Nepoznato lice je 1999. godine postavilo oglas seksualne prirode na internet stranici za upoznavanje u ime podnosioca predstavke, koji je u to vreme imao 12 godina, a bez njegovog znanja. U oglasu su navedene pojedinosti o uzrastu, godini rođenja i fizičkim osobinama podnosioca predstavke i da on želi da stupi u intimni odnos sa osobom muškog pola. Oglas je takođe sadržao link ka njegovoj internet stranici, na kojoj se nalazila njegova fotografija i broj telefona.

Podnosilac predstavke je saznao za oglas kada je primio elektronsku poruku od jednog muškarca koji mu je predlagao da se sastanu. Podneta je prijava policiji, ali je pružalac internet usluga odbio da obelodani identitet osobe koja je postavila oglas jer je smatrao da mora da se pridržava pravila o tajnosti. Okružni sud je kasnije odbio zahtev policije da izda nalog pružaocu usluga da obelodani identitet oglašivača, podnet na osnovu Zakona o krivičnim istragama, pošto je zaključio da ne postoji nijedna izričita zakonska odredba prema kojoj bi u predmetima vezanim za manje teška dela, kao što je kleveta, pružalac usluga mogao biti primoran da se ogluši o profesionalnu poverljivost i obelodani takve informacije. Apelacioni sud je potvrdio ovu odluku, a Vrhovni sud je smatrao da žalba nije dopuštena.

Pravo: Premda je predmet podnosioca predstavke tretiran kao kleveta u domaćem zakonodavstvu, Sud je odlučio da istakne posledice po njegov privatni život, s obzirom na moguću opasnost po njegovu fizičku i psihičku dobrobit i osetljiv uzrast. Postavljanje internet oglasa o podnosiocu predstavke predstavljalo je krivično delo koje je dovelo do toga da je ovaj maloletnik postao meta pedofila. Takvo ponašanje je iziskivalo krivičnopravnu reakciju i delotvorno odvraćanje mogućih učinilaca od vršenja krivičnog dela putem odgovarajuće istrage i gonjenja. Deca i ostali osetljivi pojedinci imaju pravo na zaštitu Države od tako ozbiljnog mešanja u njihov privatni život.

Mogućnost dobijanja odštete od treće strane, u ovom slučaju pružaoca usluga, nije predstavljalo dovoljan pravni lek. Morao je da postoji pravni lek koji bi omogućio utvrđivanje identita i privođenje pravdi stvarnog učinioca dela – u ovom slučaju, lica koje je postavilo oglas – i žrtvi omogući da od njega dobije materijalnu odštetu. Država nije mogla da tvrdi da nije imala mogućnost da uvede sistem zaštite dece od pedofila na internetu s obzirom na to da je u vreme kada se ovaj incident dogodio već bila opšte poznata rasprostranjenost problema seksualnog zlostavljanja dece i opasnosti od upotrebe interneta u kriminalne svrhe. Premda su sloboda izražavanja i tajnost komunikacije od prvenstvenog značaja i korisnici telekomunikacionih i internet usluga moraju da imaju garancije da će njihova privatnost i sloboda izražavanja biti poštovana, takve garancije nisu apsolutne i povremeno nad njima moraju prevagnuti drugi legitimni imperativi, kao što su sprečavanje nereda ili zločina ili zaštita prava i sloboda drugih. Stoga je zakonodavno telo trebalo da obezbedi okvir za mirenje ovih suprotstavljenih interesa. Iako je kasnije takav okvir uveden preko Zakona o uživanju slobode izražavanja u sredstvima javnog informisanja, on nije postojao u relevantno vreme.

Država stoga nije zaštitila pravo podnosioca predstavke na poštovanje njegovog privatnog života, pošto je dala prvenstvo zahtevima o poverljivosti nad njegovom fizičkom i moralnom dobrobiti.

Zaključak: povreda (jednoglasno).

Član 41 – 3.000 evra na ime nematerijalne štete.

Preuzmite presudu u pdf formatu

EVROPSKI SUD ZA LJUDSKA PRAVA

ČETVRTO ODELJENJE

PREDMET K.U. protiv FINSKE

(Predstavka br. 2872/02)

PRESUDA

STRAZBUR

2. decembar 2008. godine

PRAVOSNAŽNA

02.03. 2009.

U ovoj presudi može doći do redaktorskih izmjena.

U predmetu K.U. protiv Finske, Evropski sud za ljudska prava (Četvrto odjeljenje), zasijedajući u Vijeću u sastavu:

Nicolas Bratza, Predsjednik,
Lech Garlicki,
Giovanni Bonello,
Ljiljana Mijović,
David Thór Björgvinsson,
Ján Šikuta,
Päivi Hirvelä, sudije,
i Lawrence Early, Sekretar odjeljenja,

nakon vijećanja bez prisustva javnosti dana 13. novembra 2008. godine, donosi sljedeću presudu koja je usvojena toga dana:

POSTUPAK

Predmet je pokrenut predstavkom (br. 2872/02) protiv Republike Finske koju je po članu 34 Konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (u daljem tekstu: Konvencija) 1. januara 2002. godine Sudu podnio finski državljanin (u daljem tekstu: podnosilac predstavke). Predsjednik vijeća odobrio je zahtjev podnosioca predstavke da se njegovo ime ne objavljuje (pravilo 47 stav 3 Poslovnika Suda).
Podnosioca predstavke zastupao je g. P. Huttunen, advokat sa praksom u Helsinkiju. Vladu Finske (u daljem tekstu: Vlada) zastupao je njen Zastupnik, g. Arto Kosonen in Ministarstva vanjskih poslova.
Podnosilac predstavke naveo je, konkretno, da država nije ispunila svoju pozitivnu obavezu da zaštiti njegovo pravo na poštovanje privatnog života po članu 8 Konvencije.
Odlukom od 27. juna 2006. godine Sud je predstavku proglasio prihvatljivom.
Podnosilac predstavke i Vlada podnijeli su svoja pisana zapažanja (pravilo 59 stav 1). Nakon konsultovanja sa stranama Vijeće je odlučilo da nije potrebno saslušanje o meritumu (pravilo 59 stav 3 in fine), svaka strana je u pisanoj formi odgovorila na zapažanja druge strane. Uz to su dobijeni i komentari treće strane od Helsinške fondacije za ljudska prava, kojoj je Predsjednik dao dozvolu da se umiješa u pisani postupak (član 36 stav 2 i Pravilo 44 stav 2).

ČINJENICE

I. OKOLNOSTI PREDMETA

Podnosilac predstavke rođen je 1986. godine.
Dana 15. marta 1999. godine nepoznato lice ili lica postavili su, bez znanja podnosioca predstavke, oglas na lične oglase (za pronalaženje partnera) na Internetu u ime podnosioca predstavke koji je u to vrijeme imao 12 godina. U oglasu se pominjala njegova starost i godina rođenja, dat je detaljni opis njegovih fizičkih karakteristika, link na internetsku stranicu koju je on imao u to vrijeme, a na kojoj se mogla vidjeti njegova slika, te telefonski broj koji je bio tačan u svemu osim u jednoj brojci. U oglasu se navodilo da on traži intimne odnose sa dječakom njegovih godina ili starijim “da mu pokaže put”.
Podnosilac predstavke saznao je za ovaj oglas na internetu kada je dobio elektronsku poruku od muškarca, koji mu je ponudio da se sastanu i da “onda vidim što ti želiš”.
Otac podnosioca predstavke tražio je od policije da identifikuje lice koje je postavilo oglas da bi podnio prijavu protiv tog lica. Internet provajder, međutim, odbio je da obznani identitet nosioca takozvane dinamične IP adrese koja je bila korišćena, jer su smatrali da ih obavezuje dužnost čuvanja povjerljivosti telekomunikacija koja je definisana zakonom.
Policija je zatim tražila od Okružnog suda u Helskinkiju (käräjäoikeus, tingsrätten) da obaveže pružaoca internet usluga da obznani pomenute informacije po članu 28 Zakona o krivičnim istragama (esitutkintalaki, förundersökningslagen; Zakon br. 449/1987, sa izmjenama i dopunama usvojenim u Zakonu br. 692/1997).
U odluci koja je donesena 19. januara 2001. godine, Okružni sud je to odbio jer nije bilo eksplicitne zakonske odredbe koja bi mu dala ovlašćenje da naloži pružaocu servisa da otkrije podatke o identitetu u telekomunikacijama tako što će prekršiti dužnost čuvanja profesionalne tajne. Sud je naveo da je po Poglavlju 5a, članu 3 Zakona o prisilnim mjerama (pakkokeinolaki, tvångsmedelslagen; Zakon br. 450/1987) i članu 18 Zakona o zaštiti privatnosti i bezbjednosti podataka u telekomunikacijama (laki yksityisyydensuojasta televiestinnässä ja teletoiminnan tietoturvasta, lag om integritetsskydd vid telekommunikation och dataskydd inom televerksamhet; Zakon br. 565/1999) policija imala pravo da dobije podatke za identifikaciju u oblasti telekomunikacija u slučajevima koji su bili vezani za određena krivična djela, bez obzira na obavezu poštovanja tajnosti. Međutim, zlonamjerno pogrešno predstavljanje nije bilo takvo krivično djelo.
Dana 14. marta 2001. godine Appelacioni sud (hovioikeus, hovrätten) potvrdio je tu odluku, a 31. avgusta 2001. godine Vrhovni sud (korkein oikeus, högsta domstolen) odbio je da dopusti da se podnese žalbu.
Lice koje je odgovorilo na lični oglas za pronalaženje partnera i kontaktiralo podnosioca predstavke identifikovano je preko adrese elektronske pošte.
Generalni direktor privrednog društva koje je pružalo internet usluge nije mogao da bude optužen jer je u svojoj odluci od 2. aprila 2001. godine tužilac utvrdio da je navedeno krivično djelo zastarjelo. Navodno krivično djelo bilo je kršenje Zakona o ličnim podacima (henkilötietolaki, personuppgiftslagen; Zakon br. 523/99, koji je stupio na snagu 1. juna 1999. Godine). Konkretnije, pružalac servisa objavio je kleventnički oglas na svojem internet sajtu a da nije potvrdio identitet pošiljaoca.

II. RELEVANTNO DOMAĆE PRAVO I PRAKSA

Finski ustavni zakon (Suomen hallitusmuoto, Regeringsform för Finland; Zakon br. 94/1919, koji je izmijenjen Zakonom br. 969/1995) bio je na snazi do 1. marta 2000. Njegov član 8 odgovara članu 10 važećeg Ustava Finske (Suomen perustuslaki, Finlands grundlag; Zakon br. 731/1999), koji predviđa da se svakome jemči pravo na život.
U periodu koji je od značaja za ovaj predmet, Poglavlje 27, član 3 Krivičnog zakonika (rikoslaki, strafflagen; Zakon br. 908/1974) glasio je:

“Lice koje na način drugačiji od gore navedenoga počini akt zlonamjernog lažnog predstavljanja protiv drugog lica putem pogrdne izjave, prijetnje ili drugog ponižavajućeg čina biće osuđeno za zlonamjerno lažno predstavljanje i kažnjeno novčanom kaznom ili kaznom zatvora u maksimalnom trajanju od tri mjeseca.

Ako se zlonamjerno lažno predstavljanje počini na javnom mjestu ili štampanim, pisanim ili grafičkim materijalom koji krivac distribuira ili pokreće, lice koje je odgovorno kazniće se novčanom kaznom ili zatvorskom kaznom u maksimalnom trajanju od četiri mjeseca.”

U periodu koji je od značaja za ovaj predmet, Poglavlje 5a, član 3 Zakona o mjerama prisile predviđao je:

“Preduslove za praćenje telekomunikacija

Kada postoji razlog da se lice sumnjiči za

1) krivično djelo za koje je predviđena kazna zatvora od najmanje četiri mjeseca,

2) krivično djelo protiv računarskog sistema upotrebom terminalnog uređaja, djelo sa narkoticima, ili

3) za kažnjivi pokušaj nekog od krivičnih djela iz ovog člana,

organ koji vrši krivičnu istragu može biti ovlašćen da prati telekomunikacijsku vezu u posjedu osumnjičenog ili vezu za koju se drugačije pretpostavlja da je on koristi, ili da privremeno onemogući takvu vezu, ako se pretpostavi da informacija dobijena praćenjem ili onemogućavanje veze može biti veoma važno za istragu krivičnog djela

...”

Član 18, stav 1(1) Zakona o zaštiti privatnosti i bezbjednosti podataka u telekomunikacijama, koji je stupio na snagu 1. jula 1999. godine, a ukinut je 1. septembra 2004. godine, propisivao je:

“Bez obzira na obavezu tajnosti koja je propisana članom 7, policija ima pravo da:

(1) uz saglasnost oštećene strane i vlasnika pretplatničke konekcije, dobije identifikacione podatke o prenosu na konkretnu pretplatničku konekciju neophodne za svrhe istrage krivičnog djela iz poglavlja 16, član 9a, poglavlja 17, član 13(2) ili Poglavlja 24, član 3a Krivičnog zakonika (Zakon br. 39/1889)

...”

Član 48 Zakona o ličnim podacima predviđa da pružalac servisa ima krivičnu odgovornost da potvrdi identitet pošiljaoca prije nego što objavi klevetnički oglas na svojoj internetskoj stranici. Član 47 predviđa da je pružalac servisa takođe odgovoran za naknadu štete.
U vrijeme koje je od značaja za ovaj predmet, obrada i objavljivanje osjetljivih informacija koje se tiču seksualnog ponašanja na inernetskom serveru bez saglasnosti subjekta bilo je inkriminisano kao krivično djelo protiv zaštite podataka u članu 43 Zakona o ličnim dosijeima (Zakon br. 630/1995) i poglavlju 38, član 9 (Zakon br. 578/1995) Krivičnog zakonika, te kao povreda zaštite podataka u članu 44 Zakona o ličnim dosijeima. Nadalje, to je moglo dovesti do odgovornosti za štetu po članu 42 (Zakon br. 471/1987) navedenog Zakona.
Član 17 Zakona o ostvarivanju slobode izražavanja u masovnim medijima (laki sanavapauden käyttämisestä joukkoviestinnässä, lagen om yttrandefrihet i masskommunikation: Zakon br. 460/2003), koji je stupio na snagu 1. januara 2004. godine, predviđa:

“Otkrivanje informacija o identitetu lica vezanog za poruku na mreži

Na zahtjev službenika koji ima ovlašćenje da vrši hapšenja, državnog tužioca ili oštećenog, sud može da naloži operatoru odašiljača, servera ili nekog drugog sličnog uređaja da licu koje je podnijelo zahtjev otkrije informacije koje su potrebne da bi se izvršila identifikacija pošiljaoca neke poruke na mreži, uz uslov da postoje razumni osnovi da se vjeruje da je sadržaj poruke takav da je njeno stavljanje u javnost krivično djelo. Međutim, otkrivanje informacija o identitetu oštećenome može da se naloži samo u slučaju da on ili ona ima pravo da pokrene krivično gonjenje za to krivično djelo. Zahtjev se podnosi Okružnom sudu u prebivalištu operatora uređaja ili Okružnom sudu Helsinkija u roku od tri mjeseca od objavljivanja dotične poruke. Sud može da pojača ovaj nalog tako što će zaprijetiti novčanom kaznom.”

III. RELEVANTNI MEĐUNARODNI MATERIJALI

A. Savjet Evrope

Brz razvoj telekomunikacionih tehnologija posljednjih desetljeća doveo je do pojave nove vrste kriminala i omogućio je da se tradicionalna krivična djela počinjavaju putem novih tehnologija. Savjet Evrope je još 1989. godine prepoznao potrebu da se adekvatno i brzo reaguje na ovaj novi izazov i tada je Komitet ministara usvojio Preporuku br. R (89) 9 o računarskom kriminalu. Riješen da obezbijedi da istražni organi imaju odgovarajuća specijalna ovlašćenja za istrage računarskog kriminala, 1995. godine Komitet ministara usvojio je Preporuku br. R (95) 13 o problemima krivičnog procesnog prava vezanima za informacione tehnologije. U tački 12 principa koji su priloženi uz tu preporuku, kaže se:

“Pružaocima servisa koji nude telekomunikacione usluge građanima, bilo kroz javne ili privatne mreže, treba uvesti konkretne obaveze da obezbijede informacije za identifikovanje korisnika kada to naloži nadležni istražni organ.”

Drugi principi koji se odnose na obavezu da se sarađuje sa istražnim organima glase:

“9. Uz obavezu da se poštuju zakonske privilegije ili zaštita, većina pravnih sistema dopušta istražnim organima da nalože licima da predaju predmete pod njihovom kontrolom koji su potrebni da posluže kao dokaz. Paralelno sa tim treba propisati ovlašćenje da se naloži licima da predaju sve precizirane podatke koje imaju pod svojom kontrolom u računarskom sistemu u formi koju traži istražni organ.

10. Uz obavezu da se poštuju zakonske privilegije ili zaštita, istražni organi treba da imaju ovlašćenje da nalože licima koja imaju podatke u računarskom sistemu pod svojom kontrolom da obebijede sve potrebne informacije da bi se omogućio pristup računarskom sistemu i podacima koji se u njemu nalaze. Krivično procesno pravo treba da obezbijedi da sličan nalog može da se izda i drugim licima koja posjeduju saznanja o funkcionisanju računarskog sistema ili mjerama koje su primjenjene da bi se obezbijedili podaci koji se u njemu nalaze.”

1996. godine, Evropski komitet za problem kriminala osnovao je odbor eksperata koji treba da se bavi računarskim kriminalom. Smatralo se da, iako prethodne dvije preporuke o materijalnom i procesnom pravu nisu bile bez rezultata, samo obavezujući međunarodni instrument može da obezbijedi potrebnu efikasnost u borbi protiv krivičnih djela računarskog kriminala. Konvencija o računarskom kriminalu otvorena je za potpisivanje 23. novembra 2001. godine, a stupila je na snagu 1. jula 2004. To je prvi i jedini međunarodni ugovor o krivičnim djelima počinjenim putem Interneta i otvoren je za potpis svim državama. Ovom Konvencijom traži se od država da kao krivična djela definišu sljedeće radnje: nedozvoljen pristup računarskom sistemu; nedozvoljeno presretanje računarskih podataka, ometanje podataka ili računarskih sistema, zloupotreba uređaja, računarsko krivotvorenje i prevara, dječja porngrafija, kršenje autorskih i srodnih prava. Dodatni protokol uz Konvenciju, usvojen 2003. godine, dalje zahtijeva da se kriminalizuju govor mržnje, ksenofobija i rasizam. Područje djelovanja procesnih odredbi Konvencije ide i dalje od krivičnih djela definisanih u Konvenciji po tome što se odnosi na sva krivična djela počinjena putem računarskog sistema:

“Član 14 – Područje djelovanja procesnih odredbi

1. Svaka strana mora da usvoji zakonske i druge mjere koje budu potrebne da se uspostave ovlašćenja i postupci predviđeni u ovom članu za svrhe konkretnih krivičnih istraga ili postupaka.

2. ... svaka strana mora da primjenjuje ovlašćenja i postupke iz stava 1 ovog člana na:

a) krivična djela utvrđena u skladu sa članovima od 2 do 11 ove Konvencije;

b) druga krivična djela počinjena putem računarskog sistema; i

c) prikupljanje dokaza krivičnog djela u elektronskoj formi.

3...”

Procesna ovlašćenja obuhvataju sljedeće: ekspeditivno čuvanje pohranjenih računarskih podataka, ekspeditivno čuvanje i djelomično otkrivanje podataka o saobraćaju, nalog za predavanje računarskih podataka, pretres i privremeno oduzimanje računarskih podataka, prikupljanju podataka o prenosu podataka u trenutku kada do njega dođe i presretanje sadržaja podataka. Od posebnog značaja je ovlašćenje da se naloži pružaocu servisa da preda informacije o pretplatniku koje se odnose na njegove servise; i zaista, u obrazloženju se opisuje problem identifikovanja počinioca kao jedan od najznačajnijih izazova u borbi protiv kriminala u umreženom okruženju:

“Član 18 – Nalog za predavanje računarskih podataka

1. Svaka Strana ugovornica obavezna je da usvoji zakonske i druge mjere potrebne da nadležni organi dobiju ovlašćenja da mogu da nalože:

a) licu na njihovoj teritoriji da preda precizirane računarske podatke koji su u posjedu ili pod kontrolom tog lica, a koji su pohranjeni u računarskom sistemu ili mediju za pohranjivanje računarskih podataka;

b) pružaocu servisa koji nudi svoje servise na teritoriji te države potpisnice da preda informacije o pretplatniku vezane za te servise koje taj pružalac servisa ima u svom posjedu ili pod kontrolom.

2. Ovlašćenja i postupci iz ovog člana moraju biti u skladu sa odredbama člana 14 i člana 15.

3. Za svrhe ovog člana izraz “informacije o pretplatniku” znači informacije sadržane u formi računarskih podataka ili u bilo kojoj drugoj formi koju posjeduje pružalac servisa, koje se odnose na pretplatnika njegovih servisa, a nisu podaci o saobraćaju ili o sadržaju, putem kojih se može ustanoviti:

a) vrsta komunikacionog servisa koji je korišćen, tehničko rješenje koje je upotrebljeno i period servisa;

b) identitet pretplatnika, poštanska ili geografska adresa, telefonski i neki drugi pristupni broj, informacije o obračunu (billing) i plaćanju, koje su dostupne na osnovu ugovora o servisima ili aranžmana za pružanje servisa;

c) svaka druga informacija o lokaciji instaliranja komunikacione opreme, koja je dostupna na osnovu ugovora o servisima ili aranžmana za pružanje servisa”

U obrazloženju se navodi da u toku krivične istrage, informacije o pretplatniku mogu biti potrebne uglavnom u dvije situacije. Prva, da se utvrdi koje servise i sa njima povezane tehničke mjere je pretplatnik koristio ili koristi, kao što su vrsta telefonskog servisa koji koristi, vrsta drugih povezanih servisa koje koristi (npr. prosljeđivanje poziva, govorna pošta), telefonski broj ili neka druga tehnička adresa (npr. adresa elektronske pošte). Drugo, kada je poznata tehnička adresa, informacije o pretplatniku su potrebne da bi se pomoglo u utvrđivanju identiteta dotičnog lica. Nalog za predavanje računarskih podataka predviđa manje intruzivne i manje zahtjevne mjere koje mogu da primjene organi za sprovođenje zakona umjesto mjera kao što su presretanje sadržaja podataka i prikupljanje podataka o saobraćaju u stvarnom vremenu, koje se moraju ili mogu ograničiti samo na teška krivična djela (član 20 i 21).
Na svjetskoj konferenciji “Saradnja protiv računarskog kriminala” održanoj u Strazburu 1. i 2. aprila 2008. godine usvojene su “Smjernice za saradnju između organa za sprovođenje zakona i pružaoca internet servisa u borbi protiv računarskog kriminala”. Njihova svrha je da se pomogne organima za sprovođenje zakona i pružaocima internet servisa da strukturiraju svoju interakciju vezanu za pitanja računarskog kriminala. Da bi se poboljšala računarska bezbjednost i na najmanju mjeru svelo korišćenje servisa za nezakonite svrhe, smatralo se nužnim da dvije strane sarađuju jedna sa drugom na efikasan način. Smjernice daju u glavnim crtama praktične mjere koje treba da preduzimaju organi za sprovođenje zakona i pružaoci servisa, koje će ih podstaći da razmjenjuju informacije da bi ojačali svoje kapacitete za otkrivanje i suzbijanje novih vrsta računarskog kriminala. Konkretno, pružaoci servisa podstaknuti su da sarađuju sa organima za sprovođenje zakona da bi pomogli da se na najmanju mjeru svede korišćenje servisa za kriminalne djelatnosti definisane zakonom.

B. Ujedinjene nacije

Od niza rezolucija usvojenih u oblasti računarskog kriminala, najrelevantnije za svrhe ovog predmeta su Rezolucija Generalne skupštine 55/63 od 4. decembra 2000. godine i 56/121 od 19. decembra 2001. godine o “Suzbijanju kriminalne zloupotrebe informacionih tehnologija”. Među mjerama za suzbijanje takve zloupotrebe, u Rezoluciji 55/63 preporučuje se da:

“(f) Pravni sistemi treba da omoguće čuvanje i brz pristup elektronskim podacima koji se odnose na konkretnu krivičnu istragu;”

Kasnija rezolucija istakla je značaj vrijednosti tih raličiih mjera i ponovo pozvala države da ih uzmu u obzir.

C. Evropska unija

Dana 15. marta 2006. godine Evropski parlament i Savjet Evropske unije usvojio je Direktivu 2006/24/EK o zadržavanju podataka generisanih ili obrađenih u vezi sa pružanjem javno dostupnih usluga elektronske komunikacije ili javnih komunikacijskih mreža, kojom se mijenja prethodna Direktiva o zadržavanju podataka 2002/58/EC. Cilj ove Direktive jeste da se usaglase odredbe zemalja članica koje se odnose na obaveze pružaoca komunikacijskih usluga u odnosu na zadržavanje određenih podataka, da bi se obezbijedilo da su ti podaci dostupni za potrebe istrage, detekcije i krivičnog gonjenja teških krivičnih djela prema definiciji svake države članice u njenom domaćem pravu. Ova direktiva se odnosi na podatke o saobraćaju i lokaciji i pravnih i fizičkih lica, te na podatke vezane za to potrebne da se identifikuje pretplatnik ili registrovani korisnik. Ona se ne odnosi na sadržaj elektronskih komunikacija. Direktiva propisuje da države članice moraju obezbijediti da se određene kategorije podataka zadržavaju u periodu između šest mjeseci i dvije godine. Član 5 precizira koje podatke treba zadržati :

“1. Države članice imaju obavezu da obezbijede da se po ovoj Direktivi zadržavaju sljedeće kategorije podataka:

(a) podaci potrebni da se uđe u trag i da se identifikuje izvor komunikacije:

...

(2) podaci vezani za pristup internetu, internetske elektronske adrese i internetsku telefoniju:

...;

(iii) ime i adresa pretplatnika ili registrovanog korisnika kojem je u vrijeme komunikacije bila dodjeljena adresa Internet Protokola (IP adresa), korisnički ID ili telefonski broj;”

Države članice imale su obavezu da implementiraju ovu Direktivu do 15. septembra 2007. godine. Međutim, 16 država, uključujući Finsku, iskoristile su pravo da odlože njenu primjenu u odnosu na pristup internetu, internetsku telefoniju i internetske elektronske adrese do 15. marta 2009. Godine.

IV. KOMPARATIVNO PRAVO

Komparativni pregled domaćeg zakonodavstva država članica Savjeta Evrope pokazuje da u većini zemalja postoji konkretna obaveza pružalaca telekomunikacijskih usluga da predaju računarske podatke, uključujući informacije o pretplatnicima, na zahtjev istražnih ili sudskih organa, bez obzira na prirodu krivičnog djela. Neke zemlje imaju samo opšte odredbe o dostavljanju dokumenata i drugih podataka, koje se u praksi mogu proširiti tako da pokriju i obavezu da se predaju precizirani računarski podaci i podaci o pretplatnicima. Nekoliko zemalja još uvijek nisu implementirale odredbe člana 18 Konvencije Savjeta Evrope o računarskom kriminalu.

V. PODNESCI TREĆE STRANE

Helsinška fondacija za ljudska prava navela je da ovaj konkretni slučaj dovodi do toga da se postavi pitanje uspostavljanja ravnoteže između zaštite privatnosti, časti i ugleda s jedne strane i ostvarivanja slobode izražavanja s druge. Njihov je stav da ovaj konkretni slučaj nudi Sudu priliku da definiše pozitivne obaveze države u ovoj sferi i time promoviše zajedničke standarde u upotrebi interneta u državama članicama.
Helsinška fondacija istakla je da je Internet veoma poseban vid komunikacije i da je jedan od temeljnih principa njegovog korišćenja anonimnost. Visok nivo anonimnosti podstiče slobodu govora i izražavanja različitih ideja. S druge strane, Internet je moćan instrument za klevetanje ili vrijeđanje ljudi ili kršenje njihovih prava na privatnost. Zbog anonimnosti interneta, žrtva povrede je u posebno osjetljivoj poziciji. Za razliku od tradicionalnih medija, žrtva ne može lako da identifikuje lice koje je kleveće zbog činjenice da je moguće da se to lice krije iza nadimka ili čak da koristi lažni identitet.

PRAVO

I. NAVODNE POVREDE ČLANA 8 I ČLANA 13 KONVENCIJE

Podnosilac predstavke žalio su se po članu 8 Konvencije da je došlo do zadiranja u njegov privatni život i da nije postojao nikakav djelotvoran lijek da se otkrije identitet lica koje je stavilo klevetnički tekst na internet u njegovo ime, što je suprotno članu 13 Konvencije.

Članom 8 predviđa se:

“1. Svako ima pravo na poštovanje svog privatnog i porodičnog života, doma i prepiske.

2. Javne vlasti neće se miješati u ostvarivanje ovog prava sem ako to nije u skladu sa zakonom i neophodno u demokratskom društvu u interesu nacionalne bezbjednosti, javne bezbjednosti ili ekonomske dobrobiti zemlje, radi sprečavanja nereda ili kriminala, zaštite zdravlja ili morala, ili radi zaštite prava i sloboda drugih.”

Članom 13 predviđa se:

“Svako kome su povrijeđena prava i slobode predviđeni u ovoj Konvenciji ima pravo na djelotvoran pravni lijek pred nacionalnim vlastima, bez obzira jesu li povredu izvršila lica koja su postupala u službenom svojstvu.”

A. Podnesci strana

Podnosilac predstavke naveo je da su zakoni i drugi propisi u Finskoj u to vrijeme štitili kriminalca dok žrtva nije imala sredstva da dobije pravno zadovoljenje ili zaštitu od povrede privatnosti. Po Krivičnom zakoniku sporni čin jeste kažnjiv, ali Vlada je propustila da obezbijedi da Zakon o zaštiti privatnosti i obezbjeđenju podataka u oblasti telekomunikacija i Zakon o mjerama prinude budu međusobno usklađeni. On je naveo da nasumično traženje naknade štete u parničnom postupku, posebno od nekog trećeg lica, nije dovoljno da se njegova prava zaštite. Istakao je da nema sredstava da se identifikuje lice koje je stavilo oglas na internet. Iako naknada štete u nekim slučajevima može da bude djelotvoran pravni lijek, to zavisi od toga da li tu naknadu plaća lice koje je povrijedilo prava žrtve, što u slučaju iz njegove predstavke nije bilo tako. Prema mišljenju Vlade, postoji novi zakon koji bi, da je postojao u vrijeme spornih događaja, doveo do toga da bi ova pritužba bila nepotrebna. Po mišljenju podnosioca predstavke, Vlada nije pružila nijedno opravdanje za propust da mu pruži zaštitu u relevantno vrijeme. On zbog toga smatra da je došlo do povrede člana 8 i člana 13.
Vlada je istakla da je u ovom konkretnom predmetu zadiranje u privatni život podnosioca predstavke počinilo drugo fizičko lice. U domaćem pravu ovaj sporni čin smatra se činom zlonamjernog lažnog predstavljanja i kao takav bio bi kažnjiv, što ima odvraćajući efekat. Istraga je počela sa ciljem da se identifikuje lice koje je postavilo oglas na Internet, ali nije bila uspješna zbog zakona i drugih propisa koji su bili na snazi u to vrijeme i koji su imali za cilj da zaštite slobodu izražavanja i pravo na anonimno izražavanje. Ti zakoni su štitili onoga ko objavi anomimnu poruku na internetu u toj mjeri da su zaštitom obuhvaćene i poruke koje možda zadiru u privatnost drugog lica. Ovaj neželjeni efekat zaštite nastao je zbog činjenice da koncept poruke koja zadire u zaštitu privatnosti nije sasvim jasan i zbog toga nije bilo moguće isključiti jasno takve poruke iz zaštite koja se predviđa zakonom. Bilo je, međutim, drugih puteva za pravno zadovoljenje koji su bili na raspolaganju, na primjer, Zakon o ličnim podacima, koji predviđa zaštitu od zlonamjernog lažnog predstavljanja u tome što operator ili server, na osnovu odredbi tog Zakona o krivičnoj odgovornosti i odgovornosti za naknadu štete, ima obavezu da obezbijedi da osjetljivi podaci koje on evidentira budu obrađeni uz saglasnost lica koje je predmet podataka. Nadalje, iako je došlo do zastare krivičnog djela vezanog za lične podatke, podnosilac predstavke i dalje je imao mogućnost da traži naknadu štete od lica koje je objavilo oglas. Kada se ovaj predmet uporedi sa predmetom X i Y protiv Holandije (presuda od 26. marta 1985. godine, Serija A br. 91), u ovom predmetu odgovornost za naknadu štete u kontekstu lakšeg krivičnog djela obezbjeđivala je dovoljni odvraćajući efekat. Uz to, podnosilac predstvke imao je na raspolaganju i druge mehanizme, kao što je pretkrivična policijska istraga, krivično gonjenje, sudski postupak i naknada štete.
Vlada je navela da je značajno da se razmotri kakva je bila situacija u zakonodavstvu u relevantno vrijeme u tadašnjem društvenom kontekstu, kada je brzi porast upotrebe interneta tek počinjao. Sadašnje zakonodavstvo, Zakon o ostvarivanju slobode izražavanja u masovnim medijima (član 1 i 17), koji je stupio na snagu 1. januara 2004. godine, daje policiji široka ovlašćenja da za svrhe krivične istrage prekrši zaštitu lica koje je objavilo anonimnu poruku na internetu. Novi zakoni i drugi propisi odraz su reakcije zakonodavca na društveni razvoj kada je povećana upotreba – a u isto vrijeme i zloupotreba – Interneta iziskivala ponovno definisanje granica zaštite. Dakle, zbog promijenjene situacije u društvu, kasnije zakonodavstvo je dalje ojačalo zaštitu privatnog života u odnosu na slobodu izražavanja, a posebno u odnosu na zaštitu lica koja objavljuju anonimne poruke na internetu.
Međutim, od najveće važnosti u ovom predmetu bilo je da su čak i zakoni i propisi koji su bili na snazi u relevantno vrijeme pružali podnosiocu predstavke sredstva za djelovanje protiv distribuiranja poruka koje zadiru u privatnost, jer je operator internetskog server na kome je objavljena poruka imao obavezu po zakonu da potvrdi da je dotično lice dalo saglasnost da se na server operatora obrađuju osjetljive informacije koje se odnose na njega/nju. Ta obaveza pojačana je krivičnom odgovornošću i odgovornošću za naknadu štete u građanskom pravu. Tako su zakoni i drugi propisi obezbjeđivali podnosiocu predstavke dovoljnu zaštitu privatnosti i djelotvorne pravne lijekove.

B. Ocjena Suda

Sud konstatuje na samom početku da je podnosilac predstavke, maloljetnik od 12 godina u to vrijeme, bio predmet oglasa seksualne prirode na internetskom sajtu za lične oglase za pronalaženje partnera. Identitet lica koje je postavilo oglas nije se, međutim, mogao dobiti od pružaoca internet servisa zbog zakonodavstva koje je u to vrijeme bilo na snazi.
Nema spora da je ovdje primjenjiv član 8: činjenice koje se nalaze u osnovi predstavke odnose se na “privatni život”, koncept koji pokriva fizički i moralni integritet lica ( X i Y protiv Holandije, citirano ranije u tekstu ove presude, stav 22). Iako se u okviru domaćeg prava ovaj predmet doživljava kao predmet zlonamjernog lažnog predstavljanja, Sud ipak želi da naglasi ove posebne aspekte pojma privatnog života, uzimajući u obzir potencijalnu opasnost za fizičku i mentalnu dobrobit podnosioca predstavke izazvanu spornom situacijom i njegovu osjetljivost s obzirom na njegov uzrast.
Sud ponavlja da, iako cilj člana 8 jeste u suštini da zaštiti pojedinca od proizvoljnog zadiranja javnih vlasti, on ne obavezuje državu samo da se uzdrži od takvog zadiranja: uz tu primarno negativnu obavezu, mogu da postoje pozitivne obaveze koje su sadržane u djelotvornom poštovanju privatnog ili porodičnog života (v. Airey protiv Irske, presuda od 9. oktobra 1979, Serija A br. 32, stav 32).
Ove obaveze mogu da uključuju usvajanje mjera osmišljenih da bi se obezbijedilo poštovanje privatnog života čak i u domenu međusobnog odnosa pojedinaca. Postoje različiti načini da se obezbijedi poštovanje privatnog života i priroda obaveze države zavisi od posebnog aspekta privatnog života o kome je riječ. Iako izbor sredstava kojima treba obezbijediti usklađenost sa članom 8 u sferi zaštite od djelovanja pojedinca jeste, u principu, u okviru polja slobodne procjene države, djelotvorno odvraćanje od teških djela, gdje se radi o osnovnim vrijednostima i suštinskim aspektima privatnog života, iziskuje efikasne odredbe krivičnog prava (v. X i Y protiv Holandije, stavovi 23-24 i 27; August protiv Ujedinjenog Kraljevstva (dec.), br. 36505/02, 21. januar 2003, i C. protiv Bugarske, br. 39272/98, stav 150, ECHR 2003-XII).
Granice polja slobodne procjene domaćih vlasti u državi ipak su ograničene odredbama Konvencije. U tumačenju ovih odredbi, pošto je Konvencija prije svega i iznad svega sistem za zaštitu ljudskih prava, Sud mora da uzme u obzir uslove u državama ugovornicama koji se mijenjaju i da reaguje, na primjer, na svako novo približavanje standardima koje treba postići (v. Christine Goodwin protiv Ujedinjenog Kraljevstva [GC], br. 28957/95, stav 74, ECHR 2002-VI).
Sud smatra da, iako ovaj predmet možda nije toliko ozbiljan ka o X i Y protiv Holandije, gdje je do povrede člana 8 došlo zbog nepostojanja djelotvorne krivične sankcije za silovanje hendikepirane djevojke, on ipak ne može da se tretira kao trivijalan. Djelo je bilo krivično, uključivalo je maloljetnika i napravilo od njega metu za pedofile (v. takođe stav 41 ove presude).
Vlada je priznala da se u to vrijeme operatoru servera nije moglo naložiti da pruži informacije kojima bi se identifikovao počinilac. Oni su iznijeli argument da je zaštita obezbijeđena samim postojanjem krivičnog djela zlonamjernog lažnog predstavljanja i mogućnošću da se podnese krivična prijava ili da se podnese tužba za nakndu štete protiv operatora servera. Što se tiče ovog prvog, Sud konstatuje da postojanje krivičnog djela ima ograničeni odvraćajući efekat ukoliko ne postoje sredstva da se stvarni počinilac identifikuje i izvede pred lice pravde. Tu Sud konstatuje da nije isključio mogućnost da se pozitivne obaveze države po članu 8 da se zaštiti fizički i moralni integritet pojedinca mogu odnositi na pitanja koja se odnose na djelotvornost krivične istrage čak i kada krivična odgovornost lica koja djeluju u ime države nije u pitanju (v. Osman protiv Ujedinjenog Kraljevstva, presuda od 28. oktobra 1998. godine, Izvještaji o presudama i odlukama 1998-VIII, stav 128). Po mišljenju Suda, države imaju pozitivnu obavezu koja je sadržana u članu 8 Konvencije da kriminalizuju djela protiv lica, uključujući i djela u pokušaju, te da ojačaju odvraćajući efekat inkriminacije primjenjujući u praksi odredbe krivičnog prava kroz djelotvornu istragu i krivično gonjenje (v. mutatis mutandis, C. protiv Bugarske, citirano ranije u tekstu ove presude, stav 153). Kada je u opasnosti fizička i moralna dobrobit djeteta takvi sudski nalozi poprimaju još veći značaj. Sud podsjeća u vezi sa tim da je nesporno da je seksualno zlostavljanje užasna vrsta nedjela, sa izuzetno teškim posljedicama za njegove žrtve. Djeca i drugi posebno osjetljivi pojedinci imaju pravo na zaštitu države u obliku djelotvornog odvraćanja od tako teških vrsta zadiranja u suštinske aspekte njihovog privatnog života (v. Stubbings i drugi protiv Ujedinjenog Kraljevstva, 22. oktobar 1996. godine, stav 64, Izvještaji 1996-IV).
Što se tiče argumenta Vlade da je podnosilac predstavke imao priliku da dobije naknadu štete od treće strane, naime od pružaoca servisa, Sud smatra da to nije bilo dovoljno u okolnostima ovog predmeta. Jasno je da i javni interes i zaštita interesa žrtava krivičnih djela počinjenih protiv njihove fizičke ili psihološke dobrobiti iziskuju dostupnost pravnog lijeka koji omogućava da se identifikuje i izvede pred lice pravde stvarni počinilac, u ovom konkretnom predmetu lice koje je dalo oglas u ime podnosioca predstavke i da žrtva treba da dobije finansijsku reparaciju od njega.
Sud prihvata da, s obzirom na poteškoće koje u modernim društvima postoje u vršenju kontrole i praćenja poštovanja zakona, pozitivna obaveza mora da se tumači na način koji ne nameće nemogući ili nesrazmjeran teret na vlasti ili, kao u ovom predmetu, na zakonodavca. Još jedna relevantna činjenica jeste potreba da se obezbijedi da se ovlašćenja da se kontroliše, sprečava i istražuje kriminal vrše na način koji je u potpunosti u skladu sa propisanim postupkom i drugim garancijama koje legitimno ograničavaju krivične istrage i izvođenje počinilaca pred lice pravde, uključujući tu i garancije iz člana 8 i člana 10 Konvencije, garancije na koje mogu da se pozovu sami počinioci krivičnih djela. Sud ima senzibiliteta za argument Vlade da svaki nedostatak zakonodavstva treba sagledati u društvenom kontekstu vremena u kome je postojao. Sud napominje u isto vrijeme da se relevantni događaj desio 1999. godine, odnosno u vrijeme kada je već bilo dobro poznato da Internet, upravo zbog svoje anonimnosti, može da se koristi za kriminalne svrhe (v. stavove 22 i 24 ove presude). Takođe je i široko rasprostranjeni problem seksualnog zlostavljanja djece postao dobro poznat tokom prethodne decenije. Stoga se ne može reći da tužena vlada nije imala prilike da uvede sistem kojim će se djeca žrtve zaštititi od izloženosti pedofilskim kontaktima putem internet.
Sud smatra da je praktična i djelotvorna zaštita podnosioca predstavke iziskivala da se preduzmu djelotvorni koraci da se identifikuje i krivično goni počinilac, odnosno lice koje je dalo oglas. U ovom predmetu takva zaštita nije pružena. Djelotvorna istraga nikada nije mogla biti pokrenuta zbog dominantnog uslova da se mora poštovati povjerljivost. Iako sloboda izražavanja i povjerljivost komunikacija jesu primarna pitanja i korisnici telekomunikacijskih i internetskih servisa moraju da imaju garancije da će se poštovati njihova privatnost i sloboda izražavanja, takve garancije ne mogu da budu apsolutne i moraju povremeno da ustupe mjesto drugim legitimnim imperativima kao što su sprečavanje nereda ili kriminala ili zaštita prava i sloboda drugih. Bez obzira na pitanje da li ponašanje lica koje je dalo uvredljivi oglas na internetu može da privuče zaštitu po članu 8 i članu 10, uzimajući u obzir da je ono vrijedno svakog prijekora, ipak je zadatak zakonodavca da obezbijedi okvir da bi se pomirili razni zahtjevi koji se nadmeću za zaštitu u ovom kontekstu. Takav okvir, međutim, nije postojao u relevantno vrijeme i rezultat je bio da se pozitivna obaveza Finske u odnosu na podnosioca predstavke nije mogla ispuniti. Ovaj nedostatak kasnije je otklonjen. Međutim, mehanizmi koji su uvedeni Zakonom o ostvarivanju slobode izražavanja i masovnim medijima (v. stav 21 ove presude) stupio je na snagu prekasno za podnosioca predstavke.
Sud nalazi da je došlo do povrede člana 8 u ovom predmetu.
Nakon što je razmotrio nalaz vezan za član 8, Sud smatra da nije neophodno da ispituje da li je u ovom predmetu došlo i do povrede člana 13 (v. između ostalog, Sallinen i drugi protiv Finske, 50882/99, stavovi 102 i 110, 27. septembra 2005. godine, i Copland protiv Ujedinjenog Kraljevstva, br. 62617/00, stavovi 50-51, ECHR 2007-...).

II. PRIMJENA ČLANA 41 KONVENCIJE

Član 41 Konvencije predviđa:

“Kada Sud utvrdi povredu Konvencije ili protokola uz nju, a unutrašnje pravo dotične Visoke strane ugovornice omogućava samo djelimičnu odštetu, Sud će, ako je to potrebno, pružiti pravično zadovoljenje oštećenoj stranci.”

A. Naknada štete

Pod stavkom nematerijalna šteta, podnosilac predstavke potraživao je 3.500 eura (EUR) za patnje koje je pretrpio.
Vlada je navela da dosuđena naknada štete ne treba da bude veća od 2.500 EUR.
Sud nalazi da je utvrđeno da je podnosilac predstavke sigurno pretrpio nematerijalnu štetu. Sud smatra da dovoljno pravično zadovoljenje neće biti obezbijeđeno ako se samo utvrdi da je došlo do povrede i da stoga mora da se dosudi naknada štete. Odlučujući na osnovu načela pravičnosti, Sud dosuđuje podnosiocu predstavke 3.000 EUR po ovoj stavci.

B. Troškovi i izdaci

Podnosilac predstavke potraživao je 2.500 EUR za troškove koje je imao tokom postupaka pred domaćim sudovima i postupka pred Sudom.
Vlada je postavila pitanje da li je podnosilac predstavke dostavio potrebnu dokumentaciju.
Sud konstatuje da nije predata dokumentacija koja je propisana Pravilom 60 Poslovnika suda. Stoga se zahtjevi za naknadu troškova i izdataka moraju odbiti.

C. Zatezna kamata

Sud smatra da je prikladno da zatezna kamata treba da se bazira na najmanjoj kreditnoj stopi Evropske centralne banke na koju treba dodati tri procentna poena.

IZ NAVEDENIH RAZLOGA, SUD JEDNOGLASNO

Nalazi da je došlo do povrede člana 8 Konvencije;
Nalazi da nema potrebe da se ispituje pritužba po članu 13 Konvencije;
Nalazi
1. da tužena država ima da plati podnosiocu predstavke u roku od tri mjeseca od datuma pravosnažnosti ove presude u skladu sa članom 44 stav 2 Konvencije, 3.000 eura (tri hiljade eura), plus svaki iznos poreza koji se na to obračunava, na ime naknade nematerijalne štete;
2. da se od isteka gore navedena tri mjeseca do poravnjanja obračunava obična kamata na gore navedeni iznos po stopi koja je jednaka najmanjoj kreditnoj stopi Evropske centralne banke tokom perioda neplaćanja uz dodatak tri procentna poena;
Odbacuje ostatak zahtjeva podnosioca predstavke za pravičnom naknadom.

Sačinjeno na engleskom jeziku i dostavljeno u pisanoj formi 2. decembra 2008. godine, prema pravilu 77 stavovi 2 i 3 Poslovnika Suda.

Lawrence Early Nicolas Bratza

Sekretar Predsjednik

___________________________________
Prevod presude preuzet sa https://hudoc.echr.coe.int/

Ovaj prevod urađenje uz pomoćFonda za ljudska prava Savjeta Evrope (www.coe.int/humanrightstrustfund

FOURTH SECTION

CASE OF K.U. v. FINLAND

(Application no. 2872/02)

JUDGMENT

STRASBOURG

2 December 2008

FINAL

02/03/2009

In the case of K.U. v. Finland, The European Court of Human Rights (Fourth Section), sitting as a Chamber composed of:

Nicolas Bratza, President,
Lech Garlicki,
Giovanni Bonello,
Ljiljana Mijović,
Davíd Thór Björgvinsson,
Ján Šikuta,
Päivi Hirvelä, judges,
and Lawrence Early, Section Registrar,

Having deliberated in private on 13 November 2008,

Delivers the following judgment, which was adopted on that date:

PROCEDURE

1. The case originated in an application (no. 2872/02) against the Republic of Finland lodged with the Court under Article 34 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (“the Convention”) by a Finnish national (“the applicant”), on 1 January 2002. The President of the Chamber acceded to the applicant’s request not to have his name disclosed (Rule 47 § 3 of the Rules of Court).

2. The applicant was represented by Mr P. Huttunen, a lawyer practising in Helsinki. The Finnish Government (“the Government”) were represented by their Agent, Mr A. Kosonen of the Ministry of Foreign Affairs.

3. The applicant alleged, in particular, that the State had failed in its positive obligation to protect his right to respect for private life under Article 8 of the Convention.

4. By a decision of 27 June 2006, the Court declared the application admissible.

5. The applicant and the Government each filed further observations (Rule 59 § 1). The Chamber having decided, after consulting the parties, that no hearing on the merits was required (Rule 59 § 3 in fine), the parties replied in writing to each other’s observations. In addition, third-party comments were received from the Helsinki Foundation for Human Rights, which had been given leave by the President to intervene in the written procedure (Article 36 § 2 of the Convention and Rule 44 § 2).

THE FACTS

I. THE CIRCUMSTANCES OF THE CASE

6. The applicant was born in 1986.

7. On 15 March 1999 an unidentified person or persons placed an advertisement on an Internet dating site in the name of the applicant, who was 12 years old at the time, without his knowledge. The advertisement mentioned his age and year of birth, gave a detailed description of his physical characteristics, a link to the web page he had at the time, which showed his picture, as well as his telephone number, which was accurate save for one digit. In the advertisement, it was claimed that he was looking for an intimate relationship with a boy of his age or older “to show him the way”.

8. The applicant became aware of the advertisement on the Internet when he received an e-mail from a man, offering to meet him and “then to see what you want”.

9. The applicant’s father requested the police to identify the person who had placed the advertisement in order to bring charges against that person. The service provider, however, refused to divulge the identity of the holder of the so-called dynamic Internet Protocol (IP) address in question, regarding itself bound by the confidentiality of telecommunications as defined by law.

10. The police then asked the Helsinki District Court (käräjäoikeus, tingsrätten) to oblige the service provider to divulge the said information pursuant to section 28 of the Criminal Investigations Act (esitutkintalaki, förundersökningslagen; Act no. 449/1987, as amended by Act no. 692/1997).

11. In a decision issued on 19 January 2001, the District Court refused since there was no explicit legal provision authorising it to order the service provider to disclose telecommunications identification data in breach of professional secrecy. The court noted that by virtue of Chapter 5a, section 3, of the Coercive Measures Act (pakkokeinolaki, tvångsmedelslagen; Act no. 450/1987) and section 18 of the Protection of Privacy and Data Security in Telecommunications Act (laki yksityisyydensuojasta televiestinnässä ja teletoiminnan tietoturvasta, lag om integritetsskydd vid telekommunikation och dataskydd inom televerksamhet; Act no. 565/1999) the police had the right to obtain telecommunications identification data in cases concerning certain offences, notwithstanding the obligation to observe secrecy. However, malicious misrepresentation was not such an offence.

12. On 14 March 2001 the Court of Appeal (hovioikeus, hovrätten) upheld the decision and on 31 August 2001 the Supreme Court (korkein oikeus, högsta domstolen) refused leave to appeal.

13. The person who had answered the dating advertisement and contacted the applicant was identified through his e-mail address.

14. The managing director of the company which provided the Internet service could not be charged, because in his decision of 2 April 2001 the prosecutor found that the alleged offence had become time-barred. The alleged offence was a violation of the Personal Data Act (henkilötietolaki, personuppgiftslagen; Act no. 523/99, which came into force on 1 June 1999). More specifically, the service provider had published a defamatory advertisement on its website without verifying the identity of the sender.

II. RELEVANT DOMESTIC LAW AND PRACTICE

15. The Finnish Constitution Act (Suomen hallitusmuoto, Regeringsform för Finland; Act no. 94/1919, as amended by Act no. 969/1995) was in force until 1 March 2000. Its section 8 corresponded to Article 10 of the current Finnish Constitution (Suomen perustuslaki, Finlands grundlag; Act no. 731/1999), which provides that everyone’s right to private life is guaranteed.

16. At the material time, Chapter 27, Article 3, of the Penal Code (rikoslaki, strafflagen; Act no. 908/1974) provided:

“A person who in a manner other than that stated above commits an act of malicious misrepresentation against another by a derogatory statement, threat or other degrading act shall be sentenced for malicious misrepresentation to a fine or to imprisonment for a maximum period of three months.

If the malicious misrepresentation is committed in public or in print, writing or a graphic representation disseminated by the guilty party or which the guilty party causes, the person responsible shall be sentenced to a fine or to imprisonment for a maximum period of four months.”

17. At the material time, Chapter 5a, section 3 of the Coercive Measures Act provided:

“Preconditions of telecommunications monitoring

Where there is reason to suspect a person of

(1) an offence punishable by not less than four months’ imprisonment;

(2) an offence against a computer system using a terminal device, a narcotics offence; or

(3) a punishable attempt to commit an offence referred to above in this section;

the authority carrying out the criminal investigation may be authorised to monitor a telecommunications connection in the suspect’s possession or otherwise presumed to be in his use, or temporarily to disable such a connection, if the information obtained by the monitoring or the disabling of the connection can be assumed to be very important for the investigation of the offence ...”

18. Section 18, subsection 1(1) of the Protection of Privacy and Data Security in Telecommunications Act, which came into force on 1 July 1999 and was repealed on 1 September 2004, provided:

“Notwithstanding the obligation of secrecy provided for in section 7, the police have the right to obtain:

(1) identification data on transmissions to a particular transcriber connection, with the consent of the injured party and the owner of the subscriber connection, necessary for the purpose of investigating an offence referred to in Chapter 16, Article 9 (a), Chapter 17, Article 13 § 2 or Chapter 24, Article 3 (a) of the Penal Code (Act no. 39/1889) ...”

19. Section 48 of the Personal Data Act provides that the service provider is under criminal liability to verify the identity of the sender before publishing a defamatory advertisement on its website. Section 47 provides that the service provider is also liable in damages.

20. At the material time, processing and publishing sensitive information concerning sexual behaviour on an Internet server without the subject’s consent was criminalised as a data protection offence in section 43 of the Personal Files Act (Act no. 630/1995) and Chapter 38, Article 9 (Act no. 578/1995) of the Penal Code, and as a data protection violation in section 44 of the Personal Files Act. Furthermore, it could have caused liability in damages by virtue of section 42 (Act no. 471/1987) of the said Act.

21. Section 17 of the Exercise of Freedom of Expression in Mass Media Act (laki sanavapauden käyttämisestä joukkoviestinnässä, lagen om yttrandefrihet i masskommunikation; Act no. 460/2003), which came into force on 1 January 2004, provides:

“Release of identifying information for a network message

At the request of an official with the power of arrest, a public prosecutor or an injured party, a court may order the keeper of a transmitter, server or other similar device to release information required for the identification of the sender of a network message to the requester, provided that there are reasonable grounds to believe that the contents of the message are such that providing it to the public is a criminal offence. However, the release of the identifying information to the injured party may be ordered only in the event that he or she has the right to bring a private prosecution for the offence. The request shall be filed with the District Court of the domicile of the keeper of the device, or with the Helsinki District Court, within three months of the publication of the message in question. The court may reinforce the order by imposing a threat of a fine.”

III. RELEVANT INTERNATIONAL MATERIALS

A. The Council of Europe

22. The rapid development of telecommunications technologies in recent decades has led to the emergence of new types of crime and has also enabled the commission of traditional crimes by means of new technologies. The Council of Europe recognised the need to respond adequately and rapidly to this new challenge as far back as in 1989, when the Committee of Ministers adopted Recommendation No. R (89) 9 on computer-related crime. Resolved to ensure that the investigating authorities possessed appropriate special powers in investigating computer-related crimes, in 1995 the Committee of Ministers adopted Recommendation No. R (95) 13 concerning problems of criminal procedural law connected with information technology. In point 12 of the principles appended thereto, it recommended that:

“Specific obligations should be imposed on service providers who offer telecommunication services to the public, either through public or private networks, to provide information to identify the user, when so ordered by the competent investigating authority.”

23. The other principles relating to the obligation to cooperate with the investigating authorities stated:

“9. Subject to legal privileges or protection, most legal systems permit investigating authorities to order persons to hand over objects under their control that are required to serve as evidence. In a parallel fashion, provisions should be made for the power to order persons to submit any specified data under their control in a computer system in the form required by the investigating authority.

10. Subject to legal privileges or protection, investigating authorities should have the power to order persons who have data in a computer system under their control to provide all necessary information to enable access to a computer system and the data therein. Criminal procedural law should ensure that a similar order can be given to other persons who have knowledge about the functioning of the computer system or measures applied to secure the data therein.”

24. In 1996, the European Committee on Crime Problems set up a committee of experts to deal with cybercrime. It was felt that, although the previous two recommendations on substantive and procedural law had not gone unheeded, only a binding international instrument could ensure the necessary efficiency in the fight against cyberspace offences. The Convention on Cybercrime was opened for signature on 23 November 2001 and came into force on 1 July 2004. It is the first and only international treaty on crimes committed via the Internet and is open to all States. The Convention requires countries to establish as criminal offences the following acts: illegal access to a computer system, illegal interception of computer data, interference with data or a computer system, misuse of devices, computer-related forgery and fraud, child pornography, and the infringement of copyright and related rights. The additional protocol to the Convention on Cybercrime, adopted in 2003, further requires the criminalisation of hate speech, xenophobia and racism. The scope of the Convention’s procedural provisions goes beyond the offences defined in the Convention in that it applies to any offence committed by means of a computer system:

Article 14 – Scope of procedural provisions

“1. Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish the powers and procedures provided for in this section for the purpose of specific criminal investigations or proceedings.

2. ... each Party shall apply the powers and procedures referred to in paragraph 1 of this Article to:

(a) the criminal offences established in accordance with Articles 2 through 11 of this Convention;

(b) other criminal offences committed by means of a computer system; and

3. ...”

25. The procedural powers include the following: expedited preservation of stored data, expedited preservation and partial disclosure of traffic data, production order, search and seizure of computer data, real-time collection of traffic data and interception of content data. Of particular relevance is the power to order a service provider to submit subscriber information relating to its services; indeed, the explanatory report describes the difficulty in identifying the perpetrator as being one of the major challenges in combating crime in the networked environment:

Article 18 – Production order

“1. Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to empower its competent authorities to order:

(a) a person in its territory to submit specified computer data in that person’s possession or control, which is stored in a computer system or a computer-data storage medium; and

(b) a service provider offering its services in the territory of the Party to submit subscriber information relating to such services in that service provider’s possession or control.

2. The powers and procedures referred to in this Article shall be subject to Articles 14 and 15.

3. For the purpose of this Article the term ‘subscriber information’ means any information contained in the form of computer data or any other form that is held by a service provider, relating to subscribers of its services, other than traffic or content data and by which can be established:

(a) the type of communication service used, the technical provisions taken thereto and the period of service;

(b) the subscriber’s identity, postal or geographic address, telephone and other access number, billing and payment information, available on the basis of the service agreement or arrangement;

(c) any other information on the site of the installation of communication equipment, available on the basis of the service agreement or arrangement.”

26. The explanatory report notes that, in the course of a criminal investigation, subscriber information may be needed mainly in two situations. Firstly, to identify which services and related technical measures have been used or are being used by a subscriber, such as the type of telephone service used, the type of other associated services used (for example, call forwarding, voicemail), or the telephone number or other technical address (for example, the e-mail address). Secondly, where a technical address is known, subscriber information is needed in order to assist in establishing the identity of the person concerned. A production order provides a less intrusive and less onerous measure which law enforcement authorities can apply instead of measures such as interception of content data and real-time collection of traffic data, which must or can be limited only to serious offences (Articles 20 and 21 of the Convention on Cybercrime).

27. A global conference, “Cooperation against Cybercrime”, held in Strasbourg on 1-2 April 2008 adopted the “Guidelines for the cooperation between law enforcement and Internet service providers against cybercrime”. The purpose of the Guidelines is to help law enforcement authorities and Internet service providers structure their interaction in relation to cybercrime issues. In order to enhance cybersecurity and minimise the use of services for illegal purposes, it was considered essential that the two parties cooperate with each other in an efficient manner. The Guidelines outline practical measures to be taken by law enforcement agencies and service providers, encouraging them to exchange information in order to strengthen their capacity to identify and combat emerging types of cybercrime. In particular, service providers are encouraged to cooperate with law enforcement agencies to help minimise the extent to which services are used for criminal activity as defined by law.

B. The United Nations

28. Out of a number of resolutions adopted in the field of cyberspace, the most pertinent for the purposes of the present case are General Assembly Resolutions 55/63 of 4 December 2000 and 56/121 of 19 December 2001 on combating the criminal misuse of information technologies. Among the measures to combat such misuse, it was recommended in Resolution 55/63 that:

“(f) legal systems should permit the preservation of and quick access to electronic data pertaining to particular criminal investigations;”

29. The subsequent Resolution took note of the value of the various measures and again invited member States to take them into account.

C. The European Union

30. On 15 March 2006 the European Parliament and the Council of the European Union adopted Directive 2006/24/EC on the retention of data generated or processed in connection with the provision of publicly available electronic communications services or of public communications networks, amending the previous data-retention Directive 2002/58/EC. The aim of the Directive is to harmonise member States’ provisions concerning the obligations of communications providers with respect to the retention of certain data, in order to ensure that the data are available for the purpose of the investigation, detection and prosecution of serious crime, as defined by each member State in its national law. It applies to traffic and location data on both legal entities and natural persons and to the related data necessary to identify the subscriber or registered user. It does not apply to the content of electronic communications. The Directive requires member States to ensure that certain categories of data are retained for a period of between six months and two years. Article 5 specifies the data to be retained:

“1. Member States shall ensure that the following categories of data are retained under this Directive:

(a) data necessary to trace and identify the source of a communication:

...

(2) concerning Internet access, Internet e-mail and Internet telephony:

...

(iii) the name and address of the subscriber or registered user to whom an Internet Protocol (IP) address, user ID or telephone number was allocated at the time of the communication;”

31. Member States had until 15 September 2007 to implement the Directive. However, sixteen States, including Finland, made use of the right to postpone their application to Internet access, Internet telephony and Internet e‑mail until 15 March 2009.

IV. COMPARATIVE LAW

32. A comparative review of the national legislation of the member States of the Council of Europe shows that in most countries there is a specific obligation on the part of telecommunications service providers to submit computer data, including subscriber information, in response to a request by the investigating or judicial authorities, regardless of the nature of a crime. Some countries have only general provisions on the production of documents and other data, which could in practice be extended to cover also the obligation to submit specified computer and subscriber data. Several countries have not yet implemented the provisions of Article 18 of the Council of Europe Convention on Cybercrime.

V. THIRD-PARTY SUBMISSIONS

33. The Helsinki Foundation for Human Rights submitted that the present case raises the question of balancing the protection of privacy, honour and reputation on the one hand and the exercise of freedom of expression on the other. It took the view that the present case offers the Court an opportunity to define the State’s positive obligations in this sphere and thereby to promote common standards in the use of the Internet throughout the member States.

34. It pointed out that the Internet is a very special method of communication and one of the fundamental principles of its use is anonymity. The high level of anonymity encourages free speech and expression of various ideas. On the other hand, the Internet is a powerful tool for defaming or insulting people or violating their right to privacy. Due to the anonymity of the Internet, the victim of a violation is in a vulnerable position. Contrary to traditional media, the victim cannot easily identify the defaming person due to the fact that it is possible to hide behind a pseudonym or even to use a false identity.

THE LAW

I. ALLEGED VIOLATIONS OF ARTICLES 8 AND 13 OF THE CONVENTION

35. The applicant complained under Article 8 of the Convention that an invasion of his private life had taken place and that no effective remedy existed to reveal the identity of the person who had put a defamatory advertisement on the Internet in his name, contrary to Article 13 of the Convention.

Article 8 provides:

“1. Everyone has the right to respect for his private and family life, his home and his correspondence.

2. There shall be no interference by a public authority with the exercise of this right except such as is in accordance with the law and is necessary in a democratic society in the interests of national security, public safety or the economic well-being of the country, for the prevention of disorder or crime, for the protection of health or morals, or for the protection of the rights and freedoms of others.”

Article 13 provides:

“Everyone whose rights and freedoms as set forth in [the] Convention are violated shall have an effective remedy before a national authority notwithstanding that the violation has been committed by persons acting in an official capacity.”

A. The parties’ submissions

36. The applicant submitted that Finnish legislation at the time protected the criminal, whereas the victim had no means to obtain redress or protection against a breach of privacy. Under the Penal Code the impugned act was punishable, but the Government had neglected to ensure that the Protection of Privacy and Data Security in Telecommunications Act and the Coercive Measures Act were consistent with each other. He argued that the random possibility of seeking civil damages, particularly from a third party, was not sufficient to protect his rights. He emphasised that he did not have the means to identify the person who had placed the advertisement on the Internet. While compensation might in some cases be an effective remedy, this depended on whether it was paid by the person who had infringed the victim’s rights, which was not the case in his application. According to the Government, new legislation was in place which, had it existed at the time of the events, would have rendered this complaint unnecessary. In the applicant’s view, the Government had not provided any justification for the failure to afford him this protection at the material time. He considered, therefore, that there had been breaches of Articles 8 and 13 of the Convention.

37. The Government emphasised that in the present case the interference with the applicant’s private life had been committed by another individual. The impugned act was considered in domestic law as an act of malicious misrepresentation and would have been punishable as such, which had a deterrent effect. An investigation had been initiated to identify the person who had placed the advertisement on the Internet, but had proved unsuccessful due to the legislation in force at the time, which aimed to protect freedom of expression and the right to anonymous expression. The legislation protected the publisher of an anonymous Internet message so extensively that the protection also covered messages that possibly interfered with another person’s privacy. This side-effect of the protection was due to the fact that the concept of a message interfering with the protection of privacy was not clear cut, and therefore it had not been possible to clearly exclude such messages from the protection provided by law. There were, however, other avenues of redress available, for example the Personal Data Act, which provided protection against malicious misrepresentation in that the operator of the Internet server, on the basis of that Act’s provisions on criminal liability and liability in damages, was obliged to ensure that sensitive data recorded by it were processed with the consent of the data subject. Furthermore, although the personal data offence had become time-barred, the applicant still had the possibility of seeking compensation from the publisher of the advertisement. By comparison with the X and Y v. the Netherlands case (26 March 1985, Series A no. 91), in the present case liability in damages in the context of a less serious offence provided a sufficient deterrent effect. In addition, there were other mechanisms available to the applicant, such as a pre-trial police investigation, prosecution, court proceedings and damages.

38. The Government submitted that it was important to look at the legislative situation at the material time in its social context, when a rapid increase in the use of the Internet was just beginning. The current legislation, the Exercise of Freedom of Expression in Mass Media Act (sections 2 and 17), which took effect on 1 January 2004, gives the police more extensive powers to break the protection of the publisher of an anonymous Internet message for the purposes of criminal investigations. The new legislation reflects the legislator’s reaction to social development where increased use – and at the same time abuse – of the Internet has required a redefinition of the limits of protection. Thus, because of a changed situation in society, subsequent legislation has further strengthened the protection of private life in respect of freedom of expression, and especially the protection of the publishers of anonymous Internet messages.

39. However, most essential in the present case was that even the legislation in force at the material time provided the applicant with means of action against the distribution of messages invading his privacy, in that the operator of the Internet server on which the message was published was obliged by law to verify that the person in question had consented to the processing of sensitive information concerning him or her on the operator’s server. This obligation was bolstered by criminal liability and liability in damages. Thus, the legislation provided the applicant with sufficient protection of privacy and effective legal remedies.

B. The Court’s assessment

40. The Court notes at the outset that the applicant, a minor of 12 years at the time, was the subject of an advertisement of a sexual nature on an Internet dating site. The identity of the person who had placed the advertisement could not, however, be obtained from the Internet service provider due to the legislation in place at the time.

41. There is no dispute as to the applicability of Article 8: the facts underlying the application concern a matter of “private life”, a concept which covers the physical and moral integrity of the person (see X and Y v. the Netherlands, cited above, § 22). Although this case is seen in domestic law terms as one of malicious misrepresentation, the Court would prefer to highlight these particular aspects of the notion of private life, having regard to the potential threat to the applicant’s physical and mental welfare brought about by the impugned situation and to his vulnerability in view of his young age.

42. The Court reiterates that, although the object of Article 8 is essentially to protect the individual against arbitrary interference by the public authorities, it does not merely compel the State to abstain from such interference: in addition to this primarily negative undertaking, there may be positive obligations inherent in an effective respect for private or family life (see Airey v. Ireland, 9 October 1979, § 32, Series A no. 32).

43. These obligations may involve the adoption of measures designed to secure respect for private life even in the sphere of the relations of individuals between themselves. There are different ways of ensuring respect for private life and the nature of the State’s obligation will depend on the particular aspect of private life that is at issue. While the choice of the means to secure compliance with Article 8 in the sphere of protection against acts of individuals is, in principle, within the State’s margin of appreciation, effective deterrence against grave acts, where fundamental values and essential aspects of private life are at stake, requires efficient criminal-law provisions (see X and Y v. the Netherlands, cited above, §§ 23‑24 and 27; August v. the United Kingdom (dec.), no. 36505/02, 21 January 2003; and M.C. v. Bulgaria, no. 39272/98, § 150, ECHR 2003‑XII).

44. The limits of the national authorities’ margin of appreciation are nonetheless circumscribed by the Convention provisions. In interpreting them, since the Convention is first and foremost a system for the protection of human rights, the Court must have regard to the changing conditions within Contracting States and respond, for example, to any evolving convergence as to the standards to be achieved (see Christine Goodwin v. the United Kingdom [GC], no. 28957/95, § 74, ECHR 2002-VI).

45. The Court considers that, while this case might not attain the seriousness of X and Y v. the Netherlands, where a breach of Article 8 arose from the lack of an effective criminal sanction for the rape of a girl with disabilities, it cannot be treated as trivial. The act was criminal, involved a minor and made him a target for approaches by paedophiles (see, also, paragraph 41 above in this connection).

46. The Government conceded that, at the time, the operator of the Internet server could not be ordered to provide information identifying the offender. They argued that protection was provided by the mere existence of the criminal offence of malicious misrepresentation and by the possibility of bringing criminal charges or an action for damages against the server operator. As to the former, the Court notes that the existence of an offence has limited deterrent effects if there is no means to identify the actual offender and to bring him to justice. Here, the Court notes that it has not excluded the possibility that the State’s positive obligations under Article 8 to safeguard the individual’s physical or moral integrity may extend to questions relating to the effectiveness of a criminal investigation even where the criminal liability of agents of the State is not at issue (see Osman v. the United Kingdom, 28 October 1998, § 128, Reports of Judgments and Decisions 1998-VIII). For the Court, States have a positive obligation inherent in Article 8 of the Convention to criminalise offences against the person, including attempted offences, and to reinforce the deterrent effect of criminalisation by applying criminal‑law provisions in practice through effective investigation and prosecution (see, mutatis mutandis, M.C. v. Bulgaria, cited above, § 153). Where the physical and moral welfare of a child is threatened, such injunction assumes even greater importance. The Court notes in this connection that sexual abuse is unquestionably an abhorrent type of wrongdoing, with debilitating effects on its victims. Children and other vulnerable individuals are entitled to State protection, in the form of effective deterrence, from such grave types of interference with essential aspects of their private lives (see Stubbings and Others v. the United Kingdom, 22 October 1996, § 64, Reports 1996‑IV).

47. As to the Government’s argument that the applicant had the possibility to obtain damages from a third party, namely the service provider, the Court considers that it was not sufficient in the circumstances of this case. It is plain that both the public interest and the protection of the interests of victims of crimes committed against their physical or psychological well-being require the availability of a remedy enabling the actual offender to be identified and brought to justice, in the instant case the person who placed the advertisement in the applicant’s name, and the victim to obtain financial reparation from him.

48. The Court accepts that, in view of the difficulties involved in policing modern societies, a positive obligation must be interpreted in a way which does not impose an impossible or disproportionate burden on the authorities or, as in this case, the legislator. Another relevant consideration is the need to ensure that powers to control, prevent and investigate crime are exercised in a manner which fully respects the due process and other guarantees which legitimately place restraints on criminal investigations and bringing offenders to justice, including the guarantees contained in Articles 8 and 10 of the Convention, guarantees which offenders themselves can rely on. The Court is sensitive to the Government’s argument that any legislative shortcoming should be seen in its social context at the time. The Court notes at the same time that the relevant incident took place in 1999, that is, at a time when it was well-known that the Internet, precisely because of its anonymous character, could be used for criminal purposes (see paragraphs 22 and 24 above). Also, the widespread problem of child sexual abuse had become well known over the preceding decade. Therefore, it cannot be said that the respondent Government did not have the opportunity to put in place a system to protect child victims from being exposed as targets for paedophiliac approaches via the Internet.

49. The Court considers that practical and effective protection of the applicant required that effective steps be taken to identify and prosecute the perpetrator, that is, the person who placed the advertisement. In the instant case, such protection was not afforded. An effective investigation could never be launched because of an overriding requirement of confidentiality. Although freedom of expression and confidentiality of communications are primary considerations and users of telecommunications and Internet services must have a guarantee that their own privacy and freedom of expression will be respected, such guarantee cannot be absolute and must yield on occasion to other legitimate imperatives, such as the prevention of disorder or crime or the protection of the rights and freedoms of others. Without prejudice to the question whether the conduct of the person who placed the offending advertisement on the Internet can attract the protection of Articles 8 and 10, having regard to its reprehensible nature, it is nonetheless the task of the legislator to provide the framework for reconciling the various claims which compete for protection in this context. Such framework was not, however, in place at the material time, with the result that Finland’s positive obligation with respect to the applicant could not be discharged. This deficiency was later addressed. However, the mechanisms introduced by the Exercise of Freedom of Expression in Mass Media Act (see paragraph 21 above) came too late for the applicant.

50. The Court finds that there has been a violation of Article 8 of the Convention in the present case.

51. Having regard to the finding relating to Article 8, the Court considers that it is not necessary to examine whether, in this case, there has also been a violation of Article 13 of the Convention (see, among other authorities, Sallinen and Others v. Finland, no. 50882/99, §§ 102 and 110, 27 September 2005, and Copland v. the United Kingdom, no. 62617/00, §§ 50-51, ECHR 2007‑I).

II. APPLICATION OF ARTICLE 41 OF THE CONVENTION

52. Article 41 of the Convention provides:

“If the Court finds that there has been a violation of the Convention or the Protocols thereto, and if the internal law of the High Contracting Party concerned allows only partial reparation to be made, the Court shall, if necessary, afford just satisfaction to the injured party.”

A. Damage

53. Under the head of non-pecuniary damage, the applicant claimed 3,500 euros (EUR) for suffering.

54. The Government submitted that the award should not exceed EUR 2,500.

55. The Court finds it established that the applicant must have suffered non-pecuniary damage. It considers that sufficient just satisfaction would not be provided solely by the finding of a violation and that compensation has thus to be awarded. Deciding on an equitable basis, it awards the applicant EUR 3,000 under this head.

B. Costs and expenses

56. The applicant claimed EUR 2,500 for costs incurred during the national proceedings and the proceedings before the Court.

57. The Government questioned whether the applicant had furnished the requisite documentation.

58. The Court notes that no documentation as required by Rule 60 of the Rules of Court has been submitted. These claims must therefore be rejected.

C. Default interest

59. The Court considers it appropriate that the default interest rate should be based on the marginal lending rate of the European Central Bank, to which should be added three percentage points.

FOR THESE REASONS, THE COURT UNANIMOUSLY

1. Holds that there has been a violation of Article 8 of the Convention;

2. Holds that there is no need to examine the complaint under Article 13 of the Convention;

3. Holds

(a) that the respondent State is to pay the applicant, within three months from the date on which the judgment becomes final in accordance with Article 44 § 2 of the Convention, EUR 3,000 (three thousand euros), plus any tax that may be chargeable, in respect of non-pecuniary damage;

(b) that from the expiry of the above-mentioned three months until settlement simple interest shall be payable on the above amount at a rate equal to the marginal lending rate of the European Central Bank during the default period plus three percentage points;

4. Dismisses the remainder of the applicant’s claim for just satisfaction.

Done in English, and notified in writing on 2 December 2008, pursuant to Rule 77 §§ 2 and 3 of the Rules of Court.

Lawrence Early Nicolas Bratza
Registrar President

Nema povezane prakse za ovu presudu.

Sažmi komentare

Komentari

Relevantni komentari iz drugih presuda

Član 8 | DIC | Damnjanović protiv Srbije

Presuda je povezana sa presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev 2999/1999 od 4.9.2019. godine, kojom se odbija kao nesosnovana revizija tužilje-protivtužene, izjevljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 119/19 od 04.04.2019. godine.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilјa i tuženi su zaklјučili brak 06.05.2012. godine iz kog braka imaju maloletnog sina. Živeli su u kući u zajednici sa majkom i babom tuženog. Do prestanka bračne zajednice došlo je 04.09.2017. godine, kada je tužilјa napustila bračnu zajednicu. Bračni odnosi su ozbilјno i trajno poremećeni, nema izgleda da se bračna zajednica nastavi. Tužilјa, kada je napustila bračnu zajednicu prijavila je policiji tuženog za nasilјe u porodici. Navela je da je poslednje dve godine u braku bila u svađi sa tuženim, stalno su se raspravlјali, a tuženi je držao za ruke i drmao zbog čega su joj ostajale modrice, kao i da je dete često prisustvovalo ovim svađama. Po napuštanju zajednice otišla je da živi kod svojih roditelјa. Navodi tužilјe u pogledu vršenja nasilјa u porodici nisu ničim bili potkreplјeni. Presudom Osnovnog suda u Jagodini P2 411/17 od 24.12.2018. godine u stavu prvom izreke, brak zaklјučen dana 06.05.2014. je razveden na osnovu člana 41. Porodičnog zakona. U stavu drugom izreke, usvojen je tužbeni zahtev tuženog-protivtužioca pa je zajedničko maloletno dete stranaka sin poveren ocu koji će samostalno vršiti roditelјsko pravo. Obavezana je tužena-protivtužilјa da na ime svog doprinosa u izdržavanju deteta plaća mesečno određeni novčani iznos. Presudom je uređen je način održavanja ličnih odnosa detat sa majkom. Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 119/19 od 04.04.2019. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužilјe-protivtužene i potvrđena presuda Osnovnog suda u Jagodini P2 411/17 od 24.12.2018.

Ceneći navode revizije, Vrhovni kasacioni sud nalazi da su nižestepeni sudovi na potpuno utvrđeno činjenično stanje, pravilno primenili materijalno pravo, a pri čemu su se shodno citiranim propisima prevashodno rukovodili interesima maloletnog deteta, pravilno ocenjujući da je u interesu deteta da za sada ostane u domaćinstvu kod oca, tj. da se vršenje roditelјskog prava nad maloletnim poveri njegovom ocu a da majka ima pravo viđanja sa detetom, budući da je otac ostvario bolju emocionalnu povezanost sa detetom.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Gardel protiv Francuske

Presuda je povezana sa rešenjem Gž 3189/19 od 22.08.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužioca i potvrđuje rešenje Višeg suda u Beogradu P.br. 11293/18 od 11.12.2018. godine u parnici tužioca AA protiv tužene Republike Srbije radi kršenja lјudskih prava jer je tužena svojim dopisom dostavile lične podatke tužioca i njegove porodice Komisiji Federacije BiH.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Jurišić protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Ržg 2/16 od 17.06.2016. godine Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se žalba predlagača izjavlјena protiv rešenja Višeg suda u Somboru posl. br.R4p.2/16 od 26.5.2016. godine se odbacuje kao neblagovremena.

Pobijanim prvostepenim rešenjem odbijen je prigovor predlagača B.Đ. kojim je tražio da se utvrdi da mu je u postupku koji se vodi pred Višim sudom u Somboru pod posl. brojem P.32/2014 povređeno pravo na suđenje u razumnom roku. Protiv ovog rešenja predlagač je izjavio žalbu u kojoj predlaže da Apelacioni sud naloži Višem sudu u Somboru postupanje po tužbi ovde predlagača u nepresuđenom delu kojim je tražena naknada materijalne štete, iz razloga što je predlagač starija i bolesna osoba pa je neophodna posebna hitnost u postupanju.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Kostić protiv Srbije

Odluka Ustavnog suda Republike Srbije\r\nhttps://ustavni.sud.rs/sudska-praksa/baza-sudske-prakse/pregled-dokumenta?PredmetId=16038\r\nkojom se usvaja ustavna žalba D.K. i utvrđuje da su u izvršnom postupku pred osnovnim sudom povređena prava roditelja i pravo na suđenje u razumnom roku

Član 8 | DIC | Milovanović protiv Srbije

Član 8 | DIC | Tomić protiv Srbije

Član 41 | DIC | Pogosjan i Bagdasarjan protiv Jermenije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 3033/2019 od 05.09.2019. Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija tužene izjavlјena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 3017/18 od 08.02.2019. godine.

Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1. 65/17 od 18.04.2018. godine, stavom prvim izreke, tužena je obavezana da tužiocu naknadi štetu koja je izazvana povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Osnovnog suda u Vranju I 1022/09 u iznosu od 69.702,00 dinara, na ime troškova parničnog postupka u iznosu od 27.376,00 dinara i na ime troškova izvršnog postupka u iznosu od 19.600,00 dinara, pripadajućom kamatom. Stavom drugim izreke tužena je obavezana da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 30.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Višeg suda u Vranju Gž 3017/18 od 08.02.2019. godine, stavom prvim izreke potvrđena je prvostepena presuda u delu u kom je odlučeno o glavnoj stvari, dok je preinačena odluka o troškovima parničnog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Pogosjan i Bagdasarjan protiv Jermenije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 627/2020 od 07.02.2020. Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija predlagača izjavlјena protiv rešenja Višeg suda u Leskovcu Ržg 216/19 od 22.11.2019. godine.

Rešenjem Višeg suda u Leskovcu Ržg 216/19 od 22.11.2019. godine, odbijena je žalba punomoćnika predlagača izjavlјena protiv rešenja Osnovnog suda u Leskovcu R4 I 109/19 od 09.09.2019. godine, kojim je odbijen prigovor predlagača za ubrzanje postupka, zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku u predmetu tog suda I 7838/10, kao neosnovan.
Protiv navedenog rešenja, predlagač je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešnog i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava, s tim što je predložila da se revizija smatra izuzetno dozvolјenom, u skladu sa odredbom član 404. ZPP.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Stojanović protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 3050/2019 od 18.09.2019. godine godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje revizija tužene izjavlјena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 1751/18 od 13.11.2018. godine i odbija kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova odgovora na reviziju.

Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1 22/17 od 09.02.2018. godine, obavezana je tužena da tužiocu plati na ime naknade imovinske štete izazvane povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Opštinskog suda u Vranju
I br. 1012/09 (ranije I. br. 850/05) iznose sa zateznom kamatom od dospeća pa do isplate bliže navedene u izreci pod 1. Tužana je obavezana da tužiocu na ime troškova parničnog postupka plati iznos od 24.000,00 dinara.
Viši sud u Vranju je presudom Gž 1751/18 od 13.11.2018. godine odbio kao neosnovanu žalbu tužene i potvrdio presudu Osnovnog suda u Vranju Prr1 22/17 od 09.02.2018. godine. Odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde