(Čl. 41) Pravično zadovoljenje - opšte
(P1-1) Zaštita imovine
(P1-1-1) Pod uslovima predviđenim zakonom
(P1-1-1) Predvidljivost
(P1-1-2) Regulisanje korišćenja imovine
(P1-1-2) Opšti interes

Tematske ključne reči

VS deskriptori

Zbirke

Sudska praksa
Presuda ESLJP
Veće

Sažetak

Predmet je formiran na osnovu predstavke (br. 30352/03) koja je podneta Sudu protiv Ruske Federacije, od strane državljanina Azerbejdžana g. Adil Junus oglu Ismajilov (Adil Yunus oğlu İsmayilov), 2. septembra 2003. godine.

Podnosilac predstavke rođen je 1937. godine i živi u Moskvi. On je 17. novembra 2002. godine stigao u Moskvu iz Bakua. Sa sobom je nosio 21.348 američkih dolara što su bila sredstva od prodaje nasleđenog stana u Bakuu. Međutim, u carinskoj deklaraciji on je prijavio samo 48 američkih dolara, dok ruski zakon propisuje da se svaka suma koja prelazi iznos od 10.000 američkih dolara mora prijaviti na carini. Carinskim pregledom ostatak novca je otkriven u njegovom prtljagu. Podnosilac predstavke je optužen za krijumčarenje, krivično delo shodno stavu 1 člana 188 Krivičnog zakonika, a novac je priključen krivičnom predmetu kao dokazni materijal. Moskovski sud Golovinskog okruga je 8. maja 2003. godine proglasio podnosioca predstavke krivim po optužnici i izrekao mu odloženu kaznu od šest meseci zatvora, uslovno na šest meseci. Novac mu je oduzet. Podnosialc predstavke se žalio na presudu, međutim, Moskovski gradski sud, 29. maja 2003. godine potvrdio presudu. U pogledu novca, sud je primetio da prvostepeni sud nije naložio konfiskaciju novca kao kaznu, već je prosto odlučivao o sudbini materijalnih dokaza.

Podnosilac predstavke je podnosio žalbe raznim ruskim organima vlasti. Istakao je da je živeo ispod granice siromaštva i da je iz tog razloga odlučio da proda svoj stan u Bakuu, koji je nasledio od svoje majke. Priložio je kopije testamenta kao i ugovor o prodaji stana. Zatražio je povraćaj zakonito stečenog novca iz humanitarnih razloga. Ombudsman Ruske Federacije se u ime podnosioca predstavke obraćao tužiocu grada Moskv podnoseći ustavnu žalbu u ime podnosioca predstavke i još jedne osobe. Ustavni sud je 8. jula 2004. godine proglasio pritužbu neprihvatljivom, jer je smatrao da zakonska mogućnost trajnog oduzimanja predmeta koji se smatra materijalnim dokazom u krivičnom predmetu, uključujući instrumente kojim je počinjeno krivično delo kao i imovinsku korist stečenu krivičnim delom, u skladu sa međunarodnim obavezama Ruske Federacije koje je ona preuzela shodno Konvenciji Ujedinjenih nacija protiv transnacionalnog organizovanog kriminala i Konvenciji Saveta Evrope o pranju, traženju, zapleni i konfiskaciji prihoda stečenih kriminalom. Ustavni sud je 24. marta 2005. godine odbio Ombudsmanov dalji zahtev za pojašnjenjem svoje odluke od 8. jula 2004. godine.

Podnosilac predstavke se u skladu sa članom 1 Protokola br. 1 žalio da su mu organi vlasti nezakonito oduzeli novac, koji je on dobio od prodaje stana koji je nasledio.

Sud primećuje da ova predstavka nije očigledno neosnovana u smislu stava 3 člana 35 Konvencije. Sud dalje primećuje da ona nije neprihvatljiva ni po drugim osnovama. Stoga se ona mora proglasiti prihvatljivom.

Sud je naglasio da prvi i najvažniji uslov člana 1 Protokola br. 1 nalaže da bi svako mešanje javnog organa vlasti u neometano uživanje imovine trebalo da bude „zakonito”: drugi stav priznaje da Države imaju pravo da kontrolišu upotrebu imovine primenom „zakona”. Novac koji je otkriven kod podnosioca predstavke je smatran materijalnim dokazom u krivičnom postupku protiv njega, shodno stavu 1 člana 81 Zakonika o krivičnom postupku. Shodno stavu 3 tog člana, po izricanju kazne, prvostepeni sud je morao da odluči i o sudbini materijalnog dokaza. Sud je utvrdio da je novac instrument krivičnog dela i da podleže meri trajnog oduzimanja, nešto što se moglo predvideti u tački 1 stava 3 člana 81. Suprotno tvrdnji podnosioca predstavke da član 81 dozvoljava samo trajno oduzimanje imovine koja je stečena krivičnim delima, ta odredba ne sadrži kvalifikacije u pogledu zakonitog ili nezakonitog porekla instrumenta krivičnog dela. U vezi sa pitanjem da li je neprijavljeni novac trebalo smatrati instrumentom ili predmetom krivičnog dela krijumčarenja, Sud primećuje da je, od donošenja presude Vrhovnog suda u predmetu Petrenko u najmanju ruku, tumačenje pojma „instrument krivičnog dela”, koji obuhvata takođe predmete krivičnog dela, postalo sastavni deo ruskog prava. Shodno tome, Sud smatra da je mera bila zasnovana na domaćem pravu, što je bilo dovoljno predvidivo prilikom primene.

U pogledu opšteg interesa zajednice koji je mešanje štitilo, Sud primećuje da Države imaju legitimni interes a i obavezu koja proizilazi iz različitih međunarodnih sporazuma, kao što je Konvencija Ujedinjenih nacija protiv transnacionalnog organizovanog kriminala, da primenjuju mere kojima bi otkrili i nadgledali kretanje gotovog novca preko svojih granica, budući da velike količine gotovog novca mogu da budu korišćene za pranje novca, trgovinu drogom, finansiranje terorizma ili organizovanog kriminala, izbegavanje plaćanja poreza ili izvršenje drugih ozbiljnih finansijskih krivičnih dela. Opšti uslovi prijavljivanja [deklarisanja] koji su primenjivi na svaku osobu koja prelazi državnu granicu sprečavaju da gotov novac neopaženo ulazi ili izlazi iz zemlje, a mera trajnog oduzimanja koja proizilazi iz neprijavljivanja gotovog novca carinskim službenicima jeste deo opšte svrhe zakonske regulative koja je osmišljena za borbu protiv ovih krivičnih dela. Sud stoga smatra da je mera trajnog oduzimanja u skladu sa opštim interesom zajednice.

Krivično delo za koje je podnosilac predstavke bio proglašen krivim sastojalo se iz toga što on carinskim vlastima nije prijavio 21,300 američkih dolara u gotovini koje je nosio sa sobom. Važno je napomenuti da čin unošenja gotovog novca u stranoj valuti u Rusiju nije protivzakonit po domaćem pravu. Ne samo da je unošenje strane valute kao takvo zakonito, već i iznos koji se legalno može preneti ili, kao što je to ovde slučaj, fizički uneti preko ruske državne granice, u principu nije ograničen . Povrh toga, zakonsko poreklo trajno oduzetog gotovog novca nije bilo sporno. Novac koji je on prenosio je stečen na zakonit način i dozvoljeno je bilo uneti tu sumu novca u Rusiju pod uslovom da se prijavi carinskim organima. Iz toga sledi da jedino krivično delo koje se podnosiocu predstavke može pripisati jeste to što on taj novac nije prijavio carinskim organima.

Prema mišljenju Suda, da bi se mešanje smatralo srazmernim ono treba da odgovara težini prestupa, tačnije u ovom slučaju nepoštovanju obaveze prijavljivanja novca, a ne težini pretpostavljenog prestupa koji, međutim, nije ni utvrđen, kao što je na primer krivično delo pranja novca ili izbegavanja plaćanja poreza. Nesumnjivo je da je za podnosioca predstavke trajno oduzeta svota novca pozamašna, zato što predstavlja celokupna sredstva dobijena od prodaje stana njegove majke u Bakuu. S druge strane, šteta koju bi podnosilac predstavke naneo organima vlasti bila bi zanemarljiva: on nije izbegao plaćanje carine ili bilo kojih drugih dažbina niti je naneo bilo kakvu materijalnu štetu Državi. Da taj novac nije bio otkriven, jedino čega bi ruski organi vlasti bili lišeni jeste informacija da je novac ušao u Rusiju. Dakle, svrha mera trajnog oduzimanja nije bila materijalna nadoknada na ime pretrpljene štete – budući da Država nije pretrpela bilo kakav gubitak usled toga što podnosilac predstavke nije prijavio novac – već je njena svrha bila da odvrati i kazni. Država nije uverljivo ni pokazala niti obrazložila da sama kazna nije dovoljna kako bi se ostvario željeni efekat odvraćanja i kažnjavanja i kako bi se sprečile povrede zahteva za prijavljivanjem novca. U tim okolnostima, izricanje mere trajnog oduzimanja kao dodatne sankcije bilo je, prema oceni Suda, nesrazmerno, utoliko što se njome podnosiocu predstavke nametnuo „individualan i prekomeran teret”. Stoga, došlo je do povrede člana 1 Protokola br. 1.

Podnosilac predstavke se dalje žalio, shodno stavovima 1 i 3 člana 6 Konvencije, da je došlo do povrede njegovog prava na pravično suđenje u razumnom roku kao i do kršenja njegovog prava da ispita svedoke tokom svoje odbrane. Oslanjajući se na stav 2 člana 8 Konvencije, tvrdio je da krivično delo koje je počinio nije ugrozilo bilo koji javni ili državni interes. Sud smatra da ove pritužbe nisu osnovane i odbacuje ih kao očito neosnovane. Podnosilac predstavke se žalio shodno stavu 1 člana 4 Protokola br. 7 da je trajno oduzimanje novca predstavljala drugu osudu za krivično delo za koje je on već kažnjen lišavanjem slobode. Budući da su obe sankcije izrečene tokom istog postupka, član 4 Protokola br. 7 se ne može primeniti. Iz toga sledi da je ova pritužba nespojiva ratione materiae sa odredbama Konvencije u smislu stava 3 člana 35 i mora se odbaciti shodno stavu 4 člana 35.

Sudija Kovler je presudi priložio svoje izdvojeno mišljenje u pogledu odluke suda.

Preuzmite presudu u pdf formatu

EVROPSKI SUD ZA LJUDSKA PRAVA

PRVO ODELJENJE

PREDMET ISMAILOV protiv RUSIJE

(Predstavka br. 30352/03)

PRESUDA

STRAZBUR

6. novembar 2008. godine

PRAVNOSNAŽNA

6. april 2009. godine

Ova presuda može biti predmet redaktorskih izmena.

U predmetu Ismailov protiv Rusije, Evropski sud za ljudska prava (Prvo Odeljenje), zasedajući u Veću u čijem sastavu su bili:

Kristos Rozakis (Christos ROZAKIS), Predsednik,
Nina VAJIĆ,
Anatolij KOVLER (Anatoly KOVLER),
Din ŠPILMAN (Dean SPIELMANN),
Svere Erik JEBENS (Sverre Erik JEBENS),
Đorđo MALINVERNI (Giorgio MALINVERNI),
Georg NIKOLAU (George NICOLAOU), sudije, i
Seren NILSEN (Søren NIELSEN), Sekretar Odeljenja,

Posle rasprave na sednici zatvorenoj za javnost 16. oktobra 2008. godine, Izriče sledeću presudu koja je usvojena tog dana:

POSTUPAK

Predmet je formiran na osnovu predstavke (br. 30352/03) koja je podneta Sudu protiv Ruske Federacije, u skladu sa članom 34 Konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (u daljem tekstu: „Konvencija”) od strane državljanina Azerbejdžana g. Adil Junus oglu Ismajilov (Adil Yunus oğlu İsmayilov) (u daljem tekstu: „podnosilac predstavke”), 2. septembra 2003. godine.
Podnosioca predstavke kome je odobrena pravna pomoć zastupali su g. M. Račkovski (Rachkovskiy) i gđa O. Preobraženskaja (Preobrazhenskaya) iz moskovske nevladine organizacije Međunarodni centar za zaštitu (International Protection Centre). Rusku državu (u daljem tekstu: „Država”) zastupao je g. P. Laptev, nekadašnji zastupnik Ruske Federacije pred Evropskim sudom za ljudska prava.
Sud je 20. januara 2006. godine odlučio da o predstavci obavesti Državu. Takođe je odlučeno da se ispita osnovanost predmeta kao i njegova prihvatljivost (stav 3 člana 29 Konvencije).
Vlada Azerbejdžana nije iskoristila svoje pravo na mešanje u postupku (stav 1 člana 36 Konvencije).

ČINJENICE

I. OKOLNOSTI SLUČAJA

Podnosilac predstavke rođen je 1937. godine i živi u Moskvi.
Podnosilac predstavke je 17. novembra 2002. godine stigao u Moskvu iz Bakua. Sa sobom je nosio 21.348 američkih dolara (USD) što su bila sredstva od prodaje nasleđenog stana u Bakuu. Međutim, u carinskoj deklaraciji on je prijavio samo 48 američkih dolara, dok ruski zakon propisuje da se svaka suma koja prelazi iznos od 10.000 američkih dolara mora prijaviti na carini. Carinskim pregledom ostatak novca je otkriven u njegovom prtljagu. Podnosilac predstavke je optužen za krijumčarenje, krivično delo shodno stavu 1 člana 188 Krivičnog zakonika, a novac je priključen krivičnom predmetu kao dokazni materijal (вещественные доказательства).
Moskovski sud Golovinskog okruga je 8. maja 2003. godine proglasio podnosioca predstavke krivim po optužnici i izrekao mu odloženu kaznu od šest meseci zatvora, uslovno na šest meseci. U pogledu novca, sud je smatrao:

„Materijalni dokaz – 21.348 američkih dolara koji se čuvaju u Centralnoj blagajni Carinske službe na Šeremetjevu – biće uplaćen Državi”.

U svojoj žalbi podnosilac predstavke je tvrdio da nije kriv i da nalog za konfiskaciju nema bilo kakvog osnova u domaćem pravu, zato što član 188 Krivičnog zakona ne predviđa konfiskaciju kao kaznu.
Moskovski gradski sud je 29. maja 2003. godine potvrdio presudu po žalbi. U pogledu novca, sud je primetio da prvostepeni sud nije naložio konfiskaciju novca kao kaznu, već je prosto odlučivao o sudbini materijalnih dokaza.
Podnosilac predstavke je podnosio žalbe raznim ruskim organima vlasti. Istakao je da je živeo ispod granice siromaštva i da je iz tog razloga odlučio da proda svoj stan u Bakuu, koji je nasledio od svoje majke. Priložio je kopije testamenta kao i ugovor o prodaji stana. Zatražio je povraćaj zakonito stečenog novca iz humanitarnih razloga.
Ombudsman Ruske Federacije je 8. septembra 2003. godine u ime podnosioca predstavke poslao pismo vršiocu dužnosti tužioca grada Moskve, zatraživši da on podnese zahtev za pokretanje postupka preispitivanja odluke u vezi s onim delom koji se odnosi na rešenje o trajnom oduzimanju. Zamenik moskovskog tužioca je 18. septembra 2003. godine poslao odgovor Ombudsmanu da ne postoji osnov da se zatraži pokretanje postupka za preispitivanje odluke o trajnom oduzimanju imovine, zato što je nalog bio u skladu sa zakonom, shodno stavu 7 rešenja Vrhovnog suda SSSR-a od 3. februara 1978. godine.
Ombudsman je 22. oktobra 2003. godine zatražio od Vrhovnog tužioca da pokrene postupak za preispitivanje odluke suda. U pismu se pre svega kaže da za razliku od uslova sadržanih u Zakoniku o krivičnom postupku, ni jedan iz spis a ovog predmeta ne ukazuje na to kojoj kategoriji materijalnih dokaza pripada novac podnosioca predstavke. Ta omaška je dovela do pogrešne odluke o sudbini materijalnog dokaza. Novac podnosioca predstavke nije bio ni instrument uz pomoć kog je krivično delo počinjeno – u slučajevima krijumčarenja takav instrument može biti samo mesto na kome je krijumčarena roba skrivena – niti je stečen na nezakonit način. Shodno tome, ni stav 3 (1) niti stav 3 (4) člana 81 Zakonika o krivičnom postupku ne mogu se primenjivati na situaciju podnosioca predstavke i novac je trebalo da bude vraćen zakonitom vlasniku, shodno stavu 3 (6) tog člana. U suprotnom, rešenje o trajnom oduzimanju novca predstavlja de facto drugu kaznu za isto krivično delo. Konačno, Ombudsman je osporio primenjivost rešenja Vrhovnog suda SSSR-a od 3. februara 1978. godine. Istakao je da stav 7 izričito nalaže primenu „trenutno važećeg zakonodavstva”. Budući da novi Krivični zakonik ne predviđa trajno oduzimanje u slučaju krijumčarenja, stav 7 se ne može primeniti.
Zamenik Vrhovnog tužioca je 9. decembra 2003. godine poslao odgovor Ombudsmanu da je Prezidijum Vrhovnog suda već zaključio da bi predmet krijumčarenja trebalo tretirati kao instrument kojim je počinjeno krivično delo i da kao takav može biti oduzet (pozvao se na presudu u predmetu Petrenko, koja je navedena u stavu 23 dole u tekstu).
Ombudsman je podneo ustavnu žalbu u ime podnosioca predstavke i još jedne osobe.
Ustavni sud je 8. jula 2004. godine proglasio pritužbu neprihvatljivom (odluka br. 251-O). Smatrao je da zakonska mogućnost trajnog oduzimanja predmeta koji se smatra materijalnim dokazom u krivičnom predmetu, uključujući instrumente kojim je počinjeno krivično delo kao i imovinsku korist stečenu krivičnim delom, u skladu sa međunarodnim obavezama Ruske Federacije koje je ona preuzela shodno Konvenciji Ujedinjenih nacija protiv transnacionalnog organizovanog kriminala i Konvenciji Saveta Evrope o pranju, traženju, zapleni i konfiskaciji prihoda stečenih kriminalom. Stoga, član 81 Zakonika o krivičnom postupku ne dozvoljava proizvoljno mešanje u imovinska prava i ne predstavlja povredu, sam po sebi, ustavnih prava podnosioca predstavke. Ustavni sud je doneo sledeći zaključak:

„Utvrđivanje statusa predmeta koji je ilegalno transportovan preko državne granice Ruske Federacije u krivičnom postupku i odluka o tome da li se on uklapa u opis materijalnih dokaza koji podležu trajnom oduzimanju (…) treba da obavi sud koji ima opštu nadležnost i koji sudi u krivičnom predmetu (…) Zakonitost i obrazloženje sudske odluke o trajnom oduzimanju materijalnih dokaza razmatraće viši sudovi u krivičnom postupku. Ustavni sud Ruske Federacije nije kompetentan da izvrši takvo preispitivanje …”

Ustavni sud je 24. marta 2005. godine odbio Ombudsmanov dalji zahtev za pojašnjenjem svoje odluke od 8. jula 2004. godine.

II. RELEVANTNO MEĐUNARODNO I DOMAĆE PRAVO I PRAKSA

Rusija je 26. maja 2004. godine usvojila Konvenciju Ujedinjenih nacija protiv transnacionalnog organizovanog kriminala, koja se bavi pitanjima u vezi s krivičnim delima međunarodnog karaktera, kao i krivičnim delima u vezi s učestvovanjem u organizovanim kriminalnim grupama, pranju imovinske koristi stečene kriminalnim aktivnostima, korupcijom i ometanjem pravde, i ona predviđa sledeće:

Član 7 Mere za borbu protiv pranja novca

„2. Države potpisnice će razmotriti primenu sprovodivih mera radi otkrivanja i praćenja kretanja gotovog novca i odgovarajućih prenosivih instrumenata plaćanja preko svojih granica, pod uslovom da se obezbede garancije za propisno korišćenje informacija, ne ometajući ni na koji način kretanje legitimnog kapitala. Takve mere mogu obuhvatiti i zahtev da fizička i pravna lica prijavljuju prekogranični transfer značajnih količina novca i odgovarajućih prenosivih instrumenata.”

Član 12 Konfiskacija i zaplena

„1. Države potpisnice će, u najvećem mogućem stepenu koji dopušta njihov pravni sistem, usvojiti neophodne mere koje će omogućiti konfiskaciju:

(a) dobiti stečene izvršenjem krivičnih dela obuhvaćenih ovom konvencijom, ili imovine čija vrednost odgovara vrednosti te dobiti;

(b) imovine, opreme ili drugih instrumenata korišćenih ili namenjenih za korišćenje u vršenju krivičnih dela obuhvaćenih ovom Konvencijom.”

Krivični zakonik Ruske Federacije predviđa da krijumčarenje, a to je prenošenje velikih količina robe ili drugih predmeta preko državne granice Ruske Federacije, koje je počinjeno skrivanjem takve robe od carine ili u kombinaciji sa neprijavljivanjem ili netačnim prijavljivanjem takve robe, povlači mogućnost izricanja kazne do pet godina zatvora (stav 1 člana 188).
Zakon o stranim valutama (Savezni zakon br. 3615-I od 9. oktobra 1992. godine, koji je bio na snazi u datom trenutku) predviđa da lica koja su ruski rezidenti i nerezidenti imaju pravo da prenose, unose i šalju stranu valutu u Rusiju bez bilo kakvih ograničenja, pod uslovom da poštuju carinske propise (član 6 stav 3 i član 8 stav 1).
Zakonik o krivičnom postupku Ruske Federacije (u daljem tekstu: „CCrP”) predviđa sledeće:

Član 81. Materijalni dokazi

„1. Bilo koji predmet

(1) koji je poslužio kao instrument za izvršenje krivičnog dela ili koji sadrži tragove krivičnog dela;

(2) koji je bio cilj izvršenja krivičnog dela;

(3) svaki drugi predmet ili dokument koji može biti od ključnog značaja za otkrivanje krivičnog dela ili za utvrđivanje okolnosti krivičnog predmeta, može se smatrati materijalnim dokazom.

…

3. Prilikom izricanja presude (…) o sudbini materijalnih dokaza se mora odlučiti. U tom slučaju –

(1) instrumenti krivičnog dela koji pripadaju optuženom mogu biti trajno oduzeti, preneti nadležnim organima vlasti ili uništeni;

(2) predmeti čiji je promet zabranjen moraju se predati nadležnim organima ili se moraju uništiti;

(3) predmeti čiji se povraćaj ne zahteva i koji nemaju vrednost moraju se uništiti …;

(4) novac stečen kriminalnim aktivnostima kao i druge vrednosti moraju se predati Državi putem sudske odluke;

(5) dokumenti se moraju čuvati uz spise o krivičnom predmetu…;

(6) svi drugi predmeti se moraju vratiti njihovim zakonitim vlasnicima ili u slučaju da se identitet vlasnika ne može ustanoviti, moraju se predati Državi…”

Slične odredbe su prethodno bile sadržane u članu 86 RSFSR Zakonika o krivičnom postupku (koji je naveden u predmetu Baklanov v. Russia, br. 68443/01, stav 20, od 9. juna 2005. godine).

Rešenje Vrhovnog suda SSSR-a u plenarnom sastavu – „O sudskoj praksi u vezi s krivičnim delom krijumčarenja” (br. 2 od 3. februara 1978. godine) predviđa sledeće:

„7. U skladu sa sadašnjim zakonodavstvom, predmeti krijumčarenja mogu biti trajno oduzeti od strane Države kao materijalni dokazi. Vozila i druga prevozna sredstva takođe mogu biti trajno oduzeta kao instrumenti kojima je krivično delo počinjeno pod uslovom da su bili opremljeni posebnim skrovištima za skrivanje robe ili drugih vrednih stvari…”

Stav Vrhovnog suda SSSR-a, donet na zasedanju u plenarnom sastavu – „O trajnom oduzimanju instrumenata krivičnog dela koji su priznati kao materijalni dokazi u predmetu” (br. 19 od 16. avgusta 1984. godine) predviđa sledeće:

„Razmotrivši pitanja u vezi s mogućnošću primene stava 1 člana 86 RSFSR Zakona o krivičnom postupku (…) u slučajevima krivičnih dela počinjenih iz nehata, Vrhovni sud SSSR-a u plenarnom sastavu odlučuje –

- da pojasni da predmeti koji pripadaju osuđenom i koji kao materijalni dokazi mogu biti trajno oduzeti na osnovu stava 1 člana 86 RSFSR Zakonika o krivičnom postupku (…) samo ako su ih osuđeni ili njegovi saučesnici namerno koristili kao instrumente za izvršenje kriminalnih aktivnosti s namerom da postignu kriminalni cilj.”

Prezidijum Vrhovnog suda Ruske Federacije je u predmetu Prosecutor General v. Petrenko (odluka br. 446p98pr od 10. juna 1998. godine) uvažio žalbu tužioca na presudu kojom je g. Petrenko proglašen krivim za krijumčarenje strane valute ali mu je novac vraćen na osnovu toga što član 188 Krivičnog zakonika ne predviđa trajno oduzimanje kao oblik krivične sankcije. Prezidijum je zaključio sledeće:

„Trajno oduzimanje imovine kao kaznena mera mora se odvojiti od trajnog oduzimanja krijumčarenih predmeta koji se smatraju materijalnim dokazom. Ova pitanja se moraju odvojeno razmatrati u presudi…

U smislu [stava 1 člana 86 RSFSR Zakonika o krivičnom postupku] kao i člana 83 istog zakona, instrument krivičnog dela jeste svaki onaj predmet koji je korišćen za izvršenje aktivnosti koje predstavljaju opasnost po javnost, bez obzira koja je osnovna namena tog predmeta. Shodno tome, pojam instrumenta krivičnog dela obuhvata i predmet krivičnog dela.

Obavezni elemenat krivičnog dela, shodno članu 188 Krivičnog zakonika, jeste predmet krijumčarenja koji se ilegalno prenosi preko državne granice… Sud je g. Petrenka proglasio krivim za [pokušaj krijumčarenja], primećujući da su pronađeni američki dolari bili predmet krivičnog dela. Shodno tome, trebalo je odlučiti o sudbini materijalnih dokaza, shodno stavu 1 člana 86 Zakonika o krivičnom postupku – to jest, prema pravilima o instrumentima krivičnog dela – ali to nije učinjeno.”

PRAVO

NAVODNA POVREDA ČLANA 1 PROTOKOLA BR. 1

Podnosilac predstavke se u skladu sa članom 1 Protokola br. 1 žalio da su mu organi vlasti nezakonito oduzeli novac, koji je on dobio od prodaje stana koji je nasledio. Član 1 Protokola br. 1 glasi:

„Svako fizičko i pravno lice ima pravo na neometano uživanje svoje imovine. Niko ne može biti lišen svoje imovine, osim u javnom interesu i pod uslovima predviđenim zakonom i opštim načelima međunarodnog prava.

Prethodne odredbe, međutim, ni na koji način ne utiču na pravo države da primenjuje zakone koje smatra potrebnim da bi regulisala korišćenje imovine u skladu s opštim interesima ili da bi obezbedila naplatu poreza ili drugih dažbina ili kazni.”

A. Prihvatljivost

Sud primećuje da ova predstavka nije očigledno neosnovana u smislu stava 3 člana 35 Konvencije. Sud dalje primećuje da ona nije neprihvatljiva ni po drugim osnovama. Stoga se ona mora proglasiti prihvatljivom.

B. Suština predmeta

1. Podnesci strana u sporu

Podnosilac predstavke je prvo tvrdio da je mera trajnog oduzimanja bila nezakonita zato što, s jedne strane član 188 Krivičnog zakonika ne predviđa meru trajnog oduzimanja kao sankciju za krijumčarenje, a s druge strane član 81 Zakonika o krivičnom postupku dozvoljava organima vlasti da trajno oduzmu samo novac stečen krivičnim delom, dok je novac koji mu je uzet predstavljao zakonito imovinsko sredstvo stečeno prodajom stana njegove pokojne majke u Bakuu. Podnosilac predstavke je istakao da nikada nije imao krivični dosije niti je ikada bio osumnjičen za bilo kakvu kriminalnu aktivnost i da je Konvencija Ujedinjenih nacija protiv transnacionalnog organizovanog kriminala u ovom slučaju irelevantna. Konačno, podnosilac je tvrdio da je mera trajnog oduzimanja [novca] njemu nametnula nesrazmeran teret, naročito uzevši u obzir da je već krivično kažnjen i osuđen na uslovnu zatvorsku kaznu.
Država je tvrdila da je novac koji je podnosilac predstavke nosio bio instrument krivičnog dela i materijalni dokaz u ovom slučaju. Novac je trajno oduzet shodno stavu 3 (1) člana 81 Zakonika o krivičnom postupku i shodno sudskoj praksi Vrhovnog suda u slučaju Petrenko. Ta odluka je bila u skladu sa načelima međunarodnog prava, naročito sa članom 12 Konvencije Ujedinjenih nacija protiv transnacionalnog organizovanog kriminala koji predviđa „mogućnost oduzimanja imovinske koristi i imovine proistekle iz kriminala, opremu i drugih sredstva, koja su korišćena ili je trebalo da budu korišćena u toku izvršenja krivičnog dela.” Mera trajnog oduzimanja je imala zakonsku osnovu a i podnosilac predstavke je mogao da je predvidi.

2. Ocena Suda

a) Primenljivo pravilo

Član 1 Protokola br. 1 sadrži tri jasno razgraničena pravila: prvo pravilo, koje je dato u prvoj rečenici prvog stava jeste opšte prirode i naglašava načelo neometanog uživanja imovine; drugo pravilo, sadržano u drugoj rečenici prvog stava, bavi se lišavanjem imovine i postavlja izvesne uslove u tom pogledu; treće pravilo, navedeno u drugom stavu, priznaje da Države ugovornice imaju pravo, inter alia, da kontrolišu korišćenje imovine u skladu sa opštim interesom. Međutim, ta tri pravila nisu jasno razgraničena u smislu da nisu uopšte međusobno povezana. Drugo i treće pravilo bave se određenim slučajevima mešanja u pravo na neometano uživanje imovine pa bi stoga trebalo da budu tumačena u svetlu opšteg načela koje je naglašeno u prvom pravilu (vidi, kao nedavni izvor, predmet Broniowski v. Poland [GC], br. 31443/96, stav 134, ECHR 2004-V).
„Imovina” u ovom predmetu bila je određena svota novca u američkim dolarima koja je trajno oduzeta podnosiocu predstavke putem sudske odluke. Strane se ne spore oko činjenice da je nalog za trajno oduzimanje predstavljao mešanje u pravo podnosioca predstavke na neometano uživanje svoje imovine i da je stoga član 1 Protokola br. 1 primenjiv. Ostaje da se utvrdi da li se na tu meru odnosi prvi ili drugi stav pomenute odredbe Protokola uz Konvenciju.
Sud ponavlja svoj dosledan pristup da mera trajnog oduzimanja, iako podrazumeva lišavanje imovine, i pored toga predstavlja kontrolu upotrebe imovine u smislu drugog stava člana 1 Protokola br. 1 (vidi predmet Riela and Others v. Italy (odluka), br. 52439/99, 4. septembar 2002. godine; Arcuri and Others v. Italy (odluka), br. 52024/99, 5. juli 2001; M. v. France (odluka), br. 28078/95, 26. jun 2001; Air Canada v. the United Kingdom, presuda od 5. maja 1995. godine, Series A br. 316-A, stav 34; i presudu u predmetu AGOSI v. the United Kingdom od 24. oktobra 1986. godine, Series A br. 108, stav 34). Shodno tome, smatra da se isti pristup mora usvojiti i u ovom predmetu.

b) Poštovanje člana 1 Protokola br. 1

Sud naglašava da prvi i najvažniji uslov člana 1 Protokola br. 1 nalaže da bi svako mešanje javnog organa vlasti u neometano uživanje imovine trebalo da bude „zakonito”: drugi stav priznaje da Države imaju pravo da kontrolišu upotrebu imovine primenom „zakona”. Štaviše, vladavina prava koja predstavlja jedan od osnova demokratskog društva jeste svojstvena svim članovima Konvencije. Pitanje da li je postignuta prava ravnoteža između zahteva opšteg interesa zajednice i zahteva u vezi s zaštitom osnovnih prava pojedinca, postaje relevantno tek kada se utvrdi da je dato mešanje zadovoljilo uslov zakonitosti, kao i da nije bilo proizvoljno (vidi, između ostalih izvora predmet Baklanov v. Russia, br. 68443/01, stav 39, juna 2005, i predmet Frizen v. Russia, br. 58254/00, stav 33, 24. mart 2005. godine).
Novac koji je otkriven kod podnosioca predstavke je smatran materijalnim dokazom u krivičnom postupku protiv njega, shodno stavu 1 člana 81 Zakonika o krivičnom postupku. Shodno stavu 3 tog člana, po izricanju kazne, prvostepeni sud je morao da odluči i o sudbini materijalnog dokaza. Sud je utvrdio da je novac instrument krivičnog dela i da podleže meri trajnog oduzimanja, nešto što se moglo predvideti u tački 1 stava 3 člana 81. Suprotno tvrdnji podnosioca predstavke da član 81 dozvoljava samo trajno oduzimanje imovine koja je stečena krivičnim delima, ta odredba ne sadrži kvalifikacije u pogledu zakonitog ili nezakonitog porekla instrumenta krivičnog dela. U vezi sa pitanjem da li je neprijavljeni novac trebalo smatrati instrumentom ili predmetom krivičnog dela krijumčarenja, Sud primećuje da je, od donošenja presude Vrhovnog suda u predmetu Petrenko (vidi stav 23 gore u tekstu) u najmanju ruku, tumačenje pojma „instrument krivičnog dela”, koji obuhvata takođe predmete krivičnog dela, postalo sastavni deo ruskog prava. Shodno tome, Sud smatra da je mera bila zasnovana na domaćem pravu, što je bilo dovoljno predvidivo prilikom primene.
U pogledu opšteg interesa zajednice koji je mešanje štitilo, Sud primećuje da Države imaju legitimni interes a i obavezu koja proizilazi iz različitih međunarodnih sporazuma, kao što je Konvencija Ujedinjenih nacija protiv transnacionalnog organizovanog kriminala, da primenjuju mere kojima bi otkrili i nadgledali kretanje gotovog novca preko svojih granica, budući da velike količine gotovog novca mogu da budu korišćene za pranje novca, trgovinu drogom, finansiranje terorizma ili organizovanog kriminala, izbegavanje plaćanja poreza ili izvršenje drugih ozbiljnih finansijskih krivičnih dela. Opšti uslovi prijavljivanja [deklarisanja] koji su primenjivi na svaku osobu koja prelazi državnu granicu sprečavaju da gotov novac neopaženo ulazi ili izlazi iz zemlje, a mera trajnog oduzimanja koja proizilazi iz neprijavljivanja gotovog novca carinskim službenicima jeste deo opšte svrhe zakonske regulative koja je osmišljena za borbu protiv ovih krivičnih dela. Sud stoga smatra da je mera trajnog oduzimanja u skladu sa opštim interesom zajednice.
Sud će zatim proceniti da li je postojala razumna srazmera između sredstava koja su korišćena od strane organa vlasti u cilju obezbeđivanja opšteg interesa zajednice i zaštite prava podnosioca predstavke na mirno uživanje svoje imovine ili, drugim rečima, da li je podnosilac predstavke bio izložen pojedinačno primenjenom i prekomernom teretu ili ne.
Krivično delo za koje je podnosilac predstavke bio proglašen krivim sastojalo se iz toga što on carinskim vlastima nije prijavio 21,300 američkih dolara u gotovini koje je nosio sa sobom. Važno je napomenuti da čin unošenja gotovog novca u stranoj valuti u Rusiju nije protivzakonit po domaćem pravu. Ne samo da je unošenje strane valute kao takvo zakonito, već i iznos koji se legalno može preneti ili, kao što je to ovde slučaj, fizički uneti preko ruske državne granice, u principu nije ograničen (vidi stav 19 gore u tekstu). Ovaj elemenat izdvaja ovaj predmet od slučaja u kojima se mera trajnog oduzimanja odnosila bilo na robu čiji je uvoz bio zabranjen (vidi predmet AGOSI koji je gore naveden, u vezi s unošenjem zlatnika; predmet Bosphorus Hava Yolları Turizm ve Ticaret Anonim Şirketi v. Ireland [GC], br. 45036/98, ECHR 2005-VI, koji se odnosi na zabranu upotrebe vazduhoplova iz jugoslovenskog registra, dok je ta zemlja bila pod sankcijama) ili na vozila korišćena za prevoz zabranjenih supstanci ili trgovinu ljudima (vidi predmet Air Canada koji je gore naveden, M. v. France (odluka) koji je gore naveden i predmet Yildirim v. Italy (odluka), br. 38602/02, ECHR 2003-IV).
Povrh toga, zakonsko poreklo trajno oduzetog gotovog novca nije bilo sporno. Podnosilac predstavke je posedovao dokaze u vidu dokumenata, kao što su testament i ugovor o prodaji, koji pokazuju da je on došao do novca prodajom stana u Bakuu, koji je nasledio od svoje majke. Po tom osnovu Sud razdvaja ovaj slučaj od onih slučajeva u kojima se mera trajnog oduzimanja odnosila na imovinsku korist koja je stečena izvršenjem krivičnog dela (vidi predmet Phillips v. the United Kingdom, no. 41087/98, stavovi 9-18, ECHR 2001-VII), za koju se smatra da je nezakonito stečena (vidi predmete Riela i Arcuri, koja su oba gore navedena, i presudu u predmetu Raimondo v. Italy, od 22. februara 1994. godine, Series A br. 281-A, stav 29) ili koja je bila namenjena upotrebi u nezakonite svrhe (vidi predmet Butler v. the United Kingdom (odluka), br. 41661/98, 27. juna 2002. godine).
Sud dalje primećuje da podnosilac predstavke nije imao krivični dosije i da nije bio osumnjičen ili optužen za bilo koje krivično delo pre pomenutog incidenta. Ništa ne ukazuje na to da su organi vlasti izricanjem mere trajnog oduzimanja novca podnosiocu predstavke želeli da preduprede neke druge nezakonite aktivnosti, kao što su pranje novca, nezakonita trgovina drogom, finansiranje terorizma ili izbegavanje plaćanja poreza. Novac koji je on prenosio je stečen na zakonit način i dozvoljeno je bilo uneti tu sumu novca u Rusiju pod uslovom da se prijavi carinskim organima. Iz toga sledi da jedino krivično delo koje se podnosiocu predstavke može pripisati jeste to što on taj novac nije prijavio carinskim organima.
Prema mišljenju Suda, da bi se mešanje smatralo srazmernim ono treba da odgovara težini prestupa, tačnije u ovom slučaju nepoštovanju obaveze prijavljivanja novca, a ne težini pretpostavljenog prestupa koji, međutim, nije ni utvrđen, kao što je na primer krivično delo pranja novca ili izbegavanja plaćanja poreza. Nesumnjivo je da je za podnosioca predstavke trajno oduzeta svota novca pozamašna, zato što predstavlja celokupna sredstva dobijena od prodaje stana njegove majke u Bakuu. S druge strane, šteta koju bi podnosilac predstavke naneo organima vlasti bila bi zanemarljiva: on nije izbegao plaćanje carine ili bilo kojih drugih dažbina niti je naneo bilo kakvu materijalnu štetu Državi. Da taj novac nije bio otkriven, jedino čega bi ruski organi vlasti bili lišeni jeste informacija da je novac ušao u Rusiju. Dakle, svrha mera trajnog oduzimanja nije bila materijalna nadoknada na ime pretrpljene štete – budući da Država nije pretrpela bilo kakav gubitak usled toga što podnosilac predstavke nije prijavio novac – već je njena svrha bila da odvrati i kazni (uporedi presudu u predmetu Bendenoun v. France od 24. februara 1994. godine, Series A br. 284, stav 47). Međutim, u ovom predmetu podnosilac predstavke je već bio kažnjen za krivično delo krijumčarenja dobivši odloženu zatvorsku kaznu koja je bila izrečena uslovno na određeni period. Država nije uverljivo ni pokazala niti obrazložila da sama kazna nije dovoljna kako bi se ostvario željeni efekat odvraćanja i kažnjavanja i kako bi se sprečile povrede zahteva za prijavljivanjem novca. U tim okolnostima, izricanje mere trajnog oduzimanja kao dodatne sankcije bilo je, prema oceni Suda, nesrazmerno, utoliko što se njome podnosiocu predstavke nametnuo „individualan i prekomeran teret”.
Stoga, došlo je do povrede člana 1 Protokola br. 1.

II. DRUGE NAVODNE POVREDE KONVENCIJE

Podnosilac predstavke se dalje žalio, shodno stavovima 1 i 3 člana 6 Konvencije, da je došlo do povrede njegovog prava na pravično suđenje u razumnom roku kao i do kršenja njegovog prava da ispita svedoke tokom svoje odbrane. Oslanjajući se na stav 2 člana 8 Konvencije, tvrdio je da krivično delo koje je počinio nije ugrozilo bilo koji javni ili državni interes. Sud smatra da ove pritužbe nisu osnovane i odbacuje ih kao očito neosnovane.
Konačno, podnosilac predstavke se žalio shodno stavu 1 člana 4 Protokola br. 7 da je trajno oduzimanje novca predstavljala drugu osudu za krivično delo za koje je on već kažnjen lišavanjem slobode. Budući da su obe sankcije izrečene tokom istog postupka, član 4 Protokola br. 7 se ne može primeniti. Iz toga sledi da je ova pritužba nespojiva ratione materiae sa odredbama Konvencije u smislu stava 3 člana 35 i mora se odbaciti shodno stavu 4 člana 35.

III. PRIMENA ČLANA 41 KONVENCIJE

Član 41 Konvencije predviđa:

„Kada Sud utvrdi povredu Konvencije ili protokola uz nju, a unutrašnje pravo Visoke strane ugovornice u pitanju omogućava samo delimičnu odštetu, Sud će, ako je to potrebno, pružiti pravično zadovoljenje oštećenoj stranci.”

A. Šteta

Podnosilac predstavke je zahtevao 679.346,73 ruskih rubalja na ime materijalne štete, što predstavlja iznos trajno oduzetog novca kada se preračuna po kursu na dan trajnog oduzimanja. Takođe je tražio 120.000 evra na ime nematerijalne štete, što predstavlja sadašnju vrednost jednosobnog stana u Moskvi, koji je jednak onom koji je želeo da kupi sa novcem koji je konfiskovan.
Država je tvrdila da je takav zahtev krajnje preteran.
Sud je zaključio da mu je taj iznos novca konfiskovan i da to predstavlja kršenje člana 1 Protokola br. 1. Stoga prihvata zahtev podnosioca predstavke u pogledu materijalne štete i dosuđuje mu iznos od 20.000 evra po ovom osnovu. Sud međutim, smatra da je zahtev u pogledu nematerijalne štete preteran. Odlučujući u skladu sa načelom pravičnosti, Sud dosuđuje podnosiocu predstavke iznos od 5.000 evra u pogledu nematerijalne štete, uvećan za poreze koji se eventualno zaračunavaju.

B. Sudski i drugi troškovi

Podnosilac predstavke nije tražio naknadu na ime sudskih i drugih troškova. Shodno tome ne postoji zahtev da se dodeli naknada po ovom osnovu.

C. Zatezna kamata

Sud smatra opravdanim da se zatezna kamata obračunava na osnovu kamatne stope na pozajmice Evropske centralne banke, kojoj treba dodati tri procentna poena.

IZ OVIH RAZLOGA, SUD

Proglašava jednoglasno da je pritužba u vezi s navodnom povredom prava podnosioca predstavke na neometano uživanje svoje imovine prihvatljiva i da je ostatak predstavke neprihvatljiv;
Utvrđuje, sa šest glasova za i jednim glasom protiv, da je došlo do povrede člana 1 Protokola br. 1;
Utvrđuje, sa šest glasova za i jednim glasom protiv,

da je tužena Država dužna da podnosiocu predstavke plati, u roku od tri meseca od dana pravosnažnosti presude, shodno stavu 2 člana 44 Konvencije, iznos od 25.000 evra (dvadeset i pet hiljada evra) na ime materijalne i nematerijalne štete, uvećan za poreze koji se eventualno zaračunavaju, u ruskim rubljama, po važećem kursu na dan isplate;
da se od isteka gore pomenutog roka od tri meseca do izmirenja, plaća obična kamata na gore navedeni iznos po stopi jednakoj kamatnoj stopi na pozajmice Evropske centralne banke za period docnje, uvećanoj za tri procentna poena;

Odbacuje, jednoglasno, preostali deo zahteva podnosioca predstavke za pravično zadovoljenje.

Sačinjeno na engleskom i dostavljeno u pisanom obliku 6. novembra 2008. godine, u skladu sa stavovima 2 i 3 pravila 77 Poslovnika Suda.

Seren Nilsen Kristos Rozakis

Sekretar Predsednik

U skladu sa stavom 2 člana 45 Konvencije i stavom 2 pravila 74 Poslovnika suda, izdvojeno mišljenje sudije Kovlera, dato je u prilogu ove presude.

C. L. R.

S. N.

IZDVOJENO MIŠLJENJE SUDIJE KOVLERA

Na žalost, ja ne mogu da se složim sa zaključcima Veća u ovom slučaju.

Nisam se slagao ni sa zaključcima većine u sličnom predmetu, Baklanov v. Russia, br. 68443/01, presuda od 9. juna 2005. godine (koja je postala pravosnažna 30. novembra 2005. godine), u kojoj je Sud zaključio da se „mešanje u imovinu podnosioca predstavke ne može smatrati zakonitim u smislu člana 1 Protokola br. 1 Konvencije” (stav 46 u presudi u predmetu Baklanov). U ovom slučaju Sud je doneo drugačiji zaključak: „ ... Sud smatra da je mera bila zasnovana na domaćem pravu što je bilo dovoljno predvidivo prilikom primene” (stav 32). Ali, za većinu „izricanje mere trajnog oduzimanja kao dodatne sankcije bilo je, po mišljenju Suda, nesrazmerno ...” (stav 38). Nota bene: zakonito ali nesrazmerno...

U pogledu zakonitosti mešanja, pozivam se na odredbe člana 188 („zakonom zabranjena roba”) Krivičnog zakona Ruske Federacije i Zakona o stranoj valuti (koji su citirani u stavovima 18 i 19 presude). Ove odredbe jasno određuju okolnosti pod kojima je unos strane efektive protivzakonit shodno ruskom zakonu. U presudi se (stav 20) takođe citira član 81 Zakona o krivičnom postupku Ruske Federacije, koji predviđa da svaki predmet koji se koristi za izvršenje krivičnog dela može da bude proglašen za materijalni dokaz i da instrumenti krivičnog dela koji pripadaju optuženom mogu biti trajno oduzeti, predati nadležnim organima vlasti ili uništeni (član 81 stav 3 (1)).

Kao što je rečeno u stavu 15 ove presude, Ustavni sud Ruske Federacije je u svojoj odluci (Opredeleniye) od 8. jula 2004. godine zaključio da odluku o procesnom statusu predmeta koji se ilegalno prenose preko državne granice Ruske Federacije u krivičnom postupku i odluku o tome da li oni predstavljaju materijalni dokaz koji može biti trajno oduzet, mora da donese prvostepeni sud koji sudi u krivičnom predmetu. Uz to, nije utvrdio ni jedan vansudski način trajnog oduzimanja (vnesudebnyy poriadok konfiskatsiji) novca u slučaju g. Ismailova.

Naš Sud je mnogo puta primetio da je nadležnost Suda da preispituje poštovanje domaćeg prava ograničena, budući da je pre svega na domaćim organima da to učine, prvenstveno na sudovima, da tumače i primenjuju zakon (vidi presudu u predmetu Chappell v. the United Kingdom od 30. marta 1989. godine, Series A br. 152-A, p. 23; presudu u predmetu Traktorer Aktiebolag v. Sweden od 7. jula 1989. godine, Series A br. 159, str. 23).

Moskovski sud Golovinskog okruga je podnosioca predstavke proglasio krivim u skladu sa stavom 1 člana 188 Krivičnog zakonika i zaključio da novac koji je ilegalno prenošen preko ruske granice predstavlja materijalni dokaz koji treba da se preda u posed Države, strogo primenjujući domaće pravo.

U pogledu nesrazmernosti, stav 1 člana 188 Krivičnog zakonika Ruske Federacije predviđa kaznenu sankciju do pet godina zatvora, tako da uslovna kazna od dve godine zatvora nije baš tako nesrazmerna kazna, čak i kada se uzme zajedno sa trajnim oduzimanjem materijalnog dokaza. Ne slažem se sa tumačenjem predmeta AGOSI, koje je dato u stavu 35 ove presude. U pomenutom predmetu Sud je ukazao uopšteno, kao što je Komisija učinila u prošlosti, da prema opštim načelima prava koje priznaju sve Države ugovornice, krijumčarena roba može, po pravilu biti trajno oduzeta” (presuda u predmetu AGOSI v. the United Kingdom, od 24. oktobra 1986. godine, Series A br. 108, stav 53). Drugim rečima, Sud Državi priznaje polje slobodne procene u ovoj delikatnoj stvari i ne krši stav 2 člana 1 Protokola br. 1 uz Konvenciju.

U svom izdvojenom mišljenju u predmetu Baklanov, takođe sam ukazao na međunarodne aspekte slučaja, pre svega na Konvencije Ujedinjenih nacija i Saveta Evrope o pranju novca u kojima termin „trajnog oduzimanja” ne znači samo kaznu (ili „dodatnu sankciju” – termin koji koristi naš Sud u stavu 38), već i „meru koju je naložio sud po okončanju krivičnog postupka u vezi s krivičnim delom ili krivičnim delima i koja je rezultirala konačnim lišavanjem imovine” (član 1 Konvencije Saveta Evrope od 8. novembra 1990. godine), dakle neka vrsta preventivne i „pedagoške” mere.

I na kraju, iako ne i manje važno, uistinu sam zaprepašćen time da nekome može biti dosuđeno 25.000 evra kao nagrada zato što je s predumišljajem nelegalno prenosio novac preko državne granice, prijavivši u carinskoj deklaraciji samo 48 američkih dolara, a da je pri tom nosio sa sobom 21.348 američkih dolara… Uzgred budi rečeno, podnosilac predstavke u predmetu Baklanov iz razumljivih razloga nije uključio oduzeti iznos u svoj zahtev, shodno članu 41.

_____________________

Presuda prevedena na srpski jezik u okviru zajedničkog projekta Evropske unije i Saveta Evrope „Oduzimanje imovinske koristi stečene krivičnim delom u Srbiji”

FIRST SECTION

CASE OF ISMAYILOV v. RUSSIA

(Application no. 30352/03)

JUDGMENT

STRASBOURG

6 November 2008

FINAL

06/04/2009

This judgment may be subject to editorial revision

In the case of Ismayilov v. Russia, The European Court of Human Rights (First Section), sitting as a Chamber composed of:

Christos Rozakis, President,
Nina Vajić,
Anatoly Kovler,
Dean Spielmann,
Sverre Erik Jebens,
Giorgio Malinverni,
George Nicolaou, judges,
and Søren Nielsen, Section Registrar,

Having deliberated in private on 16 October 2008, Delivers the following judgment, which was adopted on that date:

PROCEDURE

1. The case originated in an application (no. 30352/03) against the Russian Federation lodged with the Court under Article 34 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (“the Convention”) by an Azerbaijani national, Mr Adil Yunus oğlu İsmayılov (“the applicant”), on 2 September 2003.

2. The applicant, who had been granted legal aid, was represented by Mr M. Rachkovskiy and Ms O. Preobrazhenskaya from the International Protection Centre, a Moscow-based non-governmental organisation. The Russian Government (“the Government”) were represented by Mr P. Laptev, former Representative of the Russian Federation at the European Court of Human Rights.

3. On 20 January 2006 the Court decided to give notice of the application to the Government. It was also decided to examine the merits of the application at the same time as its admissibility (Article 29 § 3 of the Convention).

4. The Azerbaijani Government did not exercise their right to intervene in the proceedings (Article 36 § 1 of the Convention).

THE FACTS

I. THE CIRCUMSTANCES OF THE CASE

5. The applicant was born in 1937 and lives in Moscow.

6. On 17 November 2002 the applicant arrived in Moscow from Baku. He was carrying with him 21,348 US dollars (USD), representing the proceeds from the sale of his ancestral dwelling in Baku. However, he only reported USD 48 on the customs declaration, whereas Russian law required that any amount exceeding USD 10,000 be declared to the customs. A customs inspection uncovered the remaining amount in his luggage. The applicant was charged with smuggling, a criminal offence under Article 188 § 1 of the Criminal Code, and the money was appended to the criminal case as physical evidence (вещественные доказательства).

7. On 8 May 2003 the Golovinskiy District Court of Moscow found the applicant guilty as charged and imposed a suspended sentence of six months’ imprisonment conditional on six months’ probation. As regards the money, it held:

“Physical evidence – 21,348 US dollars stored in the Central cash desk of the Sheremetyevo Customs Office – shall revert to the State.”

8. In his statement of appeal the applicant claimed his innocence and submitted that the confiscation order had no basis in the domestic law because Article 188 of the Criminal Code did not provide for confiscation as punishment.

9. On 29 May 2003 the Moscow City Court upheld the conviction on appeal. As regards the money, it noted that the trial court had not ordered confiscation of the money as a penal sanction, but had rather decided on the destiny of the physical evidence.

10. The applicant sent complaints to various Russian authorities. He pointed out that he had been living below the poverty line and that for this reason he had decided to sell the flat in Baku which he had inherited from his mother. He enclosed copies of the will and the flat sale contract. He asked for return of the lawfully acquired money on humanitarian grounds.

11. On 8 September 2003 the Ombudsman of the Russian Federation wrote a letter on the applicant’s behalf to the acting Moscow City prosecutor, asking him to submit a request for institution of supervisory-review proceedings in the part concerning the confiscation order. On 18 September 2003 the deputy Moscow City prosecutor replied to the Ombudsman that there were no reasons to seek institution of supervisory-review proceedings because the confiscation order had been lawful on the basis of paragraph 7 of the USSR Supreme Court’s Resolution of 3 February 1978.

12. On 22 October 2003 the Ombudsman asked the Prosecutor General to apply for institution of supervisory-review proceedings. He wrote, firstly, that, contrary to the requirements of the Code of Criminal Procedure, no procedural document indicated what category of physical evidence the applicant’s money belonged to. That omission entailed an incorrect decision on the destiny of the physical evidence. The applicant’s money had neither been an instrument of the crime – in smuggling cases only a hiding place could be such an instrument – nor had it been criminally acquired. Accordingly, neither paragraph 3 (1) nor paragraph 3 (4) of Article 81 of the Code of Criminal Procedure were applicable in the applicant’s situation and the money should have been returned to the lawful owner pursuant to paragraph 3 (6) of that Article. Otherwise, the confiscation order amounted to a de facto second punishment for the same offence. Finally, the Ombudsman contested the applicability of the USSR Supreme Court’s resolution of 3 February 1978. He pointed out that paragraph 7 expressly provided for application of the “current legislation”. As the new Criminal Code did not provide for confiscation in cases of smuggling, paragraph 7 could not be applied.

13. On 9 December 2003 the deputy Prosecutor General replied to the Ombudsman that the Presidium of the Supreme Court had already opined that the object of smuggling should be treated as the instrument of the offence and be liable to confiscation as such (he referred to the judgment in the Petrenko case, cited in paragraph 23 below).

14. The Ombudsman lodged a constitutional complaint on behalf of the applicant and another person.

15. On 8 July 2004 the Constitutional Court declared the complaint inadmissible (decision no. 251-O). It held that the legal possibility of confiscating the objects recognised as physical evidence in a criminal case, including instruments and proceeds of offences, was compatible with the international obligations of the Russian Federation undertaken under the United Nations Convention against Transnational Organised Crime and the Council of Europe Convention on Laundering, Search, Seizure and Confiscation of the Proceeds from Crime. Hence, Article 81 of the Code of Criminal Procedure did not permit an arbitrary interference with property rights and did not violate, in itself, the complainants’ constitutional rights. The Constitutional Court concluded as follows:

“Determination of the status of the objects illegally transported across the customs border of the Russian Federation in the criminal proceedings and decision on whether they fit the description of physical evidence liable to criminal confiscation... are to be made by the court of general jurisdiction trying the criminal case... Lawfulness of, and justification for, the judicial decision on confiscation of physical evidence shall be reviewed by higher courts in criminal proceedings. The Constitutional Court of the Russian Federation is not competent to carry out such a review...”

16. On 24 March 2005 the Constitutional Court refused the Ombudsman’s further request for a clarification of its decision of 8 July 2004.

II. RELEVANT INTERNATIONAL AND DOMESTIC LAW AND PRACTICE

17. The United Nations Convention against Transnational Organized Crime which concerns the transnational offences and also offences of participation in an organised criminal group, laundering of the proceeds of crime, corruption, and obstruction of justice, ratified by Russia on 26 May 2004, provides as follows:

Article 7 Measures to combat money-laundering

“2. States Parties shall consider implementing feasible measures to detect and monitor the movement of cash and appropriate negotiable instruments across their borders, subject to safeguards to ensure proper use of information and without impeding in any way the movement of legitimate capital. Such measures may include a requirement that individuals and businesses report the cross-border transfer of substantial quantities of cash and appropriate negotiable instruments.”

Article 12 Confiscation and seizure

“1. States Parties shall adopt, to the greatest extent possible within their domestic legal systems, such measures as may be necessary to enable confiscation of:

(a) Proceeds of crime derived from offences covered by this Convention or property the value of which corresponds to that of such proceeds;

(b) Property, equipment or other instrumentalities used in or destined for use in offences covered by this Convention.”

18. The Criminal Code of the Russian Federation provides that smuggling, that is movement of large amounts of goods or other objects across the customs border of the Russian Federation, committed by concealing such goods from the customs or combined with non-declaration or inaccurate declaration of such goods, carries a penal sanction of up to five years’ imprisonment (Article 188 § 1).

19. The Foreign Currency Act (Federal Law no. 3615-I of 9 October 1992, in force at the material time) provided that Russian residents and non-residents alike had the right to transfer, bring in, and send foreign currency to Russia without any restrictions provided that they have complied with the customs rules (sections 6 § 3 and 8 § 1).

20. The Code of Criminal Procedure of the Russian Federation (“CCrP”) provides as follows:

Article 81. Physical evidence

“1. Any object may be recognised as physical evidence -

(1) that served as the instrument of the offence or retained traces of the offence;

(2) that was the target of the criminal acts;

(3) any other object or document which may be instrumental for detecting a crime or establishing the circumstances of the criminal case.

...

3. On delivery of a conviction... the destiny of physical evidence must be decided upon. In such a case –

(1) instruments of the crime belonging to the accused are liable to confiscation, transfer to competent authorities or destruction;

(2) objects banned from circulation must be transferred to competent authorities or destroyed;

(3) non-reclaimed objects of no value must be destroyed...;

(4) criminally acquired money and other valuables must revert to the State by a judicial decision;

(5) documents must be kept with the case file...;

(6) any other objects must be returned to their lawful owners or, if the identity of the owner cannot be established, transferred to the State...”

Similar provisions were previously contained in Article 86 of the RSFSR Code of Criminal Procedure (cited in Baklanov v. Russia, no. 68443/01, § 20, 9 June 2005).

21. The Resolution of the Plenary Supreme Court of the USSR “On judicial practice regarding the offence of smuggling” (no. 2 of 3 February 1978) provided as follows:

“7. In accordance with the current legislation, the objects of smuggling are liable to confiscation to the State as physical evidence. Vehicles and other means of transport are also liable to confiscation as instruments of the offence provided that they were equipped with special hiding places for concealing goods or other valuables...”

22. The Resolution of the Plenary Supreme Court of the USSR “On confiscation of the instruments of the offence that were recognised as physical evidence in the case” (no. 19 of 16 August 1984) provided as follows:

“Having regard to the questions relating to the possibility of applying Article 86 § 1 of the RSFSR Code of Criminal Procedure... in cases of negligent criminal offences, the Plenary USSR Supreme Court resolves -

- to clarify that the objects belonging to the convict and declared to be physical evidence may be confiscated on the basis of Article 86 § 1 of the RSFSR Code of Criminal Procedure... only if the convict or his accomplices deliberately used them as the instruments of the crime with a view to achieving a criminal result.”

23. The Presidium of the Supreme Court of the Russian Federation in the case of Prosecutor General v. Petrenko (decision no. 446p98pr of 10 June 1998) granted the prosecution’s appeal against the judgment, by which Mr Petrenko had been found guilty of smuggling of foreign currency but the money had been returned to him on the ground that Article 188 of the Criminal Code did not provide for confiscation as a penal sanction. The Presidium held as follows:

“Confiscation of property as a penal sanction must be distinguished from confiscation of smuggled objects which were recognised as physical evidence. These issues must be addressed separately in the judgment...

In the meaning of [Article 86 § 1 of the RSFSR Code of Criminal Procedure] and also Article 83 of the CCrP, an instrument of the offence is any object which has been used for accomplishing publicly dangerous actions, irrespective of the main purpose of the object. Accordingly, the notion of an instrument of the offence comprises the object of the offence.

A mandatory element of a criminal offence under Article 188 of the Criminal Code is an object of smuggling that is being illegally transported across the customs border... The court found Mr Petrenko guilty of [attempted smuggling], noting that the US dollars were the object of the offence. Accordingly, it was required to decide on the destiny of physical evidence in accordance with Article 86 § 1 of the CCrP – that is, according to the rules on the instruments of the offence – but failed to do so.”

THE LAW

I. ALLEGED VIOLATION OF ARTICLE 1 OF PROTOCOL NO. 1

24. The applicant complained under Article 1 of Protocol No. 1 that the authorities had unlawfully taken away the money he had obtained from the sale of the inherited flat. Article 1 of Protocol No. 1 reads as follows:

“Every natural or legal person is entitled to the peaceful enjoyment of his possessions. No one shall be deprived of his possessions except in the public interest and subject to the conditions provided for by law and by the general principles of international law.

The preceding provisions shall not, however, in any way impair the right of a State to enforce such laws as it deems necessary to control the use of property in accordance with the general interest or to secure the payment of taxes or other contributions or penalties.”

A. Admissibility

25. The Court notes that this complaint is not manifestly ill-founded within the meaning of Article 35 § 3 of the Convention. It further notes that it is not inadmissible on any other grounds. It must therefore be declared admissible.

B. Merits

1. Submissions by the parties

26. The applicant submitted firstly that the confiscation measure had been unlawful because, on one hand, Article 188 of the Criminal Code did not provide for confiscation as a sanction for smuggling and, on the other hand, Article 81 of the Code of Criminal Procedure allowed the authorities to confiscate only criminally acquired money, whereas the money taken from him had been the lawful proceeds from the sale of his late mother’s flat in Baku. The applicant pointed out that he had had no criminal record nor had been suspected of criminal activities and the United Nations Convention against Transnational Organized Crime had been irrelevant in his case. He finally maintained that the confiscation measure had imposed a disproportionate burden on him, especially taking into account that he had already been punished with a criminal conviction and a suspended sentence of imprisonment.

27. The Government submitted that the money the applicant had carried had been the instrument of the offence and physical evidence in the case. It had been confiscated in accordance with the Article 81 § 3 (1) of the Code of Criminal Procedure and the Supreme Court’s case-law in the Petrenko case. That decision was compatible with the international-law principles and, in particular, Article 12 of the United Nations Convention against Transnational Organized Crime, which provides for a “possibility to confiscate the proceeds and property of the offence, equipment and other means, used or meant to be used while committing an offence”. The confiscation measure had had a lawful basis and had also been foreseeable for the applicant.

2. The Court’s assessment

(a) The applicable rule

28. Article 1 of Protocol No. 1 comprises three distinct rules: the first rule, set out in the first sentence of the first paragraph, is of a general nature and enunciates the principle of the peaceful enjoyment of property; the second rule, contained in the second sentence of the first paragraph, covers deprivation of possessions and subjects it to certain conditions; the third rule, stated in the second paragraph, recognises that the Contracting States are entitled, inter alia, to control the use of property in accordance with the general interest. The three rules are not, however, distinct in the sense of being unconnected. The second and third rules are concerned with particular instances of interference with the right to peaceful enjoyment of property and should therefore be construed in the light of the general principle enunciated in the first rule (see, as a recent authority, Broniowski v. Poland [GC], no. 31443/96, § 134, ECHR 2004‑V).

29. The “possession” at issue in the present case was an amount of money in US dollars which was confiscated from the applicant by a judicial decision. It is not in dispute between the parties that the confiscation order amounted to an interference with the applicant’s right to peaceful enjoyment of his possessions and that Article 1 of Protocol No. 1 is therefore applicable. It remains to be determined whether the measure was covered by the first or second paragraph of that Convention provision.

30. The Court reiterates its constant approach that a confiscation measure, even though it does involve a deprivation of possessions, constitutes nevertheless control of the use of property within the meaning of the second paragraph of Article 1 of Protocol No. 1 (see Riela and Others v. Italy (dec.), no. 52439/99, 4 September 2001; Arcuri and Others v. Italy (dec.), no. 52024/99, 5 July 2001; C.M. v. France (dec.), no. 28078/95, 26 June 2001; Air Canada v. the United Kingdom, judgment of 5 May 1995, Series A no. 316‑A, § 34; and AGOSI v. the United Kingdom, judgment of 24 October 1986, Series A no. 108, § 34). Accordingly, it considers that the same approach must be followed in the present case.

(b) Compliance with Article 1 of Protocol No. 1

31. The Court emphasises that the first and most important requirement of Article 1 of Protocol No. 1 is that any interference by a public authority with the peaceful enjoyment of possessions should be “lawful”: the second paragraph recognises that the States have the right to control the use of property by enforcing “laws”. Moreover, the rule of law, one of the foundations of a democratic society, is inherent in all the Articles of the Convention. The issue of whether a fair balance has been struck between the demands of the general interest of the community and the requirements of the protection of the individual’s fundamental rights only becomes relevant once it has been established that the interference in question satisfied the requirement of lawfulness and was not arbitrary (see, among other authorities, Baklanov v. Russia, no. 68443/01, § 39, 9 June 2005, and Frizen v. Russia, no. 58254/00, § 33, 24 March 2005).

32. The money which had been discovered on the applicant was recognised as physical evidence in the criminal case against him in accordance with paragraph 1 of Article 81 of the Code of Criminal Procedure. Pursuant to paragraph 3 of that Article, upon pronouncement of the judgment, the trial court was required to decide on the destiny of physical evidence. It determined that the money was an instrument of the crime liable to confiscation, an eventuality foreseen in subparagraph 1 of paragraph 3 of Article 81. Contrary to the applicant’s submission that Article 81 only permitted confiscation of criminally acquired assets, that provision did not contain qualification as to the lawful or unlawful origin of the instruments of the offence. As to whether the non-declared money should have been considered the instrument or the object of the offence of smuggling, the Court notes that at least since the Supreme Court’s judgment in the Petrenko case (see paragraph 23 above), the interpretation of the notion of an “instrument of the offence” as comprising also the objects of the offence has been entrenched in the Russian law. Accordingly, the Court finds that the measure had a basis in domestic law which was sufficiently foreseeable in its application.

33. As regards the general interest of the community which the interference may have pursued, the Court observes that the States have a legitimate interest and also a duty by virtue of various international treaties, such as the United Nations Convention against Transnational Organized Crime, to implement measures to detect and monitor the movement of cash across their borders, since large amounts of cash may be used for money laundering, drug trafficking, financing of terrorism or organised crime, tax evasion or commission of other serious financial offences. The general declaration requirement applicable to any individual crossing the State border prevents cash from entering or leaving the country undetected and the confiscation measure which the failure to declare cash to the customs authorities incurs is a part of that general regulatory scheme designed to combat those offences. The Court therefore considers that the confiscation measure conformed to the general interest of the community.

34. The Court will next assess whether there was a reasonable relationship of proportionality between the means employed by the authorities to secure the general interest of the community and the protection of the applicant’s right to the peaceful enjoyment of his possessions or, in other words, whether an individual and excessive burden was or was not imposed on the applicant.

35. The criminal offence of which the applicant was found guilty consisted of failure to declare the 21,300 US dollars in cash which he was carrying, to the customs authorities. It is important to note that the act of bringing foreign currency in cash into Russia was not illegal under Russian law. Not only was it lawful to import foreign currency as such but also the sum which could be legally transferred or, as in the present case, physically carried across the Russian customs border, was not in principle restricted (see paragraph 19 above). This element distinguishes the instant case from the cases in which the confiscation measure applied either to goods whose importation was prohibited (see AGOSI, cited above, concerning a ban on import of gold coins; Bosphorus Hava Yolları Turizm ve Ticaret Anonim Şirketi v. Ireland [GC], no. 45036/98, ECHR 2005‑VI, concerning the banning of Yugoslavian aircraft falling under the sanctions regime) or vehicles used for transport of prohibited substances or trafficking in human beings (see Air Canada, cited above; C.M. v. France (dec.), cited above, and Yildirim v. Italy (dec.), no. 38602/02, ECHR 2003-IV).

36. Furthermore, the lawful origin of the confiscated cash was not contested. The applicant possessed documentary evidence, such as the will and the sale contract, showing that he had acquired the money through the sale of a Baku flat which he had inherited from his mother. On that ground the Court distinguishes the present case from the cases in which the confiscation measure extended to the assets which were the proceeds of a criminal offence (see Phillips v. the United Kingdom, no. 41087/98, §§ 9-18, ECHR 2001-VII), which were deemed to have been unlawfully acquired (see Riela and Arcuri, both cited above, and Raimondo v. Italy, judgment of 22 February 1994, Series A no. 281-A, § 29) or were intended for use in illegal activities (see Butler v. the United Kingdom (dec.), no. 41661/98, 27 June 2002).

37. The Court further notes that the applicant did not have a criminal record and that he had not been suspected of, or charged with, any criminal offences prior to the incident at issue. There is nothing to suggest that by imposing the confiscation measure on the applicant the authorities sought to forestall any other illegal activities, such as money laundering, drug trafficking, financing of terrorism, or tax evasion. The money he transported had been lawfully acquired and it was permissible to bring that amount into Russia so long as he declared it to the customs authorities. It follows that the only criminal conduct which could be attributed to him was the failure to make a declaration to that effect to the customs authorities.

38. The Court considers that, in order to be considered proportionate, the interference should correspond to the gravity of the infringement, namely the failure to comply with the declaration requirement, rather than to the gravity of any presumed infringement which had not however been actually established, such as an offence of money laundering or tax evasion. The amount confiscated was undoubtedly substantial for the applicant, for it represented the entirety of the proceeds from the sale of his late mother’s home in Baku. On the other hand, the harm that the applicant might have caused to the authorities was minor: he had not avoided customs duties or any other levies or caused any other pecuniary damage to the State. Had the amount gone undetected, the Russian authorities would have only been deprived of the information that the money had entered Russia. Thus, the confiscation measure was not intended as pecuniary compensation for damage – as the State had not suffered any loss as a result of the applicant’s failure to declare the money – but was deterrent and punitive in its purpose (compare Bendenoun v. France, judgment of 24 February 1994, Series A no. 284, § 47). However, in the instant case the applicant had already been punished for the smuggling offence with a term of imprisonment conditional on a period of probation. It has not been convincingly shown or indeed argued by the Government that that sanction alone was not sufficient to achieve the desired deterrent and punitive effect and prevent violations of the declaration requirement. In these circumstances, the imposition of a confiscation measure as an additional sanction was, in the Court’s assessment, disproportionate, in that it imposed an “individual and excessive burden” on the applicant.

39. There has therefore been a violation of Article 1 of Protocol No. 1.

II. OTHER ALLEGED VIOLATIONS OF THE CONVENTION

40. The applicant further complained under Article 6 §§ 1 and 3 of the Convention that his right to a fair trial within a reasonable time and his right to question witnesses for the defence had been breached. Relying on Article 8 § 2 of the Convention, he maintained that his offence had not impaired any public or State interests. The Court considers that these complaints have not been made out and rejects them as manifestly ill-founded.

41. Lastly, the applicant complained under Article 4 § 1 of Protocol No. 7 that confiscation of the money amounted to a second conviction for the offence for which he had already been punished with deprivation of liberty. Since both sanctions were issued in the same proceedings, Article 4 of Protocol No. 7 finds no application. It follows that this complaint is incompatible ratione materiae with the provisions of the Convention within the meaning of Article 35 § 3 and must be rejected in accordance with Article 35 § 4.

III. APPLICATION OF ARTICLE 41 OF THE CONVENTION

42. Article 41 of the Convention provides:

“If the Court finds that there has been a violation of the Convention or the Protocols thereto, and if the internal law of the High Contracting Party concerned allows only partial reparation to be made, the Court shall, if necessary, afford just satisfaction to the injured party.”

A. Damage

43. The applicant claimed 679,346.73 Russian roubles in respect of pecuniary damage, representing the confiscated amount calculated at the exchange rate on the date of confiscation. He also claimed EUR 120,000 in respect of non-pecuniary damage, which represented the current value of a one-room flat in Moscow equivalent to one that he had intended to buy with the confiscated money.

44. The Government submitted that the claim was manifestly excessive.

45. The Court has found that that amount was confiscated from him in breach of Article 1 of Protocol No. 1. It accepts therefore the applicant’s claim in respect of pecuniary damage and awards him EUR 20,000 under this head. It considers, however, that the claim in respect of non-pecuniary damage is excessive. Making its assessment on an equitable basis, the Court awards the applicant EUR 5,000 in respect of non-pecuniary damage, plus any tax that may be chargeable on it.

B. Costs and expenses

46. The applicant did not make a claim for costs and expenses. Accordingly, there is no call to make an award under this head.

C. Default interest

47. The Court considers it appropriate that the default interest should be based on the marginal lending rate of the European Central Bank, to which should be added three percentage points.

FOR THESE REASONS, THE COURT

1. Declares unanimously the complaint concerning an alleged violation of the applicant’s right to peaceful enjoyment of his possessions admissible and the remainder of the application inadmissible;

2. Holds by six votes to one that there has been a violation of Article 1 of Protocol No. 1;

3. Holds by six votes to one

(a) that the respondent State is to pay the applicant, within three months from the date on which the judgment becomes final in accordance with Article 44 § 2 of the Convention, EUR 25,000 (twenty-five thousand euros), plus any tax that may be chargeable, in respect of pecuniary and non-pecuniary damage, to be converted into Russian roubles at the rate applicable at the date of settlement;

(b) that from the expiry of the above-mentioned three months until settlement simple interest shall be payable on the above amount at a rate equal to the marginal lending rate of the European Central Bank during the default period plus three percentage points;

4. Dismisses unanimously the remainder of the applicant’s claim for just satisfaction.

Done in English, and notified in writing on 6 November 2008, pursuant to Rule 77 §§ 2 and 3 of the Rules of Court.

Søren Nielsen Christos Rozakis
Registrar President

In accordance with Article 45 § 2 of the Convention and Rule 74 § 2 of the Rules of Court, the dissenting opinion of Judge Kovler is annexed to this judgment.

C.L.R.

S.N.

DISSENTING OPINION OF JUDGE KOVLER

To my regret I cannot share the conclusions of the Chamber in this case. I did not agree with the conclusions of the majority in the similar case of Baklanov v. Russia, no. 68443/01, judgment of 9 June 2005 (which became final on 30 November 2005) in which the Court concluded that “the interference with the applicant’s property cannot be considered lawful within the meaning of Article 1 of Protocol 1 to the Convention” (§ 46 of the Baklanov judgment). In the present case the Court concluded differently: “ ... the Court finds that the measure had a basis in domestic law which was sufficiently foreseeable in its application” (§ 32). But for the majority “the imposition of a confiscation measure as an additional sanction was, in the Court’s assessment, disproportionate...“ (§ 38). Nota bene: lawful but disproportionate...

As regards the lawfulness of the interference I refer to the provisions of Article 188 (“Contraband”) of the Criminal Code of the Russian Federation and the Foreign Currency Act (reproduced in §§ 18-19 of the judgment). These provisions specify in clear terms in what circumstances the importation of foreign currency in cash was illegal under Russian law. The judgment (§ 20) also reproduces Article 81 of the Code of Criminal Procedure of the Russian Federation, which provides that any object used to commit an offence may be recognised as physical evidence and that instruments of the crime belonging to the accused are liable to confiscation, transfer to the competent authorities or destruction (Article 81 § 3 (1)).

As mentioned in § 15 of the present judgment, the Constitutional Court of the Russian Federation in its Decision (Opredeleniye) of 8 July 2004 concluded that the determination of the procedural status of objects illegally transported across the customs border of the Russian Federation in criminal proceedings and the decision as to whether they constitute physical evidence liable to criminal confiscation are to be made by the court of general jurisdiction trying the criminal case. Furthermore, it did not establish any extra-judicial way of confiscation (vnesudebnyy poriadok konfiskatsiji) of money in Mr. Izmayilov’s case.

On many occasions our Court has observed that the Court’s power to review compliance with domestic law is limited, it being in the first place for the national authorities, notably the courts, to interpret and apply that law (see Chappell v the United Kingdom, judgment of 30 March 1989, Series A no. 152-A, p. 23; The Traktorer Aktiebolag v. Sweden, judgment of 7 July 1989, Series A no. 159, p. 23).

The Golovinskiy District Court of Moscow found the applicant guilty under Article 188 § 1 of the Criminal Code and held that the illegally transported money was physical evidence to be transferred into the State’s possession, strictly applying the national law.

As to disproportionality, Article 188 §1 of the Criminal Code of the Russian Federation carries a penal sanction of up to five years’ imprisonment. Thus, the two years’ suspended sentence is not really disproportionate punishment even in combination with a confiscation of physical evidence. I do not agree with the interpretation of the AGOSI case given in § 35 of the present judgment. In the mentioned case the Court pointed out in general terms, as the Commission did in the past, that “under the general principles of law recognised in all Contracting States, smuggled goods may, as a rule, be the object of confiscation” (AGOSI v. the United Kingdom, judgment of 24 October 1986, Series A no. 108, § 53). In other words, a margin of appreciation of the States is recognised by the Court in this delicate matter, and it does not contravene Article 1 § 2 of the Protocol 1 to the Convention.

In my dissenting opinion on the Baklanov case I also drew attention to the international aspects of the case, essentially to the UN and Council of Europe’s Conventions on money laundering where the term “confiscation” means not only punishment (or “additional sanction” – the term used by our Court in § 38), but also “a measure ordered by a court following proceedings in relation to a criminal offence or criminal offences resulting in the final deprivation of property” (Article 1 of the Council of Europe Convention of 8 November 1990), a kind of preventive and “pedagogical” measure.

Last but not least, I am really shocked that someone can be awarded a 25,000 Euros prize for illegally transporting money across the customs border premeditatedly, declaring only 48 US dollars in the customs declaration and carrying in reality 21,348 US dollars... Incidentally, in the Baklanov case the applicant, for reasons which can readily be understood, did not include the forfeited sum in his claims under Article 41.

Nema povezane prakse za ovu presudu.

Sažmi komentare

Komentari

Relevantni komentari iz drugih presuda

Član 41 | DIC | Pogosjan i Bagdasarjan protiv Jermenije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 3033/2019 od 05.09.2019. Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija tužene izjavlјena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 3017/18 od 08.02.2019. godine.

Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1. 65/17 od 18.04.2018. godine, stavom prvim izreke, tužena je obavezana da tužiocu naknadi štetu koja je izazvana povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Osnovnog suda u Vranju I 1022/09 u iznosu od 69.702,00 dinara, na ime troškova parničnog postupka u iznosu od 27.376,00 dinara i na ime troškova izvršnog postupka u iznosu od 19.600,00 dinara, pripadajućom kamatom. Stavom drugim izreke tužena je obavezana da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 30.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Višeg suda u Vranju Gž 3017/18 od 08.02.2019. godine, stavom prvim izreke potvrđena je prvostepena presuda u delu u kom je odlučeno o glavnoj stvari, dok je preinačena odluka o troškovima parničnog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Pogosjan i Bagdasarjan protiv Jermenije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 627/2020 od 07.02.2020. Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija predlagača izjavlјena protiv rešenja Višeg suda u Leskovcu Ržg 216/19 od 22.11.2019. godine.

Rešenjem Višeg suda u Leskovcu Ržg 216/19 od 22.11.2019. godine, odbijena je žalba punomoćnika predlagača izjavlјena protiv rešenja Osnovnog suda u Leskovcu R4 I 109/19 od 09.09.2019. godine, kojim je odbijen prigovor predlagača za ubrzanje postupka, zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku u predmetu tog suda I 7838/10, kao neosnovan.
Protiv navedenog rešenja, predlagač je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešnog i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava, s tim što je predložila da se revizija smatra izuzetno dozvolјenom, u skladu sa odredbom član 404. ZPP.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Stojanović protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 3050/2019 od 18.09.2019. godine godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje revizija tužene izjavlјena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 1751/18 od 13.11.2018. godine i odbija kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova odgovora na reviziju.

Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1 22/17 od 09.02.2018. godine, obavezana je tužena da tužiocu plati na ime naknade imovinske štete izazvane povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Opštinskog suda u Vranju
I br. 1012/09 (ranije I. br. 850/05) iznose sa zateznom kamatom od dospeća pa do isplate bliže navedene u izreci pod 1. Tužana je obavezana da tužiocu na ime troškova parničnog postupka plati iznos od 24.000,00 dinara.
Viši sud u Vranju je presudom Gž 1751/18 od 13.11.2018. godine odbio kao neosnovanu žalbu tužene i potvrdio presudu Osnovnog suda u Vranju Prr1 22/17 od 09.02.2018. godine. Odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Ališić i drugi protiv Bosne i Hecegovine, Hrvatske, Srbije, Slovenije i Bivše Jugoslovenske Republike Makedonije

U rešenju broj Rž St 818/21 20.04.2021. Privredni apelacioni sud doneo je odluku da usvoji žalbu predlagača AA i preinači rešenje Privrednog suda u Beogradu R4 St 37/2021 od 11.02.2021. godine, kojim je odbijen prigovor predlagača da se utvrdi da je u stečajnom postupku, koji se vodi pred Privrednim sudom u Beogradu pod posl. br. St 118/20 (St 57/10), povređeno pravo na suđenje u razumnom roku.

Stečajni dužnik je podneo dve prijave potraživanja u likvidacionom postupku poslovne jedinice „Beogradske banke“ BB IBU Nicosia, Cyprus, i to prijavu St 818/21 potraživanja po osnovu otkupa jugoslovenskih refinansiranih dugova u nominalnom iznosu od 7.838.286,73 USD i zajedničku prijavu potraživanja sa Univerzitetom Beograd po osnovu deponovanih sredstava japanske institucije Fonda Sasakawa.

Po predstavci broj 60642/08 u predmetu Ališić i drugi doneta je presuda Evropskog suda za lјudska prava kojom je Republici Srbiji naloženo da preduzme sve mere, uklјučujući i zakonske izmene, kako bi štediše bivših republika SFRJ mogle da povrate staru deviznu štednju pod istim uslovima kao i građani Republike Srbije. Privredni apelacioni sud je u svom rešenju naveo ovu presudu Evropskog suda.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | Bojan Ikić | Bibić protiv Hrvatske

U presudi Upravnog suda br. 12 U 16603/19 od 3.3.2020. godine, kojom se tužba uvažava i poništava rešenje Poverenika za informacije od javnog značaja, tužilac se poziva upravo na ovu odluku. Tužilac je osporio zakonitost rešenja tuženog organa i to u delu kojim je odbijen zahtev za naknadu troškova sastava žalbe povodom koje je doneto osporeno rešenje.\r\n\r\nPresuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse na ovde

Član P1-1 | DIC | Blečić protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa presudom Gž 1016/2017 od 04.09.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužilaca i potvrđuje presuda Višeg suda u Beogradu P 132/14 od 04.10.2016. kojom je odbijen tužbeni zahtev tužioca AA kojim je tražio da se obaveže tužena Republika Srbija da mu kao rehabilitaciono obeštećenje isplati određene iznose na ime obavlјenog a neisplaćenog rada u redovno radno vreme, izgublјene zarade – plate za vreme nezaposlenosti po prestanku lišenja slobode, razlike u visini plate pre i posle štetnog događaja i drugih troškova, kao i novčane naknade za duševni bol.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Blečić protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa presudom Gž 2285/19 od 19.09.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbijaju kao neosnovane žalbe tuženih BB1 i BB2 i tužioca i potvrđuje presuda Drugog osnovnog suda u Beogradu P 5682/17 od 30.11.2018. godine, ukida se odluka o troškovima postupka iz petog stava predmetne presude i odbacuje se kao nedozvolјena žalba tužene BB pomenute presude. Pomenutom presudom dozvolјeno je preinačenje tužbe iz podnesla tužioca, usvojen je tužbeni zahtev tužioca i obavezane tužene BB1 i BB2 da tužiocu predaju u sudržavinu porodičnu stambenu zgradu aa, a kao neosnova odbijen tužbeni zahetv tužioca u delu u kome traži iselјenje tužene BB iz porodične stambene zgrade.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Grudić protiv Srbije

Presuda je povezana sa više presuda Upravnog suda kojima se poništavaju rešenja Republičkog Fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje, i predmeti vraćaju na ponovno odlučivanje.\r\nU predmetu II-2 U. 10340/19, od 29.9.2022. godine, žalba je izjavljena protiv rešenja Fonda PIO, službe Direkcije u Prištini, kojim je odbijen njegov zahtev za uspostavljanje isplate invalidske penzije. U tužbi podnetoj Upravnom sudu 25.06.2019. godine, tužilac osporava zakonitost rešenja tuženog organa, zbog povrede pravila postupka, nepotpuno i netačno utvrđenog činjeničnog stanja, kao i zbog pogrešne primene materijalnog prava. Između ostalog ukazuje na presudu Evropskog suda za lјudska prava – Grudić protiv Srbije, predstavka br. 31925/08 od 17.04.2012. godine, da mu je penzija koju je uredno primao bez ikakvog zakonskog osnova i bez donošenja odluke obustavlјena. Sa ovih i ostalih razloga bliže nevedenim u tužbi predlaže da Sud uvaži tužbu, poništi osporeno rešenje i dozvoli tužiocu uspostavlјanje isplate penzije ili da predmet vrati tuženom organu na ponovno odlučivanje.\r\nPresuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Grudić protiv Srbije

Presuda se navodi u presudi Gž 2695/2019 od 04.04.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kžalba tuženog i potvrđuje presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8696/2016 od 12.03.2018. godine, ispravlјena rešenjem istog suda P 8696/2016 od 04.02.2019. godine, u prvom i drugom stavu izreke, presuda preinačuje u delu trećeg stava izreke tako što se obavezuje tuženi da tužiocu, na ime naknade štete zbog manje isplaćene penzije, isplati za mart mesec 2013. sa zakonskom zateznom kamatom dok se u prostalom delu stava trećeg izreke i stavu četvrtom odbija i potvrđuje navedena presuda.

Neosnovano se žalbom tužioca osporava ocena prigovora zastarelosti s pozivom na praksu Evropskog suda za lјudska prava i zauzeti stav u predmetu istog činjeničnog i pravnog osnova, Grudić protiv Srbije (presuda od 17.04.2012. godine), da zbog povrede neotuđivog prava na imovinu zagarantovanog Evropskom konvencijom o zaštiti lјudskih prava i osnovnih sloboda, podnosioci prestavke imaju pravo na sve iznose neprimlјene penzije od 1999. godine, dakle, bez obzira na zastarelost. Naime pitanje trogodišnjeg roka zastarelosti iz člana 376. ZOO nije postavlјeno u predmetu Grudić, a reč je o zakonskom roku zastarelosti čije postojanje samo po sebi nije nesaglasno sa Konvencijom i Protokolom uz nju, jer je reč o roku koji teži legitimnom cilјu, obezbeđenju pravne sigurnosti, a koji se, u odsustvu dokaza, ne može smatrati proizvolјno primenjivanim od strane sudova, niti da bi ovaj rok mogao biti neproporcionalno kratak prema posebnim okolnostima slučaja nezakonite obustave isplate penzija kao stečenog prava (presuda Evropskog suda za lјudska prava, predmet Zarif Skenderi i drugi protiv Srbije, Predstavka broj 15090/08, presuda od 04. jula 2017. godine, stav 97 i 100)

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Grudić protiv Srbije

Presuda se navodi u presudi Gž 4378/2018 od 04.07. 2018. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužilјe AA u parnici protiv Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje i potvrđuje presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P broj 2370/15 od 07.03.2018. godine u stavu trećem izreke presude, dok se presuda u u stavu drugom i četvrtom izreke ukida i predmet u tom delu vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem tuženog RF PIO Filijala Peć od 27.10.1993. godine, tužilјi je priznato pravo na najniži iznos porodične penzije počev od 01.06.1992. godine. Tužilјi je penzija isplaćivana do 01.07.1999. godine, nakon čega joj tuženi više ne isplaćuje penziju. Nalazom i mišlјenjem sudskog veštaka je utvrđen ukupan iznos neisplaćenih penzija za period od 01. juna 1999. godine do penzije za mart 2017. godine u punom mesečnom iznosu bez umanjenja, jer podataka o eventualno izvršenim isplatama penzije tužilјi u spornom periodu od 01.06.1999. godine zaklјučno sa penzijom za mart 2017. godine u spisu nema. Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je, ceneći istaknuti prigovor zastarelosti potraživanja, pravilno zaklјučio da je zahtev tužilјe za isplatu penzija za period počev od juna 1999. godine zaklјučno sa decembrom 2011. godine zastareo. Ovo stoga što je isplata penzija tužilјi uskraćena protivno odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, pa je tako tuženi naneo štetu za koju odgovara u smislu člana 172 Zakona o obligacionim odnosima. Naknada tako prouzrokovane štete zastareva sukcesivno tako da od dospelosti svakog mesečnog obroka penzije teče subjektivni rok zastarelosti potraživanja propisan odredbom člana 376 Zakona o obligacionim odnosima. Kako je tužba podneta dana 13.02.2015. godine, to su zastarela sva potraživanja neisplaćenih penzija tužilјe zaklјučno sa isplatom penzija za mesec decembar 2011. godine, zbog čega je u ovom delu zahtev tužilјe neosnovan, kako je to pravilno prvostepeni sud našao.

Prilikom odlučivanja prvostepeni sud je imao u vidu i pravno shvatanje izraženo u presudi Evropskog suda za lјudska prava u predmetu Grudić protiv Republike Srbije predstavka broj 3192/08 od 17.04.2012. godine, stav 2 tačka 77 do 83, ali da se navedenom presudom ESLjP kojom se nalaže državi rešenja tzv. “Kosovskih penzija” ne suspenduje primena pravila o zastarelosti potraživanja (rešenje VKS Rev. 862/15 od 24.02.2016. godine sentenca utvrđena na sednici Građanskog odelјenja 31.05.2016. godine).Ovo stoga što je trogodišnji rok zastarelosti pitanje koje nije postavlјeno u predmetu Grudić protiv Srbije, a navedeni rok je predviđen članom 376 ZOO i kao takav zakonit, a teži i legitimnom cilјu obezbeđenja pravne sigurnosti i zaštiti potencijalnih tuženih od zastarelosti potraživanja, koja bi mogla teško da se izvrše.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Grudić protiv Srbije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 5528/2018 od 12.07.2019. godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija tužioca izjavlјena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 2720/18 od 05.09.2018. godine.

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8836/14 od 06.02.2018. godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan prigovor apsolutne nenadležnosti suda. Stavom drugim izreke, dozvolјeno je preinačenje tužbe kao u podnesku od 14.03.2016. godine. Stavom trećim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužioca i obavezan tuženi da mu na ime neisplaćenih penzija, za period od 01.04.2011. godine do 31.01.2016. godine, isplati iznos od 540.765,43 dinara i to pojedinačne mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom počev od dospelosti svakog iznosa pa do isplate, sve bliže navedeno u tom stavu izreke. Stavom četvrtim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi da mu na ime neisplaćenih mesečnih iznosa pripadajuće penzije, za period od 01.04.2011. godine do 31.01.2016. godine, isplati pojedinačne mesečne iznose razlike od iznosa dosuđenih stavom trećim izreke do traženih iznosa, sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog iznosa razlike, pa do isplate, sve bliže navedeno u tom stavu izreke. Stavom petim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi da mu na ime neisplaćenih mesečnih iznosa pripadajuće penzije, za period od 15.07.1998. godine do 31.03.2011. godine, isplati pojedinačne mesečne iznose, sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog iznosa do isplate, sve bliže navedeno u tom stavu izreke. Stavom šestim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu na ime naknade troškova parničnog postupka isplati iznos od 245.164,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti do isplate. Stavom sedmim izreke, odbijen je zahtev tužioca za isplatu zakonske zatezne kamate na dosuđeni iznos troškova postupka počev od dana presuđenja do izvršnosti.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 2720/18 od 05.09.2018. godine, stavom prvim izreke, odbijene su kao neosnovane žalbe parničnih stranaka i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8836/14 od 06.02.2018. godine, u stavovima prvom, trećem, četvrtom i petom izreke. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu šestom i sedmom izreke prvostepene presude. Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Kin-Stib i Majkić protiv Srbije

U presudi broj Pž 8224/16 od 20.06.2018. godine Privredni apelacioni sud doneo je odluku da se nastavlјa postupak u ovoj pravnoj stvari, prekinut rešenjem ovog suda Pž 7254/15 od 03.11.2016. godine, odbija žalba trećetuženog kao neosnovana i potvrđuju rešenja sadržana u stavu I i II izreke presude Privrednog suda u Beogradu 48 P 42/14 od 08.05.2015. godine, koja se preinačava u stavu 3 tako da se odbija zahtev tužioca „KIN STIB" S.p.r.l. 555 AV Caisse d Epagne, Kinshasa, DR Kongo kojim je tražio da se utvrdi da pravo tužioca da za obavlјanje dedelatnosti priređivanja igara na sreću koristi prostorije Hotela „Kontinental“ u Beogradu u roku od pet godina od dana otvaranja igračnice, koje je pravnosnažno utvrđeno Odlukom Spolјnotrgovinske arbitraže pri Privrednoj komori Jugoslavije broj T-9/95 od 10.04.1996. godine, kao imovinsko pravo, postoji i posle zaklјučenja Ugovora o prodaji Hotela „Kontinental" u Beogradu od 29.04.2008. godine, overenog u Prvom opštinskim sudu u Beogradu pod Ov. br. 2221/08 od 29.04.2008. godine, a što su drugotuženi i trećetuženi dužni da priznaju i da trpe.

Presudom Evropskog suda za lјudska prava u Strazburu od 30.03.2010. godine, donete u predmetu ovde tužioca i gospodina AA, kao podnosilaca predstavke, protiv Republike Srbije, utvrđeno da je došlo do povrede čl.1. Protokola broj 1 u vezi sa delimičnim neizvršenjem arbitražne odluke-Odluke Spolјnotrgovinske Arbitraže i Rešenja o izvršenju TS 1914/96 od 07.06.2006. godine, dok je preostali deo predstavke proglašen nedopuštenim.

Presudom Evropskog suda za lјudska u predmetu Preduzeće „KIN STIB" i AA protiv Srbije od 20.04.2010. godine, koja je doneta po predstavci broj 12312/05 i koja je postala pravnosnažna dana 04.10.2011. godine utvrđeno da nije moguće izvršenje arbitražne odluke u delu kojim je obavezan drugotuženi da tužiocu dozvoli da predmetni kazino vrati u posed i da delotvorno obavlјa posao u periodu od 5 godina, odnosno pravo tužioca na uvođenje u posed, kao i na naknadu svih vidova štete, već je pravnosnažno odlučivano u postupku pred Evropskim sudom za lјudska prava i da je u pitanju presuđena stvar, a da je na osnovu člana 36 Zakona o igrama na sreću, tužiocu onemogućeno uvođenje u posed kazina u hotelu Kontinental ističući da tužilac nije dokazao da su ga tuženi drugog i trećeg reda lišili zakonite državine kazina Hotel Kontinental. Drugotuženi je osporio zahtev tužioca ističući prigovor nedostatka pasivne legitimacije, jer nije potpisnik ugovora o prodaji metodom javnog tendera, dok je trećetuženi takođe osporio zahtev tužioca u celini ističući da se nikada nijedna obaveza u bilo kom postupku koji je označen nije ticala trećetuženog i da trećetuženom arbitraža nije nametala nikakve obaveze, niti je trećetuženi univerzalni sukcesor ili pravni sledbenik drugotuženog koji još uvek postoji kao pravno lice, te da trećetuženi nije kupio privredno društvo drugotuženog, već samo njegovu imovinu, za iznos koji je uplaćen u korist drugotuženog. Kod tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je pravilno primenio Zakon o parničnom postupku, kada je dozvolio preinačenje tužbe rešenjem od 27.03.2015. godine.

U presudi se navodi da u odnosu na istaknuti prigovor presuđene stvari, takođe pravilno je prvostepeni sud primenio Zakon o parničnom postupku kada je isti odbio. Ovo stoga što je Odlukom Evropskog suda za lјudska prava u Strazburu od 30.03.2010. godine, u postupku tužioca i gospodina AA protiv Republike Srbije, utvrđeno je da je došlo do povrede prava tužioca i to delimičnim neizvršenjem Odluke Spolјnotrgovinske Arbitraže i Rešenja o izvršenju TS u Beogradu 1914/96 od 07.06.2006. godine. Navedenom Odlukom Evropskog suda nije odlučivano da li pravo tužioca iz navedenog izvršnog postupka postoji i nakon zaklјučenja Ugovora o prodaji između tuženih, kao ni da li je sa drugotuženog kao prodavca na trećetuženog kao kupca, prešla i obaveza da tužilac ostvari svoje imovinsko pravo utvrđeno pravnosnažnom Odlukom Spolјnotrgovinske arbitraže pri Privrednoj komori Jugoslavije broj T9/95 od 10.04.1996. godine, a što predstavlјa predmet spora u ovom postupku. Pravilno prvostepeni sud zaklјučuje da Evropski sud za lјudska prava nije rešavao pravni odnos između ovde tužioca i tuženih, pa stoga istaknuti prigovor presuđene stvari od strane prvotuženog, u smislu odredbi čl. 359. ZPP, nije osnovan.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Kostić protiv Srbije

Presuda se poziva u tužbi koju je tužilac podneo Upravnom sudu, a koja je odbijena presudom Upravnog suda 1U 1821/11 od 20.09.2013. godine. \r\nPredmet se tiče zaključka građevinskog inspektora Opštinske uprave Stari grad.\r\nPresuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse na ovde

Član P1-1 | DIC | Lavrenchov protiv Češke

Presuda je povezana sa rešenjem Rž g 1/2017 od 27. 02. 2017., Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se žalba predlagača odbija kao neosnovana i potvrđuje rešenje Višeg suda u Novom Sadu R4p.21/2016 od 23.02.2016. godine, koje se odnosi na spor čiji je predmet zahtev za iselјenje i zahtev za naknadu štete.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Lavrenchov protiv Češke

Presuda je povezana sa rešenjem R4r-16/16 od 20.07.2016., Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se odbija prigovor predlagača da se utvrdi da mu je povređeno pravo na suđenje u razumnom roku Osnovnog suda u Novom Sadu posl. br. P1.2213/2014 i Apelacionog suda u Novom Sadu posl. br. Gž1.2548/15 i da se naloži sudiji izvestiocu da prouči predmet, iznese isti na sednicu veća, a veću da donese odluku po žalbi predlagača u tom sporu. Inicijalni predmet se odnosi na radni spor vođen pred Osnovnim sudom u Novom Sadu, posl. br. P1 2213/2014

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Lavrenchov protiv Češke

Presuda je povezana sa rešenjem R4g 72/15 od 23.06.2015., Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se utvrđuje da je predlagaču S. B. iz R., povređeno prava na suđenje u razumnom roku, u postupku pred Osnovnim sudom u Rumi 2P.627/14 (ranije oznake P.163/10 Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici Sudska jedinica u Rumi).

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Lelas protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa presudom Rev 530/2019 od 28.02.2019. godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojom se kao neosnovana odbija revizija tužene izjavlјena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 2063/18 od 23.05.2018. godine.

Presudom Višeg suda u Vranju P 2845/16 od 15.01.2018. godine, stavom prvim izreke, utvrđeno da je zaklјučkom Vlade Republike Srbije broj 401-161/2008-1 od 17.01.2008. godine povređeno načelo jednakih prava i obaveza, čime je izvršena diskriminacija na osnovu mesta prebivališta tužioca kao ratnog vojnog rezerviste sa teritorije opštine koja nije navedena u označenom zaklјučku Vlade Republike Srbije od 17.01.2008. godine. Stavom drugim izreke, utvrđeno je da je tužba tužioca povučena u delu koji se odnosi na potraživanje po osnovu naknade nematerijalne štete. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužiocu na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 45.800,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 2063/18 od 23.05.2018. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena prvostepena presuda u stavovima prvom i trećem izreke.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Lelas protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Gž1 6847/2012 od 03.04.2013. godine, Apelacionog suda u Beogradu, kojim se ukida presuda Osnovnog suda u Smederevu P1.br.664/11 od 02.10.2012. godine, u stavu petom izreke i predmet u tom delu vraća istom sudu na ponovno suđenje.

Presudom Osnovnog suda u Smederevu P1.br.664/11 od 02.10.2012. godine, stavom prvim izreke, obavezan je tuženi da plati tužiocu razliku zarade za april, maj, jun 2008. godine sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom na pojedinačne mesečne iznose kao u stavu prvom izreke, dok je stavom drugim izreke obavezana tužena da tužiocu plati na ime neisplaćenog regresa za 2008. godinu iznos od 10.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.01.2009. godine do isplate, na ime neisplaćenog regresa za 2009. godinu iznos od 10.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.01.2010. godine do isplate. Stavom trećim izreke obavezan je tuženi da plati tužiocu neisplaćenu zaradu za januar, februar, mart i april 2011. godine u iznosima i sa zakonskom zateznom kamatom na pojedinačne mesečne iznose kao u stavu trećem izreke. Stavom četvrtim izreke obavezan je tuženi da plati tužiocu dnevnicu u iznosu od 3.932,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.01.2009. godine do isplate. Stavom petim izreke odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca da se obaveže tuženi da plati tužiocu na ime neisplaćenog regresa za 2006. godinu iznos od 6.000,00 dinara i na ime neisplaćenog regresa za 2007. godinu iznos od 10.000,00 dinara. Stavom šestim izreke obavezan je tuženi da plati tužiocu na ime troškova parničnog postupka iznos od 74.852,00 dinara. Prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev za regres za 2006 i 2007 godinu jer sporazum iz 2009 godine ne govori o regresu, pa je potraživanje zastarelo.

Protiv ove presude, u stavu petom izreke, žalbu je blagovremeno izjavio tužilac zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Imajući u vidu napred utvrđeno činjenično stanje prvostepeni sud je zaklјučio da tužbeni zahtev tužioca neosnovan u delu da se obaveže tuženi da plati tužiocu na ime neisplaćenog regresa za 2006. godinu iznos od 6.000,00 dinara i na ime neisplaćenog regresa za 2007. godinu iznos od 10.000,00 dinara neosnovan, jer je potraživanje tužioca u ovom delu zastarelo i isto nije obuhvaćeno sporazumom od 09.04.2009. godine. Žalba ukazuje da je zastupnik tuženog svojim obećanjem doveo do prolongiranja podnošenja tužbe. Za slučaj da je tužiocu zastupnik saopštio da će mu regres za 2006. i 2007. godinu biti isplaćen, tada bi se on pouzdao u dobroj veri u izjavu zastupnika, pa to ne bi moglo ostati bez uticaja na prekid zastarelosti, odnosno na odricanje od zastarelosti ako je rok istekao (presuda Evropskog suda za lјudska prava Lelas protiv Hrvatske).

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Milosav Ilić protiv Srbije

Ova Odluka Evropskog suda veoma je važna s obzirom na veliki broj predstavki koje se odnose na devizne depozite položene kod Dafiment banke.

Evropski sud za lјudska prava je smatrao u skladu sa ranije donetom presudom Molnar Gabor protiv Srbije, da je predmetno zakonodavstvo (Zakon o izmirenju obaveza po osnovu devizne štednje građana, Sl. list SRJ br. 59/98, 44/99 i 53/01; Zakon o regulisanju javnog duga Savezne Republike Jugoslavije po osnovu devizne štednje građana, Sl. list SRJ br. 36/02 i Zakon o regulisanju javnog duga Savezne Republike Jugoslavije po ugovorima o deviznim depozitima građana oročenim kod Dafiment banke AD, Beograd, u likvidaciji......, Sl. list SRJ br. 36/02) kojim se ograničava mogućnost isplate položenih deviznih sredstava, u skladu sa članom 1. Protokola br. 1. odnosno da je postojao zakonit cilј kome je država težila, te da su preduzete mere bile u skladu sa ekonomskom situacijom, velikim brojem štediša i potrebom da se očuva likvidnost države.

Sud je cenio i činjenicu da je podnosilac predstavke preuzeo i određeni rizik time što je zaklјučio ugovor o štednji koji predviđa očigledno visoke kamate, te da se moglo očekivati da se ceo sistem uruši i onemogući mu da dobije uložena sredstva kao i inicijalno ugovorenu kamatu.

U pogledu Srpsko-moravske banke i nemogućnosti podnosioca predstavke da izvrši pravosnažnu presudu donetu 1994. godine, glavni argument države je bio da je predstavka nedopuštena ratione temporis imajući u vidu da su se sve relevantne činjenice desile mnogo pre stupanja Konvencije na snagu u odnosu na tuženu državu. Iako je Sud u mnogo presuda ranije donetih (npr. Aćimović protiv Hrvatske, Blečić protiv Hrvatske) smatrao potrebnim da razmotri argumentaciju koja se odnosi na vremensku nadležnost Suda, u predmetnom slučaju je zaklјučio da „čak i ako se pretpostavi da su pritužbe podnosioca predstavke dopuštene ratione temporis, Sud smatra da su u svakom slučaju nedopuštene ratione personae“s obzirom da predmetna Srpsko-moravska banka nikada nije bila „ovlašćena banka“ niti su ikada sredstva položena kod nje konvertovana u javni dug.

Član P1-1 | DIC | MLADOST TURIST A.D. protiv Hrvatske

Rešenjem broj PŽ 6086/19 21.11.2019. godine Privredni apelacioni sud ukinuo je rešenje Privrednog suda u Somboru P Br. 169/18 od 03.10.2019.godine i predmet vratio prvostepenom sudu na dalјi postupak i odlučivanje.

Protiv navedenog rešenja, žalbu je blagovremeno izjavio tuženi –protivtužilac zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, ukazujući na stav Vrhovnog suda Srbije iz 2004. godine, prema kome se Aneks G - Sporazuma o sukcesiji treba direktno primeniti, kao sastavni deo pravnog sistema Republike Srbije, a što je potvrđeno i u odluci Privrednog apelacionog suda PŽ Br. 4222/12 od 03.03.2016. godine. Zaklјučenje bilateralnog sporazuma u skladu sa Aneksom G - Sporazuma o sukcesiji nije neophodno. Takođe ni odluka Evropskog suda za lјudska prava, doneta po prestavci Privrednog društva „MLADOST TURIST“ AD, ne može biti razlog za prekid postupka. U smislu žalbenih navoda, predloženo je da se pobijano rešenje ukine i predmet vrati na ponovni postupak.

Prvostepeni sud, polazeći od Zakona o potvrđivanju Sporazuma o pitanjima sukcesiji, člana 2. Priloga - G Sporazuma i člana 4. istog akta, zaklјučuje da ima mesta prekidu obe parnice. Kako takav ili sličan sporazum do sada nije zaklјučen između država sukcesora, odnosno Republike Hrvatske i Republike Srbije, prvostepeni sud dalјe zaklјučuje da bez zaklјučenja dodatnog sporazuma koji bi konkretizovao njegove odredbe je bilo nužno prekinuti postupak, dok države sukcesori ne postupe u skladu sa članom 4. Priloga G - Sporazuma o pitanjima sukcesije. Na takav stav navodi prvostepeni sud da ukazuje i odluka Evropskog suda za lјudska prava od 30.01.2018. godine, doneta po zahtevu br. 73035/14 koji je uputio „MLADOST TURIST“ AD protiv Republike Hrvatske, a u kojoj Evropski sud za lјudska prava podržava stav Republike Hrvatske o nemogućnosti neposredne primene Sporazuma o pitanjima sukcesije, bez zaklјučenja bilateralnog sporazuma ili drugih mera radi implementacije sporazuma, koji bi omogućio primenu člana 2. Aneksa G - Sporazuma o pitanjima sukcesije. Prvostepeni sud se u pobijanoj odluci poziva na odluku Evropskog suda za lјudska prava od 30.01.2018. godine, po predstavci „MLADOST TURIST“ AD protiv Republike Hrvatske, te s tim u vezi treba istaći da je nakon donošenja navedene presude Evropskog suda za lјudska prava, došlo do promene sudske prakse u Republici Srbiji.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | MLADOST TURIST A.D. protiv Hrvatske

Presudom broj PŽ 6322/18 od 12.12.2018. godine Privredni apelacioni sud odbio je kao neosnovane žalbe tužioca i potvrtio presudau Privrednog suda u Beogradu P 6123/16 od 24.09.2018. godine, ispravlјenu rešenjem P 6123/16 od 24.10.2018. godine i dopunskim rešenjem istog suda P 6123/16 od 14.11.2018. godine.

U svojoj presudi Privredni apelacioni sud se poziva na odluku Evropskog suda za lјudska prava "Mladost turist" protiv Hrvatske.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | MLADOST TURIST A.D. protiv Hrvatske

Presudom broj GŽ-1265/20 od 27.05.2021. godine Apelacioni sud u Kragujevcu odbio je kao neosnovanu žalbu tuženog Stečajna masa „ĐĐ“ DD … i potvrdio presudu Osnovnog suda u Čačku 1P.br.1356/18 od 16.12.2019. godine

U svojoj presudi Apelacioni sud u Kragujevcu se poziva na odluku Evropskog suda za lјudska prava "Mladost turist" protiv Hrvatske.

Presuda je dostupna na javnoj stranici Apelacionog suda u Kragujevcu ovde

Član P1-1 | DIC | Nešić protiv Crne Gore

Presuda je povezana sa presudom Gž 2609/18/2018 od 13.12.2018. Apelacionog suda u Beogradu, kojom se kao neosnovana odbija žalba tužene i potvrđuje presuda Osnovnog sua u Lazarevcu P 707/15 od 07.02.2018. godine u stavu prvom, delu stava trećeg koji je izvršeno prebijanje potraživanja i obavezana tužena da tužilјama isplati presudom određeniiznos, u parnici tužilaca AA1 do AA3,protiv tužene Gradske opštine Lazarevac, radi naknade štete.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Tehnogradnja DOO protiv Srbije

Presuda je navedena u presudi Gž 9376/2018 od 13.06.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužioca i potvrđuje presuda Višeg suda u Beogradu P. br. 4261/17 od 25.06.2018. godine.

Presudom Višeg suda u Beogradu P. br. 4261/17 od 25.06.2018. godine stavom prvim izreke odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tužena da mu na ime naknade materijalne štete isplati iznos od 12.089.792,46 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 06.07.2015. godine do isplate.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom u prvostepenom postupku tužilac je dana 31.03.2014. godine, zaklјučio ugovor o pružanju pravne pomoći i zastupanju sa HI "AA", kao vlastodavcem, na osnovu kog ugovora je tužilac kao punomoćnik preuzeo obavezu da pruža advokatske usluge vlastodavcu kroz pravne savete, konsultacije, zastupanja i odbrane pred sudovima i svim drugim organima vlasti, dok je se sa druge strane vlastodavac obavezao da tužiocu za to plaća paušalno mesečnu naknadu u iznosu od 2.000,00 evra neto uz uvećanje za visinu poreza na usluge u dinarskoj protivvrednosti po kursu važećem na dan plaćanja svakog 01-og do 10-og u mesecu za prethodni mesec, kao i da mu isplati iznos dosuđenih i naplaćenih troškova po svakom predmetu u iznosu koji vlastodavac realizuje uz umanjenje za iznos materijalnih troškova koje u toku postupka snosio sam vlastodavac i koji pripadaju vlastodavcu. Ugovor je zaklјučen na neodređeno vreme, sa početkom važenja od 01.04.2004. godine.

Vlastodavac po osnovu navedenog ugovora HI "AA", bilo je društveno preduzeće, a “AA1” d.o.o., bio je kupac 70% društvenog kapitala navedenog preduzeća, na osnovu ugovora o prodaji društvenog kapitala metodom javnog tendera koji je zaklјučen dana 13.01.2004. godine. Agencija za privatizaciju obavestila je preduzeće HI "AA" i “AA1” d.o.o., dopisom od 01.07.2005. godine, da se ugovor o prodaji društvenog kapitala javnim tenderom smatra raskinutim zbog neispunjenja istekom naknadno ostavlјenog roka, zbog čega je Agencija u skladu sa odredbom člana 41a stav 2 Zakona o privatizaciji, donela odluku o prenosu kapitala Preduzeća HI “AA”, Akcijskom fondu.

Tužilac AA, po osnovu ugovora o pružanju pravne pomoći i zastupanju, preduzimao je pružanje advokatskih usluga HI “AA” a.d., zaklјučno sa julom 2006. godine, ali kako mu naknada nije isplaćena, tužilac je pokrenuo parnični postupak koji je ončan donošenjem presude Osnovnog suda u Kruševcu P. br. 884/12 od 13.02.2014. godine, kojim je usvojen njegov zahtev i obavezan tuženi HI “AA” a.d., da tužiocu na ime duga isplati iznos od 4.914.652,80 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 01.08.2006. godine do isplate, kao i da mu na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 1.064.834,00 dinara. Ova presuda potvrđena je presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž.br. 3567/16 od 13.12.2016. godine.

Žalbeni navod tužioca da je ugovor o prodaji društvenog kapitala od 13.01.2004. godine, raskinut retroaktivnom primenom člana 41a stav 2 Zakona o privatizaciji, je osnovan, ali nije od uticaja na drugačiju odluku suda, s obzirom da je i član 41a Zakona o privatizaciji), koji je važio u vreme zaklјučenja ugovora, predviđao mogućnost raskida ugovora zbog neispunjenja (neplaćanje rate ugovorene cene u ugovorenom roku).

Suprotno žalbenim navodima tužioca, pravilno je prvostepeni sud prilikom donošenja odluke imao u vidu presudu Evropskog suda za lјudska prava u Strazburu od 14.03.2017. godine u predmetu “Tehnogradnja” d.o.o., protiv Srbije (predstavka br. 35081/10 i 68117/13), kada je našao da činjenice koje je sud razmatrao u tom postupku, nisu identične činjenicama iznetim od strane tužioca u ovoj parnici, s obzirom da je u tom postupku sud našao da je došlo do povrede člana 6 stav 1 Konvencije i člana 1 Protokola 1 u vezi sa neizvršavanjem pravnosnažnih odluka domaćih sudova, s obrazloženjem da preduzeće – dužnik nije moglo “istovremeno biti podvrgnuto stečajnom i izvršnom postupku”. Tužilac, prema sopstvenim navodima, nije ni pokretao izvršni postupak, niti je mogao da ga pokrene jer je vodio parnični postupak koji je pravnosnažno okončan donošenjem presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž. br. 3567/16 od 13.12.2016. godine, pa se na njega navedena presuda i stav izražen u njoj ne može primeniti.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Yaylali protiv Srbije

Presuda je povezana sa presudom Gabrić protiv Hrvatske (9702/04) od 05.02.2009. koju je doneo Evropski sud za ljudska prava, u kontekstu jednakog sagledavanja srazmernosti izrečene sankcije.

Član P1-1 | DIC | Zarifa Skenderi protiv Srbije

Odluka se navodi u presudi Gž 2695/2019 od 04.04.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kžalba tuženog i potvrđuje presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 8696/2016 od 12.03.2018. godine, ispravlјena rešenjem istog suda P 8696/2016 od 04.02.2019. godine, u prvom i drugom stavu izreke, presuda preinačuje u delu trećeg stava izreke tako što se obavezuje tuženi da tužiocu, na ime naknade štete zbog manje isplaćene penzije, isplati za mart mesec 2013. sa zakonskom zateznom kamatom dok se u prostalom delu stava trećeg izreke i stavu četvrtom odbija i potvrđuje navedena presuda.

Neosnovano se žalbom tužioca osporava ocena prigovora zastarelosti s pozivom na praksu Evropskog suda za lјudska prava i zauzeti stav u predmetu istog činjeničnog i pravnog osnova, Grudić protiv Srbije (presuda od 17.04.2012. godine), da zbog povrede neotuđivog prava na imovinu zagarantovanog Evropskom konvencijom o zaštiti lјudskih prava i osnovnih sloboda, podnosioci prestavke imaju pravo na sve iznose neprimlјene penzije od 1999. godine, dakle, bez obzira na zastarelost. Naime pitanje trogodišnjeg roka zastarelosti iz člana 376. ZOO nije postavlјeno u predmetu Grudić, a reč je o zakonskom roku zastarelosti čije postojanje samo po sebi nije nesaglasno sa Konvencijom i Protokolom uz nju, jer je reč o roku koji teži legitimnom cilјu, obezbeđenju pravne sigurnosti, a koji se, u odsustvu dokaza, ne može smatrati proizvolјno primenjivanim od strane sudova, niti da bi ovaj rok mogao biti neproporcionalno kratak prema posebnim okolnostima slučaja nezakonite obustave isplate penzija kao stečenog prava (presuda Evropskog suda za lјudska prava, predmet Zarif Skenderi i drugi protiv Srbije, Predstavka broj 15090/08, presuda od 04. jula 2017. godine, stav 97 i 100)

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Đokić protiv Bosne i Hercegovine

Presuda je povezana sa presudom Gž 1864/19 od 20.06.2019. Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužilaca i potvrđuje presuda Osnovnog suda u Smederevu P broj 875/18 od 03.10.2018.godine u parnici tužilaca AA do AA2 protiv tuženog BB radi iselјenja.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1 | DIC | Đokić protiv Bosne i Hercegovine

Presuda je povezana sa presudom Gž 1838/10 od 17.02.2010. Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužilјe i potvrđuje presuda Prvog opštinskog suda u Beogradu P.br.3724/05 od 30.05.2007.godine.

Presudom Prvog opštinskog suda u Beogradu P.br.3724/05 od 30.05.2007.godine, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilјa, Republika Srbije, Ministarstvo odbrane, tražila da se naloži tuženoj B.B. da deo dvorišne zgrade na katastarskoj parceli broj __ KO __, koji se nalazi u dnu dvorišta gledano sa ulice desno do stana koji je od tužilјe otkupio VV, ispražnjen od lica i stvari preda u državinu tužilјi, kao i zahtev tužilјe za naknadu troškova parničnog postupka.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član P1-1-1 | DIC | Iatridis protiv Grčke

Podnosilac predstavke ima pravo na naknadu troškova samo u onoj meri u kojoj je pokazano da su ti troškovi zaista i neophodno nastali i da su razumni u pogledu iznosa, jeste premisa na osnovu koje je Veliko veće ESLJP zauzelo stav u pogledu pravičnog zadovoljenja u presudi Iatridis protiv Grčke, broj 31107/96, tačka 54.

Ovaj stav je naveden u brojnim presudama koje su usledile kod kojih je Sud razmatrao pravično zadovoljnenje usled izgubljene dobiit.