(Čl. 5) Pravo na slobodu i bezbednost
(Čl. 5-1) Zakonito hapšenje ili pritvor
(Čl. 5-1-b) Obezbeđenje ispunjenja obaveze propisane zakonom
(Čl. 8) Pravo na poštovanje privatnog i porodičnog života
(Čl. 8-1) Poštovanje porodičnog života
(Čl. 8-2) Neophodno u demokratskom društvu
(Čl. 41) Pravično zadovoljenje - opšte

Tematske ključne reči

VS deskriptori

Zbirke

Sudska praksa
Presuda ESLJP
Veće

Sažetak

Postupak u ovom predmetu je pokrenut predstavkom protiv Republike Poljske, koju je Evropskoj komisiji za ljudska prava podnela poljska državljanka Dobrohna Novicka (podnositeljka predstavke), sredinom novembra 1994.g.

Podnositeljka je tvrdila da su u njenom slučaju povređeni član 5 st.1 i član 8 Konvencije. Predstavka je prosleđena Sudu 01.11.1998.g., kada je Protokol 11 uz Konvenciju stupio na snagu.

Podnositeljka je rođena 1940.g. i živiu poljskom gradu Lođ. Ona je od svoje majke nasledila 25% imovine u Lođu. Imovina se sastojala od stambene zgrade i parcele zemlje. Okružni sud joj je dodelio upravljanje imovinom. Udruženje, koje je do tada upravljalo imovinom, nastavilo je da sakuplja najamninu od zakupaca stanova u stambenoj zgradi. G.H.D. je nastavio da sakuplja najamninu od zakupaca poslovnih prostorija u zgradi. Ova osporavanja dovela su do spora između podnositeljke, s jedne strane, i udruženja i g.H.G., sa druge strane. Tvrdila je da je g.H. došao do svoje imovine služeći se lažima, a on ju je optužio za klevetu. Navedeno je da podnositeljka ima istoriju psihičkih problema. Ona je odbila psihijatrijsko veštačenje koje je sud naložio. Izdat je nalog za njeno hapšenje, kako bi se omogućilo sprovođenje psihijatrijskog pregleda. Lišena je slobode, kada je otišla u policiju da prijavi navodnu provalu u jedan od njenih stanova. Prebačena je u zatvor i podvrgnuta psihijatrijskom veštačenju. Molbe njene ćerke da dođe u posetu majci su odbijene. Dvaput je hapšena po istom osnovu i na kraju puštena iz zatvora. Krivični postupak protiv nje je obustavljen.

NAVODNA POVREDA ČLANA 5 STAV 1 KONVENCIJE
- Svako ima pravo na slobodu i bezbednost ličnosti
Podnositeljka je tvrdila da je oba puta bila nezakonito lišena slobode. Po oceni Suda, spisak izuzetaka od ovog prava je iscrpan i ti izuzeci se usko tumače. Ovde je lišenje slobode bilo zakonito i potpada pod član 5 stav 1 (b). Smatra da se trajanje dužine lišenja slobode u oba slučaja ne može opravdati željom vlasti da obezbede trenutno ispunjenje obaveze podnosioca. Dakle, došlo je do povrede člana 5 stav 1 Konvencije.

NAVODNA POVREDA ČLANA 8 KONVENCIJE
- Svako ima pravo na poštovanje svog privatnog i porodičnog života.
Sud ponavlja da je svako mešanje države uslovljeno neodložnom društvenom potrebom i da je srazmerno legitimnim ciljevima kojima se teži. Podnositeljka se požalila da je tokom pritvora bilo ograničeno njeno pravo na privatne posete. Sud smatra da u tom pogledu jeste došlo do povrede člana 8 Konvencije.

PRIMENA ČLANA 41 KONVENCIJE
- Pravično zadovoljenje oštećenoj stranci
Podnositeljki je dosuđen određen iznos na ime nematerijalne štete i troškova postupka.

Preuzmite presudu u pdf formatu

EVROPSKI SUD ZA LJUDSKA PRAVA

DRUGO ODELJENJE

NOVICKA protiv POLJSKE

(Predstavka br. 30218/96)

PRESUDA

STRAZBUR

3. decembar 2002. godine

KONAČNI TEKST

3. mart 2003. godine

U predmetu Novicka protiv Poljske, Evropski sud za ljudska prava (Drugo odeljenje), koji je zasedao u veću sastavljenom od sledećih sudija:

G. Ž-P KOSTE (J-P Costa), predsednik
G. A.B. BAKA
G. GAUKUR JORUNDSON (Jorundsson)
G. K. JUNGVIERT (Jungwiert)
G. V. BUTKEVIĆ (Butkevych)
Gđa V. TOMASEN (W. Thomassen)
G. L. GARLICKI, sudije
i Gđe DOLE (Dolle), sekretara Odeljenja,

posle zatvorenih sednica 16. oktobra 2001. i 12. novembra 2002. godine, izričesledeću presudu usvojenu poslednjeg pomenutog datuma:

POSTUPAK

Predmet je formiran na osnovu predstavke (br. 30218/96) protiv Republike Poljske koju je Evropskoj komisiji za ljudska prava (u daljem tekstu «Komisija») u skladu sa ranijim članom 25 Konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (u daljem tekstu «Konvencija») podnela poljska državljanka Dobrohna Novicka (Dobrochna Nowicka, u daljem tekstu «podnosilac predstavke»)15. novembra 1994.
Podnosioca predstavke je predstavljao g, V. Hermelinjski (W. Hermeliński), advokat iz Varšave. Državu Poljsku (u daljem tekstu «Država» predstavljao je njen zastupnik g. K. Dževicki (Drzewicki).
Podnosilac predstavke je konkretno tvrdila da činjenice predmeta ukazuju da su u njenom slučajupovređeničlanovi 5, stav 1, i član 8 Konvencije.
Predstavka je prosleđena Sudu 1. novembra 1998. kada je Protokol 11 uz Konvenciju stupio na snagu (u skladu sa članom 5, st. 2 Protokola 11).
Predstavka je dodeljena Trećem odeljenju Suda (shodno pravilu 52, st. 1, Poslovnika Suda). U okviru tog odeljenja je u skladu sa pravilom 26, st. 1 Poslovnika formirano Veće koje je razmatralo ovaj predmet.
Sud je odlukom od 16. oktobra 2001. proglasio predstavku delimično prihvatljivom.
Sud je 1. novembra 2001. promenio sastav Odeljenja (shodno pravilu 25, st. 1). Ovaj predmet je dodeljen novoformiranom Drugom odeljenju.
I podnosilac predstavke i Država su podneli napomene o meritumu (u skladu sa pravilom 59, st. 1). Posle konsultacija sa stranama, Veće je odlučilo da nije potrebno održati pretres o meritumu (pravilo 59, st. 2 in fine).

ČINJENICE

I. Okolnosti slučaja

Podnosilac predstavke je rođena 1940. i živi u poljskom gradu Lođ.

A. Imovinski spor

Podnosilac predstavke je nenavedenog datuma od svoje majke nasledila 25% imovine u Lođu, u ulici Pjotrovska (Piotrowska) broj 6. Imovina se sastojala od stambene zgrade i parcele zemlje. Okružni sud u Lođu je 18. oktobra 1990. podnosiocu predstavke dodelio upravljanje imovinom.
Kasnije je podnosilac predstavke zahtevala od prethodnog upravitelja imovinom, udruženja ZVZD, da obustavi sve aktivnosti vezane za upravljanje imovinom. Udruženje je, međutim, ignorisalo njen zahtev i nastavilo da sakuplja najamninu od zakupaca stanova u stambenoj zgradi. Pored toga, podnosilac predstavke je osporila pravo g. H.D. da sakuplja najamninu od zakupaca poslovnih prostorija u zgradi, i tvrdila da je on dobio pravo na deo imovine koristeći se lažima. Ova osporavanja dovela su do spora između podnosioca predstavke, s jedne strane, i udruženja i g. H.D. s druge, koji i dalje traje.

B. Privatna tužba podnosioca predstavke

Gospodin H.D. je preko svog zastupnika g. L.B. 8. marta 1994. podneo privatnu tužbu protiv podnosioca predstavke. U privatnoj tužbi g. H.D. optužuje podnosioca predstavke za krivično delo klevete jer je 19. januara 1994. banci koja je odobrila zajam g. H.D. poslala pismu da je on zajam dobio koristeći se lažima i da ga otplaćuje prihodom koji dobija od njene imovine.
Zastupnik g. H.D. i podnosilac predstavke odbili su da reše spor tokom pretresa pred Okružnim sudom u Lođu 12. aprila 1994. Podnosilac predstavke je potvrdila da je 19. januara 1994. poslala sporno pismo, koje je navelo g. H.D. da podnese privatnu tužbu protiv nje. Zastupnik g. H.D. je pozvao sud da naloži Psihijatrijskoj klinici u Lođu (Poradnia Zdrowia Psychicznego) da ga obavesti da li je podnosilac predstavke pacijent te klinike i, ukoliko jeste, da joj naloži da sudu prosledi njen karton. Zastupnik je svoj zahtev zasnovao na činjenici da prema njegovom saznanju podnosilac predstavke zaista jeste pacijent te klinike. Podnosilac predstavke je porekla da je ikada bila podvrgnuta psihijatrijskom lečenju i izjavila da je zahtev zastupnika klevetnički. Sud je odlučio da će kasnije razmotriti zahtev zastupnika iza zatvorenih vrata i da ćezatražiti informacije o krivičnom dosijeu i životu podnosioca predstavke (wywiad środowiskowy).
Okružni sud je 14. aprila 1994. odobrio zahtev podnet 12. aprila 1994. i zamolio Psihijatrijsku kliniku u Lođu da mu prosledi sve informacije o lečenju podnosioca predstavke u toj klinici.
Psihijatrijska klinika u Lođu je 19. aprila 1994. u pismu koje je potpisala doktorka B.K. obavestila Okružni sud da je podnosilac predstavke posetila kliniku 23. oktobra 1973. i da je u njenom kartonu pomenuto da «postoji sumnja da boluje od paranoične šizofrenije» (podejrzenie schizofrenii urojeniowej).
Policijac pozornik Z.A. je 6. maja 1994. godine dao izjavu u vezi sa ishodom provere podnosioca predstavke izvedene u ulici Sjenkjevića br. 4, gde je ona u to vreme živela. Između ostalog je zaključio da komšije podnosioca predstavke imaju dobro mišljenje o njoj, da ne pije mnogo i da ni sa jednim susedom nije u svađi.
Zastupnik g. H.D. je 11. maja 1994. godine zamolio Okružni sud u Lođu da naloži sudskom veštaku oceni mentalno zdravlje podnosioca predstavke. Takođe je podneo nekoliko pisama koje je podnosilac predstavke napisala i istakao da ona dokazuju da je podnosilac predstavke uzela najamninu od određenih zakupaca koji su iznajmili prodajni i kancelarijski prostor na imovini iako je taj prostor izdavalo udruženje ZVZD.
Sud je imenovao dva psihijatra i jednog psihologa 19. maja 1994. i naložio im da pripreme izveštaj o stanju podnosioca predstavke u vreme izvršenja navodnog zločina.Stručnjaci su 30. maja 1994. zakazali pregled podnosioca predstavke za 10. juni 1994.
Podnosilac predstavke je 1. juna 1994. zamolila Okružno veće lekara u Lođu (Okregowa Izba Lekarska) da pokrene disciplinski postupak protiv dr. B.K. zbog lažne tvrdnje koju je ta lekarka iznela u svom pismu od 19. aprila 1994. Podnosilac predstavke je osporila sadržaj tog pisma i tvrdila da je zasnovano na lažnim medicinskim izveštajima jer ona nikada nije posetila Psihijatrijsku kliniku u Lođu. Okružni i regionalni tužioci Lođa su odbili zahteve podnosioca predstavke da se istraže okolnosti u kojima je to pismo izdato.
Okružni sud u Lođu je nenavedenog datuma naložio podnosiocu predstavke da se 10. juna 1994. pojavi na pregledu u psihijatrijskom odeljenju bolnice Babinjski (Babiński) koju je vodila dr. B.K. Žalbe i tužbe podnosioca predstavke na tu odluku odbili su Okružni i Regionalni sudovi u Lođu. Podnosilac predstavke je tvrdila da je zamolila Okružni sud da promeni mesto gde će biti pregledana pošto je smatrala da posle pregleda na odeljenju kojim rukovodi doktorka B.K. ne može biti izdato objektivno mišljenje o njenom mentalnom zdravlju.
Podnosilac predstavke se nije pojavila na psihijatrijskom pregledu 10. juna 1994.
Podnosilac predstavke je 14. juna 1994. podnela zahtev u kom je zahtevala izuzeće svih sudija Krivičnog odeljenja Okružnog suda u Lođu ali je njen zahtev odbačen 23. juna 1994.
Okružni sud u Lođu je 13. jula 1994. izdao nalog za hapšenje podnosioca predstavke kako bi obezbedio poštovanje svog naloga o sprovođenju psihijatrijskog pregleda.
Država je tvrdila da je policija 27. jula 1994. obavestila sud da je podnosilac predstavke odbila da joj otvori vrata svog stana i da stoga policajci nisu bili u mogućnostida sprovedu nalog za hapšenje. Podnosilac predstavke je to osporila i ukazala na činjenicu da je 25. oktobra 1994. dobrovoljno otišla u policijsku stanicu (vidi niže).
Okružni sud je 1. avgusta 1994. izdao nalog kojim je zakazao obavezni psihijatrijski pregled podnosioca predstavke za 12. avgust 1994. Podnosilac predstavke se, međutim, nije pojavila na tom pregledu.
Okružni sud je 1. septembra 1994. izdao novi nalog za hapšenje i zakazao pregled podnosioca predstavke za 23. septembar 1994. Podnosilac predstavke se ponovo nije pojavila na pregledu.
Okružni sud u Lođu je 4. oktobra 1994. odlučio da podnosilac predstavke treba da bude uhapšena i lišena slobode kako bi se obezbedilo njeno poštovanje njegovog naloga.

C. Prvo lišenje slobode

Podnosilac predstavke je otišla u Okružnu policijsku stanicu LođŠrodmješće (Komenda Rejonowa Policji Łódź-Śródmieście) 25. oktobra 1994. kako bi prijavila provalu u jedan od njenih stanova. Policija, međutim, nije prihvatila njenu prijavu i uhapsila je u skladu sa nalogom Okružnog suda. Podnosilac predstavke je 26. oktobra 1994. prebačena u Zatvor br. 1 u Lođu.
Kći podnosioca predstavke je 26. oktobra 1994. podnela žalbu na odluku Okružnog suda od 4. oktobra 1994. kojom je naloženo hapšenje i lišenje slobode podnosioca predstavke. Sud je, međutim, odbio žalbu 27. oktobra 1994. jer je smatrao da kći podnosioca predstavke nije ovlašćena da podnese žalbu u ime svoje majke.
Zastupnik podnosioca predstavke se 28. oktobra 1994. žalio na odluku suda od 4. oktobra 1994 ali je žalba odbačena nepoznatog datuma.
Podnosilac predstavke je podvrgnuta psihijatrijskom pregledu 2. novembra 1994. Psihijatri koji su pregledali podnosioca predstavke zaključili su da ne mogu da daju dijagnozu samo na osnovu jednog pregleda i preporučili da podnosilac predstavke bude podvrgnuta psihijatrijskom pregledu u javnoj bolnici. Takođe su izjavili da bi podnosioca predstavke trebalo podvrgnuti pregledu u zatvorskoj bolnici samo ako se ne pojavi na pregledu u javnoj bolnici. Ona je puštena iz pritvora 3. novembra 1994.
Kći podnosioca predstavke je u dva navrata u periodu između 25. oktobra i 3. novembra 1994. podnosila molbu Okružnom sudu u Lođu da joj odobri posetu majci. Obe molbe su odobrene.
Okružni sud u Lođu je 8. novembra1994. odlučio da podnosilac predstavke treba da bude podvrgnuta psihijatrijskom pregledu u nekoj medicinskoj ustanovi (zaklad leczniczy). Regionalni sud (Sąd Wojewódzki) u Lođu je 23. novembra 1994. odbacio žalbu podnosioca predstavke na tu odluku.
Stručnjaci koje je sud imenovao da pregledaju podnosioca predstavke su 12. decembra 1994. obavestili sud da pregled može da se obavi između 2. i 7. januara 1995.
Podnosilac predstavke se ponovo nije pojavila na pregledu 6. januara 1995. godine.
Okružni sud u Lođu je 9. januara 1995. izdao nalog za hapšenje podnosioca predstavke jer se nije pojavila na psihijatrijskom pregledu u javnoj bolnici. Sud je odlučio da će biti lišena slobode u skladu sa članom 217, st. 1(2) Zakonika o krivičnom postupku. Smatrao je da je podnosilac predstavke ometala krivični postupak koji se vodi protiv nje zato što nije došla u bolnicu iako je primila sudski poziv i zato što policija nije mogla da je odvede u bolnicu.
Okružni sud u Lođu je 22. februara 1995. godine izdao poternicu smatrajući da se podnosilac predstavke krije jer se ne nalazi u svom stanu.

D. Drugo lišenje slobode

38. Podnosilac predstavke je uhapšena 23. marta 1995. U zatvor je prebačena 24. marta 1995.
Okružni sud je 24. marta 1995. odobrio molbu kćeripodnosioca predstavke da je poseti.
Regionalni sud u Lođu je 29. marta 1995. odbacio žalbu podnosioca predstavke na odluku Okružnog suda da je uhapsi. Istog dana su stručnjaci obavestili sud da pregled podnosioca predstavke može da otpočne 19. aprila 1995.

E. Ograničenja prava na posete

Kći podnosioca predstavke Astrid Novicka (Nowicka) je 31. marta 1995. Okružnom sudu u Lođu podnela molbu da joj odobri posetu podnosiocu predstavke. Molila je za dva posebna odobrenja, jedno za nju i jedno za svoju sestru Inez Novicku (Nowicka) da «u više navrata» (wileokrotne widzenia) posećuju svoju majku. Sudija je 4. aprila 1995. izdao sledeći nalog sekretarijatu suda:

«Obavestiti A. Novicku da sud izdaje jedno odobrenje mesečno u pogledu poseta pritvorenoj a ostala (odobrenja) samo u izuzetnim okolnostima.»

Okružni sud u Lođu je 4. aprila 1995. odbacio zahtev podnosioca predstavke da bude oslobođena iz pritvora.
Okružni sud je 10. aprila 1995. odobrio molbu kćeri podnosioca predstavke da poseti svoju majku.
Regionalni sud je 19. aprila 1995. odbacio žalbu podnosioca predstavke na odluku Okružnog suda od 4. aprila 1995.
Podnosilac predstavke je podvrgnuta psihijatrijskom pregledu u zatvorskoj bolnici Zatvora br. 2 u Lođuizmeđu 19. aprila i 26. maja 1995. U lekarskom mišljenju izdatom posle pregleda zaključuje se da su intelektualne sposobnosti podnosioca predstavke u značajnoj meri natprosečne i da ne pokazuje nikakve znake bilo psihičkog oboljenja bilo retardiranosti. U mišljenju je takođe navedeno da je ona paranoidna ličnost i da je shvatala šta radi u vreme izvršenja navodnog dela.
U međuvremenu, 5. maja 1995. godine, Okružni sud je odobrio molbu kćeri podnosioca predstavke da poseti svoju majku.
U pismu od 22. maja 1995. godine, potpredsednik Regionalnog suda u Lođu obavestio je podnosioca predstavke da je sud naložio njen pregled u medicinskoj ustanovi na zahtev psihijatara, koji su zaključili da ne mogu da donesu stručno mišljenje o njenom mentalnom zdravlju posle samo jednog pregleda.
Podnosilac predstavke je 30. maja 1995. prebačena u Zatvor br. 1 u Lođu. Okružni sud je 2. juna 1995. odobrio molbu za posetu podnosiocu predstavke koju je podnela njena kći.
Podnosilac predstavke je 3. juna 1995. puštena iz zatvora.
Okružni sud u Lođu je kasnije obustavio krivični postupak protiv podnosioca predstavke.

II. Relevantno domaće pravo

A. Krivična odgovornost

U meri u kojoj je relevantan za ovaj predmet, član 25, stav 1, Zakonika o krivičnom postupku iz 1969. (u daljem tekstu «ZKP») predviđa:

«Ne smatra se krivično odgovornim neko lice koje zbog mentalne retardiranosti ili oboljenja ... nije moglo da shvati svoje postupke ili da kontroliše svoje ponašanje (u vreme izvršenja krivičnog dela)».

B. Pritvor

U meri u kojoj je relevantan za ovaj predmet, član 217, stav 1(2) ZKP predviđa:

«Pritvor može biti određen ukoliko: ...

2. Postoji razumna opasnost da će (optuženi) pokušati da navede svedoke na lažno svedočenje ili da ometa propisan tok postupka na bilo koji drugi nezakoniti način....»

C. Psihijatrijski pregled

U meri u kojoj je relevantan za ovaj predmet, član 65, st. 1 ZKP predviđa:

«Ukoliko je to neophodno radi prikupljanja dokaza, optuženi će biti podvrgnut:

(1) spoljnom pregledu i drugim pregledima kojima se ne zadire u fizički integritet...»

D. Prava na posete

Prema stavu 34(1) Rezolucije ministra pravde iz 1989. u vezi sa pravilima koja regulišu pritvor:

«Pritvoreno lice može da prima posete po odobrenju organa na čijem se raspolaganju nalazi, osim ukoliko taj organ ne odluči suprotno.»

PRAVO

I. Navodna povreda člana 5, stav 1 Konvencije

Podnosilac predstavke se žalila da su njena hapšenja 25. oktobra 1994. i 23. marta 1995. i lišenja slobode koja su usledila bila suprotna članu 5, st. 1 Konvencije. U meri u kojoj je u ovom predmetu relevantan, član 5, stav 1 predviđa da:

« 1. Svako ima pravo na slobodu i bezbednost ličnosti. Niko ne može biti lišen slobode osim u sledećimslučajevima i u skladu sa zakonom propisanim postupkom:

(b) u slučaju zakonitog hapšenja ili lišenja slobode zbog neizvršenja zakonite sudske odluke ili radi obezbeđenja ispunjenja neke obaveze propisane zakonom;...»

A. Argumenti pred Sudom

1. Podnosilac predstavke

Podnosilac predstavke je tvrdila da je oba puta bila nezakonito lišena slobode. Istakla je u pogledu lišenja slobode od 25. oktobra do 3. novembra 1994.godine da tako dugo trajanje pritvora ne može da se opravda potrebom za obavljanjem osnovnog pregleda koji obično traje jedan sat. Štaviše, podnosilac predstavke smatra da Država nije pružila nikakvo objašnjenje za to što ju je držala u pritvoru pre i posle drugog pregleda.

2. Država

Država je tvrdila da lišenjem slobode podnosioca predstavke nije povređenčlan 5, st. 1. Tvrdila je da je u oba navrata lišenje slobode bilo opravdano jer podnosilac predstavke nije poštovala sudski nalog da se podvrgne pregledu. Štaviše, u pogledu perioda lišenja slobode podnosioca predstavke pre njenog prvog pregleda 2. novembra 1994. godine, Država je tvrdila da pregled nije ranije obavljen «isključivo iz tehničkih razloga».

B. Ocena Suda

1. Opšta načela

Član 5, stav 1 prvo nalaže da pritvor bude «zakonit», što uključuje uslov poštovanja zakonom propisanog postupka. Konvencija ovde u suštini upućuje na domaće pravo i navodi obavezu poštovanja njegovih materijalnih i procesnih pravila, ali takođe nalaže da svako lišenje slobode treba da bude u skladu sa ciljem člana 5, konkretno da štiti pojedince od proizvoljnosti. Period proveden u pritvoru je u načelu zakonit ako je sproveden u skladu sa sudskim nalogom (vidi presudu u predmetu Benham protiv Ujedinjenog kraljevstva od 10. juna 1996. godine, Izveštaji o presudama i odlukama 1996-III, str. 752-753, st. 40 i 42).
Pored toga, spisak izuzetaka od prava na slobodu u članu 5, st. 1, je iscrpan i samo usko tumačenje tih izuzetaka je u skladu sa ciljem te odredbe tj da garantuje da niko nije proizvoljno lišen slobode (vidi, između ostalog, presudu u predmetu Giulia Manzoni protiv Italije od 1. jula 1997. godine, Izveštaj 1997-IV, str. 1191, st. 25).
Štaviše, lišenje slobode se odobrava u skladu sa tačkom (b) člana 5, st. 1 samo radi «obezbeđenja ispunjenja» neke obaveze propisane zakonom. Sledi da mora barem da postoji obaveza koju dotično lice nije ispunilo i da njegovo hapšenje i lišenje slobode moraju da imaju za cilj njeno ispunjenje a ne da budu kaznenog karaktera. Čim se ispuni relevantna obaveza, prestaje da postoji osnov za lišenje slobode iz člana 5, st. 1(b).
Konačno, mora se uspostaviti ravnoteža izmeđuznačajaobezbeđivanja neodložnog ispunjavanja dotične obaveze u demokratskom društvu i značaja prava na slobodu. Dužina pritvora takođe predstavlja relevantan činilac prilikom uspostavljanja takve ravnoteže (vidi odluku Komisije u predmetu McVeigh i ostaliprotiv Ujedinjenog kraljevstva, predstavke br. 8022/77, 8025/77, 8027/77, od 1‚8. marta 1981, Odluke i Iveštaji, tom 25, str. 37-38 i 42; Johansen protiv Norveške, predstavka br. 10600/83, odluka Komisije od 14. oktobra 1985. godine, Odluke i izveštaji tom 44, str. 162).

2. Primena navedenih načela na ovaj predmet

Sud prvo konstatuje da se izgleda svi slažu da lišenje slobode podnosioca predstavke potpada pod dejstvo člana 5, st. 1(b) Konvencije i da je bilo »zakonito». S obzirom na činjenicu da je lišenje slobode podnosioca predstavke sprovedeno u skladu sa sudskim nalogom radi obezbeđivanja ispunjenja njene obaveze da se podvrgne psihijatrijskom pregledu, Sud ne vidi nikakav razlog da donese drugačijizaključak.
U pogledu lišenja slobode podnosioca predstavke pre pregleda, Sud primećuje da je prvi put bila lišena slobode osam dana pre no što joj je zakazan pregled sa psihijatrijma 2. novembra 1994. (vidi st. 28-31). Ona je istog dana pregledana. Drugom pregledu podnosioca predstavke, između 19. aprila i 26. maja 1995. prethodilo je njeno lišenje slobode u trajanju od dvadeset sedam dana (vidi st. 38-45). Sud smatra da se oba perioda lišenja slobode ne mogu opravdati željom vlasti da obezbede trenutno ispunjenje obaveze podnosioca predstavke. Štaviše, «čistotehnički razlozi» na koje se Država pozvala u kontekstu dužine lišenja slobode pre prvog pregleda ne mogu da opravdaju osmodnevni pritvor podnosioca predstavke pre njenog podvrgavanja kratkom pregledu. Uzimajući u obzir dužinu pritvora, Sud je mišljenja da vlasti nisu uspostavile ravnotežu izmeđuobezbeđivanja trenutnog ispunjenja dotične obaveze i značaja prava na slobodu (vidi odluku u navedenom predmetu McVeigh i ostali).
U pogledu lišenja slobode podnosioca predstavke posle pregleda, Sud primećuje da je ona zadržana u pritvoru i noć posle prvog pregleda obavljenog 2. novembra 1994. godine i da je oslobođena 3. novembra 1994. (vidi st. 31). Drugi pregled podnosioca predstavke završen je 26. maja 1995. ali je ona zadržana u pritvoru još osam dana, do 3. juna 1995. (vidi st. 45, i 48-49). Država nije objasnila zašto je podnosilac predstavke zadržana u pritvoru posle pregleda. Sud primećuje da je u oba navrata podnosilac predstavke ispunila svoju obavezu na dan kada je pregled obavljen. Sledi da lišenja slobode podnosioca predstavke posle 2. novembra 1994. i 26. maja 1995. nisu bila u skladu sa članom 5, st. 1(b) (vidi odluke u predmetima McVeigh i ostali i Johansen).
Sud zaključuje da lišenje slobode podnosioca predstavke, koje je ukupno trajalo osamdeset i tri dana i koje je bilo naloženo u kontekstu privatne tužbe proistekle iz komšijskog spora predstavlja povredu člana 5, st. 1 Konvencije.

II. Navodna povreda člana 8 Konvencije

Podnosilac predstavke se takođe žalila da (i) odluke kojima je naloženo njeno podvrgavanje psihijatrijskim pregledima i hapšenje, (ii) njeno lišenje slobode u ukupnom trajanju od osamdeset i tri dana, i (iii) ograničavanje njenog prava da viđačlanove svoje porodice na jednom mesečno tokom pritvora, predstavljaju povredu člana 8 Konvencije, po kojem:

«1. Svako ima pravo na poštovanje svog privatnog i porodičnog života....

2. Javne vlasti neće se mešati u vršenje ovog prava sem ako to nije u skladu sa zakonom i neophodno u demokratskom društvu ... radi sprečavanja nereda ili kriminala, zaštite zdravlja ... ili radi zaštite prava i sloboda drugih.»

A. Argumenti pred Sudom

1. Podnosilac predstavke

Podnosilac predstavke je tvrdila da je njeno lišenje slobode dovelo do povrede člana 8. Istakla je da odluka sudije od 4. aprila 1995. da ograniči njena prava na posete na jednu mesečnotakođe predstavlja kršenje te odredbe jer se ona nije mogla smatrati pretnjom po bilo koji interes naveden u stavu 2 člana 8 Konvencije.

2. Država

Država je priznala da odluke kojima je naloženo podvrgavanje podnosioca predstavke psihijatrijskim pregledima i njeno hapšenje predstavljaju mešanje u njeno pravo na poštovanje privatnog i porodičnog života. Međutim, smatrala je da je takvo mešanje u skladu sa zakonom, konkretno članom 65 ZKP iz 1969. godine i da je bilo opravdano i srazmerno legitimnom cilju izvršenja zakonitih sudskih naloga u skladu sa Konvencijom. Pored toga, Država je tvrdila da su sve molbe za odobrenje da posete podnosioca predstavke koje su članovi njene porodice podneli bile odobrene.

B. Ocena Suda

1. Opšta načela

Sud podseća da svako mešanje u pravo nekog lica na poštovanje njegovog privatnog i porodičnog života predstavlja povredu člana 8, osim ukoliko ono nije «u skladu sa zakonom», ima legitimni cilj ili ciljeve iz stava 2 i ukoliko nije «neophodno u demokratskom društvu» u smislu da je srazmerno ciljevima koji njime treba da se ostvare (vidi predmet D.G. protiv Irske, br. 39474/98, st. 104, od 16. maja, 2002. godine, neobjavljen).
Pojam neophodnosti podrazumeva da je svako mešanje uslovljeno neodložnom društvenom potrebom i, naročito, da je srazmerno legitimnim ciljevima kojima se teži. Pri utvrđivanju da li je neko mešanje bilo «neophodno u demokratskom društvu», Sud uzima u slobodu odlučivanja Država ugovornica. Takođe, Sud ne može da se ograniči na izolovano razmatranje spornih činjenicaveć mora da primeni objektivni standard i da ih posmatra u kontekstu celog predmeta (vidi predmetMatter protiv Slovačke, br. 31534, st. 66, 5. juli 1999. godine, neobjavljen).
Štaviše, uobičajenaograničenja koja proističu iz zatvorskog života i discipline tokom zakonitog lišenja slobode u načelu ne predstavljaju povredu članu 8 bilo zato što se ne smatra da predstavljaju mešanje u privatni i porodični život zatvorenika bilo zato što se drži da je to mešanje opravdano (vidi presudu u navedenom predmetu D.G., st. 105).

2. Primena navedenih načela na ovaj predmet

(a) Odluke kojima se nalaže psihijatrijski pregled, hapšenje i pritvor podnosioca predstavke

Podnosilac predstavke se takođe žalila da (i) odluke kojima je naloženo njeno podvrgavanje psihijatrijskim pregledima i hapšenje, i (ii) njeno lišenje slobode u ukupnom trajanju od osamdeset i tri dana predstavljaju povredu člana 8 Konvencije. Sud, međutim, smatra da ove žalbe ne uključuju nijedno posebno pitanje koje nije obuhvaćenozaključkom da je prekršen član 5, st. 1 Konvencije (vidi, mutatis mutandis, presudu u navedenom predmetu D.G., st. 107).

(b) Ograničenje prava na posete

Podnosilac predstavke se takođe žalila da je ograničenje njenog prava da viđačlanove svoje porodice na jednom mesečno dok je u pritvoru bilo suprotno članu 8 Konvencije.
Sud primećuje da se čini da se strane slažu da je odluka kojom su ograničenaprava podnosioca predstavke na posete predstavljala mešanje u njen privatni i porodični život i da je bila «u skladu sa zakonom». Sud ne vidi nikakvog razloga da zauzme drugačiji stav.
U pogledu pitanja da li je mešanje imalo zakoniti cilj i bilo «neophodno u demokratskom društvu», Sud prvo prima k znanju tvrdnju Države da je lišenje slobode podnosioca predstavke imalo legitimni cilj izvršenja zakonitih sudskih naloga. Međutim, s obzirom da se moglo smatrati da samo lišenje slobode ima legitimni cilj sprečavanjazločina i zaštitu zdravlja i prava drugih (videti odluku u predmetu Berliński protiv Poljske od 18. januara 2001, br. 27715/95 i 30209/96, neobjavljena), odluka sudije od 4. aprila 1995. kojom je ograničio pravo podnosioca predstavke na jednu posetu mesečno nije imala nikakav zakoniti cilj te mu nije ni bila srazmerna. Ograničenje je nametnuto podnosiocu predstavke koja je zadržana osamdeset i tri dana u pritvoru povodom predmeta u kom nije osporavala tvrdnje privatnog tužioca o činjenicama predmeta protiv nje (vidi st. 13). Štaviše, Država nije dokazala da je to ograničenje bilo opravdano kao uobičajenoograničenje koje proističe iz zatvorskog života i discipline tokom pritvora.
Takođe, Sud prima k znanju tvrdnju Države da su sve molbe za dozvolu da posete podnosioca predstavke koje su podneli članovi njene porodice bile odobrene. Međutim, pošto je izdata odluka o molbi podnetoj 31. marta 1995. godine kojom se ograničavaju prava na posete, porodica podnosioca predstavke je jednom mesečno podnosila nove molbe: Okružni sud je donosio odluke kojima je te molbe odobravao 10. aprila, 5. maja i 2. juna 1995. godine (vidi st. 41-48). Čini se da je suzdržavanje porodice da podnosi molbe navelo sudiju da 4. aprila 1995. donese odluku da odobri posete samo jednommesečno.
Sud zaključuje da ograničavanje prava podnosioca predstavke da viđačlanove svoje porodice jednom mesečno dok je u pritvoru nije imalo nikakav legitimni cilj te mu nije ni bilo srazmerno, zbog čega je bilo suprotno članu 8 Konvencije.

III. Primena člana 41 Konvencije

Prema članu 41 Konvencije:

«Kada Sud utvrdi prekršaj Konvencije ili protokola uz nju, a unutrašnje pravo Visoke strane ugovornice u pitanju omogućava samo delimičnu odštetu, Sud će, ako je to potrebno, pružiti pravično zadovoljenje oštećenoj stranci».

A. Obeštećenje

Gđa Novicka je zahtevala obeštećenje u iznosu od 200.000 američkih dolara (USD) na ime materijalne i nematerijalne štete.
Država je tvrdila da u slučaju da Sud utvrdi povredu Konvencije sam taj zaključak predstavlja dovoljno pravično zadovoljenje u pogledu zahteva podnosioca predstavke za novčanimobeštećenjem. Zamolila je Sud da ukoliko to ne bude slučaj utvrdi iznos pravičnog zadovoljenja koje treba pružiti kao finansijsko obeštećenje na osnovu svoje jurisprudencije u sličnim predmetima i uzimajući u obzir okolnosti u Poljskoj.
U pogledu zahteva podnosioca predstavke za nematerijalno obeštećenje, Država je smatrala da je je iznos previsok i da treba da bude utvrđen na osnovu jurisprudencije u sličnim predmetima i uzimajući u obzir okolnosti u Poljskoj.
Na osnovu dokaza pred njim, Sud smatra da podnosilac predstavke nije dokazala da je u njenom slučaju materijalna šteta koju navodi zaista prouzrokovana povredama Konvencije. Sledstveno tome, nema opravdanja da po tom osnovu dobije ikakvo obeštećenje (vidi, mutatis mutandis, Kudla protiv Poljske (GC), br. 30210/96, st. 164, Evropski sud za ljudska prava 2000-XI).
Sud, međutim, smatra da u okolnostima ovog slučaja i odlučujući na pravičnoj osnovi podnosiocu predstavke treba da bude isplaćen iznos od 10.000 evra (EUR) za nematerijalnu štetu.

B. Troškovi

Podnosilac predstavke je takođe zahtevala isplatu od 3.000 USD za advokatske troškove koje je snosila tokom pripreme i odbrane njenog predmeta pred Sudom. Ovo je uključivalo 20 sati rada po ceni od 150 USD na sat.
Država je tvrdila da su ova potraživanja previsoka naročito u pogledu cene rada na sat. Zamolila je Sud da pokrivanje troškova zasnuje na «utvrđenoj minimalnoj ceni rada na sat koja važi za besplatnu pravnu pomoć». Štaviše, Država je istakla da je zastupnik podnosioca predstavke imenovan tek pošto je podnosilac predstavke podnela prvi skup pisanih napomena i da predmet nije komplikovan.
U cilju pravičnog zadovoljenja, Sud dodeljuje podnosiocu predstavke 2.000 evra kao i bilo koju vrednost PDV koja bi mogla biti naznačena, uz odbitak od 510 evra većplaćenih za pravnu pomoć.

C. Zatezna kamata

Sud smatra da zatezna kamata treba da bude bude zasnovana na prekonoćnoj kamatnoj stopi Evropske centralne banke uvećanoj za tri procentna poena.

IZ TIH RAZLOGA, SUD JEDNOGLASNO

Zaključuje da je prekršen član 5, stav 1 Konvencije;
Zaključuje da je prekršen član 8 Konvencije u pogledu ograničenja prava podnosioca predstavke na posete;
Zaključuje

(a) da Država ugovornica treba da isplati podnosiocu predstavke u roku od tri meseca od dana pravosnažnosti ove presude u skladu sa članom 44, st. 2 Konvencije, 10.000 EUR (deset hiljada evra) na ime nematerijalne štete koji će biti konvertovani u poljske zlote po kursu koji važi na dan isplate;

(b) da Država ugovornica isplati podnosiocu predstavke u roku od tri meseca od dana pravosnažnosti ove presude u skladu sa članom 44, st. 2 Konvencije 2.000 EUR (dve hiljade evra) na ime troškova i svu vrednost PDV koja bi mogla biti naznačena, manje 510 EUR (pet stotina deset evra) koje treba konvertovati u poljske zlote po kursu koji važi na dan isplate;

(c) da će se po isteku navedenog tromesečnog roka do isplate odštete zaračunavati prosta kamata po stopi jednakoj prekonoćnoj kamati Evropske centralne banke uvećanoj za tri procentna poena;

Odbacuje ostatak zahteva podnosioca predstavke za pravično zadovoljenje.

Presuda sačinjena na engleskom i pisani primerak prosleđen 3. decembra 2002. u skladu sa pravilom 77, stav 2 Poslovnika.

S Dole (Dolle) Ž-P Kosta (J-P Costa)

sekretar predsednik

___________________________________
Prevod presude preuzet sa https://hudoc.echr.coe.int/

Prevod presude Beogradski centar za ljudska prava

SECOND SECTION

CASE OF NOWICKA v. POLAND

(Application no. 30218/96)

JUDGMENT

STRASBOURG

3 December 2002

FINAL

03/03/2003

This judgment will become final in the circumstances set out in Article 44 § 2 of the Convention. It may be subject to editorial revision.

In the case of Nowicka v. Poland, The European Court of Human Rights (Second Section), sitting as a Chamber composed of:

MrJ.-P. Costa, President,
MrA.B. Baka,
MrGaukur Jörundsson,
MrK. Jungwiert,
MrV. Butkevych,
MrsW. Thomassen,
MrL. Garlicki, judges,
and Mrs S. Dollé, Section Registrar,

Having deliberated in private on 16 October 2001 and 12 November 2002,

Delivers the following judgment, which was adopted on the last‑mentioned date:

PROCEDURE

1. The case originated in an application (no. 30218/96) against the Republic of Poland lodged with the European Commission of Human Rights (“the Commission”) under former Article 25 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (“the Convention”) by a Polish national, Dobrochna Nowicka (“the applicant”), on 15 November 1994.

2. The applicant was represented by Mr W. Hermeliński, a lawyer practising in Warsaw. The Polish Government (“the Government”) were represented by their Agent, Mr K. Drzewicki.

3. The applicant alleged, in particular, that the facts of her case disclosed a violation of Articles 5 § 1 and 8 of the Convention.

4. The application was transmitted to the Court on 1 November 1998, when Protocol No. 11 to the Convention came into force (Article 5 § 2 of Protocol No. 11).

5. The application was allocated to the Third Section of the Court (Rule 52 § 1 of the Rules of Court). Within that Section, the Chamber that would consider the case (Article 27 § 1 of the Convention) was constituted as provided in Rule 26 § 1 of the Rules of Court.

6. By a decision of 16 October 2001 the Court declared the application partly admissible.

7. On 1 November 2001 the Court changed the composition of its Sections (Rule 25 § 1). This case was assigned to the newly composed Second Section.

8. The applicant and the Government each filed observations on the merits (Rule 59 § 1). The Chamber decided, after consulting the parties, that no hearing on the merits was required (Rule 59 § 2 in fine).

THE FACTS

I. THE CIRCUMSTANCES OF THE CASE

9. The applicant was born in 1940 and lives in Łódź, Poland.

A. The property dispute

10. On an unspecified date the applicant inherited from her mother a 25% share in a property situated in Łódź at 6 Piotrowska Street. The property consisted of an apartment building and a plot of land. On 18 October 1990 the Łódź District Court (Sąd Rejonowy) appointed the applicant as the administrator of the property.

11. Subsequently, the applicant requested the previous administrator of the property, the association Z.W.Z.D., to cease all of its activities relating to the administration of the property. However, the association ignored her request and continued to collect rent from tenants living in the apartment building. In addition, the applicant challenged the right of Mr H.D. to collect rent from tenants leasing business premises located in the building, claiming that his title to a part of the property had been obtained under false pretences. These challenges resulted in an on-going dispute between the applicant on the one side and the association and Mr H.D. on the other.

B. The private prosecution of the applicant

12. On 8 March 1994, Mr H.D., acting through his counsel Mr L.B., brought a private prosecution against the applicant. A private bill of indictment filed by Mr H.D. alleged that the applicant was guilty of criminal libel since, on 19 January 1994, she had sent to a bank, which had made a loan to Mr H.D., a letter stating that he had obtained the loan under false pretences and had been repaying it from income obtained from her property.

13. During the hearing before the Łódź District Court held on 12 April 1994, counsel for Mr H.D. and the applicant refused to settle the case. The applicant confirmed that on 19 January 1994 she had sent the impugned letter, which had led Mr H.D. to bring the private prosecution against her. Counsel for Mr H.D. asked the court to request the Łódź Psychiatric Clinic (Poradnia Zdrowia Psychicznego) for information on whether the applicant was a patient of that clinic and, if so, to instruct it to provide the court with her medical file. Counsel based his request on the fact that, according to his knowledge, the applicant was indeed a patient at that clinic. The applicant denied that she had ever undergone psychiatric treatment and stated that counsel's submission was slanderous. The court decided that it would consider counsel's request in camera at a later date, and that it would request information about the applicant's criminal record and background (wywiad środowiskowy).

14. On 14 April 1994 the District Court granted the request made on 12 April 1994 and asked the Łódź Psychiatric Clinic to provide information about any medical treatment which the applicant had received there.

15. On 19 April 1994 the Łódź Psychiatric Clinic informed the District Court, in a letter signed by Dr B.K., that on 23 October 1973 the applicant had visited the clinic and that her medical file included a reference to “suspected paranoid schizophrenia” (podejrzenie schizofrenii urojeniowej).

16. On 6 May 1994 police constable Z.A. issued a statement concerning the outcome of the background check, which had been conducted at 4 Sienkiewicza Street where the applicant resided at that time. He concluded, inter alia, that the applicant's neighbours had a good opinion of her, that she did not drink heavily and that she was not involved in any quarrels with her neighbours.

17. On 11 May 1994 counsel for Mr H.D. requested the Łódź District Court to order an expert opinion on the state of the applicant's mental health. He also submitted several letters written by the applicant and pointed out that they showed that the applicant had claimed rent from certain tenants occupying retail and office space located on the property, despite the fact that the association Z.W.Z.D. had been letting out those premises.

18. On 19 May 1994 the court appointed two psychiatrists and a psychologist and instructed them to prepare a report on the applicant's condition at the time of the commission of the alleged crime. On 30 May 1994 the experts scheduled an appointment with the applicant for 10 June 1994.

19. On 1 June 1994 the applicant asked the Łódź District Chamber of Doctors (Okręgowa Izba Lekarska) to initiate disciplinary proceedings against Dr B.K. for making a false representation in her letter of 19 April 1994. The applicant contested the contents of that letter, claiming that it had been based on fabricated medical records since she had never visited the Łódź Psychiatric Clinic. The applicant's requests for an investigation into the circumstances in which the letter had been issued were rejected by the Łódź District and Regional Prosecutors.

20. On an unspecified date, the Łódź District Court ordered the applicant to report on 10 June 1994 for an examination in a psychiatric ward of the Babiński Hospital headed by Dr B.K. The applicant's appeals and complaints concerning that decision were rejected by the Łódź District and Regional Courts. The applicant submitted that she had asked the District Court to change the venue of her examination as she had considered that no objective opinion on her mental health could be issued after an examination in a ward headed by Dr B.K.

21. On 10 June 1994 the applicant failed to attend the psychiatric examination.

22. On 14 June 1994 the applicant filed an application challenging all judges of the Criminal Section of the Łódź District Court, but it was dismissed on 23 June 1994.

23. On 13 July 1994 the Łódź District Court issued an arrest warrant in order to secure the applicant's compliance with its order concerning her psychiatric examination.

24. The Government submitted that on 27 July 1994 the police informed the court that the applicant had refused to open the door to her flat and the police officers had therefore been unable to enforce the arrest warrant. The applicant denied that, and pointed to the fact that on 25 October 1994 she had voluntarily gone to the police station (see below).

25. On 1 August 1994 the District Court issued an order fixing 12 August 1994 as the new date for the applicant's compulsory psychiatric examination. However, the applicant did not keep the appointment.

26. On 1 September 1994 the District Court issued a new arrest warrant and scheduled the applicant's examination for 23 September 1994. The applicant again failed to attend the examination.

27. On 4 October 1994 the Łódź District Court decided that the applicant should be arrested and detained on remand in order to secure her compliance with its order.

C. The first detention

28. On 25 October 1994 the applicant visited the Łódź-Śródmieście District Police Station (Komenda Rejonowa Policji) in order to file a complaint about a breaking and entry into one of her apartments. However, her complaint was not accepted by the police and she was arrested under the District Court's warrant. On 26 October 1994 the applicant was transferred to the Łódź Prison No. 1.

29. On 26 October 1994 the applicant's daughter filed an appeal against the District Court's decision of 4 October 1994 ordering the applicant's arrest and detention. However, the appeal was rejected on 27 October 1994 because the court considered that the applicant's daughter was not authorised to file an appeal on behalf of her mother.

30. On 28 October 1994 the applicant's counsel appealed the decision of 4 October 1994, but the appeal was dismissed on an unknown date.

31. On 2 November 1994 the applicant underwent a psychiatric examination. The psychiatrists who examined the applicant concluded that they could not make a diagnosis based on a single examination, and recommended that the applicant undergo a psychiatric examination in a public hospital. They also stated that only if the applicant failed to present herself for an examination at the public hospital should she be subjected to an examination in a prison hospital. On 3 November 1994 she was released from detention.

32. Between 25 October and 3 November 1994 the applicant's daughter applied twice to the Łódź District Court for leave to visit the applicant. Both applications were allowed.

33. On 8 November 1994 the Łódź District Court decided that the applicant should undergo a psychiatric examination in a medical establishment (zakład leczniczy). On 23 November 1994 the Łódź Regional Court (Sąd Wojewódzki) dismissed the applicant's appeal against that decision.

34. On 12 December 1994 the experts appointed by the court to examine the applicant informed it that the examination could take place between 2 and 7 January 1995.

35. On 6 January 1995 the applicant again failed to report for an examination.

36. On 9 January 1995 the Łódź District Court issued an arrest warrant because of the applicant's failure to attend a psychiatric examination at a public hospital. The court decided that she would be detained on remand under Article 217 § 1(2) of the Code of Criminal Procedure. It considered that the applicant had obstructed the criminal proceedings against her since she had not attended the hospital, despite being served with a summons, and because the police were unable to bring her to the hospital.

37. On 22 February 1995 the Łódź District Court issued a search warrant, considering that the applicant was in hiding since she was not staying at her residence.

D. The second detention

38. On 23 March 1995 the applicant was arrested. On 24 March 1995 she was transferred to prison.

39. On 24 March 1995 the District Court allowed an application for leave to visit the applicant filed by the applicant's daughter.

40. On 29 March 1995 the Łódź Regional Court dismissed the applicant's appeal against the District Court's decision to arrest her. On the same day the experts advised the court that the applicant's examination could start on 19 April 1995.

E. The restriction of visiting rights

41. On 31 March 1995 the applicant's daughter, Astrid Nowicka, filed with the Łódź District Court an application for leave to visit the applicant. She asked for two separate authorisations, for herself and her sister Inez Nowicka, to visit their mother on “multiple occasions” (wielokrotne widzenia). On 4 April 1995 the judge noted the following instruction to the registry:

“Inform A. Nowicka that the court gives 1 authorisation per month as far as meetings with a detainee are concerned, and other [authorisations] only in exceptional cases.”

42. On 4 April 1995 the Łódź District Court dismissed the applicant's request that she be released from prison.

43. On 10 April 1995 the District Court allowed the application for leave to visit the applicant filed by the applicant's daughter.

44. On 19 April 1995 the Regional Court dismissed the applicant's appeal against the District Court's decision of 4 April 1995.

45. Between 19 April and 26 May 1995 the applicant underwent a psychiatric examination in the prison hospital at the Łódź Prison No. 2. A medical opinion issued after that examination concluded that the applicant's intellectual ability was substantially above average and that she showed no signs of being either mentally ill or retarded. The opinion also stated that she had a paranoid personality and that she had understood what she was doing at the time of the commission of the alleged offence.

46. In the meantime, on 5 May 1995 the District Court allowed the application for leave to visit the applicant filed by the applicant's daughter.

47. In a letter of 22 May 1995 the Vice-President of the Łódź Regional Court advised the applicant that her examination in a medical establishment had been ordered by a court in response to the request by psychiatrists, who had concluded that they had been unable to draw up an expert opinion on the applicant's mental health after a single examination.

48. On 30 May 1995 the applicant was transferred to the Łódź Prison No. 1. On 2 June 1995 the District Court allowed the application for leave to visit the applicant filed by her daughter.

49. On 3 June 1995 the applicant was released from prison.

50. Subsequently, the Łódź District Court discontinued the criminal proceedings against the applicant.

II. RELEVANT DOMESTIC LAW

A. Criminal responsibility

51. Article 25 § 1 of the Code of Criminal Procedure 1969 (“the Code”), in so far as relevant, provides:

“A person who, because of being mentally retarded or ill ..., could not understand his acts or who could not control his behaviour [at the time of the commission of the offence] shall not be criminally responsible.”

B. Detention on remand

52. Article 217 § 1(2) of the Code, in so far as relevant, provides:

“Detention on remand may be imposed if: ...

2. there is a reasonable risk that [the accused] will attempt to induce witnesses to give false testimony or to obstruct the proper course of proceedings by any other unlawful means ...”

C. Psychiatric examination

53. Article 65 § 1(1) of the Code, in so far as relevant, reads as follows:

“If it proves necessary for the purposes of taking evidence, the accused shall submit to:

(1) the external examination of the body and other examinations not involving interference with the body ...”

D. Visiting rights

54. Paragraph 34(1) of the Resolution of the Minister of Justice 1989 concerning the rules governing detention on remand provides as follows:

“A person detained on remand may have visits after obtaining permission from the organ at whose disposal he remains, unless that organ decides otherwise.”

THE LAW

I. ALLEGED VIOLATION OF ARTICLE 5 § 1 OF THE CONVENTION

55. The applicant complained that her arrests on 25 October 1994 and 23 March 1995, and subsequent detention, were in breach of Article 5 § 1 of the Convention. Article 5 § 1 provides, in so far as relevant:

“1. Everyone has the right to liberty and security of person. No one shall be deprived of his liberty save in the following cases and in accordance with a procedure prescribed by law: ...

(b) the lawful arrest or detention of a person for non-compliance with the lawful order of a court or in order to secure the fulfilment of any obligation prescribed by law; ...”

A. Arguments before the Court

1. The applicant

56. The applicant submitted that both periods of her detention were unlawful. With reference to her detention between 25 October and 3 November 1994, she pointed out that such a lengthy period of detention could not be justified by the need to perform a basic examination which usually took an hour. Moreover, the applicant considered that the Government had failed to provide any explanation for her detention before and after the second examination.

2. The Government

57. The Government submitted that the applicant's detention did not breach Article 5 § 1. They asserted that on both occasions it was justified by the applicant's failure to comply with a court order to undergo a psychiatric examination. Furthermore, with reference to the period of the applicant's detention preceding her first examination on 2 November 1994, the Government submitted that “for purely technical reasons” the examination had not been carried out on an earlier date.

B. The Court's assessment

1. General principles

58. Article 5 § 1 requires in the first place that the detention be “lawful”, which includes the condition of compliance with a procedure prescribed by law. The Convention here essentially refers back to national law and states the obligation to conform to the substantive and procedural rules thereof, but it requires in addition that any deprivation of liberty should be consistent with the purpose of Article 5, namely to protect individuals from arbitrariness. A period of detention will in principle be lawful if it is carried out pursuant to a court order (see the Benham v. the United Kingdom judgment of 10 June 1996, Reports of Judgments and Decisions 1996-III, pp. 752-753, §§ 40 and 42).

59. Furthermore, the list of exceptions to the right to liberty secured in Article 5 § 1 is an exhaustive one and only a narrow interpretation of those exceptions is consistent with the aim of that provision, namely to ensure that no one is arbitrarily deprived of his liberty (see, inter alia, the Giulia Manzoni v. Italy judgment of 1 July 1997, Reports 1997-IV, p. 1191, § 25).

60. Moreover, detention is authorised under sub-paragraph (b) of Article 5 § 1 only to “secure the fulfilment” of the obligation prescribed by law. It follows that, at the very least, there must be an unfulfilled obligation incumbent on the person concerned and the arrest and detention must be for the purpose of securing its fulfilment and not punitive in character. As soon as the relevant obligation has been fulfilled, the basis for detention under Article 5 § 1 (b) ceases to exist.

61. Finally, a balance must be drawn between the importance in a democratic society of securing the immediate fulfilment of the obligation in question, and the importance of the right to liberty. The duration of detention is also a relevant factor in drawing such a balance (see McVeigh and Others v. the United Kingdom, applications nos. 8022/77, 8025/77, 8027/77, Commission decision of 18 March 1981, Decisions and Reports (DR) Volume 25, pp. 37‑38 and 42; Johansen v. Norway, application no. 10600/83, Commission decision of 14 October 1985, DR Volume 44, p. 162).

2. Application of the above principles to the instant case

62. The Court firstly notes that it appeared to be common ground that the applicant's detention fell under Article 5 § 1 (b) of the Convention and that it was “lawful”. Having regard to the fact that the applicant's detention was carried out pursuant to a court order to secure the fulfilment of her obligation to submit to a psychiatric examination, the Court sees no reason to hold otherwise.

63. With respect to the applicant's pre-examination detention, the Court notes that on the first occasion she had been detained for eight days before she was given an appointment with psychiatrists on 2 November 1994 (see paragraphs 28-31 above). Her examination was completed on the same day. The applicant's second examination, between 19 April and 26 May 1995, was preceded by twenty-seven days of detention (see paragraphs 38-45 above). The Court considers that both periods of pre-examination detention cannot be reconciled with the authorities' desire to secure the immediate fulfilment of the applicant's obligation. Moreover, the “purely technical reasons” relied on by the Government in the context of the length of detention preceding the first examination cannot justify holding the applicant in custody for eight days before submitting her to a brief examination. Taking into account the duration of detention, the Court is of the view that the authorities failed to draw a balance between the importance of securing the immediate fulfilment of the obligation in question, and the importance of the right to liberty (see the McVeigh and Others decision cited above).

64. As regards the applicant's detention after her examinations, the Court observes that although her first examination ended on 2 November 1994, she was held in custody overnight and was released only on 3 November 1994 (see paragraph 31 above). The second examination of the applicant ended on 26 May 1995, but she remained in detention for eight days until 3 June 1995 (see paragraphs 45 and 48-49 above). The Government have failed to provide an explanation for the applicant's post-examination detention. The Court observes that on both occasions the applicant discharged her obligation on the day on which her examination ended. It follows that the applicant's detention after 2 November 1994 and 26 May 1995 had no basis under Article 5 § 1 (b) (see the McVeigh and Others and Johansen decisions cited above).

65. The Court concludes that the applicant's detention, which lasted for a total period of eighty-three days and was imposed in the context of a private prosecution arising out of a neighbours' dispute, was in breach of Article 5 § 1 of the Convention.

II. ALLEGED VIOLATION OF ARTICLE 8 OF THE CONVENTION

66. The applicant also complained that (i) the decisions to order her to undergo a psychiatric examination and to arrest her, (ii) her detention for a total period of eighty-three days, and (iii) the restriction on her right to see members of her family to one visit every month while in detention, were in breach of Article 8 of the Convention, which provides:

“1. Everyone has the right to respect for his private and family life, ...

2. There shall be no interference by a public authority with the exercise of this right except such as is in accordance with the law and is necessary in a democratic society ... for the prevention of disorder or crime, for the protection of health ..., or for the protection of the rights and freedoms of others.”

A. Arguments before the Court

1. The applicant

67. The applicant asserted that her detention resulted in a violation of Article 8. She pointed out that the judge's decision of 4 April 1995 to restrict her visiting rights to one meeting per month was also in breach of that provision as she could not be considered a threat to any of the interests listed in paragraph 2 of Article 8.

2. The Government

68. The Government acknowledged that the decisions to order the applicant to undergo a psychiatric examination and to arrest her constituted an interference with her right to respect for private and family life. However, they considered that the interference was in accordance with the law, namely Article 65 of the Code of Criminal Procedure 1969, and was justified and proportionate to the legitimate aim of enforcing lawful court orders, in compliance with the Convention. Furthermore, the Government submitted that all applications for leave to visit the applicant lodged by the members of her family were allowed.

B. The Court's assessment

1. General principles

69. The Court recalls that any interference with an individual's right to respect for his private and family life will constitute a breach of Article 8, unless it was “in accordance with the law”, pursued a legitimate aim or aims under paragraph 2, and was “necessary in a democratic society” in the sense that it was proportionate to the aims sought to be achieved (see D.G. v. Ireland, no. 39474/98, § 104, 16 May 2002, unreported).

70. The notion of necessity implies that the interference corresponds to a pressing social need and, in particular, that it is proportionate to the legitimate aims pursued. In determining whether an interference was “necessary in a democratic society” the Court will take into account that a margin of appreciation is left to the Contracting States. Furthermore, the Court cannot confine itself to considering the impugned facts in isolation, but must apply an objective standard and look at them in the light of the case as a whole (see Matter v. Slovakia, no. 31534/96, § 66, 5 July 1999, unreported).

71. Moreover, normal restrictions and limitations consequent on prison life and discipline during lawful detention are not matters which would constitute in principle a violation of Article 8 either because they are considered not to constitute an interference with the detainee's private and family life or because any such interference would be justified (see the D.G. judgment cited above, § 105).

2. Application of the above principles to the instant case

(a) Decisions ordering the applicant's psychiatric examination, arrest and her detention

72. The applicant firstly complained that (i) the decisions to order her to undergo a psychiatric examination and to arrest her and (ii) her detention for a total period of eighty-three days were in breach of Article 8 of the Convention. However, the Court considers that these complaints do not raise any separate issue which is not covered by the finding of a violation of Article 5 § 1 of the Convention (see, mutatis mutandis, the D.G. judgment cited above, § 107).

(b) The restriction of visiting rights

73. The applicant further complained that the restriction on her right to see members of her family to one visit per month while in detention, was in breach of Article 8 of the Convention.

74. The Court observes that the parties appeared to agree that the decision restricting the applicant's visiting rights constituted an interference with her private and family life and was “in accordance with the law”. The Court sees no reason to hold otherwise.

75. As to the question whether the interference pursued a legitimate aim and was “necessary in a democratic society”, the Court firstly notes the Government's submission that the applicant's detention pursued the legitimate aim of enforcing lawful court orders. However, although the detention itself could be considered to pursue the legitimate aims of the prevention of crime and the protection of health and rights of others (see Berliński v. Poland (dec.), nos. 27715/95 and 30209/96, 18 January 2001, unreported), the judge's decision of 4 April 1995 restricting the applicant's visiting rights to one visit per month did not pursue, and was not proportionate to, any legitimate aim. The restriction was imposed on the applicant who was held in detention for eighty-three days in a case in which she did not contest the private prosecutor's submissions on the facts of the case against her (see paragraph 13 above). Moreover, the Government have failed to show that it was justified as a normal restriction consequent on prison life and discipline during detention.

76. Furthermore, the Court notes the Government's submission that all applications for leave to visit the applicant lodged by the members of her family were allowed. However, after the decision restricting visiting rights had been made with respect to the application filed on 31 March 1995, the applicant's family filed further applications once a month: the District Court's decisions granting the applications were taken on 10 April, 5 May and 2 June 1995 (see paragraphs 41-48 above). It appears that the family's restraint in the number of applications lodged resulted from the judge's decision of 4 April 1995 concerning monthly visits only.

77. The Court concludes that the restriction on the applicant's right to see members of her family to one visit per month while in detention did not pursue, and was not proportionate to, any legitimate aim, and therefore was in breach of Article 8 of the Convention.

III. APPLICATION OF ARTICLE 41 OF THE CONVENTION

78. Article 41 of the Convention provides:

“If the Court finds that there has been a violation of the Convention or the Protocols thereto, and if the internal law of the High Contracting Party concerned allows only partial reparation to be made, the Court shall, if necessary, afford just satisfaction to the injured party.”

A. Damage

79. Mrs Nowicka sought 200,000 US dollars (USD) for pecuniary and non-pecuniary damage.

80. The Government submitted that in the event that the Court found a violation, this finding would in itself constitute sufficient just satisfaction as far as the applicant's claim for pecuniary damage was concerned. In the alternative, they requested the Court to assess the amount of just satisfaction to be awarded for pecuniary damage on the basis of its case-law in similar cases, having regard to national circumstances.

81. With respect to the applicant's claim for an award for non-pecuniary damage, the Government considered that it was exorbitant and that it should be assessed instead on the basis of its case-law in similar cases, again having regard to national circumstances.

82. The Court considers, on the evidence before it, that the applicant has failed to demonstrate that the pecuniary damage pleaded was actually caused by the violations of the Convention in her case. Consequently, there is no justification for making any award to her under that head (see, mutatis mutandis, Kudła v. Poland [GC], no. 30210/96, § 164, ECHR 2000-XI).

83. However, the Court considers that, in the circumstances of this particular case and deciding on an equitable basis, the applicant should be awarded the sum of 10,000 euros (EUR) for non-pecuniary damage.

B. Costs and expenses

84. The applicant also claimed USD 3,000 by way of legal costs and expenses incurred in the preparation and defence of her case before the Court. This included 20 hours' work at an hourly rate of USD 150.

85. The Government submitted that these claims were excessive, in particular as regards the hourly rate claimed. They asked the Court to base the award of costs and expenses on “the established minimum rates for free legal aid”. Moreover, the Government pointed out that the applicant's counsel was appointed only after the applicant had filed her first set of written observations and that the case was not complicated.

86. Having regard to equitable considerations, the Court awards the applicant EUR 2,000 together with any value-added tax that may be chargeable, less EUR 510 already paid by way of legal aid.

C. Default interest

87. The Court considers that the default interest should be fixed at a rate equal to the marginal lending rate of the European Central Bank plus three percentage points.

FOR THESE REASONS, THE COURT UNANIMOUSLY

1. Holds that there has been a violation of Article 5 § 1 of the Convention;

2. Holds that there has been a violation of Article 8 of the Convention as regards the restrictions on the applicant's visiting rights;

3. Holds

(a) that the respondent State is to pay the applicant, within three months from the date on which the judgment becomes final according to Article 44 § 2 of the Convention, EUR 10,000 (ten thousand euros) in respect of non-pecuniary damage to be converted into Polish zlotys at the rate applicable at the date of settlement;

(b) that the respondent State is to pay the applicant, within three months from the date on which the judgment becomes final according to Article 44 § 2 of the Convention, EUR 2,000 (two thousand euros) for costs and expenses, plus any value-added tax that may be chargeable, less EUR 510 (five hundred and ten euros) to be converted into Polish zlotys at the rate applicable at the date of settlement;

(c) that simple interest at a rate equal to the marginal lending rate of the European Central Bank plus three percentage points shall be payable from the expiry of the above-mentioned three months until settlement;

4. Dismisses the remainder of the applicant's claim for just satisfaction.

Done in English, and notified in writing on 3 December 2002, pursuant to Rule 77 §§ 2 and 3 of the Rules of Court.

S. Dollé J.-P. Costa
Registrar President

Nema povezane prakse za ovu presudu.

Sažmi komentare

Komentari

Relevantni komentari iz drugih presuda

Član 8 | DIC | Damnjanović protiv Srbije

Presuda je povezana sa presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev 2999/1999 od 4.9.2019. godine, kojom se odbija kao nesosnovana revizija tužilje-protivtužene, izjevljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 119/19 od 04.04.2019. godine.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilјa i tuženi su zaklјučili brak 06.05.2012. godine iz kog braka imaju maloletnog sina. Živeli su u kući u zajednici sa majkom i babom tuženog. Do prestanka bračne zajednice došlo je 04.09.2017. godine, kada je tužilјa napustila bračnu zajednicu. Bračni odnosi su ozbilјno i trajno poremećeni, nema izgleda da se bračna zajednica nastavi. Tužilјa, kada je napustila bračnu zajednicu prijavila je policiji tuženog za nasilјe u porodici. Navela je da je poslednje dve godine u braku bila u svađi sa tuženim, stalno su se raspravlјali, a tuženi je držao za ruke i drmao zbog čega su joj ostajale modrice, kao i da je dete često prisustvovalo ovim svađama. Po napuštanju zajednice otišla je da živi kod svojih roditelјa. Navodi tužilјe u pogledu vršenja nasilјa u porodici nisu ničim bili potkreplјeni. Presudom Osnovnog suda u Jagodini P2 411/17 od 24.12.2018. godine u stavu prvom izreke, brak zaklјučen dana 06.05.2014. je razveden na osnovu člana 41. Porodičnog zakona. U stavu drugom izreke, usvojen je tužbeni zahtev tuženog-protivtužioca pa je zajedničko maloletno dete stranaka sin poveren ocu koji će samostalno vršiti roditelјsko pravo. Obavezana je tužena-protivtužilјa da na ime svog doprinosa u izdržavanju deteta plaća mesečno određeni novčani iznos. Presudom je uređen je način održavanja ličnih odnosa detat sa majkom. Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 119/19 od 04.04.2019. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužilјe-protivtužene i potvrđena presuda Osnovnog suda u Jagodini P2 411/17 od 24.12.2018.

Ceneći navode revizije, Vrhovni kasacioni sud nalazi da su nižestepeni sudovi na potpuno utvrđeno činjenično stanje, pravilno primenili materijalno pravo, a pri čemu su se shodno citiranim propisima prevashodno rukovodili interesima maloletnog deteta, pravilno ocenjujući da je u interesu deteta da za sada ostane u domaćinstvu kod oca, tj. da se vršenje roditelјskog prava nad maloletnim poveri njegovom ocu a da majka ima pravo viđanja sa detetom, budući da je otac ostvario bolju emocionalnu povezanost sa detetom.

Presuda je dostupna u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Gardel protiv Francuske

Presuda je povezana sa rešenjem Gž 3189/19 od 22.08.2019. godine Apelacionog suda u Beogradu, kojom se odbija kao neosnovana žalba tužioca i potvrđuje rešenje Višeg suda u Beogradu P.br. 11293/18 od 11.12.2018. godine u parnici tužioca AA protiv tužene Republike Srbije radi kršenja lјudskih prava jer je tužena svojim dopisom dostavile lične podatke tužioca i njegove porodice Komisiji Federacije BiH.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Jurišić protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Ržg 2/16 od 17.06.2016. godine Apelacionog suda u Novom Sadu, kojim se žalba predlagača izjavlјena protiv rešenja Višeg suda u Somboru posl. br.R4p.2/16 od 26.5.2016. godine se odbacuje kao neblagovremena.

Pobijanim prvostepenim rešenjem odbijen je prigovor predlagača B.Đ. kojim je tražio da se utvrdi da mu je u postupku koji se vodi pred Višim sudom u Somboru pod posl. brojem P.32/2014 povređeno pravo na suđenje u razumnom roku. Protiv ovog rešenja predlagač je izjavio žalbu u kojoj predlaže da Apelacioni sud naloži Višem sudu u Somboru postupanje po tužbi ovde predlagača u nepresuđenom delu kojim je tražena naknada materijalne štete, iz razloga što je predlagač starija i bolesna osoba pa je neophodna posebna hitnost u postupanju.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 8 | DIC | Kostić protiv Srbije

Odluka Ustavnog suda Republike Srbije\r\nhttps://ustavni.sud.rs/sudska-praksa/baza-sudske-prakse/pregled-dokumenta?PredmetId=16038\r\nkojom se usvaja ustavna žalba D.K. i utvrđuje da su u izvršnom postupku pred osnovnim sudom povređena prava roditelja i pravo na suđenje u razumnom roku

Član 8 | DIC | Milovanović protiv Srbije

Član 8 | DIC | Tomić protiv Srbije

Član 41 | DIC | Pogosjan i Bagdasarjan protiv Jermenije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 3033/2019 od 05.09.2019. Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija tužene izjavlјena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 3017/18 od 08.02.2019. godine.

Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1. 65/17 od 18.04.2018. godine, stavom prvim izreke, tužena je obavezana da tužiocu naknadi štetu koja je izazvana povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Osnovnog suda u Vranju I 1022/09 u iznosu od 69.702,00 dinara, na ime troškova parničnog postupka u iznosu od 27.376,00 dinara i na ime troškova izvršnog postupka u iznosu od 19.600,00 dinara, pripadajućom kamatom. Stavom drugim izreke tužena je obavezana da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 30.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Višeg suda u Vranju Gž 3017/18 od 08.02.2019. godine, stavom prvim izreke potvrđena je prvostepena presuda u delu u kom je odlučeno o glavnoj stvari, dok je preinačena odluka o troškovima parničnog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Pogosjan i Bagdasarjan protiv Jermenije

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 627/2020 od 07.02.2020. Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje kao nedozvolјena revizija predlagača izjavlјena protiv rešenja Višeg suda u Leskovcu Ržg 216/19 od 22.11.2019. godine.

Rešenjem Višeg suda u Leskovcu Ržg 216/19 od 22.11.2019. godine, odbijena je žalba punomoćnika predlagača izjavlјena protiv rešenja Osnovnog suda u Leskovcu R4 I 109/19 od 09.09.2019. godine, kojim je odbijen prigovor predlagača za ubrzanje postupka, zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku u predmetu tog suda I 7838/10, kao neosnovan.
Protiv navedenog rešenja, predlagač je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešnog i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava, s tim što je predložila da se revizija smatra izuzetno dozvolјenom, u skladu sa odredbom član 404. ZPP.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde

Član 41 | DIC | Stojanović protiv Hrvatske

Presuda je povezana sa rešenjem Rev 3050/2019 od 18.09.2019. godine godine, Vrhovnog kasacionog suda, kojim se odbacuje revizija tužene izjavlјena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 1751/18 od 13.11.2018. godine i odbija kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova odgovora na reviziju.

Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1 22/17 od 09.02.2018. godine, obavezana je tužena da tužiocu plati na ime naknade imovinske štete izazvane povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Opštinskog suda u Vranju
I br. 1012/09 (ranije I. br. 850/05) iznose sa zateznom kamatom od dospeća pa do isplate bliže navedene u izreci pod 1. Tužana je obavezana da tužiocu na ime troškova parničnog postupka plati iznos od 24.000,00 dinara.
Viši sud u Vranju je presudom Gž 1751/18 od 13.11.2018. godine odbio kao neosnovanu žalbu tužene i potvrdio presudu Osnovnog suda u Vranju Prr1 22/17 od 09.02.2018. godine. Odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Rešenje je dostupno u javnoj bazi sudske prakse ovde