Postupak je pokrenut na osnovu zahteva državljanina Mađarske protiv Republike Mađarske, koji se žalio na uslove u kojima boravi u zatvoru koji su bili otežani time što je neopravdano svrstan među zatvorenike koji sa stanovišta bezbednosti pripadaju “kategoriji 4”, takvi da predstavljaju ponižavajuće postupanje ili povredu njegovog prava na poštovanje privatnog života. Pozvao se na članove 3 i 8 uzete pojedinačno ili u vezi sa članovima 13 i 14 Konvencije. Tvrdio je da njegovo svrstavanje među zatvorenike koji pripadaju bezbedonosnoj kategoriji 4 koje ne može da ospori pred domaćim organima predstavlja apsurd, s obzirom na njegovo zdravstveno stanje, a imajući u vidu da su mu obe noge paralizovane od struka pa nadole, da boluje od inkontinencije, te da je 100% invalid.

Sud je zaključio da je podnosilac predstavke dok je bio u zatvoru u Segedinu bio izložen ponižavajućem postupanju, te da bez obzira na napore države da popravi njegovu situaciju tako što ga je premestila u namenski izgrađenu ustanovu, to je bilo prekasno da ublaži povredu čana 3 Konvencije.

Preuzmite presudu u pdf formatu

EVROPSKI SUD ZA LJUDSKA PRAVA

DRUGO ODELJENJE

PREDMET ENGEL PROTIV MAĐARSKE

(predstavka br. 46857/06)

PRESUDA

Strazbur, 20. maj 2010.

U predmetu Engel protiv Mađarske, Evropski sud za ljudska prava (Drugo odjeljenje), koji je zasijedao u vijeću u sljedećem sastavu:

F. Tulkens, predsjednica,
I. Cabral Barreto,
D. Jočiene,
D. Popović,
A. Sajó,
N. Tsotsoria,
I. Karakas, sudije,
i S. Dollé, sekretar Odjeljenja,

pošto je razmatrao predmet na zatvorenoj sjednici 29. aprila 2010, donosi sljedeću presudu, usvojenu istog dana:

POSTUPAK

Predmet je formiran na osnovu predstavke (br. 46857/06) protiv Republike Mađarske koju je na osnovu člana 34 Konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (u daljem tekstu „Konvencija“) Sudu podnio državljanin Mađarske, Zoltán Péter Engel (u daljem tekstu „podnosilac predstavke“), 21. septembra 2006. godine.
Podnosioca predstavke je zastupao A. Kádár, advokat iz Budimpešte. Vladu Mađarske (u daljem tekstu „Država“) zastupao je njen zastupnik, L. Höltzl, iz Ministarstva pravde i unutrašnjih poslova.
Podnosilac predstavke je tvrdio da su uslovi u kojima boravi u zatvoru, koji su bili dodatno otežani time što je bio neopravdano svrstan među zatvorenike koji sa stanovišta bezbjednosti pripadaju „kategoriji 4“, takvi da predstavljaju ponižavajuće postupanje ili povredu njegovog prava na poštovanje privatnog života. Pozvao se na članove 3 i 8, uzete pojedinačno ili u vezi s članovima 13 i 14 Konvencije.
Devetog januara 2008. godine predsjednik Drugog odjeljenja odlučio je da obavijesti Državu o predstavci. Sud je odlučio da istovremeno razmatra prihvatljivost i meritum predstavke (čl. 29, st. 3).

ČINJENICE

I. OKOLNOSTI SLUČAJA

Podnosilac predstavke je rođen 1962. i živio je u Segedinu.
Trinaestog maja 2003. podnosilac predstavke je uhvaćen u vršenju razbojničke krađe. U razmjeni vatre koja je uslijedila, on je ubio jednog policajca i ranio drugog. On je, takođe, ranjen u kičmu, usled čega su mu obje noge paralizovane od struka nadolje. Od tada boluje i od inkontinencije. Sada je 100% invalid i može se kretati samo u invalidskim kolicima; uz to, mora da koristi pelene.
Podnosilac predstavke je osuđen na doživotni zatvor. U periodu od 25. februara 2005. do 15. decembra 2006. bio je zatvoren u zatvoru u Segedinu.
Podnosilac predstavke je na sljedeći način opisao uslove u zatvoru u Segedinu: s obzirom na to da nije bio u stanju da ispunjava obaveze koje moraju da izvršavaju zdravi zatvorenici, morao je da spava u svojoj odjeći u nerazmještenom krevetu i da koristi svoju jaknu kao ćebe, kako bi izbjegao da bude kažnjen zbog nepoštovanja svakodnevne prakse namještanja kreveta na vrijeme. Bez pomoći od strane osoblja, mogao je da se opere ili obavlja fiziološke potrebe samo ukoliko bi mu zatvorenici iz njegove ćelije pomogli da to učini. Nije mu data odgovarajuća stolica za kupanje; umjesto toga, dobio je drvenu klozetsku dasku koja je – zato što nije bila namijenjena za kupanje – brzo trulila i jednom prilikom se pod njim slomila. Pošto su ga drugi zatvorenici maltretirali zbog njegovog invaliditeta i inkontinencije, on nije učestvovao u dnevnim izlascima na svjež vazduh. Pošto je bio svrstan među zatvorenike koji pripadaju bezbjednosnoj „kategoriji 4“, uvijek je prevožen tako da su mu ruke bile lisicama vezane za pojas. Kad je bio prevožen u tom položaju, u kombiju bez sigurnosnog pojasa, mogao je da se održi u invalidskim kolicima samo tako što bi podupirao svoje tijelo oslanjajući se glavom o vrata putničke kabine. Posljedica toga je bila da je stalno imao otoke na glavi. Kada bi ulazio u kombi ili izlazio iz njega, osoblje ga je vuklo za pojas, ponekad po podu, zbog čega je imao modrice; jedan takav incident dogodio se 12. juna 2006. godine. U drugim prilikama njegova invalidska kolica – dok je podnosilac predstavke, težak 110 kg, u njima sjedio – gurana su niz stepenice kombija.
Podnosilac predstavke je podnio krivičnu prijavu Glavnom okružnom tužilaštvu u Čongradu (Csongrád), žaleći se na pomenute uslove, ali bez rezultata.
Prema nalazima zdravstvene službe u zatvoru, podnosilac predstavke patio je, između ostalog, od visokog krvnog pritiska, pretjerane tjelesne težine, paraplegije i neurogene bešike. Preporučeno je da bude prebačen u specijalizovanu zatvorsku ustanovu, ali uprava zatvora to nije prihvatila. Pošto je podnosilac predstavke podnio pritužbu, Državna uprava za zatvore je istražila situaciju u kojoj se on nalazio. Uprava je, između ostalog, zaključila sljedeće:

„Ćelija podnosioca predstavke nalazi se u prizemlju ..., pored ljekarske ordinacije. Pogodna je za smještaj četiri zatvorenika, ali su u njoj smještena samo dva ili tri zatvorenika, uključujući i podnosioca predstavke. Namještaj je obnovljen i prilagođen zdravstvenim potrebama podnosioca predstavke: sto je izdignut, kreveti su odvojeni, a ne kreveti na sprat, ormar i ogledalo su postavljeni na visini koja je dostupna podnosiocu predstavke, uklonjene su prepreke na ulazu i odmah do toaleta je postavljen rukohvat. Jedan od zatvorenika iz te ćelije je dobrovoljno preuzeo zadatak da održava ćeliju čistom i pomaže podnosiocu predstavke da obavlja svoje svakodnevne obaveze. Podnosiocu predstavke nije nikad zamjerano da narušava red u zatvorskoj ćeliji.

Podnosiocu predstavke je omogućeno svakodnevno tuširanje (kupanje) toplom vodom.

Na raspolaganju su mu ručni tuš i stolica za kupanje... Jedan zatvorenik iz ćelije je dobrovoljno prihvatio da pomaže podnosiocu predstavke da se pere...

Da bi se spriječilo da ga drugi zatvorenici maltretiraju, podnosiocu predstavke je data mogućnost svakodnevnog boravka na vazduhu u [zaštićenom] dvorištu ... Međutim, podnosilac predstavke ne želi da koristi ovu mogućnost.

Na osnovu pritužbi podnosioca predstavke... upravnik je 30. maja 2006. naredio da kombi za prevoz [o kome je riječ] bude opremljen sigurnosnim pojasom i o tome je obavijestio podnosioca predstavke ... kao i o tome da, s obzirom na mišljenje ljekara, njegov prevoz u ambulantnim kolima ... ne bi bio opravdan. Prema rezultatima istrage, podnosilac predstavke je zadobio lake ogrebotine i modrice [tokom prevoza] decembra 2004. i juna 2006. godine. Iz tog razloga, uprava zatvora je osoblju dala uputstvo da prema podnosiocu predstavke postupa s posebnom pažnjom. Prema mišljenju nadležne zdravstvene ustanove, nije bilo neophodno da u transportu podnosioca predstavke učestvuje medicinsko osoblje.

Dvadeset prvog aprila 2006. podnosilac predstavke je tražio da bude premješten u zatvor u Nađfi (Nagyfa). Njegov zahtjev je 9. juna 2006. odbila... Državna uprava za zatvore, s obrazloženjem da on svoju kaznu izdržava u zatvorskoj ustanovi čija strogost odgovara krivičnom djelu koje je izvršio i režimu koji mu je određen; gdje su riješeni njegova njega i medicinski nadzor i gdje su uklonjene fizičke prepreke kako bi mu se obezbijedilo slobodno kretanje u invalidskim kolicima. Podnosilac predstavke je uložio žalbu na tu odluku.

Žalbu je 26. jula 2006. odbio direktor Državne uprave za zatvore, te njegov premještaj nije odobren. Prema obrazloženju ove odluke, [podnosiocu predstavke] nijesu bili neophodni trajna njega ili medicinski nadzor. U zatvoru u kome je sada smješten izvršene su prepravke na zgradi u skladu s njegovim invaliditetom. Medicinski tretman, primjeren njegovom sadašnjem stanju, može se obezbijediti tamo gdje je zatvoren, gdje su okolnosti prilagođene njegovim potrebama ...“

Podnosilac predstavke naveo je da kombi za prevoz nije bio opremljen sigurnosnim pojasom do kraja avgusta 2006. Što se tiče boravka na svježem vazduhu, objasnio je da je površina u dvorištu o kome je riječ neravna i stoga neprikladna za invalidska kolica.
S obzirom na to da su protiv njega bili u toku drugi krivični postupci, podnosilac predstavke je često morao biti prevožen do Budimpešte na suđenja. U pritužbi od 5. septembra 2006. koju je uputio šefu Odjeljenja za transport u zatvoru u Budimpešti, podnosilac predstavke je naveo da je u ponedeljak, 4. septembra 2006, smješten u prijemnu ćeliju u kojoj je morao da provede pet sati bez pristupa vodi i bez bilo kakve mogućnosti da promjeni svoje pelene. On je isto tako naveo da je tokom prevoza bio smješten u ograđeni prostor za jedno lice u kombiju, gde je zadobio modrice: na jednoj krivini ispao je iz invalidskih kolica i putovao je na podu kombija, s rukama privezanim lisicama za pojas, s rukama ispod tijela. On je, štaviše, naveo da ga je narednog dana, kada je tražio medicinski pregled, medicinska sestra obavijestila da nema ljekarskog pregleda do sljedećih nedeljnih konsultacija, narednog ponedjeljka.
Tokom istrage koja je uslijedila, 18. septembra 2006. godine je sačinjen medicinski izvještaj, ali nije otkriven nikakav spoljašnji trag povrede. Zbog nedostatka dokaza, upravnik zatvora u Budimpešti je 3. oktobra 2006. odbio pritužbu podnosioca predstavke.
Na osnovu krivične prijave podnosioca predstavke, Vojno javno tužilaštvo u Segedinu je pokrenulo istragu protiv nepoznatih lica zbog zloupotrebe službenih ovlašćenja, ali je to tužilaštvo istragu obustavilo 12. decembra 2006, zbog nedostatka dokaza.
U dopisu od 27. oktobra 2006. upućenom direktoru Državne uprave za zatvore, podnosilac predstavke se žalio na povrede koje je navodno zadobio tokom prevoza, kao i zbog kvara na njegovim invalidskim kolicima. Istraga koja je uslijedila nije potvrdila navode podnosioca predstavke u pogledu povreda, ali su njegova invalidska kolica potom popravljena.
Podnosilac predstavke je 15. decembra 2006. prebačen u zatvor u Šopronkohidi (Sopronkőhida), gdje je smješten u pojedinačnu ćeliju koja je posebno prilagođena zatvorenicima s invaliditetom. Osamnaestog decembra 2006. pregledao ga je sudsko-medicinski vještak, koji je u svom izvještaju naveo:

„... [Kad je riječ o ustajanju] zatvorenika ... djelimično ili u potpunosti, to pojačava njegove bolove... [On je] 100% invalid ... [ali nije] ipak potpuno nesposoban da vodi računa o sebi. Njegovo kompulsivno uzimanje hrane, uz ustezanje da uzima analgetike ..., predstavlja ozbiljan psihološki problem za poboljšanje njegove pokretljivosti. Istovremeno ... samo postojanje bola ne može biti dokazano van svake sumnje. Sa stanovišta sudske medicine, može se reći da je ... zatvorenik dobio svu potrebnu medicinsku pomoć i njegu.“

II. RELEVANTNO DOMAĆE PRAVO

Uredba br. 6/1996 (VII.12.) ministra pravde o Pravilima izvršenja kazne zatvora i mjere pritvora predviđa sljedeće:

Član 42(3)d

„Takvi zatvorenici se razvrstavaju u „bezbjednosnu kategoriju 4“ jer se osnovano očekuje da izvrše radnju koja ozbiljno narušava red u zatvoru, da pobjegnu, ugroze svoj život ili se osakate, ili ugroze živote drugih ili ih osakate, ili jer su već izvršili takve radnje, i koji mogu biti bezbjedno zatvoreni samo ako se drže pod stražom ili – izuzetno – pod nadzorom.“

III. IZVJEŠTAJI EVROPSKOG KOMITETA ZA SPRIJEČAVANJE MUČENJA I NEČOVJEČNOG ILI PONIŽAVAJUĆEG POSTUPANJA ILI KAŽNJAVANJA (u daljem tekstu „CPT“)

Izvještaj CPT upućen Vladi Mađarske poslije posjete Mađarskoj od 5. do 16. decembra 1999. kaže, u relevantnim djelovima, sljedeće:

„96. Sistem za kategorizaciju zatvorenika koji se primjenjuje u Mađarskoj predviđa da pritvorenici ili osuđenici koji se smatraju opasnim budu svrstani u „kategoriju 4“ (Uredba br. 6/1996 (VII.12.) ministra pravde). Kategorizaciju vrši tužilac, sud ili prijemna komisija ustanove. CPT je obaviješten da sudovi i tužioci pokazuju tendenciju dodjeljivanja ove kategorije zatvorenicima koji su okrivljeni ili osuđeni za teška krivična djela (naročito licima koja se bave organizovanim kriminalom), a zatvorske prijemne komisije licima koja su se ranije ponašala nedisciplinovano (uključujući lica sklona bjekstvu ili lica koja su pokušala da izvrše samoubistvo) ili licima koja imaju iskustva u vojsci.

Status zatvorenika „kategorije 4“ se preispituje svakih šest mjeseci. Međutim, izgleda da zatvorenik o kome je riječ ne dobija obavještenje o razlozima za dodjelu/zadržavanje statusa.

97. Opšte je prihvaćeno da zatvorenik ne treba da bude zadržavan u posebnom bezbjednosnom režimu duže nego što je to neophodno zbog rizika koji on predstavlja. Zato treba redovno preispitivati odluku o kategorizaciji. Isto tako, zatvorenici bi u najvećoj mogućoj mjeri trebalo da budu detaljno obaviješteni o razlozima zbog kojih su stavljeni pod takav režim, i kada je to potrebno, o razlozima zbog kojih je on produžen; između ostalog, tako imaju priliku da djelotvorno koriste mogućnosti za osporavanje takve mjere.“

Izvještaj koji je CPT uputio Vladi Mađarske poslije posjete koju je obavio u periodu od 30. marta do 8. aprila 2005. navodi, u relevantnim djelovima, sljedeće:

„64. Što se tiče pravne zaštite koju uživaju zatvorenici „kategorije 4“, njihov status se sada preispituje svaka tri mjeseca (u vrijeme posjete 1999. godine, preispitivao se svakih šest mjeseci); CPT pozdravlja ovu promjenu. Međutim, druge preporuke koje je CPT odavno dao – koje se tiču pružanja informacija u pisanoj formi o razlozima za određivanje ove mjere zatvorenicima o kojima je riječ i davanja mogućnosti da se izjasne o tom pitanju – nijesu sprovedene.

Mnogi zatvorenici iz „kategorije 4“ s kojima je delegacija razgovarala žalili su se da nijesu dobili informacije o razlozima za određivanje mjere, da nijesu bili uključeni u postupak preispitivanja i da nijesu dobili informacije o mogućnostima da ovu mjeru ospore. Štaviše, bilo je opšte uvjerenje da periodično razmatranje statusa zatvorenika iz „kategorije 4“ predstavlja čistu formalnost. Na osnovu istraživanja relevantne dokumentacije i razgovora sa zatvorenicima, delegacija je došla do zaključka da su odlučujući razlozi za zadržavanje statusa zatvorenika u „kategoriji 4“ bili oni vezani za prošlost zatvorenika, kao što je nasilna priroda izvršenog krivičnog djela (često mnogo godina ranije), a ne procjena o tome da li je trenutno opasan ili sklon da se ponovo ponaša na neprihvatljiv način. ...“

„184. Tokom posjete 2005. godine posebna pažnja je poklonjena položaju zatvorenika koji su pod posebnim bezbjednosnim režimom. CPT je pozdravio činjenicu da se status zatvorenika razvrstanih u „kategoriju 4“ sada preispituje svaka tri mjeseca; istovremeno, pozvao je mađarske vlasti da sprovedu ranije preporuke CPT koje se odnose na obavještavanje takvih zatvorenika o razlozima za određivanje mjere pisanim putem, kao i na to da im se omogući da se izjasne o tom pitanju. Opšte uzev, Komitet je preporučio da sistem razvrstavanja zatvorenika u „kategoriju 4“ bude preispitan i usavršen, s ciljem da se ova kategorija određuje – i zadržava – samo u pogledu zatvorenika za koje je to zaista neophodno.

Politika postupanje prema zatvorenicima iz „kategorije 4“ u pogledu upotrebe sredstava za vezivanje – koju je CPT u prošlosti već oštro kritikovao – i dalje je nezadovoljavajuća; Komitet je pozvao mađarske vlasti da bez daljeg odlaganja preispitaju ovu politiku. ...“

PRAVO

I. NAVODNA POVREDA ČLANA 3 KONVENCIJE

Podnosilac predstavke se žalio da su uslovi u kojima se nalazi u zatvoru i pod kojima je prevožen takvi da predstavljaju nečovječno i ponižavajuće postupanje, ili da predstavljaju povredu njegovog prava na poštovanje privatnog života. Tvrdio je da njegovo svrstavanje među zatvorenike koji pripadaju bezbjednosnoj „kategoriji 4“, koje ne može da ospori pred domaćim organima, predstavlja apsurd s obzirom na njegovo zdravstveno stanje i predstavlja jedan od razloga zbog kojih su uslovi njegovog boravka u zatvoru nečovječni. Pozivao se na članove 3 i 8 uzete pojedinačno ili u vezi s članovima 13 i 14 Konvencije.
Sud smatra da pritužbe podnosioca predstavke treba da budu razmatrane isključivo u vezi sa članom 3 Konvencije, koji predviđa:

„Niko ne smije biti podvrgnut mučenju, ili nečovječnom ili ponižavajućem postupanju ili kažnjavanju.“

Država je osporila ovaj argument.

A. Prihvatljivost

Sud konstatuje da predstavka nije očigledno neosnovana u smislu člana 35, stav 3 Konvencije. On dalje konstatuje da nije neprihvatljiva ni po bilo kom drugom osnovu. Stoga mora biti proglašena prihvatljivom.

B. Meritum

Država je na početku iznijela da bi, s obzirom na pravilo o roku od šest mjeseci sadržano u članu 35, stav 1 Konvencije, period u odnosu na koji bi uslovi pod kojima je podnosilac predstavke zatvoren trebalo da budu ispitani, trebalo je da teče tek od 21. marta 2006. godine (odnosno, šest mjeseci prije datuma podnošenja predstavke) i da se završi 15. decembra 2006. godine, kada je on prebačen u namjenski izgrađenu jedinicu u zatvoru u Šopronkohidi. U pogledu ove poslednje mjere, ona je naglasila da je ova ustanova opremljena za smeštaj zatvorenika s invaliditetom. Što se tiče perioda provedenog u zatvoru u Segedinu, Država smatra da uslovi i incidenti na koje se pritužba odnosi nijesu dostigli minimalni nivo ozbiljnosti koji je potreban da bi član 3 bio primjenjljiv, naročito s obzirom na brze mjere koje su vlasti preduzele da bi ih popravile. Oni isto tako nijesu predstavljali povredu prava podnosioca predstavke sadržanih u članu 8 Konvencije, jer je ograničenje njegove privatnosti neizbježna posljedica izrečene kazne strogog zatvora.
Podnosilac predstavke je tvrdio da mjere, propusti ili incidenti na koje se žalio predstavljaju nečovječno i ponižavajuće postupanje zabranjeno članom 3 Konvencije, i to u odnosu na cio period koji je proveo u zatvoru u Segedinu. Okolnosti na koje se žali predstavljale su kontinuirano kršenje njegovih prava prema Konvenciji; to je razlog što je pozivanje Države na pravilo o roku od šest mjeseci bilo pogrešno. Naročito neprihvatljiva bila je činjenica da je u dugom vremenskom periodu bio prepušten milosti zatvorenika u ćeliji u pogledu zadovoljavanja svojih osnovnih potreba, kao što su fiziološke potrebe, kupanje ili oblačenje/svlačenje. Isto tako, praksa prevoza u kombiju koji nije imao sigurnosne pojaseve kojima bi se njegova invalidska kolica fiksirala, uz grube metode kojima je stavljan u vozilo i iz njega vađen, bila je nečovječna. Ovu situaciju pogoršavalo je to što je svrstan među zatvorenike koji pripadaju bezbjednosnoj „kategoriji 4“ – što je nemoguće osporiti pred zatvorskim vlastima i što je potpuno neopravdano s obzirom na njegovu paraplegiju – a zbog čega je bio vezivan lisicama tokom prevoza i tako spriječavan da se održava u bezbjednom položaju dok se vozilo kretalo.
Sud ponovo ističe da zlostavljanje mora dostići minimalni nivo ozbiljnosti da bi spadalo u opseg člana 3. Ocjena ovog minimalnog nivoa ozbiljnosti je relativna; zavisi od svih okolnosti slučaja, kao što su trajanje takvog postupanja, fizičke i mentalne posljedice koje takvo postupanje proizvodi i, u nekim slučajevima, pol, starost i zdravstveno stanje žrtve. Prilikom ustanovljavanja da li je postupanje „ponižavajuće“ u smislu člana 3, jedan od faktora koje će Sud imati u vidu je pitanje da li je njegov cilj da ponizi ili omalovaži lice u pitanju, mada se u slučaju da nema takvog cilja ne može sa sigurnošću isključiti mogućnost da je prekršen član 3 (vidi Price protiv Ujedinjenog Kraljevstva, br. 33394/96, st. 24, ECHR 2001 VII; Peers protiv Grčke, br. 28524/95, st. 67–68 i 74, ECHR 2001-III).
U ovom slučaju podnosilac predstavke, paraplegičar, prepušten je milosti zatvorenika u svojoj ćeliji za dobijanje pomoći pri obavljanju fizioloških potreba, kupanju, oblačenju i svlačenju (uporedi Vincent protiv Francuske, br. 6253/03, st. 94–103, 24. oktobar 2006). To je uglavnom bio slučaj tokom cijelog perioda koji je proveo u zatvoru u Segedinu, između 25. februara 2005. i 15. decembra 2006. Za Sud je, u vezi s tim, nevažno da li su zatvorenici u ćeliji njemu dobrovoljno pomagali (uporedi Farbtuhs protiv Letonije, br. 4672/02, st. 60, 2. decembar 2004). Sud takođe prihvata stav podnosioca predstavke da su okolnosti na koje se žalio predstavljale trajno stanje (uporedi P. M. protiv Mađarske, br. 23636/94, Izvještaj Komisije od 9. septembra 1998. godine, neobjavljen), koje mora biti ispitano u cjelosti.
Štaviše, Sud konstatuje da Država nije osporavala ono što je podnosilac predstavke naveo o nedopustivim uslovima u kojima je prevožen u periodu koji je prethodio opremanju kombija sigurnosnim pojasom, što se očigledno dogodilo tek krajem avgusta 2006. godine. Sud smatra da je posebno za žaljenje praksa da podnosilac predstavke bude vučen po podu u kombi i iz njega i da njegova invalidska kolica budu neobezbijeđena u vozilu koje je u pokretu, kao što je bio slučaj 12. juna 2006. U vezi s tim, primećuje da su svrstavanje podnosioca predstavke u zatvorenike koji pripadaju bezbjednosnoj „kategoriji 4“ i posljedično vezivanje lisicama dodatno povećavali patnje koje je trpio zbog takvog načina prevoza. Sud konstatuje s tim u vezi zapažanja CPT o situaciji u kojoj se u Mađarskoj nalaze zatvorenici koji su svrstani u bezbjednosnu „kategoriju 4“ (vidi gore st. 17 i 18).
Najzad, Sud primjećuje da zbog nedostatka dokaza nije razmatrana pritužba podnosioca predstavke povodom incidenta od 4. septembra 2006. godine (vidi st. 12 i 13). Sud smatra da to što podnosiocu predstavke, zatvoreniku koji je paraplegičar, nije omogućen medicinski pregled odmah nakon incidenta ovakve prirode, predstavlja povredu obaveze državnih organa iz člana 3 da sprovedu odgovarajuću istragu o optužbama o zlostavljanju (vidi Kmetty protiv Mađarske, br. 57967/00, st. 38, 16. decembar 2003.).
Prethodni razlozi su dovoljni da omoguće Sudu da zaključi da je podnosilac predstavke, dok je bio zatvoren u zatvoru u Segedinu, bio izložen ponižavajućem postupanju. Bez obzira na hvale vrijedne napore države da popravi njegovu situaciju tako što ga je premjestila, 15. decembra 2006. godine, u namjenski izgrađenu ustanovu, to je bilo prekasno da ublaži povredu člana 3 Konvencije.

II. PRIMJENA ČLANA 41 KONVENCIJE

Član 41 Konvencije predviđa

„Kada Sud utvrdi prekršaj Konvencije ili protokola uz nju, a unutrašnje pravo Visoke strane ugovornice u pitanju omogućava samo djelimičnu odštetu, Sud će, ako je to potrebno, pružiti pravično zadovoljenje oštećenoj stranci.“

A. Šteta

Podnosilac predstavke tražio je 12.000 eura (EUR) na ime nematerijalne štete.
Država je osporila ovaj zahtjev.
Sud odobrava cjelokupan traženi iznos.

B. Sudski troškovi

Podnosilac predstavke je takođe tražio 3.800 EUR na ime troškova postupka pred Sudom. Ovaj iznos odgovara 31 satu advokatskog rada, koji naplaćuje njegov advokat na osnovu priložene satnice rada, obračunato po cijeni od 120 EUR po satu, plus 80 EUR na ime troškova za rad pomoćnog osoblja u advokatskoj kancelariji.
Država je osporila ovaj zahtjev.
Prema praksi Suda, podnosilac predstavke ima pravo na naknadu sudskih troškova samo u mjeri u kojoj je dokazano da su oni bili zaista i neophodni i da su razumni u odnosu na obim posla. U ovom predmetu, imajući u vidu dokumenta kojima je raspolagao i gore navedene kriterijume, Sud smatra da je razumno da dodijeli cio traženi iznos.

C. Kamata

Sud smatra da je primjereno da važeća kamatna stopa bude ona koja će se temeljiti na prosečnoj kamatnoj stopi na kredite Evropske centralne banke, na koju treba dodati još tri procentna poena.

IZ TIH RAZLOGA, SUD

Proglašava predstavku prihvatljivom;
Zaključuje da je prekršen član 3 Konvencije;
Zaključuje

(a) da tužena država treba da plati podnosiocu predstavke, u roku od tri mjeseca od dana kada ova presuda postane pravosnažna u skladu s članom 44, st. 2 Konvencije, sljedeće iznose koji će biti preračunati u mađarske forinte po kursu koji važi na dan isplate:

(i) 12.000 EUR (dvanaest hiljada eura), plus bilo koji porezi koji će možda biti primjenjljivi, na ime nematerijalne štete;

(ii) 3.800 EUR (tri hiljade osam stotina eura), plus bilo koji porezi koji će možda biti primjenjljivi na podnosioca predstavke, na ime sudskih troškova;

(b) da će od trenutka isteka gore navedenog roka od tri mjeseca do trenutka isplate na navedenu svotu biti zaračunavana prosta kamatna stopa koja će po vrijednosti odgovarati prosječnoj kamatnoj kreditnoj stopi Evropske centralne banke u periodu o kome je riječ, uvećanoj za tri procentna poena;

Odbija ostatak zahtjeva podnosioca predstavke za pravično zadovoljenje.

Presuda je izrađena na engleskom jeziku i poslata stranama u postupku 20. maja 2010. godine, u skladu s pravilom 77, stavovi 2 i 3 Poslovnika Suda.

S. Dollé	Françoise Tulkens
sekretar	predsjednica

_____________________________

Prevod presude je preuzet iz knjige "Zabrana mučenja i nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja - izabrane presude Evropskog suda za ljudska prava". Knjiga je objavljena u okviru projekta „Monitoring poštovanja ljudskih prava u ustanovama zatvorenog tipa u Crnoj Gori” koji je Akcija za ljudska prava, kao nosilac projekta, sprovela u saradnji sa Centrom za građansko obrazovanje, Centrom za antidiskriminaciju „Ekvista”, Sigurnom ženskom kućom, Beogradskim centrom za ljudska prava i Letonskim centrom za ljudska prava.

SECOND SECTION

CASE OF ENGEL v. HUNGARY

(Application no. 46857/06)

JUDGMENT

STRASBOURG

20 May 2010

FINAL

20/08/2010

This judgment has become final under Article 44 § 2 of the Convention. It may be subject to editorial revision.

In the case of Engel v. Hungary, The European Court of Human Rights (Second Section), sitting as a Chamber composed of:

Françoise Tulkens, President,
Ireneu Cabral Barreto,
Danutė Jočienė,
Dragoljub Popović,
András Sajó,
Nona Tsotsoria,
Işıl Karakaş, judges,
and Sally Dollé, Section Registrar,

Having deliberated in private on 29 April 2010,

Delivers the following judgment, which was adopted on that date:

PROCEDURE

1. The case originated in an application (no. 46857/06) against the Republic of Hungary lodged with the Court under Article 34 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (“the Convention”) by a Hungarian national, Mr Zoltán Péter Engel (“the applicant”), on 21 September 2006.

2. The applicant was represented by Mr A. Kádár, a lawyer practising in Budapest. The Hungarian Government (“the Government”) were represented by Mr L. Höltzl, Agent, Ministry of Justice and Law Enforcement.

3. The applicant alleged that the conditions of his incarceration, aggravated by his unjustified classification as a 'Grade 4' security-level prisoner, amounted to degrading treatment or a breach of his right to respect for private life. He relied on Articles 3 and 8, read alone or in conjunction with Articles 13 and 14 of the Convention.

4. On 9 January 2008 the President of the Second Section decided to give notice of the application to the Government. It was also decided to examine the merits of the application at the same time as its admissibility (Article 29 § 3).

THE FACTS

I. THE CIRCUMSTANCES OF THE CASE

5. The applicant was born in 1962 and lived in Szeged.

6. On 13 May 2003 the applicant was caught in the act of committing armed robbery. In the ensuing exchange of shots, he killed a police officer and wounded another. He was also injured in his spine, as a consequence of which he became paralysed in both his legs from the waist down. Ever since, he has also been suffering from incontinence. He is now 100% disabled, only capable of moving in a wheelchair; moreover, he has to use diapers.

7. The applicant was sentenced to life imprisonment. Between 25 February 2005 and 15 December 2006 he was detained in Szeged Prison.

8. The applicant described the conditions in Szeged Prison as follows: Since he was unable to fulfil the obligations incumbent on healthy inmates, he needed to sleep in his clothes in an undone bed and use his jacket as a blanket in order to avoid being sanctioned for violating the daily routine of making the bed on time. With no assistance from staff, he could wash or relieve himself only if his cellmates helped him do so. He was not provided with a proper bath chair; instead, he was given a wooden toilet-seat which – unfit for the purposes of bathing – rotted away fast and on one occasion, broke under him. Because of harassment from fellow inmates on account of his disability and incontinence, he did not participate in the daily open-air stays. Classified as a 'Grade 4' security-level prisoner, he was transported with his hands handcuffed to his belt at all times. While being transported in this posture in a van without a safety belt, he could keep himself in his wheelchair only by supporting his body by leaning his head against the door of the transport cabin. As a consequence, he regularly suffered swellings on his head. When entering or exiting the transport van, staff dragged him by his belt, sometimes on the floor causing him bruises; an incident of this kind took place on 12 June 2006. On other occasions, his wheelchair – with the applicant, weighing 110 kilograms, sitting in it – was rolled down the van's steps.

9. The applicant's complaint about the above conditions to the Csongrád County Chief Public Prosecutor's Office was to no avail.

10. According to the prison's medical service, the applicant suffered inter alia from high blood pressure, overweight, paraplegia and a neurogenic bladder. His transfer to a specialised penitentiary was recommended but not taken up by the prison administration. Upon the applicant's complaint, the National Prison Administration investigated his situation. Its findings included the following:

“The applicant's cell is located on the ground floor ..., next to the medical consultancy room. It is suitable for accommodating four inmates, but only two or three inmates, including the applicant, are actually placed in it. The furniture is refurbished and adjusted to the applicant's health needs: the table is elevated, the beds are single rather than bunk beds, the wardrobe and the mirror are placed at a height reachable by the applicant, entrance obstacles have been removed and a handrail has been fitted next to the toilet. A cellmate has voluntarily undertaken the task of keeping the cell tidy and helping the applicant perform his everyday duties. The applicant has never been reproached for a violation of the prison cell order.

A hot water shower (bath) has been provided to the applicant on a daily basis. A hand shower and a bath chair are available to him. ... A cellmate has voluntarily undertaken to help the applicant wash himself. ...

... In order to prevent harassment by fellow inmates, the applicant has been granted the opportunity to have daily open-air stays in a [protected] courtyard ... The applicant, however, does not wish to make use of this possibility.

Upon the applicant's complaints ... on 30 May 2006 the warden ordered the transport van [in question] to be equipped with a safety belt and informed the applicant thereof ... as well as of the fact that, in the light of medical opinion, his transportation in an ambulance car ... was not justified. According to the findings of the investigation, the applicant suffered light scratches and bruises [while in transport] in December 2004 and June 2006. Therefore the prison management instructed staff to proceed with special care in respect of the applicant. According to the opinion of the competent health organ, the applicant's transport did not require the participation of medical staff.

On 21 April 2006 the applicant requested to be transferred to Nagyfa Prison. His request was dismissed by the ... National Prison Administration on 9 June 2006 on the ground that he was serving his sentence in a penitentiary institution whose strictness was commensurate with the offence he had committed and with the regime imposed on him; where his nursing and medical supervision was resolved and where physical obstacles had been removed in order to ensure his free movement in a wheelchair. The applicant filed a complaint against the decision. The complaint was dismissed by the National Commander on 26 July 2006 and his transfer was not authorised. According to the reasoning of the decision, '[the applicant did] not require permanent nursing or medical supervision. At his present place of detention, alterations had been made in the building, as required by his disability. Medical treatment, as appropriate in his present state, can be provided for him at his present place of detention, where the circumstances have been adjusted to his needs ...'”

11. The applicant submitted that the transport van was not equipped with a safety belt until the end of August 2006. Concerning open-air stays, he explained that the surface of the courtyard in question was uneven and therefore unsuitable for a wheelchair.

12. Given that other criminal proceedings were pending against him, the applicant had to be regularly transported to Budapest to stand trial. In a complaint dated 5 September 2006 and addressed to the head of the Transportation Department of Budapest Prison, the applicant submitted that on Monday, 4 September 2006 he had been placed in an admission cell in which he had had to spend five hours with no access to water and without any possibility to change his diapers. He also submitted that during the transport he had been placed in a one-person box of the van where he had suffered bruises: in a road curve, he had fallen out of his wheelchair and had been travelling on the floor of the van, handcuffed to his belt, with his arms under his body. He furthermore submitted that the following day, when he had requested a medical check-up, the nurse had informed him that no medical examination was available until the next weekly consultation to be held on the following Monday.

13. In the course of the ensuing investigation, on 18 September 2006 a medical report was drawn up but no external sign of injury was detected. In the absence of evidence, on 3 October 2006 the warden of Budapest Prison dismissed the applicant's complaint.

14. Upon the applicant's criminal complaint, an investigation was opened by the Szeged Military Public Prosecutor's Office against unknown persons for abuse of administrative authority, but was discontinued on
12 December 2006 by the Szeged Military Public Prosecutor's Office for want of evidence.

15. In a letter dated 27 October 2006 and addressed to the National Commander, the applicant complained about injuries allegedly suffered during his transport and the malfunction of his wheelchair. The ensuing investigation did not support the applicant's allegations about the injuries, but his wheelchair was subsequently repaired.

16. On 15 December 2006 the applicant was transferred to Sopronkőhida Prison where he was placed in a single cell specially designed for disabled inmates. On 18 December 2006 he was examined by a forensic medical expert. In his opinion the expert stated:

“... [In respect of standing up] the inmate ... partly or wholly exaggerates his pains... [He is] 100% disabled ... [but is] nevertheless, not totally unable to care for himself. His compulsive eating, together with his reluctance to accept painkillers ..., is a serious psychological obstacle to enhancing his mobility. At the same time ... the very existence of pain cannot be proven beyond doubt. From a forensic medical point of view, it can be established that ... the inmate has received all the medical, nursing and caring help he needs.”

II. RELEVANT DOMESTIC LAW

17. Decree No. 6/1996 (VII.12.) of the Minister of Justice on the Rules of the Execution of Imprisonment and Pre-trial Detention provides as follows:

Section 42(3)d

“Such inmates shall be classified as 'Grade 4 security' prisoners as are expected with good reason to commit an act severely violating the order of the penitentiary, to escape or to endanger his/her own life or limb or that of others, or as have already committed such acts, and whose safe detention may only be guaranteed by guarding or – exceptionally – by surveillance.”

III. REPORTS OF THE EUROPEAN COMMITTEE FOR THE PREVENTION OF TORTURE AND INHUMAN OR DEGRADING TREATMENT OR PUNISHMENT (CPT)

18. The CPT's Report to the Hungarian Government after its visit to Hungary from 5 to 16 December 1999 provides, insofar as relevant, as follows:

“96. Under the prisoner grading system operated in Hungary, remand or sentenced prisoners who are considered as dangerous are placed in Grade 4 (Decree No. 6/1996 (VII.12.) of the Minister of Justice). Allocation is made either by the prosecutor, the court or the reception committee of the establishment. The CPT was informed that courts and prosecutors tend to attribute this grade to prisoners accused or convicted of serious crimes (especially persons involved in organised crime activities) and the prison reception committees, to persons with a previous record of ill discipline (including those prone to escape or those who have attempted suicide) or with a military background.

The status of Grade 4 prisoners is reviewed every six months. However, it would appear that the reasons underlying the decision for placement/prolongation of a Grade 4 measure are not disclosed to the prisoner concerned.

97. It is axiomatic that a prisoner should not be held in a special security regime any longer than the risk which he presents makes necessary. This calls for regular reviews of the placement decision. Further, prisoners should as far as possible be kept fully informed of the reasons for their placement and, if necessary, its renewal; this will inter alia enable them to make effective use of avenues for challenging that measure.”

19. The CPT's Report to the Hungarian Government after its visit to Hungary from 30 March to 8 April 2005 provides, insofar as relevant, as follows:

“64. Concerning the legal safeguards applicable to prisoners placed in Grade 4, their status is now reviewed every three months (at the time of the 1999 visit, the frequency of reviews was every six months); the CPT welcomes this change. However, the other long-standing recommendations of the CPT – concerning the provision to the inmates concerned of written information on the reasons for the measure and offering them an opportunity to express their views on the matter – had not been implemented.

Many Grade 4 prisoners interviewed by the delegation complained that they had not been informed of the reasons for the measure, had had no involvement in the review procedure and had received no information on the possibilities to contest it. Further, it was generally felt that the periodic review of the Grade 4 status was a pure formality. The examination of relevant documentation and interviews with inmates led the delegation to conclude that the determining factors in retaining the Grade 4 status were historical ones, like the violent nature of the crime committed (often many years before), rather than an assessment of the inmate's current dangerousness or propensity to act again in an unacceptable way. ...”

“184. During the 2005 visit, close attention was given to the situation of prisoners placed under a special security regime. The CPT has welcomed the fact that the status of prisoners classified as Grade 4 is now reviewed every three months; at the same time, it has called upon the Hungarian authorities to implement its previous recommendations concerning the provision to such prisoners of written information on the reasons for the measure as well as the opportunity to express their views on the matter. More generally, the Committee has recommended that the system of classifying prisoners as Grade 4 be reviewed and refined, with a view to ensuring that this grade is only applied – and retained – vis-à-vis prisoners who genuinely require to be accorded such a status.

The policy as regards the application of means of restraint to Grade 4 prisoners - already strongly criticised in the past by the CPT - remains unsatisfactory; the Committee has called upon the Hungarian authorities to review that policy without further delay. ...”

THE LAW

I. ALLEGED VIOLATION OF ARTICLE 3 OF THE CONVENTION

20. The applicant complained that the conditions of his incarceration and transport amounted to inhuman and degrading treatment or represented a breach of his right to respect for private life. He submitted that his classification as a 'Grade 4' security-level prisoner, impossible to challenge before the domestic authorities, was absurd in view of his health condition and constituted one of the reasons for the inhuman character of his imprisonment. He relied on Articles 3 and 8 read alone or in conjunction with Articles 13 and 14 of the Convention.

21. The Court considers that the applicant's complaints fall to be examined solely under Article 3 of the Convention, which provides as follows:

“No one shall be subjected to torture or to inhuman or degrading treatment or punishment.”

22. The Government contested that argument.

A. Admissibility

23. The Court notes that the application is not manifestly ill-founded within the meaning of Article 35 § 3 of the Convention. It further notes that it is not inadmissible on any other grounds. It must therefore be declared admissible.

B. Merits

24. The Government submitted at the outset that, in view of the six-month rule contained in Article 35 § 1 of the Convention, the period in respect of which the conditions of the applicant's detention should be examined had started only on 21 March 2006 (i.e. six months before the date on which the application had been introduced) and ended on 15 December 2006, when he had been transferred to a purpose-built unit at Sopronkőhida Prison. In respect of the latter measure, they emphasised that this institution had been equipped to accommodate disabled inmates. As regards the period spent in Szeged Prison, the Government were of the view that the conditions and incidents complained of had not attained the minimum level of severity required for Article 3 to come into play, especially in view of the speedy measures taken by the authorities to remedy them. Nor had they constituted a breach of the applicant's rights enshrined under Article 8 of the Convention, the curtailment of his privacy being a necessary consequence of the strict-regime prison sentence imposed on him.

25. The applicant argued that the measures, omissions and incidents complained of amounted to inhuman and degrading treatment prohibited by Article 3 of the Convention, and this in respect of the whole period he had spent in Szeged Prison. The matter complained of constituted a continuous violation of his Convention rights; therefore, the Government's reference to the six-month rule was a misconception. In particular, the fact that he had been at the mercy of his cellmates for a prolonged period of time in terms of satisfying his basic needs, such as relieving himself, bathing or getting dressed/undressed, was unacceptable. Likewise, the practice of transporting him in a van without a seatbelt to hold his wheelchair in place, together with the rough methods of getting him in and out of the vehicle was inhuman. This situation was aggravated by his classification as a 'Grade 4' security-level prisoner – impossible to challenge before the prison authorities and completely unjustified in the face of his paraplegia – as a consequence of which he had been kept handcuffed during transport and thereby prevented from securing his position whilst the vehicle was in motion.

26. The Court reiterates that ill-treatment must attain a minimum level of severity if it is to fall within the scope of Article 3. The assessment of this minimum level of severity is relative; it depends on all the circumstances of the case, such as the duration of the treatment, its physical and mental effects and, in some cases, the sex, age and state of health of the victim. In considering whether treatment is “degrading” within the meaning of Article 3, one of the factors which the Court will take into account is the question whether its object was to humiliate and debase the person concerned, although the absence of any such purpose cannot conclusively rule out a finding of violation of Article 3 (see Price v. the United Kingdom, no. 33394/96, § 24, ECHR 2001‑VII; Peers v. Greece, no. 28524/95, §§ 67-68 and 74, ECHR 2001-III).

27. In this case the applicant, paraplegic, was left at the mercy of his cellmates in receiving assistance to relieve himself, bathe and get dressed or undressed (cf. Vincent v. France, no. 6253/03, §§ 94-103, 24 October 2006). This situation prevailed during his entire time in Szeged Prison between 25 February 2005 and 15 December 2006. For the Court, it is immaterial in this connection whether or not the cellmates in question were volunteers (cf. Farbtuhs v. Latvia, no. 4672/02, § 60, 2 December 2004). It further endorses the applicant's position that the circumstances complained of constituted a continuous situation (cf. P.M. v. Hungary, no. 23636/94, Commission's report of 9 September 1998, unpublished) which must be examined in its entirety.

28. Moreover, the Court notes that the applicant's submissions about the deplorable conditions of his transport were not refuted by the Government in regard to the period preceding the equipment of the van in question with a safety belt, which apparently took place only at the end of August 2006. The Court finds particularly regretful the practice of dragging the applicant on the floor to and from the transport van and that of leaving his wheelchair unsecured in a moving vehicle, as happened on 12 June 2006. In the latter respect, it would observe that the classification of the applicant as a 'Grade 4' security-level prisoner and the resultant handcuffing added to the hardships he had to suffer on account of this method of transport. The Court notes in this connection the observations of the CPT regarding the situation of 'Grade 4' security-level prisoners in Hungary (see paragraphs 17-18 above).

29. Lastly, the Court observes the non-pursuit, for want of evidence, of the applicant's complaint about the incident of 4 September 2006 (see paragraphs 12 and 13 above). It considers that the delayed access of the applicant, a paraplegic prisoner, to a medical examination after an alleged incident of this nature is incompatible with the authorities' obligation under Article 3 to carry out an adequate investigation into allegations of ill-treatment (see Kmetty v. Hungary, no. 57967/00, § 38, 16 December 2003).

30. The foregoing considerations are sufficient to enable the Court to conclude that, while detained in Szeged Prison, the applicant was subjected to degrading treatment. Notwithstanding the laudable efforts of the Government to improve his situation by transferring him, on 15 December 2006, to a purpose-built institution, these came too late to palliate the violation of Article 3 of the Convention.

II. APPLICATION OF ARTICLE 41 OF THE CONVENTION

31. Article 41 of the Convention provides:

“If the Court finds that there has been a violation of the Convention or the Protocols thereto, and if the internal law of the High Contracting Party concerned allows only partial reparation to be made, the Court shall, if necessary, afford just satisfaction to the injured party.”

A. Damage

32. The applicant claimed 12,000 euros (EUR) in respect of non-pecuniary damage.

33. The Government contested this claim.

34. The Court awards the full amount requested.

B. Costs and expenses

35. The applicant also claimed EUR 3,800 for the costs and expenses incurred before the Court. This amount corresponds to 31 hours of legal work billable by his lawyer, according to the time-sheet submitted, charged at an hourly rate of EUR 120, plus EUR 80 of clerical costs.

36. The Government contested this claim.

37. According to the Court's case-law, an applicant is entitled to the reimbursement of costs and expenses only in so far as it has been shown that these have been actually and necessarily incurred and were reasonable as to quantum. In the present case, regard being had to the documents in its possession and the above criteria, the Court considers it reasonable to award the full sum claimed.

C. Default interest

38. The Court considers it appropriate that the default interest should be based on the marginal lending rate of the European Central Bank, to which should be added three percentage points.

FOR THESE REASONS, THE COURT UNANIMOUSLY

1. Declares the application admissible;

2. Holds that there has been a violation of Article 3 of the Convention;

3. Holds

(a) that the respondent State is to pay the applicant, within three months from the date on which the judgment becomes final in accordance with Article 44 § 2 of the Convention, the following amounts, to be converted into Hungarian forints at the rate applicable at the date of settlement:

(i) EUR 12,000 (twelve thousand euros), plus any tax that may be chargeable, in respect of non-pecuniary damage;

(ii) EUR 3,800 (three thousand eight hundred euros), plus any tax that may be chargeable to the applicant, in respect of costs and expenses;

(b) that from the expiry of the above-mentioned three months until settlement simple interest shall be payable on the above amounts at a rate equal to the marginal lending rate of the European Central Bank during the default period plus three percentage points;

4. Dismisses the remainder of the applicant's claim for just satisfaction.

Done in English, and notified in writing on 20 May 2010, pursuant to Rule 77 §§ 2 and 3 of the Rules of Court.

Sally Dollé Françoise Tulkens
Registrar President

Nema povezane prakse za ovu presudu.

Sažmi komentare

Komentari

Relevantni komentari iz drugih presuda

Član 3 | DIC | Habimi i drugi protiv Srbije

Presuda je navedena u presudi Gž br. 4027/17 od 27.04.2018. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se potvrđuje presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P br. 17805/11 od 05.04.2017. godine u stavu prvom izreke, u delu stava drugog izreke kojim je odbijen tužbeni zahtev u delu u kome je traženo da se obaveže tužena Republika Srbija da tužiocu AA na ime naknade nematerijalne štete isplati za pretrplјene duševne bolove zbog neosnovanog lišenja slobode još iznos od 400.000,00 dinara, za pretrplјeni strah usled torture još iznos od 150.000,00 dinara i za pretrplјene fizičke bolove usled torture još iznos od 150.000,00 dinara, u stavu trećem izreke i u stavu četvrtom izreke i žalbe tužioca AA i Republike Srbije u ovom delu odbijaju, kao neosnovane, dok se presuda preinačava u preostalom delu stava drugog izreke tako što se obavezuje tužena Republika Srbija da tužiocu AA na ime naknade nematerijalne štete za pretrplјene duševne bolove zbog neosnovanog lišenja slobode isplati još iznos od 350.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 05.04.2017. godine pa do isplate, i preinačava rešenje o troškovima sadržano u stavovima petom i šestom izreke presude tako što se obavezuje tužena Republika Srbija da tužiocu AA na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 301.350,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom.

U vreme lišenja slobode tužilac je bio policijski pripravnik već šest meseci i raspoređen na rad u Policijskoj stanici Palilula. Odmah po lišenju slobode odveden je u Policijsku stanicu u Ulici 29. novembra gde je bio "obrađivan" tri dana i iznudili priznanje dela primenom sile i fizičkim maltretiranjem. Prva tri dana koja je proveo u policijskoj stanici kod tužioca su dovele do snažne psihotraume i fizičke traume usled čega je razvijen strah najjačeg intenziteta u trajanju od tri dana sa kliničkom slikom akutne reakcije na stres. Tokom boravka u pritvoru narednih 6 meseci doživlјava strah srednjeg do jakog intenziteta usled socijalne izolacije, patnje, duševnog bola zbog sumnje da je počinio navedeno krivično delo, nemogućnosti komunikacije sa bliskim osobama, strah od neizvesnosti sudskog postupka u vidu posttraumatskog stresnog sindroma. U periodu izlaska iz pritvora tužilac doživlјava strah srednjeg intenziteta, a potom slabog intenziteta uz duševnu patnju zbog povrede ugleda i časti doživlјaj stida i osramoćenosti u jakom stečenu u trajanju od dve godine.

Pravilno je prvostepeni sud utvrdio i da je nad tužiocem vršena tortura jer je podvrgnut fizičkom mučenju, ponižavajućem postupanju i kažnjavanju od strane policije, ali i prilikom boravka u pritvoru čime su povređena njegova prava zaštićena članom 3 Evropske konvencije o lјudskim pravima i osnovnim slobodama.

Neosnovani su žalbeni navodi tužioca da je visina dosuđene naknade za pretrplјeni strah i bol zbog torture prenisko određena sa pozivanjem na visinu štete dosuđene pred Evropskim sudom za lјudska prava obzirom da je iznos naknade štete za pretrplјeni strah i bol zbog torture prema tužiocu u zbiru približno iste visine kao onaj koji je dosuđen svakom od oštećenih, kao podnosilaca predstavke u odluci Evropskog suda za lјudska prava Habimi protiv Srbije.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 3 | DIC | Đorđević protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa presudom Kzz 1268/2019 od 11.12.2019. Vrhovnog kasacionog suda, kojom se odbija kao neosnovan zahtev za zaštitu zakonitosti branioca maloletnih AA i BB, podnet protiv pravnosnažnih rešenja Višeg suda u Zaječaru Km.6/19 od 18.04.2019.godine i Apelacionog suda u Nišu Kžm1 43/19 od 02.08.2019.godine, u odnosu na povredu krivičnog zakona iz člana 439. tačka 2) Zakonika o krivičnom postupku u vezi člana 61. Krivičnog zakonika, dok se u ostalom delu zahtev za zaštitu zakonitosti branioca maloletnih odbacuje kao nedozvolјen.

Rešenjem Višeg suda u Zaječaru Km.6/19 od 18.04.2019.godine, između ostalih, maloletnima AA i BB su zbog izvršenja produženog krivičnog dela silovanje iz člana 178. stav 3. u vezi stava 2. i 1. u vezi člana 61. KZ izrečene vaspitne mere pojačan nadzor od strane roditelјa koje mogu trajati najmanje 6 (šest) meseci, a najviše 2 (dve) godine, a u koje mere se maloletnima uračunava vreme provedeno u pritvoru od 10.12.2018.godine do 18.12.2018.godine, s tim što će sud naknadno odlučiti o njihovom prestanku.

Rešenjem Apelacionog suda u Nišu Kžm1 43/19 od 02.08.2019.godine odbijena je kao neosnovana žalba zajedničkog branioca maloletnih AA i BB i potvrđeno je rešenje Višeg suda u Zaječaru Km.6/19 od 18.04.2019.godine.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Pogosjan i Bagdasarjan protiv Jermenije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 3033/2019 od 05.09.2019. Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija tužene izjavlјena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 3017/18 od 08.02.2019. godine.

Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1. 65/17 od 18.04.2018. godine, stavom prvim izreke, tužena je obavezana da tužiocu naknadi štetu koja je izazvana povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Osnovnog suda u Vranju I 1022/09 u iznosu od 69.702,00 dinara, na ime troškova parničnog postupka u iznosu od 27.376,00 dinara i na ime troškova izvršnog postupka u iznosu od 19.600,00 dinara, pripadajućom kamatom. Stavom drugim izreke tužena je obavezana da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 30.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Višeg suda u Vranju Gž 3017/18 od 08.02.2019. godine, stavom prvim izreke potvrđena je prvostepena presuda u delu u kom je odlučeno o glavnoj stvari, dok je preinačena odluka o troškovima parničnog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Pogosjan i Bagdasarjan protiv Jermenije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 627/2020 od 07.02.2020. Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija predlagača izjavlјena protiv rešenja Višeg suda u Leskovcu Ržg 216/19 od 22.11.2019. godine.

Rešenjem Višeg suda u Leskovcu Ržg 216/19 od 22.11.2019. godine, odbijena je žalba punomoćnika predlagača izjavlјena protiv rešenja Osnovnog suda u Leskovcu R4 I 109/19 od 09.09.2019. godine, kojim je odbijen prigovor predlagača za ubrzanje postupka, zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku u predmetu tog suda I 7838/10, kao neosnovan.
Protiv navedenog rešenja, predlagač je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešnog i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava, s tim što je predložila da se revizija smatra izuzetno dozvolјenom, u skladu sa odredbom član 404. ZPP.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Stojanović protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 3050/2019 od 18.09.2019. godine godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje revizija tužene izjavlјena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 1751/18 od 13.11.2018. godine i odbija kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova odgovora na reviziju.

Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1 22/17 od 09.02.2018. godine, obavezana je tužena da tužiocu plati na ime naknade imovinske štete izazvane povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Opštinskog suda u Vranju
I br. 1012/09 (ranije I. br. 850/05) iznose sa zateznom kamatom od dospeća pa do isplate bliže navedene u izreci pod 1. Tužana je obavezana da tužiocu na ime troškova parničnog postupka plati iznos od 24.000,00 dinara.
Viši sud u Vranju je presudom Gž 1751/18 od 13.11.2018. godine odbio kao neosnovanu žalbu tužene i potvrdio presudu Osnovnog suda u Vranju Prr1 22/17 od 09.02.2018. godine. Odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde