(Čl. 10) Sloboda izražavanja - Opšta
(Čl. 10-1 / ICCPR-19) Sloboda saopštavanje informacija
(Čl. 10-1 / ICCPR-19) Sloboda primanja informacija
(Čl. 10-2) Mešanje
(Čl. 10-2) Neophodno u demokratskom društvu
(Čl. 10-2) Zaštita prava drugih
(Čl. 41) Pravično zadovoljenje - opšte
Srazmernost

Tematske ključne reči

VS deskriptori

Zbirke

Sudska praksa
Presuda ESLJP
Veće

Sažetak

Ovaj predmet je pokrenut predstavkom protiv Republike Mađarske koji je Sudu podnela Mađarska unija za građanske slobode, udruženje registrovano u Mađarskoj, u oktobru 2005.godine. Podnosilac se žalio da odluka mađarskog suda kojom mu se brani pristup pojedinostima poslaničke žalbe čiji postupak je u toku pred Ustavnim sudom predstavlja povredu njegovog prava da ima pristup informacijama od javnog značaja.

Podnosilac predstavke – udruženje je osnovano 1994.godine sa sedištem u Budimpešti. U martu 2004.godine narodni poslanik i drugi pojedinci su podneli ustavnu žalbu za ocenu ustavnosti Ustavnom sudu. U žalbu se traži ocena ustavnosti nedavno donetih amandmana na Krivični zakon koji se tiču nekih krivičnih dela u vezi sa narkomanijom.

NAVODNA POVREDA ČLANA 10 KONVENCIJE
- Pravo na slobodu izražavanja
Vlada nije osporila da je došlo do zadiranja u pravo podnosioca koje proizilazi iz člana 10 Konvencije, ali je naglasila da stav 2 tog člana dopušta zemljama potpisnicama da ograniče to pravo u određenim okolnostima.
Ocena Suda:
- Da li je bilo zadiranja u pravo – Sud stoji na stanovištu da javnost ima pravo da bude upućena u informacije od opteg interesa. Zakon ne može da dopusti arbitrarna ograničenja koja mogu da postanu jedan oblik indirektne cenzure. Podnosilac se iz tog razloga, poput štampe, može posmatrati kao „kontrolni organ“ društva. Dakle, došlo je do zadiranja u pravo podnosioca.
- Da li je zadiranje u pravo bilo opravdano – Sud smatra da je zadiranje u pravo bilo „propisano zakonom“, da je bilo u službi legitimnog cilja zaštite prava drugih, ali se ne može smatrati neophodnim u demokratskom društvu. Dakle, došlo je do povrede člana 10 Konvencije.

PRIMENA ČLANA 41 KONVENCIJE
- Pravično zadovoljenje oštećenoj stranci.
Sud smatra da odluka o tome da je došlo do povrede predstavlja dovoljno i pravedno zadovoljenje za bilo koju nenovčanu štetu koju je pretrpela stranka. Dosuđen je i određeni iznos na ime sudskih troškova.
Odluka je doneta jednoglasno.

Preuzmite presudu u pdf formatu

EVROPSKI SUD ZA LJUDSKA PRAVA

DRUGA SEKCIJA

SLUČAJ TARSASAG A ŠABADSAGJOGOKERT protiv MAĐARSKE

(Broj podneska 37374/05)

PRESUDA

STRAZBUR

14. april 2009.

Presuda će postati konačna na način propisan članom 44 § 2 Konvencije. Presuda podleže uredničkoj intervenciji.

U slučaju Társaság a Szabadságjogokért protiv Mađarske, Evropski sud za ljudska prava (Druga sekcija) zasedao je kao Veće u sledećem sastavu:

Françoise Tulkens, predsednik
Ireneu Cabral Barreto,
Vladimiro Zagrebelsky,
Danutė Jočienė,
Dragoljub Popović,
András Sajó,
Nona Tsotsoria, sudije
i Sally Dollé, zapisničar Sekcije,

Zasedajući iza zatvorenih vrata 13. novembra 2008. i 24. marta 2009. , Doneo je sledeću presudu, koja je usvojena poslednjeg pomenutog datuma:

PROCEDURA

Predmet potiče iz podneska (broj 37374/05) protiv Republike Mađarske koja je podneta Sudu u skladu s Članom 34 Konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (“Konvencija”), koju je uputilo udruženje registrovano u Mađarskoj, Mađarska unija za građanske slobode (Társaság a Szabadságjogokért) (“stranka koja je uputila podnesak”) 11. oktobra 2005.
Stranku koja je uputila podnesak predstavlja gosp. L. Baltay, pravnik iz Đala. Vladu Mađarske (“Vladu”) predstavlja gosp. L. Höltzl, službenik, Ministarstvo pravde i unutrašnjih poslova.
Stranka koja je uputila podnesak tvrdi da odluka mađarskog suda kojom joj se brani pristup pojedinostima poslaničke žalbe čiji postupak je u toku pred Ustavnim sudom predstavlja povredu njenog prava da ima pristup informacijama od javnog značaja.
U odluci od 13. novembra 2008. Sud je prihvatio da postupa po podnesku.
I stranka koja je uputila podnesak i Vlada su dostavili svoje razmatranje slučaja i argumente (Pravilo 59 § 1).

ČINJENICE

I. OKOLNOSTI SLUČAJA

Stranka koja je uputila podnesak je udruženje osnovano 1994. sa sedištem u Budimpešti.
U martu 2004. narodni poslanik (“narodni poslanik”) i drugi pojedinci podneli su ustavnu žalbu za ocenu ustavnosti Ustavnom sudu. U žalbi se zahteva ocena ustavnosti nedavno donetih amandmana na Krivični zakon koji se tiču nekih krivičnih dela u vezi sa narkomanijom.
U julu 2004. poslanik je dao intervju za štampu u vezi sa ustavnom žalbom.
14.septembra 2004. stranka koja je uputila podnesak – nevladina organizacija čiji je proklamovani cilj da promoviše osnovna prava i da jača civilno društvo i vladavinu prava u Mađarskoj i koja je aktivna na polju politike u oblasti narkomanije – zatražila je od Ustavnog suda da joj se omogući pristup ustavnoj žalbi čiji je postupak u toku, u skladu sa odeljkom 19 Zakona broj 63 iz 1992. o zaštiti ličnih podataka i javnoj prirodi podataka od javnog značaja (“Zakon o podacima iz 1992”).
12.oktobra 2004. Ustavni sud je odbio zahtev a da nije konsultovao poslanika, uz objašnjenje da postupak u vezi sa žalbom koji se vodi pred tim sudom ne može biti stavljen na uvid trećim licima bez odobrenja podnosioca žalbe.
10. novembra 2004. stranka koja je uputila podnesak pokrenula je postupak protiv Ustavnog suda. Ona je zahtevala od Okružnog suda u Budimpešti da obaveže Ustavni sud da joj omogući pristup žalbi, u skladu sa odeljkom 21 (7) Zakona o podacima iz 1992.
13. decembra 2004. Ustavni sud je usvojio odluku o ustavnosti osporenih amandmana na Krivični zakon. U njoj je dat sažetak dotične ustavne žalbe i ona je javno izrečena.
Uprkos činjenici da je postupak pred Ustavnim sudom već završen, 24. januara 2005. Okružni sud je odbio da pokrene postupak koji je tražila stranka koja je uputila podnesak. Sud je u suštini stao na stanovište da se ustavna žalba ne može smatrati “podatkom” i da sprečavanje pristupa toj žalbi ne može biti osporeno na osnovu Zakona o podacima iz 1992.
Stranka koja je uputila podnesak se žalila na tu odluku, osporavajući nalaz Okružnog suda. Osim toga, zahtevala je da joj se omogući pristup žalbi nakon što se iz nje izbrišu svi lični podaci sadržani u njoj.
5. maja 2005. Apelacioni sud je podržao odluku prvostepenog suda. On je stao na stanovište da žalba sadrži neke “podatke”; međutim, da su podaci “lični” i da pristup njima ne može biti omogućen bez odobrenja podnosioca ustavne žalbe. Takvu zaštitu ličnih podataka ne mogu nadjačati drugi zakoniti interesi, jedan od kojih je i dostupnost informacija od javnog značaja.
Sekundarni zahtev stranke koja je uputila podnesak odbačen je bez naročite argumentacije.

II. RELEVANTNO DOMAĆE ZAKONODAVSTVO

1. Ustav Republike Mađarske

Član 59

“(1)... [S]vako ima pravo na dobar glas, privatnost svog doma i zaštitu tajnosti u privatnim stvarima i zaštitu ličnih podataka”.

Član 61

“(1)... [S]vako ima pravo da slobodno izražava svoje mišljenje i, dalje, da ima pristup i da distribuira informacije od javnog značaja”.

2. Zakon br. 32 iz 1989. o Ustavnom sudu

Odeljak 1

“Nadležnost Ustavnog suda obuhvata:

(b) posteriornu ocenu ustavnosti zakonskih akata...”

Odeljak 21

“(2) Svako može da pokrene postupak na osnovu odeljka 1 (b).”

3. Zakon o podacima iz 1992.

Odeljak 2 (u formi u kojoj je bio pravosnažan u dotično vreme)

“(4) Informacije od javnog značaja: podaci, osim ličnih podataka, koji se odnose na aktivnosti ili koje se nalaze u obradi kod organa ili osoba koje obavljaju državne ili opštinske funkcije ili druge javne funkcije definisane zakonom.”

Odeljak 3

“(1) (a) Lični podaci mogu biti predmet obrade ukoliko dotična osoba da svoj pristanak...”

Odeljak 4

“Osim kada je reč o izuzecima koje je propisao zakon, pravo na zaštitu ličnih podataka i prava na privatnost dotičnih osoba ne sme biti povređeno... interesima u vezi sa obradom podataka, a to se odnosi i na javnu prirodu (odeljak 19) informacija od javnog značaja.”

Odeljak 19

“(1) Organi ili osobe koje obavljaju državne... funkcije treba, u oblasti svoje nadležnosti..., da promovišu i obezbede pravo javnosti da bude informisana tačno i brzo.”

(2) Organi pomenuti u pododeljku 1 ovog odeljka treba da objavljuju redovne izveštaje ili da na drugi način čine dostupnim najvažnije podatke... u vezi sa svojim aktivnostima....

(3) Organi pomenuti u pododeljku 1 ovog odeljka treba da obezbede da svako ima pristup svim podacima od javnog značaja sa kojima mogu da raspolažu, osim kada su podaci zakonski proglašeni državnom tajnom ili tajnom službe bezbednosti od strane nadležnog organa. ili ako zakon ograničava pravo javnosti da ima pristup podacima od javnog značaja, precizirajući tipove takvih podataka, uzimajući u obzir dole navedeno:

(a) interese narodne odbrane;

(b) interese nacionalne bezbednosti;

(d) interese centralnih finansijskih vlasti ili politike kursa domaće valute;

(e) odnose sa inostranstvom ili odnose sa međunarodnim organizacijama;

(f) sudski postupak koji je u toku. ”

Odeljak 21

“(1) Ako bude odbijen za pružanjem informacije od javnog značaja, podnosilac zahteva ima pravo da se obrati sudu.“

(2) Na organu koji raspolaže podacima je da dokaže zakonitost i osnovanost odbijanja.

(3) Postupak protiv organa koji je odbio da pruži traženu informaciju pokreće se u roku od 30 dana od obaveštenja o odbijanju ..

(6) Sud treba da da prioritet ovakvim slučajevima

(7) Ako sud odobri zahtev stranke koja zahteva informaciju od javnog značaja, on izdaje odluku kojom nalaže organu koji raspolaže informacijom da pruži traženu informaciju od javnog značaja.”

ZAKON

I. NAVODI O POVREDI ČLANA 10 KONVENCIJE

Stranka koja je uputila podnesak iznela je tvrdnju da su odluke mađarskog suda u ovom slučaju predstavljale povredu njenog prava da dobije informaciju od javnog značaja. Po njenom mišljenju, to predstavlja povredu Člana 10 Konvencije, čiji relevantan deo glasi:

“1. Svako ima pravo na slobodu izražavanja. Ovo pravo uključuje slobodu mišljenja i slobodu primanja i prenošenja informacija i ideja, bez mešanja javne vlasti i bez obzira na granice...

2. Ostvarivanje ovih sloboda, budući da uključuje obaveze i odgovornosti, može podlezati takvim formalnostima, uslovima, ograničenjima ili sankcijama predviđenim zakonom i koje su neophodne u demokratskom društvu, u interesu....zaštite...ugleda ili prava drugih, sprečavanja širenja poverljivih informacija,...”

A. Argumenti Vlade

Vlada nije osporila to da je došlo do zadiranja u pravo stranke koja je uputila podnesak koje proizilazi iz Člana 10 Konvencije. Međutim, ona je naglasila da stav 2 tog člana dopušta zemljama potpisnicama da ograniče to pravo u određenim okolnostima. U skladu sa praksom Suda, Države imaju određenu ograničenu slobodu u određivanju toga da li je ograničenje prava zaštićenih Članom 10 neophodno ili ne.
Ona je iznela tvrdnju da Ustav priznaje prava na slobodu izražavanja i na pristup informacijama od javnog značaja i da garantuje njihovo ostvarivanje kroz posebne zakonske propise. Mogućnost zadiranja u ova prava je zato predviđena zakonom. Zakon o podacima iz 1992. uređuje funkcionisanje osnovnih prava zaštićenih Članovima 59 (1) i 61 (1) Ustava. Njena definicija javne informacije, koja je bila na snazi do donošenja amandmana 1. juna 2005, nije obuhvatala lične podatke, iako je obezbeđivala pravo na pristup drugim tipovima podataka. U ovom konkretnom slučaju, drugostepeni sud je ustanovio da su podaci kojima je bio tražen pristup lične prirode, zato što sadrže lične podatke o poslaniku i njegova mišljenja, koji bi omogućili da se izvedu zaključci o njegovoj ličnosti. Sama činjenica da je poslanik odlučio da uloži ustavnu žalbu ne može se smatrati njegovim pristankom da se otkriju podaci, pošto Ustavni sud zaseda in camera i njegove odluke, iako se javno izriču, ne sadrže lične podatke o onima koji su podneli ustavne žalbe. Zato, podnosioci ustavnih žalbi ne moraju da razmatraju mogućnost da će njihovi lični podaci biti izneti u javnost.
Vlada je podržava nalaz suda da se raspolaganje podacima od javnog značaja rukovodi pravilom koje defniše njihovu javnu prirodu, dok se raspolaganje ličnim podacima rukovodi pravilom samo-određenja. Stoga, pristup podacima javne prirode može biti ograničeno na osnovu toga da oni sadrže informacije čije čuvanje je od ključnog značaja za zaštitu ličnih podataka. Ukoliko bi parlament svakom licu učinio dostupnim ustavne žalbe i lične podatke sadržane u njima, to bi obeshrabrilo građane da pokreću upućuju takve žalbe. Zato su, po mišljenju Vlade, domaći sudovi u ovom slučaju postupili po zakonu i u skladu s Konvencijom, kada su uskratili pristup ustavnoj žalbi koju je podneo poslanik.
Zakon o podacima iz 1992 ograničava pravo pristupa podacima od javnog značaja pravom na zaštitu ličnih podataka. Vlada smatra da ovo ograničenje odgovara zahtevima koje iznosi Konvencija, utoliko što je predviđeno zakonom, utoliko što je primenjeno kako bi se zaštitila prava drugih i utoliko što je neophodno u demokratskom društvu.

B. Argumenti stranke koja je uputila podnesak

Stranka koja je uputila podnesak je od početka stajala na stanovištu da dobijanje i pružanje informacija predstavlja preduslov slobode izražavanja, pošto se mišljenje zasnovano na činjenicama ne može formirati ili imati bez poznavanja relevantnih i tačnih činjenica. Pošto je aktivno angažovana u mađarskoj politici u oblasti narkomanije, odbijanje pristupa informacijama iz dotične ustavne žalbe je stranci koja je uputila podnesak onemogućilo da obavlja svoju misiju i da se priključi javnoj debati o tom pitanju. Ona je iznela tvrdnju da u ovom slučaju igra ulogu sličnu štampi, pošto njen rad omogućava javnosti da ima pristup i formira mišljenje o idejama i stavovima političkih lidera u pogledu politike u oblasti narkomanije. Ustavni sud je onemogućio njene napore da pokrene javnu debatu u pripremnoj fazi.
Dalje, stranka koja je uputila podnesak je iznela tvrdnju da Države imaju pozitivnu obavezu na osnovu Člana 10 Konvencije. Pošto u ovom slučaju mađarske vlasti nisu morale da prikupe sporne informacije, jer su one bile spremne i dostupne, njihova jedina obaveza je bila da ne spreče pristup tim informacijama. Iznošenje informacija od javnog značaja na zahtev zapravo potpada pod pojam slobode “primanja”, u smislu Člana 10 član 1. Ova klauzula štiti ne samo one koji žele da informišu druge, već i one koji žele da prime takve informacije. Smatrati drugačije značilo bi da sloboda izražavanja ne znači ništa više od odsustva cenzure, što je nespojivo sa gorepomenutim pozitivnim obavezama.
Stranka koja je uputila podnesak takođe smatra da je privatna sfera političara uža nego ona običnih građana, pošto su oni sebe izložili kritici. Stoga pristup njihovim ličnim podacima može biti neophodan ako se tiče njihovog javnog istupanja, kao u ovom slučaju. Ako se prihvate argumenti Vlade, svi podaci bi se mogli smatrati ličnim i mogli bi biti izuzeti od ocene javnosti – što obesmišljava pojam informacije od javnog značaja. U svakom slučaju, pojedinosti o zaštićenoj privatnoj sferi poslanika ne bi bili izneti u javnost u vezi sa njegovom ustavnom žalbom.
Dalje, stranka koja je uputila podnesak osporila je postojanje legitimnog cilja. Ustavni sud nikad nije pitao poslanika da li bi dopustio iznošenje ličnih podataka koji se nalaze u njegovoj ustavnoj žalbi. Zato se ne može reći da je ograničenje služilo zaštiti njegovih prava. Stvarni cilj Ustavnog suda je bio da spreči javnu debatu o ovom pitanju. Za stranku koja je uputila podnesak, tajnost takvih žalbi je alarmantna, pošto sprečava javnost da ima pristup praksi Ustavnog suda. Međutim, čak i kada se pretpostavi postojanje legitimnog cilja, ograničenje nije bilo neophodno u demokratskom društvu. Širok pristup informacijama od javnog značaja je u skladu s novijim tendencijama u oblasti zaštite ljudskih prava, kao i s Rezolucijom br. 1087 (1996) Parlamentarne skupštine Saveta Evrope.

C. Ocena Suda

1. Da li je bilo zadiranja u pravo

Sud dosledno stoji na stanovištu da javnost ima prava da primi informacije od opšteg interesa. Njegova sudska praksa u ovoj oblasti razvila se u vezi sa slobodom štampe koja služi tome da pruži informacije i ideje o takvim stvarima (vidi Observer i Guardian protiv Velike Britanije, 26. novembar 1991, § 59, serija A br. 216 i Thorgeir Thorgeirson protiv Islanda, 25. jun 1992, § 63, serija A br. 239). U tom smislu, Sud je pozvan da obrati najviše pažnje kada mere koje preduzimaju nacionalne vlasti mogu da obeshrabre učešće štampe, koja je jedan od “kontrolnih organa” društva, u javnoj debati o stvarima od legitimnog javnog interesa (vidi Bladet Tromsø i Stensaas protiv Norveške [GC], br. 21980/93, § 64, ECHR 1999-III, i Jersild protiv Danske, septembar 1994, § 35, serija A br. 298), čak i u slučaju mera koja samo otežavaju pristup informacijama.
S obzirom na interese koje štiti Član 10, zakon ne može dopustiti arbitrarna ograničenja koja mogu postati jedan oblik indirektne cenzure ukoliko vlasti kreiraju prepreke za prikupljanje informacija. Na primer, aktivnost prikupljanja informacija je ključni pripremni korak u novinarstvu i predstavlja inherentan, zaštićen deo slobode štampe (vidi Dammann v. protiv Švajcarske (no. 77551/01, § 52, 25. april 2006). Funkcija štampe podrazumeva stvaranje foruma za javnu debatu. Međutim, ostvarivanje ove funkcije nije ograničeno na medije ili profesionalne U sadašnjem slučaju, pripremu foruma za javnu debatu sprovodila je nevladina organizacija. Svrha aktivnosti stranke koja je uputila podnesak se tako može opisati kao suštinski element na činjenicama zasnovane javne debate. Sud je više puta prepoznao važan doprinos civilnog društva diskusijama o javnim poslovima (vidi, na primer, Steel and Morris protiv Velike Britanije (no. 68416/01, § 89, ECHR 2005-II). Stranka koja je uputila podnesak je udruženje koje pokreće postupke u vezi sa ljudskim pravima sa različitim ciljevima, jedan od kojih je i zaštita slobode informisanja. Ono se zato može, poput štampe, okarakterisati kao “kontrolni organ” društva (vidi Riolo protiv Italije, br. 42211/07, § 63, 17. juli 2008; Vides Aizsardzības Klubs protiv Letonije, br. 57829/00, § 42, 27. maj 2004). U tom smislu, Sud smatra da njene aktivnosti zaslužuju sličnu zaštitu Konvencije kao aktivnosti štampe.
Predmet rasprave koja je u pitanja bila je ustavnost krivičnog zakonodavstva koje se tiče krivičnih dela povezanih sa narkomanijom. Po mišljenju Suda, podnošenje zahteva za a posteriori ocenu ustavnosti ovog zakonodavstva, posebno od strane narodnog poslanika, nesumnjivo predstavlja predmet od javnog interesa. Shodno tome, Sud smatra da je stranka koja je uputila podnesak obavljala legitimnu radnju prikupljanja informacija o predmetu od javnog značaja. Sud uočava da su vlasti zadrle u pripremnu fazu ovog procesa time što su stvorile administrativne prepreke. Monopol na informacije Ustavnog suda zato predstavlja vrstu cenzure. Osim toga, s obzirom na to da je namera stranke koja je uputila podnesak bila da javnosti pruži informacije iz dotične ustavne žalbe i time doprinese javnoj raspravi o zakonodavstvu u oblasti krivičnih dela povezanih s narkomanijom, njeno pravo da pruži informacije je jasno povređeno.
Stoga, došlo je do zadiranja u ona prava stranke koje je uputila podnesak, koja su zaštićena Članom 10 § 1 Konvencije.

2. Da li je zadiranje u pravo bilo opravdano

Sud ponavlja da zadiranje u ona prava stranke koja je uputila podnesak, koja su zaštićena Članom 10 § 1, krši Konvenciju ako ne zadovoljava uslove propisane stavom 2 Člana 10. Zato se mora odrediti da li je to zadiranje bilo “propisano zakonom”, da je težilo ispunjavanju jednog ili više legitimnih ciljeva koje propisuje taj stav i da li je bilo “neophodno u demokratskom društvu” da bi se ti ciljevi postigli.

a. “Propisano zakonom”

Stranka koja je uputila podnesak zatražila je informaciju pozivajući se na Zakon o zaštiti podataka koji garantuje pristup podacima od javnog značaja. Vlada je iznela argument da relevantno zakonodavstvo predstavlja dovoljnu pravnu osnovu za zadiranje u pravo na slobodu izražavanja stranke koja je podnela podnesak, zato što raspolaganje “privatnim podacima” nadjačava element javnog interesa.
Sud smatra da je zadiranje u pravo bilo “propisano zakonom” u smislu Člana 10 § 2 Konvencije.

b. Legitimni cilj

Stranka koja je uputila podnesak iznela je argument da se ne može reći da je ograničenje služilo zaštiti prava poslanika, pošto Ustavni sud uopšte nije zatražio njegovu dozvolu da budu otkriveni njegovi lični podaci. Vlada je iznela argument da je zadiranje u pravo služilo tome da se zaštite prava drugih.
Sud smatra da se može reći da je dotično zadiranje u pravo bilo u službi legitimnog cilja zaštite prava drugih, u smislu Člana 10 § 2 Konvencije.

c. Neophodno u demokratskom društvu

Sud odmah na početku podseća da “Član 10 ne....daje pojedincu pravo pristupa zapisniku koji sadrži informacije o njegovoj ličnoj poziciji, niti podrazumeva obavezu Vlade da pruži takve informacije pojedincu” (Leander protiv Švedske, 26. mart 1987, § 74 in fine, serija A br. 116) i da “je iz Konvencije teško izvesti opšte pravo pristupa administrativnim podacima i dokumentima” (Loiseau protiv Francuske (dec.) no. 46809/99, ECHR 2003-XII (citirani delovi)). Međutim, Sud je nedavno došao do šire interpretacije pojma “sloboda da se primi informacija” (vidi Sdružení Jihočeské Matky c. la République tchèque (dec.), br. 19101/03, 10. juli 2006), a tako i do priznanja prava na pristup informacijama.
U svakom slučaju, Sud primećuje da “pravo na slobodu primanja informacija u suštini ne dopušta Vladi da spreči osobu da primi informaciju koju drugi žele ili bi mogli biti voljni da joj pruže” (Leander, op.cit., 74). Sud smatra da se sadašnji slučaj u suštini tiče zadiranja u pravo – usled cenzorskih moći monopola na informaciju – u vršenje funkcije “kontrolnog organa” društva, slične funkciji štampe, a ne uskraćivanja opšteg prava na pristup zvaničnim dokumentima. U tom smislu, može se uputiti na prethodna upozorenja Suda da treba staviti pod pažljiv nadzor preliminarne prepreke koje funkcijama štampe stvaraju vlasti (vidi Chauvy i ostali protiv Francuske, br. 64915/01, § 66, ECHR 2004-VI). Dalje, obaveza Države kada je reč o slobodi štampe podrazumevaju eliminaciju prepreka za vršenje funkcije štampe tamo gde, u pitanjima od javnog značaja, takve prepreke postoje isključivo zbog monopola na informacije koji imaju vlasti. Sud ovde uočava da su informacije koje je tražila stranka koja je uputila podnesak u sadašnjem slučaju bile spremne i dostupne (vidi, a contrario, Guerra i ostali protiv Italije, 19. februar 1998, § 53 in fine, Izveštaji o presudama i odlukama 1998-I) i nisu zahtevale prikupljanje bilo kakvih podataka od strane Vlade. Stoga Sud smatra da je Država imala obavezu da ne ometa tok informacija koje je tražila stranka koja je uputila podnesak.
Sud uočava da je stranka koja je uputila podnesak zahtevala informacije o ustavnoj žalbi ne zahtevajući u krajnjoj liniji lične podatke o njenom podnosiocu. Dalje, Sud nalazi da je veoma malo verovatno da bi bilo koje spominjanje privatnog života poslanika, pa tako i zaštićena privatna sfera, mogla biti izneta u javnost na osnovu ustavne žalbe. Tačno je da je on informisao štampu da je podneo ustavnu žalbu i stoga njegovo mišljenje o ovoj javnoj stvari se u principu može poistovetiti sa njegovom osobom. Međutim, Sud smatra da bi bilo fatalno po slobodu izražavanja u sferi politike ukoliko javne ličnosti mogu da cenzurišu štampu i javnu debatu u ime svojih prava na zaštitu ličnosti, pozivajući se na to da se njihova mišljenja o javnim stvarima mogu poistovetiti sa njihovom osobom i da zbog toga predstavljaju privatne podatke koji se ne mogu izneti u javnost bez njihovog odobrenja. Briga o tim interesima, po mišljenju Suda, ne može da opravda zadiranje u pravo u vezi sa kojim postoji žalba u sadašnjem slučaju.
Sud smatra da prepreke koje su kreirane kako bi se sprečio pristup informacijama od javnog značaja mogu obeshrabriti one koji rade u medijima ili srodnim oblastima da se upuštaju u takve stvari. To može dovesti do toga da oni više ne mogu da obavljaju važnu ulogu koju imaju kao “kontrolni organi” društva i mmože ozbiljno naškoditi njihovoj sposobnosti da pruže tačne i pouzdane informacije (vidi mutatis mutandis, Goodwin protiv Velike Britanije, presuda od 27. marta 1996, Izveštaji 1996- II, str. 500, § 39).
Prethodna razmatranja navode Sud da zaključi da se zadiranje u slobodu izražavanja stranke koja je uputila podnesak u sadašnjem slučaju ne može smatrati neophodnim u demokratskom društvu. Sledi da je došlo do kršenja Člana 10 Konvencije.

II. PRIMENA ČLANA 41 KONVENCIJE

40. Član 41 Konvencije predviđa:

“Kada Sud utvrdi prekršaj Konvencije ili Protokola uz nju, a unutrašnje pravo visoke strane ugovornice u pitanju omogućava samo delimičnu odštetu, Sud će, ako je to potrebno, pružiti zadovoljenje oštećenoj stranci.”

A. Odšteta

Stranka koja je uputila podnesak zahteva 5.000 evra (EUR) za nenovčanu štetu koja je pretrpljena na osnovu činjenice da, zbog ograničenja na koja se žalila, nije bila u stanju da pokrene, i da doprinese, otvorenoj i na činjenicama zasnovanoj javnoj raspravi o politici u oblasti narkomanije.
Vlada je osporila takav zahtev.
Sud smatra da odluka da je počinjena povreda predstavlja dovoljno pravedno zadovoljenje za bilo kakvu ne-novčanu štetu koju je pretrpela stranka koja je uputila podnesak.

B. Cene i troškovi

Stranka koja je uputila podnesak zahteva EUR 5.594 na ime pravnih troškova koje je snosila u postupku pred Sudom (ova suma, u koju je uključen PDV od 20%, odgovara ukupno 44 sati rada njenog pravnika) i EUR 80 na ime administrativnih troškova.
Vlada je osporila ovaj zahtev.
U skladu sa praksom Suda, stranka koja je uputila podnesak ima pravo na nadoknadu cene i troškova samo ukoliko se pokaže da su oni stvarno i nužno načinjeni i da su razumni u smislu sume. U sadašnjem slučaju, uzimajući u obzir dokumente u njegovom posedu i goreopisane kriterijume, Sud smatra razumnim da se stranci koja je uputila podnesak isplati EUR 3.000 za nadoknadu cene i troškova po svim osnovama.

C. Kamata u slučaju neplaćanje dospelih obaveza

Sud smatra primerenim da kamata u slučaju neplaćanja dospelih obaveza treba da bude zasnovana na najnižoj kreditnoj stopi Evropske centralne banke, kojoj treba dodati tri procentna poena.

IZ TIH RAZLOGA, SUD JEDNOGLASNO

Smatra da je došlo do povrede Člana 10 Konvencije,

Smatra da odluka o tome da je došlo do povrede predstavlja dovoljno i pravedno zadovoljenje za bilo koju ne-novčanu štetu koju je pretrpela stranka koja je uputila podnesak;

Smatra
1. da tužena Država treba da plati stranci koja je uputila podnesak, u roku od tri meseca od datuma kojim presuda postaje pravosnažna u skladu sa Članom 44 § 2 Konvencije, EUR 3.000 (tri hiljade evra) plus sve poreze kojima podleže stranka koja je uputila podnesak, na ime nadoknade cena i troškova, koje treba pretvoriti u mađarske forinte po kursu koji se primenjuje na dan poravnanja;
2. da od isteka gorepomenuta tri meseca do poravnanja treba obračunavati prostu kamatu na gore navedenu sumu po stopi koja je jednaka najnižoj kreditnoj stopi Evropske centralne banke tokom perioda neplaćanja dospelih obaveza plus tri procentna poena;

Odbacuje ostatak zahteva stranke koja je uputila podnesak za pravednim zadovoljenjem.

Doneto na engleskom jeziku i zapisnik sačinjen 14. aprila 2009, u skladu sa Pravilom 77 §§ 2 i 3 Pravilnika Suda.

Sally Dollé Françoise Tulkens

Zapisničar Predsednik

___________________________________
Prevod presude preuzet sa https://hudoc.echr.coe.int/

Tekst preveo ured Zastupnika Republike Srbije pred Evropskim sudom za ljudska prava

SECOND SECTION

CASE OF TÁRSASÁG A SZABADSÁGJOGOKÉRT v. HUNGARY

(Application no. 37374/05)

JUDGMENT

STRASBOURG

14 April 2009

FINAL

14/07/2009

This judgment may be subject to editorial revision.

In the case of Társaság a Szabadságjogokért v. Hungary, The European Court of Human Rights (Second Section), sitting as a Chamber composed of:

Françoise Tulkens, President,
Ireneu Cabral Barreto,
Vladimiro Zagrebelsky,
Danutė Jočienė,
Dragoljub Popović,
András Sajó,
Nona Tsotsoria, judges,
and Sally Dollé, Section Registrar,

Having deliberated in private on 13 November 2008 and 24 March 2009, Delivers the following judgment, which was adopted on the last-mentioned date:

PROCEDURE

1. The case originated in an application (no. 37374/05) against the Republic of Hungary lodged with the Court under Article 34 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (“the Convention”) by an association registered in Hungary, the Hungarian Civil Liberties Union (Társaság a Szabadságjogokért) (“the applicant”), on 11 October 2005.

2. The applicant was represented by Mr L. Baltay, a lawyer practising in Gyál. The Hungarian Government (“the Government”) were represented by Mr L. Höltzl, Agent, Ministry of Justice and Law Enforcement.

3. The applicant alleged that the decisions of the Hungarian courts denying it access to the details of a parliamentarian’s complaint pending before the Constitutional Court had amounted to a breach of its right to have access to information of public interest.

4. By a decision of 13 November 2008 the Court declared the application admissible.

5. The applicant and the Government each filed observations on the merits (Rule 59 § 1).

THE FACTS

I. THE CIRCUMSTANCES OF THE CASE

6. The applicant is an association founded in 1994, with its seat in Budapest.

7. In March 2004 a Member of Parliament (“the MP”) and other individuals lodged a complaint for abstract review with the Constitutional Court. The complaint requested the constitutional scrutiny of some recent amendments to the Criminal Code which concerned certain drug-related offences.

8. In July 2004 the MP gave a press interview concerning the complaint.

9. On 14 September 2004 the applicant – a non-governmental organisation whose declared aim is to promote fundamental rights as well as to strengthen civil society and the rule of law in Hungary and which is active in the field of drug policy – requested the Constitutional Court to grant them access to the complaint pending before it, in accordance with section 19 of Act no. 63 of 1992 on the Protection of Personal Data and the Public Nature of Data of Public Interest (“the Data Act 1992”).

10. On 12 October 2004 the Constitutional Court denied the request without having consulted the MP, explaining that a complaint pending before it could not be made available to outsiders without the approval of its author.

11. On 10 November 2004 the applicant brought an action against the Constitutional Court. It requested the Budapest Regional Court to oblige the respondent to give it access to the complaint, in accordance with section 21(7) of the Data Act 1992.

12. On 13 December 2004 the Constitutional Court adopted a decision on the constitutionality of the impugned amendments to the Criminal Code. It contained a summary of the complaint in question and was pronounced publicly.

13. Notwithstanding the fact that the Constitutional Court procedure had already been terminated, on 24 January 2005 the Regional Court dismissed the applicant’s action. It held in essence that the complaint could not be regarded as “data” and the lack of access to it could not be disputed under the Data Act 1992.

14. The applicant appealed, disputing the Regional Court’s findings. Moreover, it requested that the complaint be made available to it after the deletion of any personal information contained therein.

15. On 5 May 2005 the Court of Appeal upheld the first-instance decision. It considered that the complaint contained some “data”; however, that data was “personal” and could not be accessed without the author’s approval. Such protection of personal data could not be overridden by other lawful interests, including the accessibility of public information.

16. The applicant’s secondary claim was rejected without any particular reasoning.

II. RELEVANT DOMESTIC LAW

1. The Constitution of the Republic of Hungary

Article 59

“(1) ... [E]veryone has the right to a good reputation, the privacy of his home and the protection of secrecy in private affairs and personal data.”

Article 61

“(1) ... [E]veryone has the right to express freely his/her opinion and, furthermore, to access and distribute information of public interest.”

2. Act no. 32 of 1989 on the Constitutional Court

Section 1

“The competence of the Constitutional Court includes:

(b) posterior review of the constitutionality of statutes...”

Section 21

“(2) The procedure under section 1 (b) may be initiated by anyone.”

3. The Data Act 1992

Section 2 (as in force at the material time)

“(4) Public information: data, other than personal data, which relates to the activities of, or is processed by, a body or a person carrying out State or municipal tasks or other public duties defined by the law.”

Section 3

“(1) (a) Personal data may be processed if the person concerned consents to it....”

Section 4

“Unless exception is made under the law, the right to protection of personal data and the personality rights of the person concerned must not be violated by ... interests related to data management, including the public nature (section 19) of data of general interest.”

Section 19

“(1) The organs or persons charged with exercising State ... functions shall, within the scope of their competence ..., promote and secure the right of the public to be informed accurately and speedily.

(2) The organs mentioned in subsection 1 hereof shall regularly publish or otherwise make accessible the most important data ... concerning their activities. ...

(3) Those mentioned in subsection 1 hereof shall ensure that anyone is able to access any data of public interest which they may handle, unless the data has been lawfully declared State or service secrets by a competent authority ... or the law restricts the right of public access to data of public interest, specifying the types of data concerned, regard being had to:

(a) the interests of national defence;

(b) the interests of national security;

(d) the interests of central finances or foreign exchange policy;

(e) foreign relations or relations with international organisations;

(f) a pending court procedure. ...”

Section 21

“(1) If an applicant’s request for data of public interest is denied, he or she shall have access to a court.

(2) The burden of proof concerning the lawfulness and well-foundedness of the refusal shall lie with the organ handling the data.

(3) The action shall be brought within 30 days from the notification of the refusal against the organ which has denied the information sought. ...

(6) The court shall give priority to these cases.

(7) If the court accepts the applicant’s claim, it shall issue a decision ordering the organ handling the data to communicate the information of public interest which has been sought.”

THE LAW

I. ALLEGED VIOLATION OF ARTICLE 10 OF THE CONVENTION

17. The applicant submitted that the Hungarian court decisions in the present case had constituted an infringement of its right to receive information of public interest. In its view, this was in breach of Article 10 of the Convention, of which the relevant part reads as follows:

“1. Everyone has the right to freedom of expression. This right shall include freedom to hold opinions and to receive and impart information and ideas without interference by public authority and regardless of frontiers. ...

2. The exercise of these freedoms, since it carries with it duties and responsibilities, may be subject to such formalities, conditions, restrictions or penalties as are prescribed by law and are necessary in a democratic society, ... for the protection of the reputation or rights of others, [or] for preventing the disclosure of information received in confidence, ...”

A. The Government’s arguments

18. The Government did not contest that there had been an interference with the applicant’s rights under Article 10 of the Convention. However, they emphasised that paragraph 2 of that provision allowed the Contracting States to restrict this right in certain circumstances. According to the Court’s case-law, States have a certain margin of appreciation in determining whether or not a restriction on the rights protected by Article 10 is necessary.

19. They submitted that the Constitution recognised the rights to freedom of expression and access to information of public interest, and ensured their exercise by regulation under separate laws. The possibility to interfere with these rights was therefore prescribed by law. The Data Act 1992 regulated the functioning of the fundamental rights enshrined in Articles 59 (1) and 61(1) of the Constitution. Its definition of public information, which had been in force until an amendment on 1 June 2005, had excluded personal data, whilst ensuring access to other types of data. In the instant case, the second-instance court had established that the data sought to be accessed had been personal, because it had contained the MP’s personal details and opinions, which would enable conclusions to be drawn about his personality. The mere fact that the MP had decided to lodge a constitutional complaint could not be regarded as consent to disclosure, since the Constitutional Court deliberated in camera and its decisions, although pronounced publicly, did not contain personal information about those having applied. Consequently, constitutional applicants did not have to take into account the possibility that their personal details would be disclosed.

20. The Government endorsed the courts’ finding that the handling of public data was governed by the rule defining its public nature, whilst that of personal data by the rule of self-determination. Hence, access to data of a public nature could be restricted on the ground that it contained information the preservation of which was essential to protect personal data. Should the legislature make constitutional complaints and the personal data contained therein accessible to anyone by characterising the complaints as public information, this would discourage citizens from instituting such proceedings. Therefore, in the Government’s view, the domestic courts in the present case had acted lawfully and in conformity with the Convention when they had denied access to the MP’s constitutional complaint.

21. Within the framework of the Data Act 1992, the right of access to data of public interest was restricted by the right to the protection of personal data. The Government maintained that this restriction met the requirements laid down in the Convention, in that it was prescribed by law, it was applied in order to protect the rights of others and it was necessary in a democratic society.

B. The applicant’s arguments

22. The applicant submitted at the outset that to receive and impart information is a precondition of freedom of expression, since one could not form or hold a well-founded opinion without knowing the relevant and accurate facts. Since it is actively engaged in Hungarian drug policy, the denial of access to the complaint in question had made it impossible for it to accomplish its mission and enter into the public debate about the issue. It claimed to play a press-like role in this connection, since its work allowed the public to discover, and form an opinion about, the ideas and attitudes of political leaders concerning drug policy. The Constitutional Court had thwarted its attempt to start a public debate at the preparatory stage.

23. The applicant further maintained that States have positive obligations under Article 10 of the Convention. Since, in the present case, the Hungarian authorities had not needed to collect the impugned information, because it had been ready and available, their only obligation would have been not to bar access to it. The disclosure of public information on request in fact falls within the notion of the right “to receive”, as understood by Article 10 § 1. This provision protects not only those who wish to inform others but also those who seek to receive such information. To hold otherwise would mean that freedom of expression is no more than the absence of censorship, which would be incompatible with the above-mentioned positive obligations.

24. The applicant also submitted that the private sphere of politicians was narrower than that of other citizens, since they exposed themselves to criticism. Therefore, access to their personal data might be necessary if it concerned their public performance, as in the present case. If one accepted the Government’s arguments, all data would be considered personal and excluded from public scrutiny – which would render the notion of public information meaningless. In any event, no details of the protected private sphere of the MP would have been made public in connection with his complaint.

25. Moreover, the applicant disputed the existence of a legitimate aim. The Constitutional Court had never asked the MP whether he would permit the disclosure of his personal data contained in his constitutional complaint. Therefore it could not be said that the restriction had served the protection of his rights. The Constitutional Court’s real aim had been to prevent a public debate on the question. For the applicant, the secrecy of such complaints was alarming, since it prevented the public from assessing the Constitutional Court’s practice. However, even assuming the existence of a legitimate aim, the restriction had not been necessary in a democratic society. Wide access to public information is in line with recent development of human rights’ protection, as well as with Resolution
No. 1087 (1996) of the Council of Europe’s Parliamentary Assembly.

C. The Court’s assessment

1. Whether there has been an interference

26. The Court has consistently recognised that the public has a right to receive information of general interest. Its case-law in this field has been developed in relation to press freedom which serves to impart information and ideas on such matters (see Observer and Guardian v. the United Kingdom, 26 November 1991, § 59, Series A no. 216, and Thorgeir Thorgeirson v. Iceland, 25 June 1992, § 63, Series A no. 239). In this connection, the most careful scrutiny on the part of the Court is called for when the measures taken by the national authority are capable of discouraging the participation of the press, one of society’s “watchdogs”, in the public debate on matters of legitimate public concern (see Bladet Tromsø and Stensaas v. Norway [GC], no. 21980/93, § 64, ECHR 1999‑III, and Jersild v. Denmark, 23 September 1994, § 35, Series A no. 298), even measures which merely make access to information more cumbersome.

27. In view of the interest protected by Article 10, the law cannot allow arbitrary restrictions which may become a form of indirect censorship should the authorities create obstacles to the gathering of information. For example, the latter activity is an essential preparatory step in journalism and is an inherent, protected part of press freedom (see Dammann v. Switzerland (no. 77551/01, § 52, 25 April 2006). The function of the press includes the creation of forums for public debate. However, the realisation of this function is not limited to the media or professional journalists. In the present case, the preparation of the forum of public debate was conducted by a non-governmental organisation. The purpose of the applicant’s activities can therefore be said to have been an essential element of informed public debate. The Court has repeatedly recognised civil society’s important contribution to the discussion of public affairs (see, for example, Steel and Morris v. the United Kingdom (no. 68416/01, § 89, ECHR 2005‑II). The applicant is an association involved in human rights litigation with various objectives, including the protection of freedom of information. It may therefore be characterised, like the press, as a social “watchdog” (see Riolo v. Italy, no. 42211/07, § 63, 17 July 2008; Vides Aizsardzības Klubs v. Latvia, no. 57829/00, § 42, 27 May 2004). In these circumstances, the Court is satisfied that its activities warrant similar Convention protection to that afforded to the press.

28. The subject matter of the instant dispute was the constitutionality of criminal legislation concerning drug-related offences. In the Court’s view, the submission of an application for an a posteriori abstract review of this legislation, especially by a Member of Parliament, undoubtedly constituted a matter of public interest. Consequently, the Court finds that the applicant was involved in the legitimate gathering of information on a matter of public importance. It observes that the authorities interfered in the preparatory stage of this process by creating an administrative obstacle. The Constitutional Court’s monopoly of information thus amounted to a form of censorship. Furthermore, given that the applicant’s intention was to impart to the public the information gathered from the constitutional complaint in question, and thereby to contribute to the public debate concerning legislation on drug-related offences, its right to impart information was clearly impaired.

29. There has therefore been an interference with the applicant’s rights enshrined in Article 10 § 1 of the Convention.

2. Whether the interference was justified

30. The Court reiterates that an interference with an applicant’s rights under Article 10 § 1 will infringe the Convention if it does not meet the requirements of paragraph 2 of Article 10. It should therefore be determined whether it was “prescribed by law”, whether it pursued one or more of the legitimate aims set out in that paragraph and whether it was “necessary in a democratic society” in order to achieve those aims.

a. “Prescribed by law”

31. The applicant requested the information, relying on the Data Protection Act which guarantees access to data of public interest. The Government argued that the relevant legislation provided a sufficient legal basis for the interference with the applicant’s right to freedom of expression, the treatment of ‘personal data’ overriding the element of public interest.

32. The Court is satisfied that the interference was “prescribed by law”, within the meaning of Article 10 § 2 of the Convention.

b. Legitimate aim

33. The applicant argued that the restriction could not be said to have served the protection of the MP’s rights, since the Constitutional Court had never asked his permission for the disclosure of his personal data. The Government argued that the interference served to protect the rights of others.

34. The Court considers that the interference in question can be seen as having pursued the legitimate aim of the protection of the rights of others, within the meaning of Article 10 § 2 of the Convention.

c. Necessary in a democratic society

35. The Court recalls at the outset that “Article 10 does not ... confer on the individual a right of access to a register containing information on his personal position, nor does it embody an obligation on the Government to impart such information to the individual” (Leander v. Sweden, 26 March 1987, § 74 in fine, Series A no. 116) and that “it is difficult to derive from the Convention a general right of access to administrative data and documents” (Loiseau v. France (dec.), no. 46809/99, ECHR 2003-XII (extracts)). Nevertheless, the Court has recently advanced towards a broader interpretation of the notion of “freedom to receive information” (see Sdružení Jihočeské Matky c. la République tchèque (dec.), no. 19101/03, 10 July 2006) and thereby towards the recognition of a right of access to information.

36. In any event, the Court notes that “the right to freedom to receive information basically prohibits a Government from restricting a person from receiving information that others wish or may be willing to impart to him” (Leander, op. cit., § 74). It considers that the present case essentially concerns an interference – by virtue of the censorial power of an information monopoly – with the exercise of the functions of a social watchdog, like the press, rather than a denial of a general right of access to official documents. In this connection, a comparison can be drawn with the Court’s previous concerns that preliminary obstacles created by the authorities in the way of press functions call for the most careful scrutiny (see Chauvy and Others v. France, no. 64915/01, § 66, ECHR 2004‑VI). Moreover, the State’s obligations in matters of freedom of the press include the elimination of barriers to the exercise of press functions where, in issues of public interest, such barriers exist solely because of an information monopoly held by the authorities. The Court notes at this juncture that the information sought by the applicant in the present case was ready and available (see, a contrario, Guerra and Others v. Italy, 19 February 1998,
§ 53 in fine, Reports of Judgments and Decisions 1998-I) and did not require the collection of any data by the Government. Therefore, the Court considers that the State had an obligation not to impede the flow of information sought by the applicant.

37. The Court observes that the applicant had requested information about the constitutional complaint eventually without the personal data of its author. Moreover, the Court finds it quite implausible that any reference to the private life of the MP, hence to a protected private sphere, could be discerned from his constitutional complaint. It is true that he had informed the press that he had lodged the complaint, and therefore his opinion on this public matter could, in principle, be identified with his person. However, the Court considers that it would be fatal for freedom of expression in the sphere of politics if public figures could censor the press and public debate in the name of their personality rights, alleging that their opinions on public matters are related to their person and therefore constitute private data which cannot be disclosed without consent. These considerations cannot justify, in the Court’s view, the interference of which complaint is made in the present case.

38. The Court considers that obstacles created in order to hinder access to information of public interest may discourage those working in the media or related fields from pursuing such matters. As a result, they may no longer be able to play their vital role as “public watchdogs” and their ability to provide accurate and reliable information may be adversely affected (see, mutatis mutandis, Goodwin v. the United Kingdom, judgment of 27 March 1996, Reports 1996-II, p. 500, § 39).

39. The foregoing considerations lead the Court to conclude that the interference with the applicant’s freedom of expression in the present case cannot be regarded as having been necessary in a democratic society. It follows that there has been a violation of Article 10 of the Convention.

II. APPLICATION OF ARTICLE 41 OF THE CONVENTION

40. Article 41 of the Convention provides:

“If the Court finds that there has been a violation of the Convention or the Protocols thereto, and if the internal law of the High Contracting Party concerned allows only partial reparation to be made, the Court shall, if necessary, afford just satisfaction to the injured party.”

A. Damage

41. The applicant claimed 5,000 euros (EUR) for non-pecuniary damage suffered on account of the fact that, because of the restriction complained of, it had been unable to generate, and contribute to, an open and well-informed public debate on drug policy.

42. The Government contested this claim.

43. The Court considers that the finding of a violation constitutes sufficient just satisfaction for any non-pecuniary damage which the applicant may have suffered.

B. Costs and expenses

44. The applicant claimed EUR 5,594 in respect of legal fees incurred before the Court (this amount, which includes VAT at 20%, would correspond to altogether 44 hours of work by its lawyer) and EUR 80 in respect of clerical costs.

45. The Government contested this claim.

46. According to the Court’s case-law, an applicant is entitled to the reimbursement of costs and expenses only in so far as it has been shown that these have been actually and necessarily incurred and were reasonable as to quantum. In the present case, regard being had to the documents in its possession and the above criteria, the Court considers it reasonable to award the applicant EUR 3,000 for costs and expenses under all heads.

C. Default interest

47. The Court considers it appropriate that the default interest should be based on the marginal lending rate of the European Central Bank, to which should be added three percentage points.

FOR THESE REASONS, THE COURT UNANIMOUSLY

1. Holds that there has been a violation of Article 10 of the Convention;

2. Holds that the finding of a violation constitutes sufficient just satisfaction for any non-pecuniary damage which the applicant may have suffered;

3. Holds

(a) that the respondent State is to pay the applicant, within three months from the date on which the judgment becomes final in accordance with Article 44 § 2 of the Convention, EUR 3,000 (three thousand euros), plus any tax that may be chargeable to the applicant, in respect of costs and expenses, to be converted into Hungarian forints at the rate applicable at the date of settlement;

(b) that from the expiry of the above-mentioned three months until settlement simple interest shall be payable on the above amount at a rate equal to the marginal lending rate of the European Central Bank during the default period plus three percentage points;

4. Dismisses the remainder of the applicant’s claim for just satisfaction.

Done in English, and notified in writing on 14 April 2009, pursuant to Rule 77 §§ 2 and 3 of the Rules of Court.

Sally Dollé Françoise Tulkens

Registrar President

Nema povezane prakse za ovu presudu.

Sažmi komentare

Komentari

Relevantni komentari iz drugih presuda

Član 10 | DIC | Medžlis Islamske Zajednice Brčko i drugi protiv Bosne i Hercegovine

Predmet prosledjen Velikom veću. Odluka doneta 2017. godine

Član 10-2 | DIC | Delfi AS protiv Estonije

Presuda je povezana sa presudom Gž 5984/2017 od 15. 05. 2018. Apelacionog suda u Nišu, kojom se odbija žalba tužioca V.A. iz N., i potvrđuje presuda Osnovnog suda u Nišu 29P 325/15 od 24.08.2017. godine, kojom je odbijen tužbeni zahtev tužioca za isplatu nematerijalne štete za pretrplјeni strah, pretrplјeni duševni bol zbog umanjenja životne aktivnosti i na ime pretrplјenog stresa zbog okolnosti da je protiv njega podneta krivična prijava zbog zbog krivičnog dela primanja mita i krivičnog dela trgovine uticajem, pa je istom pokrenut krivični postupak i rešenjem istražnog sudije tužiocu je određen pritvor. Tužilac je u pritvoru proveo 75 dana, nakon čega je protiv njega podignuta optužnica zbog krivičnog dela primanja mita. Nakon ovoga, Sektor unutrašnje kontrole policije-Uprave za poslove unutrašnje kontrole policije, podneo je protiv tužioca još jednu krivičnu prijavu, a sada zbog krivičnog dela zloupotreba službenog položaja iz čl.359 st.1 KZ u saizvršilaštvu u vezi čl.33 KZ. Obaveštenjem OJT Niš 16Kt 4650/13 od 09.07.2014. godine tužilac je pismeno obavešten da je navedena krivična prijava odbačena jer prijavlјeno delo nije krivično delo koje se goni po službenoj dužnosti. Tužilac je u tužbi i tokom postupka naveo je usled navedene krivične prijave od 03.12.2013. godine trpeo strah, stres i duševni bol.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 10-2 | DIC | Delfi AS protiv Estonije

Presuda je povezana sa presudom Kzz 1174/2018 od 25.10.2018. godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojom se odbija kao neosnovan zahtev za zaštitu zakonitosti branioca okrivlјenog AA, podnet protiv pravnosnažnih presuda Osnovnog suda u Nišu 1K 933/17 od 15.11.2017. godine i Višeg suda u Nišu Kž1 139/18 od 24.04.2018. godine.

Presudom Osnovnog suda u Nišu 1K 933/17 od 15.11.2017. godine, okrivlјeni AA, oglašen je krivim zbog izvršenja krivičnog dela oštećenje tuđih prava iz člana 220. stav 2. KZ, za koje mu je izrečena uslovna osuda, kojom mu je utvrđena kazna zatvora u trajanju od 3 (tri) meseca sa rokom provere od 1 godine od dana pravnosnažnosti presude, i da treba da isplati u roku od 30 dana od dana pravnosnažnosti navedene presude privatnom tužiocu-oštećenom BB, određeni iznos sa pripadajućom kamatom, kao i troškove parničnog postupka shodno presudi Osnovnog suda u Nišu 33P 8299/10 od 30.05.2012. godine i rešenju o izvršenju 6I 3260/13 od 15.04.2013. godine. Istom presudom, okrivlјeni je obavezan da između ostalog isplati privatnom tužiocu BB, na ime nužnih troškova krivičnog postupka, presudom navedeni iznos od 263.250,00 dinara, sve u roku od 15 dana od dana pravnosnažnosti navedene presude, pod pretnjom prinudnog izvršenja.

Presudom Višeg suda u Nišu Kž1 139/18 od 24.04.2018. godine, odbijena je kao neosnovana žalba branioca okrivlјenog AA, a presuda Osnovnog suda u Nišu 1K 933/17 od 15.11.2017. godine, je potvrđena.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 10-2 | DIC | Filipović protiv Srbije

Presuda je navedena u rešenju Gž 1786/2018 od 28.05.2018. godine Apelacionog suda u Krgujevcu, kojim se ukida presuda Višeg suda u Kruševcu P.br.8/13 od 22.1.2014. godine u stavu prvom i četvrtom izreke i predmet vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Presudom Višeg suda u Kruševcu P.br.8/13 od 22.1.2014. godine u stavu prvom izreke delimično je usvojen tužbeni zahtev tužioca „AA“ iz …, pa je obavezan tuženi „BB“ iz …, da tužiocu na ime naknade nematerijalne štete zbog pretrplјenih duševnih bolova zbog povrede časti i ugleda, plati iznos od 150.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom na ovaj iznos počev od 22.01.2014. godine. Stavom drugim izreke odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca „AA“ iz …, u delu u kome je tražio da se tuženi „BB“ iz …, obaveže da mu na ime naknade nematerijalne štete zbog pretrplјenih duševnih bolova zbog povrede časti i ugleda plati iznos od još 350.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom na ovaj iznos. Stavom trećim izreke utvrđeno je da je tužba tužioca „AA“ iz …, podneta sudu 18.05.2012. godine, protiv „VV“ iz …, povučena. Stavom četvrtim izreke obavezan je tuženi „BB“ iz … da tužiocu „AA“ iz …, naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 90.100,00 dinara.

Tužilac „AA“ je po zanimanju diplomirani sociolog, i u toku 2006. godine i u vreme kada je realizovana adaptacija …., a i sada obavlјa poslove sekretara Crvenog krsta opštine …. Tuženi „BB“ je novinar i glavni i odgovorni urednik mesečnog lista … i dopisnik dnevnog lista ….

U mesečnom listu …, broj 34 iz novembra 2011. godine, objavlјen je članak pod naslovom: “MUP da ispita adaptaciju … u …, u kome je navedeno: da je za adaptaciju … u … potrošeno preko 80.000 evra; da je adaptacija … išla preko Crvenog krsta u …; da je opština … za rekonstrukciju odvojila 4,6 miliona dinara, a da je rekonstrukciju pomogla i američka nevladina organizacija … sa više od 60.000 dolara, te se navodi i procena vrednosti radova koja je znatno niža. U istom listu …, broj 35, decembar/januar 2011/2012 godine, objavlјen je članak u kome je navedeno: da se iz dokumentacije o izgradnji … koja je dospela u posed redakcije … jasno vidi da je na pomolu još jedna župska afera, koju su godinama brižlјivo skrivali čelnici opštine …; da je u tekstu dalјe naznačeno da je „AA“, sekretar organizacije Crvenog krsta tvrdio da je adaptacija … koštala oko 14.000 evra i da opština … za taj posao nije izdvojila ni dinar… Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je zaklјučio da je tužilac zbog objavlјivanja navedenih članaka trpeo duševne bolove zbog povrede časti i ugleda i da je za tu štetu odgovoran tuženi.

Sloboda izražavanja zagarantovana je i članom 10 stav 1 Evropske konvencije za zaštitu lјidskih prava i osnovnih sloboda, a Evropski sud za lјudska prava kroz svoje odluke utvrdio je opšta načela koja se primenjuju da bi se ocenilo da li je mešanje u ostvarivanje prava na slobodu izražavanja „neophodno u demokratskom društvu“ u smislu člana 10 stav 2 Konvencije.

Svaka informacija koja je objavlјena smatra se da je pripremlјena s dužnom pažnjom kada je novinar u dobroj veri, uložio napore da proveri elemente svoje priče, čije je objavlјivanje u javnom interesu (Koprivica protiv Crne Gore, br. 41158/09). Potrebno je napraviti pažlјivu razliku između činjenica i vrednosnih sudova. Postojanje činjenica se može dokazati, dok istinitost vrednosnih sudova nije dokaziva ( Lingens protiv Austrije,1986,tačka 46). Čak i kada neka izjava predstavlјa vrednosni sud, srazmernost mešanja može zavisiti od toga da li postoji dovolјna činjenična osnova za spornu izjavu, budući da vrednosni sud bez činjenične osnove koja bi ga potkrepila može biti preteran. Imajući u vidu da mediji igraju naročito važnu ulogu u društvu kao „čuvari javnog interesa“, iako mediji prekorače određene granice, posebno u vezi sa ugledom i pravima drugih, njihova je dužnost da saopštavaju „ na način dosledan njihovim obavezama i odgovornostima“, informacije i ideje o svim pitanjima od javnog interesa. Prema stavovima Evropskog suda za lјudska prava, redovni sudovi ne treba previše strogo da ocenjuju profesionalno ponašanje novinara, jer to kasnije može dovesti do odvraćanja od funkcije informisanja javnosti, budući da jedna sudska odluka može imati uticaj ne samo na pojedinačan slučaj, već na medije u celini (Tolstoy Mloslavski protiv Velike Britanije, br.18139/91; Tešić protiv Srbije, br.4678/07 i 50591/12; Filipović protiv Srbije, br.27935/05)).

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde i ovde

Član 10-2 | DIC | Koprivica protiv Crne Gore

Član 10-2 | DIC | Miljević protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa presudom Rev 466/2017 od 21.09.2017. godine, Vrhovnog kasacionog suda, kpjom se odbija kao neosnovana revizija tužilaca izjavlјena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 88/16 od 24.08.2016. godine.

Presudom Višeg suda u Novom Sadu P 221/2012 od 23.10.2015. godine, stavom prvim izreke, obavezana je tužena da tužiocu AA na ime naknade nematerijalne štete na ime povrede ugleda i časti isplati iznos od 100.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana presuđenja do isplate. Stavom drugim izreke, obavezana je tužena da tužiocu BB na ime naknade nematerijalne štete na ime povrede ugleda i časti isplati iznos od 50.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana presuđenja do isplate. Stavom trećim izreke, odbijen je deo tužbenog zahteva tužioca AA preko dosuđenog iznosa od 100.000,00 dinara do traženog iznosa od 400.000,00 dinara na ime naknade nematerijalne štete na ime povrede ugleda i časti i deo tužbenog zahteva tužioca BB preko dosuđenog iznosa od 50.000,00 dinara do traženog iznosa od 200.000,00 dinara na ime pretrplјene nematerijalne štete na ime povrede ugleda i časti. Stavom četvrtim izreke, obavezana je tužena da solidarno tužiocima naknadi troškove postupka u iznosu od 156.850,00 dinara.
Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 88/16 od 24.08.2016. godine, žalba tužene je usvojena, a žalba tužilaca odbijena, pa je presuda Višeg suda u Novom Sadu P 221/2012 od 23.10.2015. godine u pobijanom usvajajućem delu odluke o tužbenim zahtevima (st. 1. i 2. izreke) i delu odluke o troškovima postupka (stav 4. izreke) preinačena, tako što su odbijeni tužbeni zahtevi da se obaveže tužena da isplati naknadu nematerijalne štete na ime povrede ugleda i časti tužiocu AA u iznosu od 100.000,00 dinara i tužiocu BB u iznosu od 50.000,00 dinara, sve to sa zakonskom zateznom kamatom počev od presuđenja pa do isplate, kao i zahtev tužilaca da im tužena solidarno naknadi troškove parničnog postupka u iznos od 156.850,00 dinara, a tužioci su obavezani da tuženoj naknade troškove prvostepenog postupka, i to tužilac AA u iznosu od 98.933,00 dinara, a tužilac BB u iznosu od 49.467,00 dinara. Prvostepena presuda je potvrđena u preostalom pobijanom odbijajućem delu odluke o tužbenim zahtevima tužilaca (stav 3. izreke). Stavom drugim izreke drugostepene presude, tužioci su obavezani da tuženoj naknade troškove žalbenog postupka, i to tužilac AA u iznosu od 12.000,00 dinara, a tužilac BB u iznosu od 6.000,00 dinara

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 10-2 | DIC | Tešić protiv Srbije

Član 41 | DIC | Pogosjan i Bagdasarjan protiv Jermenije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 3033/2019 od 05.09.2019. Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija tužene izjavlјena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 3017/18 od 08.02.2019. godine.

Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1. 65/17 od 18.04.2018. godine, stavom prvim izreke, tužena je obavezana da tužiocu naknadi štetu koja je izazvana povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Osnovnog suda u Vranju I 1022/09 u iznosu od 69.702,00 dinara, na ime troškova parničnog postupka u iznosu od 27.376,00 dinara i na ime troškova izvršnog postupka u iznosu od 19.600,00 dinara, pripadajućom kamatom. Stavom drugim izreke tužena je obavezana da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 30.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Višeg suda u Vranju Gž 3017/18 od 08.02.2019. godine, stavom prvim izreke potvrđena je prvostepena presuda u delu u kom je odlučeno o glavnoj stvari, dok je preinačena odluka o troškovima parničnog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Pogosjan i Bagdasarjan protiv Jermenije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 627/2020 od 07.02.2020. Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija predlagača izjavlјena protiv rešenja Višeg suda u Leskovcu Ržg 216/19 od 22.11.2019. godine.

Rešenjem Višeg suda u Leskovcu Ržg 216/19 od 22.11.2019. godine, odbijena je žalba punomoćnika predlagača izjavlјena protiv rešenja Osnovnog suda u Leskovcu R4 I 109/19 od 09.09.2019. godine, kojim je odbijen prigovor predlagača za ubrzanje postupka, zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku u predmetu tog suda I 7838/10, kao neosnovan.
Protiv navedenog rešenja, predlagač je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešnog i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava, s tim što je predložila da se revizija smatra izuzetno dozvolјenom, u skladu sa odredbom član 404. ZPP.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Stojanović protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 3050/2019 od 18.09.2019. godine godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje revizija tužene izjavlјena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 1751/18 od 13.11.2018. godine i odbija kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova odgovora na reviziju.

Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1 22/17 od 09.02.2018. godine, obavezana je tužena da tužiocu plati na ime naknade imovinske štete izazvane povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Opštinskog suda u Vranju
I br. 1012/09 (ranije I. br. 850/05) iznose sa zateznom kamatom od dospeća pa do isplate bliže navedene u izreci pod 1. Tužana je obavezana da tužiocu na ime troškova parničnog postupka plati iznos od 24.000,00 dinara.
Viši sud u Vranju je presudom Gž 1751/18 od 13.11.2018. godine odbio kao neosnovanu žalbu tužene i potvrdio presudu Osnovnog suda u Vranju Prr1 22/17 od 09.02.2018. godine. Odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde