispunila svoju procesnu obavezu da provede istragu o njihovom nestanku, te da su reakcije vlasti na njegovu patnju bile neadekvatne. On se pozvao na članove 2, 3, 5, 8, 13 i 14. Konvencije.

PROPISI

A. U odnosu na Bosnu i Hercegovinu

1. Član 2. Konvencije

24. Relevantni dio člana 2. glasi:

„1. Svačije pravo na život zaštićeno je zakonom ...“

(a) Materijalni aspekt

25. Vlada tvrdi da Sud nema vremensku nadležnost za rješavanje ove pritužbe jer su roditelji aplikanta nestali u julu 1992, dok je Konvencija u Bosni i Hercegovini stupila na snagu u julu 2002. godine.

26. Aplikant se nije izjašnjavao u vezi s tim.

27. Sud ponavlja da odredbe Konvencije ne obavezuju Ugovornu stranu u pogledu bilo kojeg djela ili činjenice do koje je došlo, ili u pogledu bilo koje situacije koja je prestala postojati prije dana stupanja na snagu Konvencije u odnosu na tu Ugovornu stranu; ovo je utvrđeno načelo u praksi Suda u skladu s općim pravilom međunarodnog prava (vidi, npr. Blečić protiv Hrvatske [GC], br. 59532/00, tačka 70, ESLJP 2006-III).

28. S obzirom da se aplikantova pritužba temelji na samom događaju nestanka koji se desio u julu 1992. godine, Sud nema vremensku nadležnost (vidi Varnava i drugi protiv Turske [GC], br. 16064/90 et al., tačka 134, ESLJP 2009; Emin i drugi protiv Kipra, Grčke i Ujedinjenog Kraljevstva (odl.), br. 59623/08 et al., 3.06.2010; i Skendžić i Krznarić protiv Hrvatske, br. 16212/08, tačke 56-59, 20.01.2011). Iz navedenoga proizlazi da ova pritužba ratione temporis nije kompatibilna s odredbama Konvencije u smislu člana 35. stav 3, te se mora odbaciti u skladu sa članom 35. stav 4.

(b) Procesni aspekt

29. Vlada je navela da Sud nema vremensku nadležnost, da aplikacija nije blagovremeno podnesena i/ili da aplikant nije više mogao tvrditi da ima status žrtve. Alternativno, Vlada je tvrdila da je ova pritužba očigledno neosnovana. Po njenom mišljenju, istraga povodom nestanka i smrti roditelja aplikanta bila je u skladu sa svim zahtjevima člana 2.

30. Aplikant se nije složio s tim. On je posebno kritizirao činjenicu da posmrtni ostaci njegove majke još uvijek nisu identificirani i da još uvijek nisu privedeni pravdi svi koji su odgovorni za nestanak i smrt njegovih roditelja.

31. S obzirom na zaključak koji slijedi dalje u tekstu, Sud smatra da može ostaviti otvorenim pitanje koje je pokrenula Vlada, o tome ima li Sud vremensku nadležnost da odlučuje o ovoj pritužbi, da li je aplikacija podnesena unutar šestomjesečnog roka, te može li aplikant još uvijek tvrditi da ima status žrtve (vidi s tim u vezi, Palić protiv Bosne i Hercegovine, br. 4704/04, 15.02.2011).

32. U pogledu alternativnog argumenta Vlade, Sud podsjeća da član 2. Konvencije zahtijeva da vlasti provedu službenu istragu povodom uvjerljive tvrdnje da je osoba koja je posljednji put viđena dok je bila u njihovoj nadležnosti kasnije nestala u okolnostima opasnim po život. Kada je riječ o nestancima u okolnostima opasnim po život, procesna obaveza provođenja istrage ne može se završiti pronalaskom tijela ili pretpostavkom o smrti; ovo osvjetljava samo jedan aspekt sudbine nestale osobe. Općenito, ostaje obaveza da se objasni nestanak i smrt, kao i da se identificira i procesuira svaki počinitelj nezakonitih radnji u vezi s tim. Prema utvrđenoj praksi Suda, istraga mora biti neovisna od svih onih koji su bili umiješani u događaje, mora biti efikasna u smislu da se na osnovu nje mogu utvrditi činjenice i da može dovesti do identifikacije i kažnjavanja odgovornih, mora biti dostupna srodnicima žrtve u mjeri u kojoj je to neophodno da bi se zaštitili njihovi legitimni interesi, te se mora provesti u razumno kratkom roku i ekspeditivno (vidi, među mnogim izvorima, Kurt protiv Turske, 25.05.1998, tačka 124, Izvještaji o presudama i odlukama 1998 III; Varnava i drugi protiv Turske [GC], br. 16064/90 i dr., tačka 145, ESLJP 2009; Asocijacija „21. decembar 1989“ i drugi protiv Rumunije, br. 33810/07 i 18817/08, tačka 97, 24.05.2011; Aslakhanova i drugi protiv Rusije, br. 2944/06 i dr., tačka 121, 18.12.2012.) i Palić, citirana u tekstu gore, tačka 63).

33. Pošto aplikant nije tvrdio, niti potkrijepio dokazima, da istraga povodom nestanka i smrti njegovih nestalih roditelja nije bila neovisna, Sud će se pozabaviti pitanjem njene efikasnosti. U tom pogledu Sud napominje da je, unatoč početnom kašnjenju, istraga konačno dovela do identifikacije njegovog oca (vidi tačku 13. u tekstu gore). Imajući u vidu veliki broj žrtava rata u Bosni i Hercegovini, to je samo po sebi veliko postignuće. Nažalost, posmrtni ostaci majke aplikanta još nisu identificirani, ali ta činjenica sama po sebi nije dovoljna da bi se utvrdila procesna povreda člana 2. Zaista, kako je Sud istakao u mnogim prilikama (vidi, npr. Hugh Jordan protiv Ujedinjenog Kraljevstva, br. 24746/94, tačka 107, ESLJP, 2001-III, i Palić, citirana u tekstu gore, tačka 65), procesna obaveza iz tog člana ne predstavlja obavezu postizanja rezultata, nego načina vršenja istrage.

34. Sud dalje napominje da je istraga dovela do identifikacije i kažnjavanja vođe i dvojice članova paravojne grupe koja je 1992. godine terorizirala bošnjačko i hrvatsko stanovništvo Grbavice (vidi tačke 10-11 u tekstu gore). Nadalje, MKSJ je do sada osudio jednog od organizatora progona Bošnjaka i Hrvata s tog područja (vidi tačku 8. gore).

35. Evidentno je da nisu kažnjeni svi direktni izvršitelji brojnih zločina počinjenih u sarajevskom naselju Grbavica. Sud razumije da je za aplikanta frustrirajuće to što su imenovani potencijalni osumnjičenici, ali dalje mjere još nisu poduzete. Međutim, član 2. Konvencije ne može se tumačiti tako da zahtijeva od vlasti da pokrenu krivično gonjenje bez obzira na raspoložive dokaze. Nikada ne treba olako pristupiti krivičnom gonjenju, posebno kada je riječ o tako teškim optužbama kao što je umiješanost u masovna protuzakonita ubistva, jer to ima znatne posljedice po optuženog koji dolazi pod udar sistema krivičnog pravosuđa, budući da je izložen javnoj osudi uz sve prateće reperkusije po njegov ugled, privatnu, porodičnu i profesionalnu sferu života. S obzirom na pretpostavku nevinosti iz člana 6. stav 2. Konvencije, nikada se ne može uzeti da je određena osoba toliko sumnjiva da standard dokazivanja koji je potrebno primijeniti postaje beznačajan. Glasine i govorkanja predstavljaju opasan osnov za poduzimanje bilo kakvih mjera koje potencijalno mogu razoriti život osobe (vidi u tom smislu Gürtekin i drugi protiv Kipra (odl.), br. 60441/13 et al., tačka 27, 11.03.2014). U svjetlu navedenog, Sud nalazi da je istraga bila efikasna u smislu da je bila u stanju dovesti do identifikacije i kažnjavanja odgovornih za nestanak i smrt roditelja aplikanta (vidi Palić, citirana u tekstu gore, tačka 65, gdje je Sud smatrao da je istraga bila efikasna unatoč činjenici da nije bilo osuđujućih presuda; Mujkanović i drugi protiv Bosne i Hercegovine (odl.), br. 47063/08 et al., tačka 39, 3.06.2014; Fazlić i drugi protiv Bosne i Hercegovine (odl.), br. 66758/09 et al., tačka 37, 3.06.2014).

36. Što se tiče dostupnosti istrage i postojanja dovoljnog uvida javnosti, Sud je već naglasio važnost prava žrtava, te njihovih porodica i nasljednika da saznaju istinu o okolnostima događaja u kojima je došlo do masovne povrede osnovnih prava kao što je pravo na život. Međutim, ovaj aspekt te procesne obaveze ne zahtijeva da aplikanti imaju uvid u policijske spise ili kopije svih dokumenata za vrijeme istrage koja je u toku, ili da budu konsultirani ili obavještavani o svakoj poduzetoj mjeri (Asocijacija „21. decembar 1989“ i drugi, citiran u tekstu gore, tačka 106, i Gürtekin i drugi, citiran u tekstu gore, tačka 29; Mujkanović i drugi, citiran gore, tačka 40; Fazlić i drugi, citiran gore, tačka 38). Ne može se automatski zahtijevati da se porodicama dostave imena potencijalnih osumnjičenika protiv kojih nije prikupljeno dovoljno dokaza da bi se pokrenulo krivično gonjenje. Ovo bi dovelo do opasnosti da porodice i drugi ljudi pretpostave da su te osobe zaista krive, te do potencijalno neugodnih reperkusija. Sud u svakom slučaju primjećuje da su postupci koji se vode pred domaćim sudovima u načelu otvoreni za javnost, te da je lako doći do rasporeda suđenja. Nadalje, aplikant nije pokazao da nije odgovoreno na bilo koji njegov zahtjev za dostavljanje informacija (za razliku od slučaja Asocijacija „21. decembar 1989“ i drugi, citiran u tekstu gore, tačka 102). Tačno je da su nadležni organi vlasti ponekad pribjegavali objavljivanju izjava za javnost ili grupnim sastancima sa žrtvama i/ili njihovim udruženjima umjesto individualnih sastanaka, ali Sud ovaj pristup smatra razumnim u svjetlu velikog broja predmeta ratnih zločina pred domaćim sudovima, kao i desetina hiljada žrtava (vidi tačku 4. u tekstu gore). U tom pogledu, Sud želi naglasiti da se procesna obaveza iz člana 2. mora tumačiti na način da ne nameće nemoguć ili nesrazmjeran teret vlastima (vidi predemet Osman citiran gore, tačka 116, i Palić, citiran u tekstu gore, tačka 70).

37. U pogledu nedostatka ekspeditivnosti o kojem govori aplikant, te proteku vremena od nestanka njegovih roditelja, Sud će uzeti u obzir samo period nakon 2005. godine kada je domaći pravni sistem osposobljen za rad na predmetima nestalih (vidi presudu Palić, citirana u tekstu gore, tačka 70, u pogledu situacije u poslijeratnoj Bosni i Hercegovini, posebno u prvih deset godina nakon rata; vidi također tačku 5. u tekstu gore o odnosu između domaćih organa i MKSJ-a tokom toga perioda). Potrebno je napomenuti u vezi s tim da je standard za ekspeditivnost u ovakvim historijskim predmetima mnogo drugačiji od standarda primjenjivog za nedavne događaje za koje je vrijeme često od suštinskog značaja za očuvanje vitalnih dokaza na licu mjesta i ispitivanje svjedoka dok je njihovo sjećanje još uvijek svježe i detaljno (vidi Varnava i drugi, citiran u tekstu gore, tačke 191-92, i Gürtekin i drugi, citiran u tekstu gore, tačke 21-22 Mujkanović i drugi, citiran gore, tačka 41; Fazlić i drugi, citiran gore, tačka 39). U vezi s tim, Sud napominje da nije bilo značajnijeg perioda neaktivnosti domaćih organa nakon 2005. godine u pogledu zločina počinjenih u sarajevskom naselju Grbavica. U tom periodu nadležni domaći organi su ispitali više od 100 osoba i pravomoćno osudili tri osobe. Dakle, može se smatrati da se krivična istraga vodila razumnom brzinom i ekspeditivnošću.

38. Sud nalazi, uzimajući u obzir posebne okolnosti koje su vladale u Bosni i Hercegovini do 2005. godine, te veliki broj predmeta ratnih zločina pred domaćim sudovima, da nije pokazano da je u provođenju istrage povrijeđen minimum standarda koji zahtijeva član 2. (vidi Palić, citiran u tekstu gore, tačka 71, i Gürtekin i drugi, citiran u tekstu gore, tačka 32; Mujkanović i drugi, citiran gore, tačka 42; Fazlić i drugi, citiran gore, tačka 40).

39. Iz navedenog slijedi da je ova pritužba očigledno neosnovana i kao takva, mora se odbaciti u skladu sa članom 35. tačke 3. (a) i 4. Konvencije.

2. Član 3. glasi:

40. Član 3. Konvencije

„Niko ne smije biti podvrgnut mučenju, niti neljudskom ili ponižavajućem postupanju ili kažnjavanju.“

41. Vlada smatra da nadležni organi vlasti ulažu napore da pronađu, ekshumiraju i identificiraju posmrtne ostatke svih nestalih osoba, te da privedu pravdi sve odgovorne za teška kršenja međunarodnog humanitarnog prava počinjena za vrijeme rata koji se vodio u periodu 1992-95. godine.

42. Aplikant je odgovorio da pati od posttraumatskog stresnog poremećaja zbog toga što su vlasti pokazale indiferentnost prema njegovoj brizi i bolu.

43. Glavna načela s tim u vezi ponovljena su u presudama Varnava i drugi, citirana u tekstu gore, tačka 200; Palić, citirana u tekstu gore, tačka 74; i Janowiec i drugi protiv Rusije [GC], br. 55508/07 i 29520/09, tačke 178-79, ESLJP 2013.

44. U predmetnom slučaju, Sud je našao u tačkama 33-37. da vlasti nisu prekršile nijednu dužnost u pogledu razumne ekspeditivnosti ili obavještavanja srodnika u skladu sa članom 2. Konvencije. Nadalje, aplikantu je isplaćena naknada na ime nematerijalne štete zbog nestanka i smrti njegovih roditelja (vidi tačke 14-15 u tekstu gore).

45. Prema tome, iako priznaje težinu fenomena nestanaka i patnju aplikanta, Sud nalazi da se u okolnostima ovog predmeta reakcije vlasti ne mogu smatrati nehumanim ili ponižavajućim postupanjem (vidi po analogiji, Mujkanović i drugi i Fazlić i drugi, citiran gore). Ova pritužba je stoga očigledno neosnovana, te se mora odbaciti u skladu sa članom 35. tačke 3. (a) i 4. Konvencije.

3. Članovi 5, 8, 13. i 14. Konvencije

46. Član 5. u relevantnom dijelu propisuje sljedeće:

„1. Svako ima pravo na slobodu i sigurnost ličnosti. Niko ne smije biti lišen slobode izuzev u sljedećim slučajevima i u skladu sa postupkom propisanim zakonom:

(a) zakonitog lišenja slobode osobe po presudi nadležnog suda;

(b) zakonitog hapšenja ili lišenja slobode zbog nepovinovanja zakonitom nalogu suda ili u cilju osiguranja izvršenja bilo koje obveze propisane zakonom;

(c) zakonitog hapšenja ili lišenja slobode osobe radi privođenja nadležnom sudskom tijelu kada postoji opravdana sumnja da je osoba izvršila krivično djelo, ili kada se to opravdano smatra neophodnim kako bi se spriječilo da osoba izvrši krivično djelo ili da, nakon izvršenja krivičnog djela, pobjegne; ..

2. Svako ko je uhapšen bit će odmah obaviješten, na jeziku koji razumije, o razlozima hapšenja i svim optužbama protiv njega.

3. Svako ko je uhapšen ili lišen slobode prema odredbama stava 1.(c) ovog člana mora odmah biti izveden pred sudiju ili drugu službenu osobu ovlaštenu zakonom za vršenje sudske vlasti, te ima pravo na suđenje u razumnom roku ili da bude pušten na slobodu do suđenja. Puštanje na slobodu može se uvjetovati garancijama da će se osoba pojaviti na suđenju.

4. Svako ko je lišen slobode hapšenjem ili pritvaranjem ima pravo pokrenuti sudski postupak kako bi sud u kratkom roku odlučio o zakonitosti lišenja slobode, te ukoliko ono nije bilo zakonito, naredio puštanje na slobodu.

5. Svako ko je bio žrtva hapšenja ili lišenja slobode protivno odredbama ovog člana ima pravo na obeštećenje.“

Član 8. u relevantnom dijelu propisuje:

„1. Svako ima pravo na poštovanje svog privatnog i porodičnog života, doma i prepiske.“

Član 13. glasi:

„Svako čija su prava i slobode utvrđene ovom Konvencijom povrijeđene ima pravo na djelotvoran pravni lijek pred domaćim tijelima, čak i kada su povredu učinile osobe u vršenju svoje službene dužnosti.“

Član 14. glasi:

„Uživanje prava i sloboda predviđenih ovom Konvencijom osigurava se bez diskriminacije po bilo kojoj osnovi, kao što su spol, rasa, boja kože, jezik, vjeroispovijest, političko ili drugo mišljenje, nacionalno ili socijalno porijeklo, pripadnost nacionalnoj manjini, imovno stanje, rođenje ili drugi status.“

47. Nakon što je ispitao podneske strana, te imajući u vidu svoje zaključke u vezi sa članovima 2. i 3, Sud smatra da činjenice koje su predmet pritužbi ne otkrivaju bilo kakve naznake povrede članova 5, 8, 13, i/ili 14. Konvencije. Iz toga proizlazi da je i ovaj dio aplikacije očigledno neosnovan, te se mora odbaciti u skladu sa članom 35. stavovi 3. (a) i 4. Konvencije.

B. U odnosu na Crnu Goru i Srbiju

48. Konačno, u odnosu na materijalnu pritužbu prema članu 2. protiv Crne Gore i Srbije, Sudu nije promakla činjenica da postoji mnogo dokaza o direktnom i indirektnom učešću oružanih snaga VJ u vojnim operacijama u Bosni i Hercegovini (vidi Đokić protiv Bosne i Hercegovine, br. 6518/04, tačke 15-17, 27.05.2010. godine, i izvore koji se tu citiraju). Sud nadalje ponavlja da se nadležnost države ugovornice prema članu 1. Konvencije može pod određenim uvjetima proširiti na radnje njenih predstavnika koji djeluju izvan njene teritorije (Al-Skeini i drugi protiv Ujedinjenog Kraljevstva [GC], br. 55721/07, tačke 130-42, ESLJP 2011). Međutim, Konvencija je stupila na snagu u odnosu na Crnu Goru i Srbiju dana 3.03. 2004. godine. Budući da je pritužba aplikanta zasnovana na samom događaju nestanka iz jula mjeseca 1992. godine, Sud nema vremensku nadležnost (za sudsku praksu s tim u vezi vidjeti tačke 27-28 gore). Prema tome, ova pritužba, kao i ista pritužba u odnosu na Bosnu i Hercegovinu, nije kompatibilna sa odredbama Konvencije ratione temporis u smislu člana 35. tačka 3, te se mora odbaciti u skladu sa članom 35. stav 4.Iz navedenih razloga, Sud jednoglasno Proglašava aplikaciju nedopuštenom.

Françoise Elens-Passos Ineta Ziemele
registrar predsjednica

[1] Lokalne oružane snage u čijem su sastavu bili uglavnom Srbi, osnovane 12.05.1992. godine. Srbi su etnička skupina čiji pripadnici mogu biti porijeklom iz Srbije ili iz drugih država uključujući i Bosnu i Hercegovinu. Naziv „Srbi“ obično se koristi kada se misli na pripadnike etničke skupine, bez obzira na njihovo državljanstvo; treba ga razlikovati od naziva „Srbijanac“ koji se obično odnosi na državljane Srbije.

[2] Bošnjaci su se do rata koji se vodio u periodu 1992-95 nazivali Muslimanima. Naziv „Bošnjaci“ treba razlikovati od naziva „Bosanci“ koji označava građane Bosne i Hercegovine bez obzira na etničko porijeklo.

[3] Hrvati su etnička skupina čiji pripadnici mogu biti porijeklom iz Hrvatske ili iz drugih država uključujući i Bosnu i Hercegovinu. Naziv „Croats“ (na engleskom jeziku - prim. prev.) obično se koristi kada se misli na pripadnike etničke skupine, bez obzira na njihovo državljanstvo; treba ga razlikovati od naziva „Croatian“ koji se obično odnosi na državljane Hrvatske.

[4] Konvertibilna marka koristi isti fiksni tečaj prema euru koji ima i njemačka marka (1 euro = 1,95583 konvertibilnih maraka).

[5] Prosječna plaća isplaćena u Bosni i Hercegovini u 2013. godini bila je 423 eura.

Nema povezane prakse za ovu presudu.

Sažmi komentare

Komentari

Relevantni komentari iz drugih presuda

Član 3 | DIC | Habimi i drugi protiv Srbije

Presuda je navedena u presudi Gž br. 4027/17 od 27.04.2018. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se potvrđuje presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P br. 17805/11 od 05.04.2017. godine u stavu prvom izreke, u delu stava drugog izreke kojim je odbijen tužbeni zahtev u delu u kome je traženo da se obaveže tužena Republika Srbija da tužiocu AA na ime naknade nematerijalne štete isplati za pretrplјene duševne bolove zbog neosnovanog lišenja slobode još iznos od 400.000,00 dinara, za pretrplјeni strah usled torture još iznos od 150.000,00 dinara i za pretrplјene fizičke bolove usled torture još iznos od 150.000,00 dinara, u stavu trećem izreke i u stavu četvrtom izreke i žalbe tužioca AA i Republike Srbije u ovom delu odbijaju, kao neosnovane, dok se presuda preinačava u preostalom delu stava drugog izreke tako što se obavezuje tužena Republika Srbija da tužiocu AA na ime naknade nematerijalne štete za pretrplјene duševne bolove zbog neosnovanog lišenja slobode isplati još iznos od 350.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 05.04.2017. godine pa do isplate, i preinačava rešenje o troškovima sadržano u stavovima petom i šestom izreke presude tako što se obavezuje tužena Republika Srbija da tužiocu AA na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 301.350,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom.

U vreme lišenja slobode tužilac je bio policijski pripravnik već šest meseci i raspoređen na rad u Policijskoj stanici Palilula. Odmah po lišenju slobode odveden je u Policijsku stanicu u Ulici 29. novembra gde je bio "obrađivan" tri dana i iznudili priznanje dela primenom sile i fizičkim maltretiranjem. Prva tri dana koja je proveo u policijskoj stanici kod tužioca su dovele do snažne psihotraume i fizičke traume usled čega je razvijen strah najjačeg intenziteta u trajanju od tri dana sa kliničkom slikom akutne reakcije na stres. Tokom boravka u pritvoru narednih 6 meseci doživlјava strah srednjeg do jakog intenziteta usled socijalne izolacije, patnje, duševnog bola zbog sumnje da je počinio navedeno krivično delo, nemogućnosti komunikacije sa bliskim osobama, strah od neizvesnosti sudskog postupka u vidu posttraumatskog stresnog sindroma. U periodu izlaska iz pritvora tužilac doživlјava strah srednjeg intenziteta, a potom slabog intenziteta uz duševnu patnju zbog povrede ugleda i časti doživlјaj stida i osramoćenosti u jakom stečenu u trajanju od dve godine.

Pravilno je prvostepeni sud utvrdio i da je nad tužiocem vršena tortura jer je podvrgnut fizičkom mučenju, ponižavajućem postupanju i kažnjavanju od strane policije, ali i prilikom boravka u pritvoru čime su povređena njegova prava zaštićena članom 3 Evropske konvencije o lјudskim pravima i osnovnim slobodama.

Neosnovani su žalbeni navodi tužioca da je visina dosuđene naknade za pretrplјeni strah i bol zbog torture prenisko određena sa pozivanjem na visinu štete dosuđene pred Evropskim sudom za lјudska prava obzirom da je iznos naknade štete za pretrplјeni strah i bol zbog torture prema tužiocu u zbiru približno iste visine kao onaj koji je dosuđen svakom od oštećenih, kao podnosilaca predstavke u odluci Evropskog suda za lјudska prava Habimi protiv Srbije.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 3 | DIC | Đorđević protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa presudom Kzz 1268/2019 od 11.12.2019. Vrhovnog kasacionog suda, kojom se odbija kao neosnovan zahtev za zaštitu zakonitosti branioca maloletnih AA i BB, podnet protiv pravnosnažnih rešenja Višeg suda u Zaječaru Km.6/19 od 18.04.2019.godine i Apelacionog suda u Nišu Kžm1 43/19 od 02.08.2019.godine, u odnosu na povredu krivičnog zakona iz člana 439. tačka 2) Zakonika o krivičnom postupku u vezi člana 61. Krivičnog zakonika, dok se u ostalom delu zahtev za zaštitu zakonitosti branioca maloletnih odbacuje kao nedozvolјen.

Rešenjem Višeg suda u Zaječaru Km.6/19 od 18.04.2019.godine, između ostalih, maloletnima AA i BB su zbog izvršenja produženog krivičnog dela silovanje iz člana 178. stav 3. u vezi stava 2. i 1. u vezi člana 61. KZ izrečene vaspitne mere pojačan nadzor od strane roditelјa koje mogu trajati najmanje 6 (šest) meseci, a najviše 2 (dve) godine, a u koje mere se maloletnima uračunava vreme provedeno u pritvoru od 10.12.2018.godine do 18.12.2018.godine, s tim što će sud naknadno odlučiti o njihovom prestanku.

Rešenjem Apelacionog suda u Nišu Kžm1 43/19 od 02.08.2019.godine odbijena je kao neosnovana žalba zajedničkog branioca maloletnih AA i BB i potvrđeno je rešenje Višeg suda u Zaječaru Km.6/19 od 18.04.2019.godine.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Damnjanović protiv Srbije

Presuda je povezana sa presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev 2999/1999 od 4.9.2019. godine, kojom se odbija kao nesosnovana revizija tužilje-protivtužene, izjevljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 119/19 od 04.04.2019. godine.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilјa i tuženi su zaklјučili brak 06.05.2012. godine iz kog braka imaju maloletnog sina. Živeli su u kući u zajednici sa majkom i babom tuženog. Do prestanka bračne zajednice došlo je 04.09.2017. godine, kada je tužilјa napustila bračnu zajednicu. Bračni odnosi su ozbilјno i trajno poremećeni, nema izgleda da se bračna zajednica nastavi. Tužilјa, kada je napustila bračnu zajednicu prijavila je policiji tuženog za nasilјe u porodici. Navela je da je poslednje dve godine u braku bila u svađi sa tuženim, stalno su se raspravlјali, a tuženi je držao za ruke i drmao zbog čega su joj ostajale modrice, kao i da je dete često prisustvovalo ovim svađama. Po napuštanju zajednice otišla je da živi kod svojih roditelјa. Navodi tužilјe u pogledu vršenja nasilјa u porodici nisu ničim bili potkreplјeni. Presudom Osnovnog suda u Jagodini P2 411/17 od 24.12.2018. godine u stavu prvom izreke, brak zaklјučen dana 06.05.2014. je razveden na osnovu člana 41. Porodičnog zakona. U stavu drugom izreke, usvojen je tužbeni zahtev tuženog-protivtužioca pa je zajedničko maloletno dete stranaka sin poveren ocu koji će samostalno vršiti roditelјsko pravo. Obavezana je tužena-protivtužilјa da na ime svog doprinosa u izdržavanju deteta plaća mesečno određeni novčani iznos. Presudom je uređen je način održavanja ličnih odnosa detat sa majkom. Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 119/19 od 04.04.2019. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužilјe-protivtužene i potvrđena presuda Osnovnog suda u Jagodini P2 411/17 od 24.12.2018.

Ceneći navode revizije, Vrhovni kasacioni sud nalazi da su nižestepeni sudovi na potpuno utvrđeno činjenično stanje, pravilno primenili materijalno pravo, a pri čemu su se shodno citiranim propisima prevashodno rukovodili interesima maloletnog deteta, pravilno ocenjujući da je u interesu deteta da za sada ostane u domaćinstvu kod oca, tj. da se vršenje roditelјskog prava nad maloletnim poveri njegovom ocu a da majka ima pravo viđanja sa detetom, budući da je otac ostvario bolju emocionalnu povezanost sa detetom.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Gardel protiv Francuske

Presuda je povezana sa rešenjem Gž 3189/19 od 22.08.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužioca i potvrđuje rešenje Višeg suda u Beogradu P.br. 11293/18 od 11.12.2018. godine u parnici tužioca AA protiv tužene Republike Srbije radi kršenja lјudskih prava jer je tužena svojim dopisom dostavile lične podatke tužioca i njegove porodice Komisiji Federacije BiH.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Jurišić protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Ržg 2/16 od 17.06.2016. godine Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se žalba predlagača izjavlјena protiv rešenja Višeg suda u Somboru posl. br.R4p.2/16 od 26.5.2016. godine se odbacuje kao neblagovremena.

Pobijanim prvostepenim rešenjem odbijen je prigovor predlagača B.Đ. kojim je tražio da se utvrdi da mu je u postupku koji se vodi pred Višim sudom u Somboru pod posl. brojem P.32/2014 povređeno pravo na suđenje u razumnom roku. Protiv ovog rešenja predlagač je izjavio žalbu u kojoj predlaže da Apelacioni sud naloži Višem sudu u Somboru postupanje po tužbi ovde predlagača u nepresuđenom delu kojim je tražena naknada materijalne štete, iz razloga što je predlagač starija i bolesna osoba pa je neophodna posebna hitnost u postupanju.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Kostić protiv Srbije

Odluka Ustavnog suda Republike Srbije\r\nhttps://ustavni.sud.rs/sudska-praksa/baza-sudske-prakse/pregled-dokumenta?PredmetId=16038\r\nkojom se usvaja ustavna žalba D.K. i utvrđuje da su u izvršnom postupku pred osnovnim sudom povređena prava roditelja i pravo na suđenje u razumnom roku

Član 8 | DIC | Milovanović protiv Srbije

Član 8 | DIC | Tomić protiv Srbije

Član 35 | DIC | Gashi protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 2016/2015 od 28.04.2017. godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojim se ukida Apelacionog suda u Beogradu Gž 6830/2013 od 23.02.2015. godine i predmet vraća istom sudu na ponovno suđenje.

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P br. 25254/2011 od 28.06.2013. godine, stavom prvim izreke, utvrđeno je da je ništavo rešenje Izvršnog odbora Skupštine Grada Beograda br. ... – IO od 25.05.2000. godine. Stavom drugim izreke, utvrđeno je da je ništav ugovor o zakupu stana br. ...-.../... od 29.09.2000.godine, zaklјučen između JP za stambene usluge u Beogradu i tuženog AA. Stavom trećim izreke, utvrđeno je da je ništav ugovor o otkupu stana ... br. ...-.../... od 29.09.2000. godine, zaklјučen između tužioca Grada Beograda i tuženog AA, overen pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu Ov br. .../... dana 09.10.2000. godine. Stavom četvrtim izreke, odbijen je, kao neosnovan, tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se utvrdi da je ništav i da ne proizvodi pravno dejstvo ugovor o kupoprodaji stana zaklјučen između tuženog AA kao prodavca i tuženog BB kao kupca, overen pred Petim opštinskim sudom u Beogradu Ov br. .../... dana 11.12.2000. godine. Stavom petim izreke, odbijen je, kao neosnovan, tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi BB da se sa svim licima i stvarima iseli iz predmetnog stana i da tako ispražnjeni stan preda na slobodno korišćenje i raspolaganje tužiocu Gradu Beogradu. Stavom šestim izreke, odbijen je prigovor nenadležnosti suda, kao neosnovan. Stavom sedmim izreke, odbijen je prigovor stvarne nenadležnosti Prvog osnovnog suda, kao neosnovan. Stavom osmim izreke, obavezan je tužilac Grad Beograd da nadoknadi tuženom BB troškove parničnog postupka. Stavom devetim izreke, obavezan je tuženi AA da nadoknadi tužiocu Gradu Beogradu troškove parničnog postupka.
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 6830/2013 od 23.02.2015. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe tužioca i tuženih AA i BB i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 25254/2011 od 28.06.2013. godine, u stavu četvrtom, petom, šestom, sedmom i stavu osmom izreke. Stavom drugim izreke, preinačena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 35 | DIC | Lakićević i drugi protiv Crne Gore i Srbije

Presuda je povezana sa rešenjem R4g.127/14 od 18.08.2014. godine Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se ustavne žalbe podnosilaca vraćaju Ustavnom sudu

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 35 | DIC | Vučković i drugi protiv Srbije

Presuda je povezana sa presudom Gž 1163/2018 od 20.04.2018. Apelacionog suda u Beogradu, kojom se kao neosnovana odbija žalba tužene i potvrđuje presuda Višeg suda u Beogradu P 855/17 od 27.11.2017.godine. u parnici tužioca AA protiv tužene Republike Srbije - Ministarstva odbrane, radi zaštite od dikriminacije.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 35 | DIC | Vučković i drugi protiv Srbije

Presuda je povezana sa presudom Rev 530/2019 od 28.02.2019. godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojom se kao neosnovana odbija revizija tužene izjavlјena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2063/18 od 23.05.2018. godine.

Presudom Višeg suda u Vranju P 2845/16 od 15.01.2018. godine, stavom prvim izreke, utvrđeno da je zaklјučkom Vlade Republike Srbije broj 401-161/2008-1 od 17.01.2008. godine povređeno načelo jednakih prava i obaveza, čime je izvršena diskriminacija na osnovu mesta prebivališta tužioca kao ratnog vojnog rezerviste sa teritorije opštine koja nije navedena u označenom zaklјučku Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine. Stavom drugim izreke, utvrđeno je da je tužba tužioca povučena u delu koji se odnosi na potraživanje po osnovu naknade nematerijalne štete. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužiocu na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 45.800,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 2063/18 od 23.05.2018. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena prvostepena presuda u stavovima prvom i trećem izreke.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde