Ujedinjene Nacije

Komitet za eliminaciju diskriminacije žena

/C/39/D/6/2005

Fatma Yildirim protiv Austrije

Ujedinjene Nacije

CEDAW /C/39/D/6/2005

Komitet za eliminaciju diskriminacije žena

Trideset deveta sjednica

23. jul-10. avgust 2007

Stavovi

Saopštenje Br. 6/2005*

Podnešeno od strane:     Bečki interventni centar protiv nasilja u porodici i Udruženje za pristup ženama pravosuđu u ime Banu Akbak, Gülen  Khan i  Melissa  Özdemir (potomci preminule)

Navodna žrtva:                Fatma Yildirim (preminula)

Država potpisnica:           Austrija

Datum saopštenja:          21. jul 2004 sa dodatnim informacijama od 22. novembra i 10. decembra 2004. god. (inicijalni podnesci)

Dana 6. avgusta 2007. godine, Komitet za eliminaciju diskriminacije žena usvojio je priloženi tekst kao stav Odbora prema članu 7, stav 3 Opcionog protokola u vezi s komunikacijom br. 6/2005. Stavovi su dodati ovom dokumentu.

Annex

Stav Komiteta za eliminaciju diskriminacije žena prema članu 7, stav 3 Fakultativnog protokola uz Konvenciju o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena (trideset deveta sjednica)

Saopštenje br. 6/2005*¹

Podnešeno od strane:   Bečki interventni centar protiv nasilja u porodici i Udruženje za pristup ženama pravosuđu u ime Banu Akbak,  Gülen  Khan,  and  Melissa  Özdemir  (potomci preminule)

Navodna žrtva:              Fatma Yildirim (preminula)

Država potpisnica:         Austrija

Datum saopštenja:         21. jul 2004 sa dodatnim informacijama od 22. novembra i 10. decembra 2004. god.

Sledeći članovi Komiteta učestvovali su u pregledu ove komunikacije: Ms. Ferdous Ara Begum, Ms. Magalys Arocha Dominguez, Ms. Meriem Belmihoub-Zerdani, Ms. Saisuree Chutikul, Ms. Mary Shanthi Dairiam, Mr. Cees Flinterman, Ms. Naela Mohamed Gabr, Ms. Françoise Gaspard, Ms. Violeta Neubauer, Ms. Pramila Patten, Ms. Silvia Pimentel, Ms. Fumiko Saiga, Ms. Heisoo Shin, Ms. Glenda P. Simms, Ms. Dubravka Šimonović, Ms. Anamah Tan, Ms. Maria Regina Tavares da Silva and Ms. Zou Xiaoqiao.

Komitet za eliminaciju diskriminacije žena, osnovan u skladu sa članom 17 Konvencije o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena,

Sastanak 6. avgusta 2007. godine,

Nakon razmatranja saopštenja br. 6/2005, koje su Komitetu za eliminaciju diskriminacije žena dostavili Bečki interventni centar protiv nasilja u porodici i Udruženje za pristup ženama pravosuđu u ime Banu Akbak, Gülen Khan, and Melisse Özdemir, potomci Fatme Yildirim (preminule), prema Opcionom protokolu Konvencije o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena,

Uzimajući u obzir sve pismene informacije koje su dali na raspolaganje autori saopštenja i država potpisnica, Usvaja sledeće:

Stavovi prema članu 7, stavu 3 Opcionog protokola

1. Autori saopštenja od 21. jula 2004. godine sa dodatnim informacijama od 22. novembra i 10. decembra 2004. godine su Bečki interventni centar protiv nasilja u porodici i Udruženje za pristup ženama pravosuđu, dvije organizacije iz Beča, Austrije, koje štite i podržavaju žene koje su žrtve rodno zasnovanog nasilja. Oni tvrde da je Fatma Yildirim (preminula), austrijska državljanka turskog porijekla i bivša klijentkinja Bečkog interventnog centra protiv nasilja u porodici, žrtva kršenja članova 1, 2, 3 i 5 Konvencije o Eliminaciji svih oblika diskriminacije žena od strane države potpisnice. Konvencija i njen Opcioni protokol stupili su na snagu za državu potpisnicu 30. aprila 1982. i 22. decembra 2000. godine.

Činjenice predstavljene od strane autora:

2.1 Autori izjavljuju da se Fatma Yildirim vjenčala sa Irfanom Yildirimom 24.  jula 2001. godine. Imala je troje djece iz prvog braka^[1], od kojih je dvoje punoljetno. Njena najmlađa kćerka, Melisa, rođena je 30. Jula 1998. 

2.2 Prema navodima, Irfan Yildirim prvi put je prijetio ubistvom Fatmi Yildirim tokom svađe koja se dogodila kada je par bio na putovanju u Turskoj, u julu 2003. godine. Po povratku u Austriju konstantno su se svađali. Fatma Yildirim htjela je da se razvede od Irfana Yildirima ali se on nije složio i prijetio joj je da će ubiti i nju i njenu djecu ako se razvede od njega.

2.3 4. Avgusta 2003, plašeći se za svoj život, Fatma Yildirim preselila se sa svojom petogodišnjom kćerkom Mellisom kod svoje najstarije kćerke, Gülen, koja živi na adresi 18/29-30 Haymerlegasse. Dana 6. Avgusta 2003, vjerujući da je Irfan Yildirim na poslu, vratila se u njihov zajednički stan da bi uzela neke svoje stvari. Irfan Yildirim ušao je u stan dok je još bila u njemu. Zgrabio je za zglobove i držao, ali je uspjela da pobjegne. Zatim ju je nazvao na njen mobilni telefon i ponovo prijetio da će je ubiti, nakon čega je otišla u Bečku federalnu policiju, okružno odjeljenje Ottakring, da prijavi Irfana Yildirima za napad i za upućivanje opasnih kriminalnih prijetnji.

2.4 Dana 6. avgusta 2003. godine, policija je izdala nalog za udaljenje i zabranu povratka u stan, u skladu sa članom 38a  Zakona o bezbjedonosnoj policiji (Sichersheitspolizeigesetz)^[2]  i obavijestila Bečki interventni centar protiv nasilja u porodici i Kancelariju za zaštitu mladih o izdavanju naloga i osnova za njegovo izdavanje. Policija je takođe obavijestila javnog tužioca u Beču da je Irfan Yildirim izvršio krivično djelo upućivanja opasne prijetnje protiv Fatme Yildirim i zatražio da Irfan Yildirima bude uhapšen. Javni tužilac je odbio taj zahtjev.

2.5 Dana 8. avgusta 2003, Fatma Yildirim je u svoje i u ime svoje najmlađe kćerke Okružnom sud u Hernalskom Beču podnijela zahtjev za privremenu mjeru protiv Irfana Yildirima, uz pomoć Bečkog interventnog centra protiv nasilja u porodici. Okružni sud u Beču iz Hernala obavijestio je o zahtjevu Bečku federalnu policiju okružnog odjela Ottakring.

2.6 Istog dana, Irfan Yildirim pojavio se na radnom mjestu Fatme Yildirim i maltretirao je. Pozvana je policija da interveniše, ali ona nije prijavila incident državnom tužiocu. Kasnije je Irfan Yilidrim prijetio 26-godišnjem sinu Fatme Yildirim, koji je to prijavio policiji.

2.7 Dana 9. avgusta, Irfan Yildirim prijetio je ubistvom Fatmi Yildirim na njenom radnom mjestu. Pozvala je policiju sa svog mobilnog telefona. Prije nego što je policija stigla na njeno radno mjesto, Irfan Yildirim je otišao, ali mu je bilo naređeno da se tamo vrati, nakon čega je policija obavila sa njim razgovor. Fatma Yildirim prijavila je policiji Irfana Yildirima nakon što je kasnije te noći prijetio njoj i njenom sinu i policija je odreagovala tako što su ga pozvali na njegov mobilni telefon i razgovarali sa njim. 

2.8 Dana 11. avgusta 2003. godine, Irfan Yildirim došao je na radno mjesto Fatme Yilidrim u 7 časova ujutru. Izjavio je da je njegov život završen, da će je ubiti i da će ubistvo izaći u novinama. Kada je Fatma pozvala policiju, pobjegao je. Policija je proslijedila žalbu policijskoj inspekciji.

2.9 Dana 12. avgusta 2003, član osoblja (ime navedeno) Bečkog interventnog centra protiv porodičnog nasilja obavijestio je faksom osoblje Bečke federalne policije okruga Ottakring o prijetnjama smrću upućenim 9. i 11. Avgusta, o maltretiranju na Fatminom radnom mjestu i o njenom zahtjevu za privremenu zabranu. Policiji je dostavljen njen novi broj mobilnog telefona kako bi uvijek mogli da je kontaktiraju. Od policije je takođe zahtijevano da obrate više pažnje na njen slučaj. 

2.10 Dana 14. avgusta 2003. godine, Fatma Yildirim dala je zvaničnu izjavu policiji o prijetnjama smrću koje su joj upućene, koja je to prijavila bečkom dežurnom državnom tužiocu, zahtijevajući određivanje pritvora za Irfana Yildirima. Zahtjev je ponovo odbijen. 

2.11 Dana 26. avgusta 2003, Fatma Yildirim podnijela je zahtjev za razvod Okružnom sudu u Beču iz Hernala.

2.12 Dana 1. Septembra 2003. godine, okružni sud u Beču iz Hernala izdao je privremenu zabranu u skladu sa članom 382b Zakona o izvršenju presuda (Exekutionsordnung)  protiv Irfana Yildirima za Fatmu Yildirim, koja važi do kraja razvodnog postupka i privremenu zabranu za Melisu koja važi tri mjeseca. Naredba zabranuje Irfanu Yildirimu povratak u porodični stan i njegovu neposrednu okolinu, odlazak na radno mjesto FatmeYIildirim i kontaktiranje ili sastajanje sa Fatmom Yildirim ili Melissom.

2.13 Dana 11. Septembra 2003, oko 22:50 časova, Irfan Yildirim pratio je Fatmu Yildirim kada se vraćala kući sa posla i fatalno je izboo nožem u ulici Roggendorfgasse, koja se nalazi u blizini porodičnog stana.

2.14 Irfan Yildirim uhapšen je dok je pokušavao da uđe u Bugarsku 19. Septembra 2003. Osuđen je za ubistvo Fatme Yildirim i na izdržavanju je doživotne zatvorske kazne.

Žalba

3.1 Autori se žale da je Fatma Yildirim žrtva kršenja članova 1, 2, 3 i 5 Konvencije o ukidanju svih oblika diskriminacije žena od strane države potpisnice zbog propusta države potpisnice da preduzme sve odgovarajuće pozitivne mjere zaštite prava na život i ličnu sigurnost Fatme Yildirim. Konkretno, autori tvrde da komunikacija između policije i državnog tužioca nije adekvatno omogućila državnom tužiocu da procijeni opasnost koja je prijetila od Irfana Yildirima i da je u dva navrata državni tužilac trebao zahtijevati od istražnog sudije da odredi pritvor Irfanu Yildrimu po osnovu Člana 180, paragraf 2, podparagraf 3 zakona o krivičnom postupku (Strafprozessordnung).

3.2 Autori dalje tvrde da država članica nije ispunila svoje obaveze navedene u opštim preporukama br. 12, 19 i 21 Komiteta za eliminaciju nasilja nad ženama, zaključnim napomenama Komiteta (jun 2000) o kombinovanom trećem i četvrtom kao i petom periodičnom izvještaju Austrije, Rezoluciji ujedinjenih nacija o prevenciji zločina i  Krivičnim mjerama za eliminaciju nasilja nad ženama, i u odnosu na nekoliko odredbi 3. Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima Ujedinjenih nacija, članovima 6. i 9. Međunarodnog pakta o građanskim i političkim pravima, nekoliko odredbi drugih međunarodnih instrumenata i Austrijskom ustavu.

3.3 Pozivajući se na član 1. Konvencije, autori tvrde da sistem krivičnog pravosuđa u praksi pretežno i nesrazmjerno negativno utiče na žene. Posebno ističu da izostanci zahtjeva za pritvor navodnih prestupnika od strane državnih tužilaca više pogađaju žene nego muškarce. Takođe nesrazmjerno na njih utiče praksa neadekvatnog procesuiranja i kažnjavanja prestupnika u slučajevima porodičnog nasilja. Osim toga, žene su nesrazmjerno pogođene nedostatkom koordinacije između policije i sudskog osoblja, kao i nedostatkom obrazovanja policije i sudstva o problemu porodičnog nasilja i izostankom prikupljanja podataka i vođenja statistike o porodičnom nasilju.  

3.4 Pozivajući se na članove 1, 2 (a), (c), (d) i (f) i 3 Konvencije, autori tvrde da su izostajanje kazne pritvora počiniocima porodičnog nasilja, neadekvatno procesuiranje slučajeva, nedostatak koordinacije između policije i sudskog osoblja i izostanak prikupljanja podataka i vođenja statistike o incidentima porodičnog nasilja rezultirali nejednakošću u praksi i osporavanjem Fatmi Yildirim uživanja njenih ljudska prava.

3.5 U odnosu na član 1 i član 2 (e) Konvencije, autori smatraju da osoblje austrijskog krivičnog pravosuđa nije sa dužnom pažnjom pristupilo istraživanju i krivičnom procesuiranju slučajeva nasilja i zaštiti ljudskih prava na život i ličnu sigurnost u slučaju Fatme Yildirim.

3.6 Pozivajući se na članove 1 i 5 Konvencije, autori tvrde da je ubistvo Fatme Yildirim jedan tragičan primjer preovladavajućeg nedostatka ozbiljnog odnosa prema problemu porodičnog nasilja od strane javnosti i austrijskih vlasti. Krivični pravosudni sistem, a pogotovo državni tužioci i sudije, posmatraju ovo pitanje kao društveni ili privatni problem, blaži ili sitni prekršaj karakterističan za određene društvene klase. Krivični zakon se ne primjenjuje u tim slučajevma zato što opasnost ne shvataju ozbiljno.

3.7 Autori zahtijevaju od Komiteta da procijeni stepen kršenja ljudskih prava žrtava i prava zaštićenih Konvencijom i odgovornost države potpisnice zbog izostanka pritvora opasnog osumnjičenog lica. Autori takođe traže od Komiteta da preporuči da država potpisnica obezbijedi efikasnu zaštitu ženama žrtvama nasilja, naročito migrantkinjama, jasnim upućivanjem javnih tužioca i istražnih sudija u postupanje u slučajevima teškog nasilja nad ženama.

3.8 Autori traže od Komiteta da preporuči državi potpisnici sprovođenje politike “pro-hapšenja i pritvora” kako bi efikasno obezbijedila zaštitu ženama žrtvama nasilja u porodici i politike ”pro-procesuiranja” koja bi poslala poruku počiniocima i javnosti da društvo osuđuje nasilje u porodici, kao i osiguravanje koordinacije između različitih organa za sprovođenje zakona. Oni takođe zahtijevaju od Komiteta da iskoristi svoj autoritet u skladu sa članom 5, paragraf 1 Opcionog protokola koji se odnosi na privremene mjere, kao što je učinjeno u A. T. v. Mađarska (saopštenje br. 2/2003).

3.9 Autori takođe zahtijevaju od Komiteta da preporuči državi potpisnici da obezbijedi da svi nivoi krivično-pravnog sistena (policija, državni tužioci, sudije) rutinski sarađuju sa organizacijama koje se bave podrškom i zaštitom žena koje su žrtve rodno zasnovanog nasilja i da obezbijede da treninzi i edukacije na temu porodičnog nasilja budu obavezni.

3.10 Kada je u pitanju prihvatljivost saopštenja, autori tvrde da ne postoje drugi domaći pravni ljekovi koji bi mogli biti preduzeti kako bi se zaštitila lična sigurnost Fatme Yildirim i spriječilo njeno ubistvo. Mjere udaljenja i zabrane povratka i privremene zabrane su se pokazale neefikasnim.

3.11 U podnesku od 10. Decembra 2004. navedeno je da je najmlađe dijete Fatme Yildirim (koju zastupa njen biološki otac) pokrenulo građansku parnicu pozivajući se na Zakon o službenoj odgovornosti.^[3] Prema ovom zakonu, djeca su u mogućnosti da tužbom od države zahtijevaju kompenzaciju za psiholške traume, troškove psihoterapije koja im pomaže da se nose sa smrću svoje majke, kompenzaciju troškova sahrane i izdržavanje za najmlađe dijete. Autori smatraju da ovo nije adekvatan lijek za izostanak zaštite Fatme Yildirim i neuspjeh u sprječavanju njenog ubistva. Tužbe zbog propusta i nemara ne mogu je vratiti u život i imaju drugu svrhu – obezbjeđivanje kompenzacije za pretrpljeni gubitak i štetu. Dva pristupa, kompenzacija sa jedne a zaštita sa druge strane su u suprotnosti. Razlikuju se u odnosu na korisnike (nasljednike naspram žrtve), namjere (kompenzacija za gubitak naspram spašavanja života) i vrijeme (nakon smrti i prije smrti). Kada bi država adekvatno štitila žene, ne bi bilo potrebe za uspostavljanjem odgovornosti države. Pored toga, parnice za kompenzaciju podrazumijevaju velike troškove. Autori izjavljuju da je razlog  podnošenja tužbe pozivanje države na odgovornost zbog propusta i nemara, prije nego dobijanje kompenzacije za naslednike. Na kraju, tuženje države teško da može omogućiti adekvatno olakšanje u skladu sa članom 4 Opcionog protokola.

3.12 Autori takođe izjavljuju da nisu predali saopštenje nijednom drugom tijelu Ujedinjenih nacija ili drugom regionalnom mehanizmu međunarodnog poravnanja ili istrage.

3.13 Po pitanju locus standi, autori izjavljuju da je njihovo ulaganje žalbe u ime Fatme Yildirim, koja ne može da da pristanak jer je mrtva, opravdano i prikladno. Smatraju da je njihovo zastupanje Fatme pred Komitetom prikladno zato što je bila njihova klijentkinja koja je sa njima imala ličan odnos i zato što su specijalne organizacije koje obezbjeđuju zaštitu i podršku ženama koje su žrtve porodičnog nasilja; Jedna od dvije organizacije je Interventni centar protiv porodičnog nasilja koji je, kako se navodi, ustanovljen u skladu sa članom 25, stav 3 Zakona o federalnoj bezbjednosnoj policiji. Oni traže pravdu za Fatmu Yildirim, kao i poboljšanje zaštite žena od porodičnog nasilja u Austriji, kako njena smrt ne bi bila uzaludna. Autori su dobili pismenu saglasnost odrasle djece i oca djeteta koje je još uvijek maloljetno.

Podnesak države potpisnice o prihvatljivosti

4.1 Podneskom od 4. maja 2005. godine, država potpisnica potvrđuje činjenice navedene u saopštenju i dodaje da je Irfan Yildirim osuđen na doživotnu zatvorsku kaznu pravosnažnom presudom Bečkog regionalnog krivičnog suda (Landesgericht fur Strafsachen) od 14. septembra 2004. godine, na osnovu tužbe za ubistva i stvaranja opasne kriminalne prijetnje.

4.2 Melissa Özdemir, mlađa kćerka pokojnice, podnijela je zvaničnu tužbu za odgovornost protiv Austrije, koja je, međutim, odbijena, jer je Sud smatrao mjere koje je preduzelo javno tužilaštvo u Beču opravdanim. Javni tužilac je morao ex ante razmotriti pitanje podnošenja zahtjeva za pritvor i - pored ispitivanja dodatnih zahtjeva - morao je da razmatra osnovno pravo na život i fizički integritet osobe koja podnosi pritužbu u odnosu na osnovno pravo na slobodu osumnjičenog, koji u to vrijeme nije imao kriminalni dosije i nije ostavio utisak na policajce koji su intervenisali da se radi o veoma agresivnoj osobi. To što se ova procjena kasnije pokazala nedovoljnom, uprkos sveobuhvatnoj procjeni relevantnih okolnosti, nije učinila postupanje javnog tužioca neopravdanim. Melissa Özdemir i dalje može potvrditi svoje zahtjeve u skladu sa građanskim zakonom.

4.3 Država potpisnica tvrdi da Savezni zakon o zaštiti od nasilja u porodici (Bundesgesetz zum Schutz vor Gevalt in der Familie) predstavlja visoko efikasan sistem za borbu protiv porodičnog nasilja i uspostavlja okvir za efikasnu saradnju među različitim institucijama. Policijski službenici mogu narediti potencijalnom počiniocu da ode (Vegveisung). Naređenje za zabranu ulaska u zajednički dom (Betretungsverbot) izdaje se ako nema osnova za pritvor u krivičnom zakonu, zbog čega se upotrebljavaju “manje stroga” sredstva. Zakon predviđa podršku žrtvama kroz intervenciju centara za borbu protiv nasilja u porodici. Policijski službenici dužni su da takav centar obavijeste o izdavanju naloga za zabranu. Centar naknadno mora podržavati i savjetovati žrtvu - ali nema pravo da zastupa dotičnu osobu. Naredbe o zabrani obično važe10 dana. Kada dotična osoba podnese sudu prijavu na privremenu zabranu, naredba o zabrani se produžava na 20 dana. Osim kaznenih mjera, postoji i niz policijskih i građansko-pravnih mjera za zaštitu od nasilja u porodici. Sistem je dopunjen skloništima. Moguće je rješavati sporove u manje teškim slučajevima u skladu sa Zakonom o održavanju reda i reda (Sichersheitspolizeigesetz). Član 382b Zakona o izvršenju presuda (Ekecutionsordnung) dozvoljava sudovima da izdaju sudske naloge protiv navodnih prestupnika na period od tri mjeseca. Taj period se, na zahtev navodne žrtve, može produžiti pod određenim okolnostima.

4.4 Država članica takođe tvrdi da se redovno održavaju specijalni kursevi obuke za sudije i policiju o nasilju u porodici. Saradnja između sudija i policije stalno se razmatra kako bi se osigurala brža intervencija državnih organa - čiji je cilj da što je više moguće spriječi tragediju koja je zadesila Fatmu Yildirim, bez neprimjerenog uplitanja u porodični život osobe i druga osnovna prava. Takve tragedije po Konvenciji ne ukazuju na diskriminaciju žena.

4.5 Država članica predlaže da nametanje pritvora predstavlja veliko miješanje u osnovnu slobodu osobe, zbog čega se pritvor može izreći samo kao ultima ratio. Procjena proporcionalnosti predstavlja evaluaciju toga koliko je opasna osoba koja je u pitanju i procjenu da li će ta osoba izvršiti krivično delo koje se mora odmjeriti u odnosu na osnovne slobode i prava osumnjičenog. Štaviše, Irfan Iildirim nije imao kriminalni dosije, nije koristio oružje, bio je tih i sarađivao sa policajcima koji su intervenisali. Fatma Yildirim nije imala očigledne povrede. Na osnovu toga i uzimajući u obzir da se osumnjičeni mora smatrati nevinim, državni tužilac je u konkretnom slučaju konačno odlučio da ne podnese zahtjev za pritvaranje Irfana Iildirima jer, sa ex ante stanovišta to ne bi bilo proporcionalno.

4.6 Država potpisnica dalje tvrdi da osobe koje sada intervenišu u ime žrtve imaju pravo da se obrate Ustavnom sudu na osnovu toga što Fatmi Yildirim nije bila dostupna žalba protiv propusta državnog tužioca da se dvaput uskladi sa zahtjevom za izdavanje naloga za hapšenje. Njeni preživjeli naslednici imaju pravo u skladu sa članom 140. stav 1. Saveznog ustava da ospore odgovarajuće odredbe krivičnog zakona pred Ustavnim sudom. Oni mogu tvrditi da su trenutno i direktno pogođeni, navodeći da imaju trenutni i neposredni interes u preventivnom poništenju odgovarajućih odredbi u korist žrtava nasilja u porodici, kao što je Fatma Yildirim. Ovaj sud bi bio nadležan za razmatranje relevantnih zakonskih odredbi i njihovo otklanjanje, ukoliko je ono potrebno.

Komentari autora na podnesak države potpisnice o prihvatljivosti

5.1 U podnesku od 31. jula 2005. autori tvrde da su žrtva i autori iscrpili sve domaće pravne ljekove koji bi mogli dovesti do adekvatnog razrješenja. Oni tvrde da činjenica da kćerka  pokojnika i dalje može pokrenuti građansku parnicu ne bi trebalo da spiječi njihovo podnošenje prijave i nema pravnog uticaja na prihvatljivost.

5.2 Autori takođe smatraju da ideja kojom se zahtijeva da žena kojoj se prijeti smrću podnese zahtjev Ustavnom sudu nije dobronamjeran argument države potpisnice. Postupak traje dvije do tri godine i iz tog razloga nije vjerovatno da će pružiti adekvatno rješenje za ženu kojoj se prijeti smrću.

5.3 Autori osporavaju tumačenje države potpisnice o činjenici da državni tužilac nije naredio da se Irfan Iildirim zadrži. Bio je svjestan svih nasilnih incidenata. Državni tužilac bi drugačije reagovao da je javna ličnost primila prijetnje smrću; navodni prestupnik bi vjerovatno odmah bio uhapšen i javna ličnost bi imala policijsku zaštitu do hapšenja. Na tvrdnju države potpisnice da policajcima koji su intervenisali IrfanYildirim nije odavao utisak agresivne osobe, autori tvrde da je njegova agresija usmjerena prema Fatmi Yildirim a ne policiji i da je vrsta procjene rizika koju su sproveli službenici bila pojednostavljena i neprofesionalna. Slučaj Fatme Yildirim pokazuje da čak i kada je žrtva prijavila sve incidente i prijetnje i spremna je da podnese tužbu protiv navodnog počinitelja, državni tužilac ne nudi djelotvornu zaštitu od daljeg nasilja. Državni tužilac nije imao nikakav kontakt sa navodnim počiniocem i oslanjao se na usmene izjave advokata u policijskom odjeljenju, koji nije imao direktan uvid u slučaj niti direktan kontakt sa pokojnicom. Procjena toga koliko je opasan Irfan Yildirim nije bila sveobuhvatna i važan podatak nije uzet u obzir ili je potcijenjen. Irfan Yildirim možda nije imao kriminalni dosije, ali policijski izvještaji pominju prijetnju smrću koju je uputio. Stoga nije bilo zaštite od navodnog prestupnika koji nikada nije bio osuđen.

Dodatni komentari države potpisnice o prihvatljivosti

6.1 Podneskom od 21. Oktobra 2005. godine, država potpisnica u  potpunosti ostaje pri prethodnom podnesku.

6.2 Država potpisnica ističe da autori tvrde da nije moguće podnijeti žalbu protiv odluka državnog tužioca protiv pritvaranja navodnih počinilaca ili protiv njihovog gonjenja. Oni tvrde da mjere predviđene Saveznim zakonom o zaštiti od nasilja u porodici nisu dovoljno efikasne da adekvatno zaštite žene. Takođe navode da državni tužilac može samo zatražiti da se osumnjičeni stavi u pritvor ako odluči i da vodi krivičnu istragu i gonjenje. Stoga se autori osvrću na navodne propuste nadležnog državnog tužioca i istražnog sudije, kao i samog zakona, tj. na primjenu zakona i pravnog okvira.

6.3 Svaki pojedinac može osporiti ustavnost zakonskih odredbi ukoliko trpi neposrednu povredu individualnih prava, ukoliko je zakon postao operativan za tu osobu - bez donošenja odluke ili rješenja sudova (Individualantrag). Ne postoji rok za podnošenje takve prijave. 

6.4 Svrha postupka bi bila da se isprave navodna kršenja zakona. Ustavni sud smatra da je aplikacija legitimna samo ako bi se, ukidanjem sporne odluke, pravni položaj podnosioca predstavke promijenio u tolikoj mjeri da navodne negativne pravne implikacije više ne bi postojale. Pored toga, zakonom zaštićeni interesi podnosioca zahtjeva moraju biti efektivno pogođeni. Ovo mora biti slučaj i u vrijeme podnošenja prijave i kada Ustavni sud donosi odluku. Uspješni podnosioci imaju pravo na kompenzaciju.

6.5 Član 15 Zakona o Ustavnom sudu sadrži opšte uslove obraćanja Ustavnom sudu. Ova pravila uključuju: da prijava mora biti u pismenoj formi; da se prijava mora odnositi na određenu odredbu u Ustavu; da podnosilac prijave mora navesti činjenice; i da prijava mora sadržati poseban zahjtev. Prema članu 62. stavu 1. Zakona, aplikacija mora precizirati koje odredbe treba ukinuti. Pored toga, u prijavi mora biti detaljno objašnjeno zašto su sporne odredbe nezakonite i u kojoj je mjeri zakon bio operativan za podnosioca aplikacije bez donošenja sudske odluke ili rješenja. Prema članu 17, stav 2 Zakona, prijavu mora podnijeti ovlašćeni advokat.

6.6 Ako Ustavni sud zaključi da su sporne odredbe u suprotnosti sa Ustavom, donosi odluku kojom se ove odredbe odriču. Savezni kancelar će tada biti obavezan da objavi ukidanje ovih odredbi u Federalnom zakonu (Bundesgesetzblatt), koji stupa na snagu na kraju dana objavljivanja. Ustavni sud može takođe odrediti maksimalni rok od 18 mjeseci za opoziv - što se ne mora nužno odnositi i na same podnositelje zahtjeva. Vrijeme je ograničeno ako bi parlamentu trebalo dati priliku za uvođenje novog ustava koji je u skladu s ustavnim okvirom. U svjetlu svojih prethodnih odluka, može se pretpostaviti da će Ustavni sud iskoristiti ovu mogućnost ako Sud odluči da odredbu treba ukinuti.

6.7 Država potpisnica priznaje da postupak pred Ustavnim sudom u skladu sa članom 140. stav 1. Saveznog ustava ne pruža mogućnost vrlo brze nadoknade. Međutim, član 4, stav 1 Opcionog protokola uz Konvenciju o ukidanju svih oblika diskriminacije žena propisuje iscrpljivanje svih raspoloživih domaćih pravnih lijekova, osim u slučaju da vode neopravdanom produžetku postupka ili u slučaju da se ne može očekivati adekvatno rješenje.

6.8 Uslov iscrpljivanja domaćih pravnih lijekova odražava opšte načelo međunarodnog prava i zajednički je element međunarodnih mehanizama ljudskih prava. Ona daje državi  mogućnost da prvo otkloni povrede ljudskih prava na domaćem nivou (supsidijarnost međunarodnog instrumenta pravne zaštite).

6.9 U konkretnom slučaju, u pojedinačnoj prijavi treba detaljno navesti koje elemente ili riječi u zakonskoj odredbi treba ukinuti. U ovom predmetu, čini se da su relevantne riječi “samo na zahtjev javnog tužioca”, u članu 180. stav 1. Zakona o krivičnom postupku (Strafprozessordnung). U zahtjevu Ustavnom sudu treba navesti sve zakonske odredbe koje su, prema mišljenju podnosoca zahtjeva, u suprotnosti sa njihovim interesom za ostvarivanje njihovih prava garantovanih Ustavom.

6.10 Država potpisnica tvrdi da su preživjeli srodnici Fatme Yildirim trebali iskoristiti mogućnost podnošenja pojedinačne prijave pred Ustavnim sudom prije obraćanja Komitetu, kako se to zahtijeva članom 4, stav 1 Opcionog protokola. Postupci pred Ustavnim sudom nisu nerazumno produženi. Štaviše, u svjetlu sudske prakse, ne može se reći da preživjeli rođaci nemaju pravo podnošenja pojedinačnih prijava, jer - koliko se može vidjeti – nije bilo sličnih slučajeva u suskoj praksi.

6.11 Član 4, stav 1 Opcionog protokola ne uključuje samo pravne ljekove koji su uvijek uspešni. Ipak, autori nisu tvrdili da je ustavni postupak iz člana 140. stav 1. Saveznog ustava potpuno neprikladan kao pravni lek. Cilj autora je da ostvare efikasnu pomoć u pogledu adekvatne zaštite života žene kao i lične sigurnosti. U tu svrhu bi bilo moguće pokrenuti postupak za izmjenu problematičnih zakonskih odredbi podnošenjem pojedinačne prijave Ustavnom sudu.

6.12 Iako je tačno da nakon njene smrti ne postoji efikasan pravni lijek u pogledu zaštite života i lične sigurnosti Fatme Yildirim, stav je Austrije da ovo pitanje ne bi trebalo ispitivati u fazi prihvatljivosti postupka prema Opcionom protokolu. Prije je pitanje da li bi njeni preostali rođaci imali priliku da iskoriste lijek koji je pogodan za ukidanje zakonskih odredbi na domaćem nivou kako bi ostvarili svoje ciljeve.

Pitanja i postupak pred Komitetom o prihvatljivosti

7.1 Tokom trideset i četvrte sjednice (od 16. januara do 3. februara 2006. godine) Komitet je razmotrio prihvatljivost komunikacije u skladu sa pravilima 64 i 66 svog poslovnika. Sud je utvrdio da predmet nije ispitivan ili se ispituje u okviru drugog postupka međunarodne istrage ili poravnanja.

7.2 Što se tiče člana 4, paragraf 1 Opcionog protokola uz Konvenciju o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena (pravilo domaćih pravnih lijekova), Komitet zapaža da autori moraju koristiti raspoložive lijekove domaćeg pravnog sistema koji im mogu omogućiti ostvarivanje nadoknade za navodne povrede prava. Suštinu njihovih pritužbi naknadno upućenih Komitetu trebalo bi prvo uputiti odgovarajućem domaćem tijelu. U suprotnom, motivacija koja stoji iza odredbe bila bi izgubljena. Pravilo domaćih pravnih lijekova je osmišljeno da bi države potpisnice imale mogućnost da otklone kršenje bilo kojeg prava utvrđenog Konvencijom putem svojih pravnih sistema prije nego što Komitet razmotri iste probleme. Komitet za ljudska prava nedavno je podsjetio na obrazloženje svog odgovarajućeg pravila u Panaiote Celalu, u slučaju Angela Celala, u ime njegovog sina protiv Grčke (1235/2003), paragraf 6.3:

“Komitet podsjeća da je funkcija zahtjeva iscrpljenosti prema članu 5, stav 2 (b) Opcionog protokola, da se državi članici pruži prilika da riješi povrede ...”

7.3 Komitet je napomenuo da se u podnescima koji osuđuju nasilje u porodici ljekovi koji se tiču prihvatljivosti odnose na obavezu države potpisnice da praktikuje princip dužne pažnje i pruža zaštitu; da istražuje krivično djelo, kazni počinitelja i pruži naknadu, kako je navedeno u opštoj preporuci 19 Komiteta.

7.4 Komitet smatra da su navodi koji se odnose na obavezu države potpisnice da postupa sa dužnom pažnjom radi zaštite Fatme Yildirim bili ključni dio saopštenja i od velikog značaja za naslednike. Dakle, u vezi sa ovim navodima, mora se ispitati da li su domaći pravni lijekovi iscrpljeni u skladu sa članom 4, stav 1 Opcionog protokola. Navodi su se u suštini odnosili na greške u zakonu, kao i na navodne prekršaje ili nemar vlasti u primjeni zakonski predviđenih mjera. Što se tiče navodnih mana u zakonu, autori navode da, prema Krivičnom zakoniku, Fatma Yildirim nije bila u mogućnosti da se žali protiv odluka državnog tužioca o nepritvaranju njenog supruga zbog upućivanja kriminalnih prijetnji. Država potpisnica tvrdi da jrpostupak, čiji bi cilj bio da riješi navodno kršenje zakona, po članu 140. stav 1. Saveznog ustava bio dostupan pokojnikci i ostaje dostupan njenim potomcima. Država potpisnica je navela da neuspjeh pokojnice i njenih potomaka da koriste postupak onemogućava prihvatljivost podneska.

7.5 Komitet zapaža da se postupak iz člana 140. stav 1. Saveznog ustava ne može smatrati lijekom koji bi vjerovatno doveo do efektnog rješenja slučaja žene koja je dobijala opasne kriminalne prijetnje ubistvom. Takođe, Komitet ne smatra da ovaj domaći pravni lijek daje adekvatne mogućnosti za efektivno rješenje u slučaju pokojnicinog potomstva, u svjetlu apstraktne prirode takvog ustavnog pravnog lijeka. Shodno tome, Komitet je zaključio da u svrhu prihvatljivosti u vezi sa tvrdnjama autora o pravnom okviru zaštite žena u situacijama nasilja u porodici u odnosu na pokojnicu nije postojao nikakav pravni lijek koji bi vjerovatno mogao donijeti efektivno olakšanje i da je podnesak u ovom slučaju prihvatljiv. U nedostatku informacija o drugim raspoloživim i djelotvornim pravnim ljekovima koje su Fatma Yildirim ili njeni potomci mogli da traže, Komitet je zaključio da su navodi autora koji se odnose na postupke ili propuste javnih funkcionera prihvatljivi.

7.6. Komitet zapaža da je Melissa Ozdemir, maloljetna kćerka pokojnika, podnijela zahtjev za odgovornost Austrije, koja je međutim odbijena. Takođe zapaža da je država potpisnica tvrdila da se i dalje mogu podneti zahtijevi po građanskom pravu. U odsustvu informacija o ovom ili bilo kojim drugim raspoloživim, djelotvornim pravnim ljekovima koje su Fatma Yildirim ili njeni naslednici mogli da zahtijevaju ili bi i dalje mogle da traže, Komitet je zaključio da su navodi autora koji se odnose na postupke ili propuste javnih funkcionera prihvatljivi.

7.7 Komisija je 27. januara 2006. godine proglasila podnesak prihvatljivim.

Zahtjev države potpisnice za preispitivanje prihvatljivosti i podnošenje tužbe

8.1 Svojim podneskom od 12. Juna 2006. Godine, država potpisnica zahtijeva od Komiteta da preispita svoju odluku o prihvatljivosti. Država potpisnica ponovo naglašava da su potomci Fatme Yildirim trebali iskoristiti postupak iz članka 140. stava 1. Saveznog ustava, jer je to jedini način izmjene zakonskih odredbi  u austrijskom ustavu. Ustavni sud može donijeti odluku koja bi trebala podstaći zakonodavca na neodgodivo donošenje drugog propisa koji bi bio u skladu s Ustavom. Takve odluke uvijek su potkrijepljene i često sadrže i reference na elemente koje bi novi propis trebao da sadrži. Stoga, država potpisnica tvrdi da je ovaj pravni lijek vrlo djelotvoran za postizanje cilja komunikacije na domaćem nivou.

8.2 Država potpisnica se poziva na postupak odgovornosti koju je pokrenula Melissa Ozdemir, preživela maloljetna kćerka Fatme Yildirim. Ona ukazuje na to da se u trenutku kada je država potpisnica podnijela svoja prva zapažanja, ona pismeno obratila austrijskim vlastima tvrdeći da treba da dobije nadoknadu od savezne vlade, koju zastupa odjeljenje generalnog tužioca.

8.3 Država potpisnica objašnjava da se u građanskom pravu Savezna vlada može smatrati odgovornom za štetu nad imovinom ili osobama kada je ta šteta nastala zbog nezakonitog ponašanja. Država potpisnica precizira da tvrdnje Melisse Özdemir nisu priznate od Vlade Austrije, jer se, u okolnostima slučaja, smatralo da je postupak koji je uslijedio od strane Bečkog javnog tužilaštva prihvatljiv. Melissa Özdemir je naknadno podnijela sudsku tužbu protiv Vlade Austrije. Odluka od 21. oktobra 2005. godine prvostepenog suda, Bečkog regionalnog građanskog suda (Landesgericht fur Zivilrechtssachen), odbacila je ovu tužbu. Apelacioni sud u Beču (Oberlandesgericht) potvrdio je tu odluku 31. maja 2006. godine.

8.4 Država potpisnica ponovo razmatra niz događaja koji su doveli do ubistva Fatme Yildirim. Od jula 2003. godine, nakon što je Fatma Iildirim izjavila da namjerava da se razvede od svog supruga Irfana Iildirima, prijetio joj je telefonom, a kasnije i na njenom radnom mjestu; prijetnje su uključivale prijetnje ubistvom. Od avgusta 2003, Irfan Yildirim je takođe prijetio da će ubiti njenog sina. Dana 4. avgusta 2003, Fatma Yildirim se odselila iz njihovog zajedničkog stana. Dva dana kasnije ona je prijavila svog supruga policiji zbog prijetnji. Kao rezultat toga, policija je izdala mjere udaljenja i zabrane povratka u zajednički dom protiv Irfana Yildirima i odmah obavijestila tužioca. Javno tužilaštvo je odlučilo da pokrene optužbu protiv njega, ali nije naredilo da bude pritvoren. Nakon toga, na zahtev Fatme Yildirim, Okružni sud u Hernalsu je izdao privremenu zabranu, zabranivši mužu da se vraća u zajednički stan, u njegovu neposrednu okolinu i da odlazi na Fatmino  radno mjesto, kao i da je kontaktira. Uprkos intervencijama policije i sudskim naređenjima, Irfan Yildirim je stalno nastojao da stupi u kontakt sa Fatmom Yildirim i prijetio joj. Državni tužilac u Beču pokrenuo je optužnicu protiv Irfana Yildirima zbog kriminalne opasne prijetnje. Država potpisnica tvrdi da je u to vreme nalog za hapšenje izgledao nesrazmerno invazivan jer Irfan Yildirim nije imao kriminalni dosije i bio je društveno integrisan. Irfan Yildirim je 11. septembra 2003. godine ubio Fatmu Yildirim na putu od njenog radnog mesta do kuće.

8.5 Država potpisnica dalje podsjeća da je Irfan Yildirim osuđen na doživotnu zatvorsku kaznu zbog optužbe za ubistvo u skladu s članom 75 Krivičnog zakona (Strafgesetzbuch); pravosnažnu presudu je donio Bečki regionalni krivični sud 14. septembra 2004. Trenutno je na izdržavanju kazne.

8.6 Država potpisnica navodi da je teško napraviti pouzdanu prognozu o stepenu opasnosti prestupnika i da je potrebno odrediti da li pritvor predstavlja nesrazmjerno uplitanje u osnovna prava i osnovne slobode te osobe. Savezni zakon o zaštiti od nasilja u porodici ima za cilj da obezbijedi izuzetno efikasan i proporcionalan način borbe protiv nasilja u porodici kroz kombinaciju krivičnih i građanskih mjera, policijskih aktivnosti i mjera podrške. Potrebna je tijesna saradnja između krivičnih i građanskih sudova, policijskih organa, ustanova za zaštitu mladih i institucija za zaštitu žrtava, posebno uključujući interventne centre za zaštitu od nasilja u porodici, kao i brzu razmjenu informacija između nadležnih organa i institucija. U slučaju Fatme Yildirim, iz spisa se vidi da je bečki interventni centar protiv nasilja u porodici obaviješten telefonom dva sata nakon što su mjere udaljenja i zabrane povratka u zajednički dom izrečene Irfanu Yildirimu stupile na snagu.

8.7 Država potpisnica ističe da, pored rješavanja sporova, policija izdaje mjere udaljenja i zabrane povratka u zajedničkidom, koje su mnogo manje stroge od pritvora. Član 38a, stav 7 Zakona o bezbjednosnoj policiji zahtijeva od policije da izvrši uvid u poštovanje ovih mjera najmanje jednom u prva tri dana od stupanja na snagu. U slučaju Fatme Yildirim, kontrola je izvršena uveče istog dana kada je izdata zabrana povratka. Prema instrukcijama Bečke federalne policijske uprave, najbolje je da policija izvrši pregled putem ličnog kontakta sa osobom koja je u riziku u kući, bez prethodnog upozorenja, u vrijeme kada je vjerovatno da će neko biti kod kuće. Policijski inspektori u Beču moraju voditi datoteku indeksa nasilja u porodici kako bi mogli brzo pristupiti pouzdanim informacijama.

8.8 Država potpisnica ukazuje da je njeno zakonodavstvo predmet redovne ocjene, kao što je i elektronski registar sudskih postupaka. Povećano razumijevanje dovelo je do značajne reforme zakona i poboljšane zaštite žrtava nasilja u porodici, kao što je ukidanje zahtjeva iz člana 107 paragraf 4 Krivičnog zakonika da član porodice kojiemu su upućene prijetnje mora odobriti krivično gonjenje počinioca koji je počinio ovo krivično djelo.

8.9 Država potpisnica tvrdi da je pitanje nasilja u porodici i obećavajućih kontra-strategija redovno razmatrano na sastancima šefova javnih tužilaštava i predstavnika Federalnog ministarstva unutrašnjih poslova, uključujući i slučaj Fatme Yildirim. Takođe tvrdi da se ulažu znatni napori za poboljšanje saradnje između državnih tužilaštava i centara za intervenciju protiv nasilja u porodici. Država potpisnica takođe se poziva na napore u oblasti statistike Federalnog ministarstva unutrašnjih poslova i njegovih potčinjenih tijela.

8.10 Država potpisnica ukazuje da su Savezni zakon o zaštiti od nasilja u porodici i njegova primjena u praksi ključni elementi obuke sudija i javnih tužilaca. Dati su primjeri seminara i lokalnih događaja na temu zaštite žrtava. Budućim sudijama se svake godine pružaju informacije o “nasilju u porodici”, “zaštiti žrtava” i “zakonu i porodici”.

Programi pokrivaju osnove fenomena nasilja nad ženama i djecom, uključujući oblike, traume, post-traumatske posljedice, dinamiku nasilnog odnosa, psihologiju počinilaca, faktore procjene opasnosti počinioca, institucije podrške, zakone i propise i elektronske registre. Interdisciplinarna i sveobuhvatna obuka je takođe sprovedena.

8.11 Država potpisnica priznaje potrebu da osobe koje su pogođene nasiljem u porodici budu informisane o zakonskim mogućnostima i raspoloživim savjetodavnim službama. Država članica izvještava da sudije besplatno pružaju informacije u okružnim sudovima jednom nedeljno svima zainteresovanim za postojeće pravne instrumente zaštite. Pruža se i psihološko savjetovanje, koje je dostupno i u Okružnom sudu u Hernalsu. Država članica takođe ukazuje na to da su u okružnim sudovima dostupne bitne informacije (plakati i leci na arapskom, njemačkom, engleskom, francuskom, poljskom, ruskom, srpsko-hrvatskom, španskom i mađarskom jeziku). Takođe je uspostavljena besplatna telefonska linija za žrtve, gdje advokati pružaju pravne savjete bez nadoknade. Država potpisnica dalje tvrdi da ženske kuće funkcionišu kao skloništa u kojima se ženama žrtvama nasilja nudi savjetovanje, briga i pomoć u kontaktu sa državnim institucijama. U slučajevima nasilja u porodici u kojima je izdata mjera udaljenja i zabrane povratka u zajednčki dom, policijski službenici moraju obavijestiti osobe pod rizikom o mogućnosti zahtijevanja privremene zabrane prema članu 382a Zakona o izvršenju presuda. U Beču, zainteresovana osoba dobija informativni list (dostupan na engleskom, francuskom, srpskom, španskom i turskom jeziku).

8.12 Država potpisnica tvrdi da autori ovog izvještaja daju apstraktna objašnjenja zašto Savezni zakon o zaštiti od nasilja u porodici, kao i praksa u vezi sa pritvaranjem u slučajevima porodičnog nasilja, kao i gonjenjem i kažnjavanjem počinioca, navodno krše članove 1, 2, 3 i 5 Konvencije. Država članica smatra da je očigledno da njen pravni sistem pruža adekvatne i efikasne sveobuhvatne mjere za borbu protiv nasilja u porodici.

8.13 Država potpisnica dalje tvrdi da se pritvor određuje kada postoje dovoljno potkrijepljeni strahovi da bi osumnjičeni sproveo prijetnju u djelo ako bi bio na slobodi. Ona tvrdi da se greške u procjeni opasnosti od počinitelja ne mogu isključiti u pojedinačnom slučaju. Država potpisnica dalje tvrdi da se, iako je ovaj slučaj veoma tragičan, ne smije zanemariti činjenica da se  određivanje pritvora treba izvagati u odnosu na pravo navodnog počinitelja na ličnu slobodu i pošteno suđenje. Pozivamo se na sudsku praksu Europskog suda za ljudska prava da lišavanje osobe slobode u svakom slučaju predstavlja posljednji omjer i može se izreći samo ako nije nerazmjerno s ciljem mjere. Država stranka takođe tvrdi da bi, ukoliko su svi izvori opasnosti bili isključeni, u situacijama porodičnog nasilja pritvor trebao biti naređen kao mjera prevencije. To bi preokrenulo teret dokaza i bilo u velikoj suprotnosti s načelima pretpostavke nevinosti i pravom na pošteno suđenje. Zaštita žena putem pozitivne diskriminacije, kao što je automatsko izricanje pritvora, zadržavanje, osuđivanje unaprijed i kažnjavanje muškaraca čim postoji sumnja na porodično nasilje, bilo bi neprihvatljivo i suprotno vladavini zakona i osnovnim pravima.

8.14 Država stranka tvrdi da su, nakon podizanja optužbi protiv muža Fatme Yildirim, državni tužilac i istražni sudija bili suočeni s situacijom u kojoj prijavljenu prijetnju nije pratila upotreba fizičke sile. Na temelju informacija koje su im bile dostupne istražnom sucu, privremena mjera dovoljna je da zaštiti Fatmu Yildirim. Nadalje, država stranka tvrdi da je Irfan Yildirim društveno integrisan i da nije imao kaznenu evidenciju. Ona tvrdi da bi osnovna prava Irfana Yildirima (kao što je pretpostavka nevinosti, pravo na privatni i porodični život, pravo na ličnu slobodu) bila direktno povrijeđena da je bio pritvoren.

8.15 Država potpisnica navodi da autori imaju pravo da u svako doba ulože pritužbu na rad državnog tužioca u skladu sa odjeljkom 37 Zakona o državnim tužiocima.

8.16 Država potpisnica tvrdi da njen sistem sveobuhvatnih mjera^[4] , koji ima za cilj borbu protiv porodičnog nasilja, ne diskriminiše žene, a suprotne navode autora smatra neosnovanim. Odluke koje se u retrospektivi čine neadekvatnim - nisu diskriminatorske eo ipso. Država potpisnica tvrdi da postupa u skladu sa svojim obavezama prema Konvenciji po pitanju zakonodavstva i sprovođenja zakona i da ne postoji prepoznatljiva diskriminacija Fatme Yildirim u skladu sa njenim značenjem u okviru Konvencije.

8.17 U svijetlu gore navedenog, država potpisnica traži od Komiteta da odbaci saopštenje kao neprihvatljivo; in eventu, da ga odbije zbog očigledno loše utemeljenosti i, in eventu, da smatraju da prava Fatme Yildirim nisu povrijeđena prema Konvenciji.

Komentar autora na zahtjev države potpisnice za preispitivanje prihvatljivosti i podnošenje tužbe

9.1. U podnesku od 30. novembra 2006.godine  autori tvrde da ni dijete žrtve ni sami autori nisu imali namjeru da Ustavni sud razmatra ustavne odredbe – t.j. zahtjev bi se smatrao neprihvatljivim. Oni nemaju osnov za preduzimanje takvog koraka pred Ustavnim sudom. Autori primjećuju da je glavni fokus saopštenja na tome da se zakonske odredbe nisu primenjivale – a ne izmjena ili ukidanje tih odredbi. Štaviše, autori tvrde da se njihovi predlozi za poboljšanje postojećih zakona i mjera za izvršenje nikad ne bi mogli ostvariti ustavnom žalbom. Prema tome, donošenje ustavne žalbe ne treba smatrati domaćim pravnim lijekom u smislu člana 4, paragraf 1 Opcionog protokola.

9.2 Autori ističu da država potpisnica ukazuje na amandmane zakonskih odredbi koji su stupili na snagu godinama nakon ubistva Fatme Yildirim.

9.3 Autori tvrde da država potpisnica nije preuzela odgovornost za propuste zvaničnika i službenika. Država potpisnica ostaje pri stavu da bi hapšenje i lišavanje slobode Irfana Yildirima predstavljalo neproporcionalno kršenje njegovih prava zato što on nema kriminalni dosije i zato što je društveno integrisan. Autori smatraju da je država potpisnica trebala da sprovede sveobuhvatnu procjenu opasnosti koja može prijetiti od Irfana Yildirima kao i da uzme u obzir brojne prijetnje i napade koje je izvršio. Što se tiče njegove društvene integrisanosti, autori tvrde da Irfan Yildirim nije bio austrijski državlhjanin i da bi razvodom od Fatme Yildirim izgubio dozvolu za boravak. Štaviše, država potpisnica trebala je da uzme u obzir društvene i psihološke okolnosti slučaja.

9.4 Autori osporavaju tvrdnju države potpisnice da ne postoji adekvatan razlog za zadržavanje Irfana Yildirima. Autori tvrde da bi rizik od ponavljanja istog ili sličnog prekršaja opravdavao pritvor. Ovaj slučaj pokazuje da, kada se radi o opasnom prestupniku, svako mjesto može postati mjesto zločina. Autori smatraju da je isključiva upotreba građanskih pravnih sredstava stoga neprikladna jer ne sprečava vrlo opasne nasilne kriminalce od činjenja ili ponavljanja krivičnih djela.

9.5 Autori skreću pažnju na činjenicu da je portparol ministra pravde u televizijskom intervjuu u junu 2005. godine izjavio “u retroaktivnom pogledu” da je državni tužilac pogrešno procijenio slučaj praveći propust time što nije tražio da Irfan Iildirim bude pritvoren.

9.6 Autori skreću pažnju na mane u sistemu zaštite. Jedan takav nedostatak je taj što policija i državni tužioci nisu u mogućnosti da međusobno komuniciraju dovoljno brzo. Još jedan takav nedostatak je taj što policijski dosijei slučajeva porodičnog nasilja nisu stavljeni na raspolaganje službenicima koji rade na službama za hitne pozive. Autori se takođe žale da sistematično koordinirana i / ili institucionalizovana komunikacija između državnog tužilaštva i porodičnog suda ne postoji. Oni takođe tvrde da budžet koji vlada opredjeljuje i dalje nije adekvatan za pružanje široke brige svim žrtvama nasilja u porodici.

9.7 Autori tvrde da ne bi bilo opravdano očekivati od žrtava nasilja da u hitnim slučajevima pruže sve informacije koje mogu biti relevantne, imajući u vidu njihovo mentalno stanje. Osim toga, njemački jezik nije bio maternji jezik Fatme Yildirim. Autori tvrde da bi vlasti trebale da sistematično prikupljaju podatke o opasnim nasilnim prestupnicima koji bi bili ponovo dostupni bilo gdje u slučaju nužde.

Dodatna zapažanja države potpisnice

10.1 Podneskom od 19. januara 2007. godine, država potpisnica tvrdi da je 21. oktobra 2005. godine Bečki regionalni građanski sud odbacio zahtev za odgovornošću Melise Özdemir maloljetne kćerkea Fatme Yildirim (koju predstavlja njen otac Rasim Özdemir. Sud nije utvrdio nikakvu nezakonitu ili krivičnu radnju nadležnih državnih organa. Apelacioni sud u Beču potvrdio je odluku 30. maja 2006. godine i odluka je tako postala pravosnažna.

10.2 Država potpisnica navodi da bi Fatma Yildirim imala pravo da podnese tužbu po članu 37 Zakona o državnom tužiocu (Staatsanvaltschaftsgesetz) šefu državnog tužilaštva u Beču, Višem državnom tužilaštvu ili Federalnom ministarstvu pravde, da je zvanično postupanje odgovornog državnog tužioca smatrala protivzakonitim. Ne postoje formalni uslovi, pa se žalbe mogu podnijeti u pisanoj formi, putem e-maila ili putem faksa ili telefona.

10.3 Država potpisnica ukazuje na to da privremeni nalog za zaštitu od nasilja u porodici mogu tražiti lica koja žive ili su živjela sa počiniocem u porodičnom ili sličnom odnosu na osnovu člana 382b Zakona o izvršenju presuda, onda kada je bilo fizičkih napada, prijetnji fizičkim napadom ili bilo kakvog drugog oblika ponašanja koji ozbiljno utiče na mentalno zdravlje žrtve i kada dom ispunjava hitne potrebe smještaja podnosioca zahtjeva. Počinitelju se može narediti da napusti dom i neposredno okruženje i zabraniti mu se povratak u isti. Ukoliko dalji susreti postanu neprihvatljivi, počinitelju se može zabraniti pristup tačno određenim mjestima i izreći nalog za izbjegavanje susreta kao i kontakta sa podnosiocem zahtjeva sve dok to ne naruši važne interese počinitelja. U slučajevima kada je izdata privremena zabrana, organi javne bezbjednosti mogu utvrditi da je nalog za udaljenje (Vegveisung) neophodan i kao preventivna mjera.

10.4 Država potpisnica navodi da se privremene zabrane mogu izdati tokom postupka razvoda braka, poništenja braka i poništenja postupka, tokom postupka određivanja podjele porodične imovine ili prava korištenja kuće. U takvim slučajevima, privremena zabrana važi za vrijeme trajanja postupka. Ako takav postupak nije u toku, privremena zabrana može se izdati najduže na tri mjeseca. Nalog za udaljenje i zabranu povratka ističe nakon 10 dana, ali se produžava za još 10 dana ako se podnese zahtjev za privremenu zabranu.

Razmatranje prihvatljivosti

11.1 U skladu sa pravilom 71, stavom 2 svog poslovnika, Komitet je ponovo razmotrio saopštenje u svjetlu svih informacija koje su mu date na raspolaganje, kako je predviđeno članom 7, stavom 1 Opcionog protokola.

11.2 Što se tiče zahtjeva države potpisnice da Komitet razmotri prihvatljivost na osnovu toga što naslednici Fatme Yildirim nisu iskoristili postupak iz člana 140. stav 1. Saveznog ustava, Komitet primjećuje da država potpisnica nije uvela nove argumente koji bi promijenili mišljenje Komiteta da, s obzirom na njegovu apstraktnu prirodu, ovaj domaći pravni lijek ne bi mogao donijeti efikasno olakšanje.

11.3 Što se tiče referenci države potpisnice na postupak odgovornosti koji je pokrenula Melissa Özdemir, preživela maloljetna kćerka Fatme Yildirim, Komitet primjećuje da su i odluka prvostepenog suda od 21. oktobra 2005. godine i odluka Apelacionog suda od 31. marta 2006. donešene nakon što su autori dostavili Komitetu saopštenje i nakon registrovanja saopštenja. Komitet primjećuje da Odbor za ljudska prava obično ocjenjuje da li je autor iscrpio domaće   pravne ljekove u vrijeme razmatranja saopštenja, u skladu s drugim međunarodnim tijelima odlučivanja, osim u izuzetnim okolnostima, kada je razlog taj što bi “odbijanje saopštenja kao neprihvatljivog kada su domaći pravni ljekovi iscrpljeni u vrijeme razmatranja, bilo besmisleno, s obzirom na to da je autor mogao samo da podnese novo saopštenje koje se odnosi na isto navodno kršenje prava”.^[5]  S tim u vezi, Komisija za eliminaciju diskriminacije žena skreće pažnju na pravilo 70 (neprihvatljiva komunikacija) njenog poslovnika o radu, koje joj dozvoljava da razmatra odluke o neprihvatljivosti kada razlozi neprihvatljivosti više ne važe. Stoga, Komitet za eliminaciju diskriminacije žena neće revidirati svoju odluku o prihvatljivosti po ovom osnovu.

11.4 Što se tiče tvrdnje države potpisnice da bi Fatma Yildirim mogla da podnese žalbu prema članu 37 Zakona o državnom tužiocu, Komitet smatra da se ovaj pravni lijek - osmišljen da odredi zakonitost službenih postupaka odgovornog državnog tužioca - ne može smatrati lijekom koji će vjerovatno donijeti efektivno olakšanje ženama čiji je život pod opasnom pretnjom i, stoga, ne bi trebalo zabraniti prihvatljivost komunikacije.

11.5 Komitet će nastaviti razmatranje merituma komunikacije.

Razmatranje merituma

12.1.1 S obzirom na navodno kršenje obaveze države da eliminiše sve oblike nasilja nad ženama u odnosu na Fatmu Yildrim propisane članovima  2(a) i 2(c) do 2(f), i članom 3. Konvencije, Komitet se poziva na opštu preporuku 19 o nasilju nad ženama. Ova opšta preporuka bavi se i pitanjem da li država može biti odgovorna za ponašanje nedržavnih činilaca i u njoj stoji “...diskriminacija po konvenciji nije ograničena na djelovanje od ili u ime države...” i da “po opštem međunarodnom pravu i specifičnim ugovorima koji se tiču ljudskih prava, države mogu takođe biti odgovorne za postupke fizičih lica, ukoliko propuste da reaguju s dužnom pažnjom kako bi spriječile kršenje prava, ili propuste da istraže i kazne činove nasilja, kao i za obezbjeđivanje odštete.

12.1.2 Komitet zapaža da je Država ustanovila sveobuhvatan model za rješavanje porodičnog nasilja koji obuhvata zakonske propise, kako krivične tako i gradjanske propise, senzibilizaciju, edukaciju i treninge o nasilju u porodici, otvaranje skloništa, savjetovanje za žrtve nasilja i rad sa počiniocima nasilja. Međutim, da bi za individualne žrtve nasilja u porodici princip jednakosti muškaraca i žena bio ostvaren i u praksi, da bi one uživale svoja ljudska prava i osnovne slobode, politička volja koja je ispoljena kroz uvođenje gore pomenutog sveobuhvatnog sistema zaštite od nasilja u porodici mora biti podržana od strane državnih činilaca, koji se moraju držati svojih obaveza.

12.1.3 U navedenom slučaju, Komitet primjećuje nesporni slijed događaja koji su vodili fatalnom ubistvu Fatme Yildrim, posebno što je Irfan Yildrim neprestano kontaktirao i prijetio joj telefonom i lično da će je ubiti , uprkos mjerama zaštite zabrane povratka u zajednički stan, njegovo neposredno okruženje i njeno radno mjesto kao i zabrane daljegkontakta sa Fatmom Yildrim i čestim policijskim intervencijama. Komitet takođe primjećuje da je Fatma Yildrim preduzela pozitivne i odlučne napore kako bi prekinula vezu sa njenim mužem i sačuvala sopstveni život - tako što se iselila iz zajedničkog stana sa svojom maloljetnom ćerkom, obratila policiji, podnijela zahtjev za izdavanje mjera zaštite i podnijela krivičnu prijavu protiv Irfana Yildrima.

12.1.4 Komitet smatra da činjenice ukazuju na to da je situacija bila ekstremno opasna za Fatmu Yildrim,  za što su austrijske vlasti znale ili su bile dužne da znaju, i da državni tuzilac nije trebao da odbije zahtjev policije za hapšenje Irfana Yildrima i stavljanje istog u pritvor. Komitet ističe da je Irfan Yildrim mogao mnogo da izgubi ukoliko bi došlo do razvoda braka (njegova boravišna dozvola je bila uslovljena time što je on u braku) i da je ova činjenica mogla biti od uticaja na to koliko on može postati opasan po Fatmu Yildrim.

12.1.5 Komitet smatra da je država time što nije pritvorila Irfana Yildrima prekršila svoju obavezu da zaštiti Fatmu Yildrim. Iako država tvrdi da je u to vrijeme nalog za hapšenje djelovao kao neproprocionalno invanzivan, Komitet smatra, kako je izloženo u njegovim razmatranjima u drugoj predstavci vezanoj za nasilje u porodici, da potreba za zaštitom prava počinioca ne može imati primat nad ženskim ljudskim pravima na život i na fizički i menatlni integritet.^[6]

12.1.6 Primajući k znanju da je Irfan Yildrim za ubistvo FY procesuran u skladu sa zakonom, Komitet ipak zaključuje da je država prekršila svoju obavezu iz člana 2(a) i 2(c) do2 (f), i člana 3. Konvencije, ako se one tumače u skladu sa članom 1. Konvencije i Opštom preporukom 19 Komiteta i u skladu sa  pravom na život i fizički i mentalni integritet Fatme Yildrim.

12.2 Komitet zapaža da podnosioci takođe ističu da je Država prekršila članove 1. i 5.Konvencije. Komitet, u svojoj Opštoj preporuci 19, ističe definiciju diskriminacije u članu 1. Konvencije koja obuhvata rodno zasnovano nasilje. Takođe prepoznaje vezu između nasilja u porodici i tradicionalnih stavova po kojima se žene u odnosu na muškarce smatraju podređenim polom. U isto vrijeme Komitet smatra da predlozi podnosilaca predstavke i Država ne pružaju uvide u dalja saznanja.

12.3 Postupajući po članu 7. paragrafu  3 Opcionog Protokola Konvencije o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena, Komitet za eliminaciju svih oblika diskriminacije žena smatra da činjenice koje su iznesene potvrđuju kršenje prava na život i psihički i mentalni integritet preminule Fatme Yildrim shodno članu 2 (a) i 2(c) do 2 (f) i članu 3  Konvencije, ukoliko se tumače u skladu sa članom 1. i Opštom preporukom 19 Komiteta i shodno tome upućuje sledeće preporuke državi:

(a)  Jačanje implementacije i praćenja spovođenja Federalnog Zakona za zaštitu od nasilja u porodici i relevantnih odredbi krivičnog zakona, tako što će postupati sa dužnom pažnjom kako bi spriječila takvo nasilje nad ženama, dala odgovarajući odgovor na nasilje i obezbijedila adekvatne sankcije ukoliko su učinjeni propusti u navedenim koracima.

(b)  Odlučno i brzo procesuiranje počinioca porodičnog nasilja u cilju slanja poruke počiniocima i javnosti da društvo osuđuje nasilje u porodici kao i da jamči da će građansko i krivično zakonodavstvo biti primijenjeno u situacijama gdje nasilnik predstavlja opasnu pretnju za žrtvu i takođe da jamči da će u svim radnjama preduzetim da se žena zaštiti od nasilja biti obraćena dužna pažnja na bezbjednost žene, naglašavajući da prava počinioca ne mogu imati primat nad ženskim ljudskim pravima na život i na fizički i mentalni integritet.

(c) Unapređenje koordinacije između policije i predstavnika pravosuđa, kao i obezbijeđivanje da predstavnici svih nivoa sistema krivične zaštite (policija, državni tužioci, sudije) redovno sarađuju sa nevladinim organizacijama koje rade na zaštiti i podršci ženama koje su preživjele rodno zasnovano nasilje.

(d)  Usavršavanje programa treninga i edukacije na temu nasilja u porodici za sudije,advokate i policiju, uključujući edukaciju o Konvenciji o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena, Opštoj preporuci Komiteta 19 i Opcionom protokolu.

12.4 Shodno članu 7. paragrafu 4, Država će pokloniti dužnu pažnju stavovima Komiteta i njegovim preporukama, u periodu od šest mjeseci predaće Komitetu pismeni izvještaj, uključujući informacije koje se tiču bilo koje radnje preduzete u skladu sa preporukama Komiteta. Od Države se takodje traži da objavi stavove i preporuke Komiteta i da ih prevede na njemački jezik i široko distribuira kako bi bili dostupni svim relevantnim sektorima društva.